སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་སྙན་སྒྲོན།
—— 2024ལོའི་ཟླ་1ཚེས་7ཉིན་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་བཅུ་གཉིས་པའི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་གཉིས་པའི་ཐོག
2024ལོའི་ལས་དོན་བཀོད་སྒྲིག
འདི་ལོ་ནི“ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་བཞི་པའི”འཆར་འགོད་ལག་བསྟར་བྱེད་པའི་འགག་རྩའི་ལོ་ཞིག་ཡིན་ལ། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཏང་གི་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་བཅུ་པའི་བཀོད་སྒྲིག་དོན་འཁྱོལ་བྱ་རྒྱུ་དང་། “འཛུགས་གཏོད་བཞིར”སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུའི་འགག་སྒྲོལ་གྱི་ལོ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། ད་ལོའི་སྲིད་གཞུང་ལས་དོན་གྱི་སྤྱིའི་བླང་བྱ་ནི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་དུས་རབས་གསར་པའི་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་དགོངས་པ་མཛུབ་ཁྲིད་དུ་བྱ་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ། ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་ཉི་ཤུ་པ་དང་སྐབས་ཉི་ཤུ་པའི་ཀྲུང་ཨུ་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་གཉིས་པ། དེ་བཞིན་ཀྲུང་དབྱང་གི་དཔལ་འབྱོར་ལས་དོན་ཚོགས་འདུའི་དགོངས་དོན་བཅས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་དང་། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་བོད་ཀྱི་ལས་དོན་སྐོར་གྱི་གལ་ཆེའི་མཛུབ་སྟོན་དང་དུས་རབས་གསར་པའི་ཏང་གི་བོད་སྐྱོང་མཛད་ཇུས་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་གཏིང་ཟབ་བྱས་ཐོག རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཏང་གི་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་བཅུ་པ་དང་། ལྗོངས་ཏང་ཨུད་སྐབས་བཅུ་པའི་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་གསུམ་པ་དང་། བཞི་པ། ལྔ་པ་བཅས་ཀྱི་བཀོད་སྒྲིག་ལྟར། ཏང་གི་འགོ་ཁྲིད་ལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ་དང་། ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་གཅིག་མཐུན་ཚོགས་པའི་འདུ་ཤེས་ཟབ་ཏུ་གཏོང་རྒྱུས་གཙོ་རྐང་བྱེད་པ། གོང་འཕེལ་གྱི་འདུ་ཤེས་གསར་པ་ཆ་ཚང་ཞིང་ཡང་དག་པར་ལག་བསྟར་བྱེད་པ། གོང་འཕེལ་གྱི་རྣམ་པ་གསར་པའི་ནང་མཉམ་འདྲེས་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ་དང་དེར་ཞབས་ཞུ་སྒྲུབ་པ། “དོན་ཆེན་བཞིར”དམ་པོར་དམིགས་ཏེ“འཛུགས་གཏོད་བཞིའི”ཐད་ནུས་ཤུགས་གཅིག་ཏུ་བསྒྲིལ་བ། “མངོན་པ་གསུམ་དང་ཕན་ཡོད་གཅིག”གི་སྤྱིའི་བླང་བྱ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱེད་པ། ནང་མཁོ་རྒྱ་ཆེར་གཏོང་རྒྱུ་དང་མཁོ་སྤྲོད་ཕྱོགས་ཀྱི་གྲུབ་ཆའི་རང་བཞིན་ལ་སྒྱུར་བཅོས་གཏིང་ཟབ་བྱ་རྒྱུ་གཉིས་གཅིག་གྱུར་ཐོག་འཆར་འགོད་བྱེད་པ། རྣམ་གསར་གྲོང་ཁྱེར་གྲོང་རྡལ་དང་གྲོང་གསེབ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་དར་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུ་གཉིས་གཅིག་གྱུར་ཐོག་འཆར་འགོད་བྱེད་པ། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་གོང་འཕེལ་དང་ཆུ་ཚད་མཐོ་བའི་བདེ་འཇགས་གཅིག་གྱུར་ཐོག་འཆར་འགོད་བྱེད་པ་བཅས་ལ་བརྟེན། སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྐྱོང་མ་ལག་དང་བཅོས་སྐྱོང་ནུས་པ་དེང་རབས་ཅན་དུ་གྱུར་བའི་ཆུ་ཚད་ཟམ་མི་ཆད་པར་མཐོ་རུ་གཏོང་རྒྱུ་མ་ཟད། ཡུན་རིང་བདེ་འཁོད་དང་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་གོང་འཕེལ་ལ་སྐུལ་སྤེལ་ཧུར་ཐག་བཏང་ནས་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་དེང་རབས་ཅན་གྱི་བོད་ལྗོངས་གསར་པ་འཛུགས་སྐྲུན་གང་མགྱོགས་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཡིན།
སྔོན་དཔག་དམིགས་ཚད་གཙོ་བོ་ནི། ས་ཁུལ་ཐོན་སྐྱེད་ཀྱི་སྤྱིའི་རིན་ཐང་དེ་8%ཡས་མས་དང་། གཏན་འཇགས་རྒྱུ་ནོར་ལ་མ་དངུལ་འཇོག་ཚད་དེ་13%ཡས་མས། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཛད་སྤྱོད་སིལ་འཚོང་བྱེད་འབོར་དེ་10%ཡས་མས་བཅས་འཕར་བ་བྱ་རྒྱུ་དང་། གྲོང་ཁྱེར་གྲོང་རྡལ་གྱི་གྲོང་མིའི་ཡོང་འབབ་འཕར་ཚད་དེ་དཔལ་འབྱོར་འཕར་ཚད་དང་གཞི་རྩའི་ཆར་མཚུངས་པ་བྱ་རྒྱུ། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ཡུལ་མིའི་ཡོང་འབབ་འཕར་ཚད་དེ་གྲོང་ཁྱེར་གྲོང་རྡལ་གྱི་གྲོང་མི་ལས་མགྱོགས་པ་འཕར་བ་བྱ་རྒྱུ། གྲོང་མིའི་འཛད་སྤྱོད་ཀྱི་རིན་གོང་འཕར་ཚད་དང་གྲོང་ཁྱེར་གྲོང་རྡལ་གྱི་བརྟག་དཔྱད་ལས་ཀ་ཤོར་ཚད་དེ་ཁག་སོ་སོར་3%དང་5%ནང་ཚུན་དུ་ཚོད་འཛིན་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན།
འཐུས་མི་རྣམ་པ། དེང་དུས་ཀྱི་བོད་ལྗོངས་ནི་སྤུས་ཚད་མཐོ་པོས་གོང་འཕེལ་འགྲོ་བའི་འཐབ་ཇུས་ཀྱི་གོ་སྐབས་སུ་གནས་ཡོད། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལེགས་ཆ་དང་། སྲིད་ཇུས་ཀྱི་ལེགས་ཆ། ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་ལེགས་ཆ། མི་འབོར་གྱི་ལེགས་ཆ། རྗེས་ཐོན་གྱི་ལེགས་ཆ་བཅས་མཉམ་གནས་མཉམ་སྤེལ་དང་། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་གོང་འོག་ཚང་མས་འབད་འབུངས་དོན་གཉེར་གྱི་སྙིང་སྟོབས་ཆེར་སྐྱེད་བྱེད་པ། གོང་འཕེལ་གྱི་ཆ་རྐྱེན་སྔར་བས་ལེགས་ཤིང་། མ་འོངས་པའི་མདུན་ལམ་ནི་ཡངས་ཤིང་རྒྱ་ཆེ་བ་བཅས་ཡོད། ང་ཚོས་ངེས་པར་དུ་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་སྒོ་ནས་གོང་འཕེལ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱ་རྒྱུ་དེ་དུས་རབས་གསར་པའི་གནས་ལུགས་ཡང་དག་ཅིག་ཏུ་བརྩིས་ཏེ། “དོན་ཆེན་བཞིར”དམིགས་པ་དང་། “འཛུགས་གཏོད་བཞིར”ནུས་ཤུགས་གཅིག་ཏུ་བསྒྲིལ་བ། “བཟུང་ཆ་བརྒྱད”བེད་སྤྱོད་ཡག་པོ་བྱེད་པ་བཅས་ཀྱི་ཐོག་ནས་རང་འགུལ་གྱི་དམག་འཐབ་ཡག་པོ་རྒྱག་དགོས། གཅིག་ནས་འཕྲལ་ཕུགས་གཉིས་གཅིག་གྱུར་འཆར་འགོད་ཀྱིས། གལ་ཆེའི་ཁྱབ་བཀོད་དང་ལས་སྟེགས་ཀྱི་སྔོན་ཇུས་ཡག་པོ་འདིང་རྒྱུ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་ནུས་ཤུགས་ཀྱི་ཁྱབ་བཀོད་ལེགས་སྒྲིག་ལ་དམིགས་ཏེ། མིག་རྒྱང་རིང་པོའི་ཐོག་ནས་རྒྱལ་ཁོངས་ས་ཆའི་བར་སྟོང་དང་། ཐོན་ལས་གོང་འཕེལ། རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་བཅས་ཀྱི་ཁྱབ་བཀོད་བཟོ་རྒྱུ་མ་ཟད། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་སྒོ་ནས་གླིང་ཁུལ་ཁག་དང་། གསར་གཏོད་ལས་སྟེགས། སྒོ་དབྱེའི་ལྷུ་ཚིགས། བབ་བསྟུན་སྣེ་ཁྲིད་བཅས་ལ་བརྟེན་ནས་མཐའ་མཚམས་དཔལ་འབྱོར་དང་། ལམ་རྒྱུད་དཔལ་འབྱོར། ལུང་ཤུར་དཔལ་འབྱོར་བཅས་གོང་འཕེལ་བཏང་སྟེ། གོང་འཕེལ་གྱི་བཟང་ཆ་སྐྱོང་སྤེལ་ཐད་ཚད་བརྒལ་གསར་པ་ཡོང་བ་བྱ་རྒྱུ། གཉིས་ནས་གཅུར་འགག་ཐེབས་གཞིར་དམིགས་ཏེ། གལ་ཆེའི་སྲིད་ཇུས་དང་སྒྱུར་བཅོས་ལ་སྐུལ་སྤེལ་བརྟན་པོ་གཏོང་རྒྱུ། གོང་འཕེལ་ཁྲོད་ཀྱི་འགལ་བ་དང་མངོན་ཆེའི་གནད་དོན་གཙོ་བོར་དམིགས་ཏེ། “བརྟན”དང“འཕེལ”གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ཐག་གཅོད་ཡག་པོ་དང་། འཛུགས”དང“གཏོར”གཉིས་ཀྱི་གོ་རིམ་མ་འཕྱུགས་པར། སྲིད་ཇུས་ཀྱི་འདེགས་སྐྱོར་དང་སྒྱུར་བཅོས་ཏན་ཏིག་བྱས་ནས་གོང་འཕེལ་ཁྲོད་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ཐག་གཅོད་བྱས་ཏེ། གོང་འཕེལ་གྱི་སྒུལ་ཤུགས་ཇེ་ཆེར་གཏོང་བའི་ཐད་ཚད་བརྒལ་གསར་པ་ཡོང་བ་བྱ་རྒྱུ། གསུམ་ནས་འཐབ་ཇུས་ཀྱི་གོ་སྐབས་དམ་འཛིན་གྱིས། གལ་ཆེའི་ལས་གཞི་དང་རྣམ་གྲངས་ལག་བསྟར་གང་མགྱོགས་བྱ་རྒྱུ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ངེས་གནས་དང་བོད་ཀྱི་དགོས་མཁོར་དམིགས་ཏེ། རྒྱལ་བུན་དང་སྲིད་གཞུང་གི་ཆེད་དམིགས་བུ་ལོན་སོགས་ཕན་ཡོད་སྲིད་ཇུས་བེད་སྤྱོད་ཡག་པོ་བྱས་ནས་ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་གཙོ་གྲས་ལས་གྲྭར་ཞབས་ཞུ་དང་འགན་སྲུང་བྱ་རྒྱུ། “ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་བཞི་པའི”འཆར་འགོད་རྣམ་གྲངས་གང་མགྱོགས་ལག་བསྟར་དང་། “ལོ་ལྔ་ཚན་བཅོ་ལྔ་པའི”གཙོ་གནད་ལས་གཞི་སྔ་སྣུར་དུ་ཇུས་འགོད་བྱས་ཏེ། གོང་འཕེལ་གྱི་རྨང་གཞི་བརྟན་དུ་གཏོང་བའི་ཐད་ཚད་བརྒལ་གསར་པ་ཡོང་བ་བྱ་རྒྱུ། ང་ཚོས་སེམས་ནང་གདེང་ཚོད་ཡོད་པ་དང་། ལག་ཏུ་ཐབས་ཇུས་ཡོད་པ། བྱ་སྤྱོད་ནུས་ལྡན་སྤྱོད་པ་བཅས་བྱས་ཚེ། སང་ཉིན་གྱི་བོད་ལྗོངས་དེ་ཉིད་མཛེས་སྡུག་རྣམ་པར་བཀྲ་བ་ཞིག་ཡོང་ངེས་ཡིན་པ་ང་ཚོར་ཡིད་ཆེས་ཡོད།
འདི་ལོར་གཤམ་གསལ་ཕྱོགས་བདུན་ཐད་ཀྱི་ལས་དོན་ལ་དམ་འཛིན་ཡག་པོ་བྱ་རྒྱུ་སྟེ།
(གཅིག)མི་སེམས་གཅིག་སྒྲིལ་གྱིས་མཐུན་སྒྲིལ་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ། ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་ཞི་མཐུན་བརྟན་ལྷིང་ལ་སྲུང་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུ།
མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ལ་སྐུལ་འདེད་ཟམ་མི་ཆད་པར་གཏོང་རྒྱུ། མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་ཁུལ་འཛུགས་གཏོད་གང་ཐུབ་དང་། གསར་བརྗེའི་ཐོན་ཁུངས་དང་དེང་རབས་ཀྱི་དཔེ་མཚོན་སྔོག་འཚོལ་བྱས་ནས“ཇ་ཚྭ”ལྟ་བུའི་གཏམ་རྒྱུད་ཡག་པོ་ཤོད་རྒྱུ། མང་ཚོགས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྤྱི་སྤྱོད་སྐད་ཡིག་བེད་སྤྱོད་བྱེད་པའི་འདུ་ཤེས་དང་ནུས་པ་ཟམ་མི་ཆད་པར་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་དང་། དུས་རབས་གསར་པ་དང་དུས་མཚམས་གསར་པའི་བོད་སྐྱོར་ལས་དོན་ཡག་པོ་བསྒྲུབས་ཏེ། མི་རིགས་ཁག་འགྲོ་འོང་དང་། སྤེལ་རེས། མཉམ་འདྲེས་བཅས་སྔར་བས་ཇེ་ཟབ་ཡོང་བ་བྱ་རྒྱུ།
ཆོས་ལུགས་ལས་དོན་ལ་ཁྲིམས་ལྟར་དོ་དམ་བྱ་རྒྱུ། “ཕན་འདོགས་པ་ལྔའི”ཚད་གཞི་མཐའ་འཁྱོངས་དང་། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ཀྲུང་གོ་ཅན་དུ་གྱུར་བར་སྐུལ་འདེད་ཤུགས་ཆེན་གཏོང་བ། ཆོས་ལུགས་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་དང་ཁྲིམས་སྲོལ་ལག་བསྟར་བྱེད་པར་དམ་འཛིན་བཅས་བྱ་རྒྱུ། “འདུ་ཤེས་གསུམ”གྱི་སློབ་གསོ་རྒྱ་ཁྱབ་གཏིང་ཟབ་ངང་སྤེལ་ནས“དཔུང་ཁག་གསུམ”སྟོབས་ཆེར་གཏོང་རྒྱུ། དགོན་སྡེའི་དོ་དམ་ཨུ་ལྷན་གྱི་འགན་ནུས་སྒྲུབ་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་ཡུལ་ལ་དོ་དམ་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ།
སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་ལྷིང་ལ་སྲུང་སྐྱོང་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱ་རྒྱུ། ཁྲིམས་སྐྱོང་བོད་ལྗོངས་དང་དུས་བདེའི་བོད་ལྗོངས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་དང་། ཁ་ཕྲལ་སིམ་འཛུལ་གྱི་གཏོར་བཤིག་བྱེད་སྤྱོད་རིགས་ལ་དོགས་ཟོན་ནན་པོ་དང་རྡུང་རྡེག་ཚ་ནན་གཏོང་རྒྱུ། དུས་རབས་གསར་པའི“ཧྥུང་ཆའོ་ཡི་ཉམས་མྱོང”དང“ཧྥུའུ་ཅང་གི་ཉམས་མྱོང”དར་སྤེལ་བཏང་ནས་གཞི་རིམ་བཅོས་སྐྱོང་དེང་རབས་ཅན་གྱི་ཆུ་ཚད་ཟམ་མི་ཆད་པར་མཐོ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། བདེ་འཇགས་ཐོན་སྐྱེད་དང་གནོད་འཚེའི་མངོན་མེད་རྐྱེན་ངན་ལ་གྲལ་བཤེར་བཅོས་སྒྲིག་བྱེད་པ་དང་། བཟའ་བཅའ་དང་སྨན་རྫས་ལ་ལྟ་འདོམས་ནན་པོ་བྱས་ཏེ། མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཚེ་སྲོག་དང་རྒྱུ་ནོར་ལ་སྲུང་སྐྱོང་གང་ཐུབ་བྱ་རྒྱུ།
ང་ཚོས་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་གཅིག་མཐུན་ཚོགས་པའི་འདུ་ཤེས་ཟབ་ཏུ་གཏོང་རྒྱུ་དེ་ལས་དོན་ཁག་གི་གཙོ་རྐང་དུ་བྱས་ནས་ཕུགས་འཕེར་གྱི་ཇུས་གཞི་འདིང་བ་དང་རྩ་བ་བརྟན་ཚུགས་ཀྱི་བྱ་ཐབས་སྤྱད་དེ། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་བདེ་འཇགས་ཀྱི་ཐོག་ནས་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་གོང་འཕེལ་ལ་འགན་སྲུང་བྱ་རྒྱུ་ཡིན།
(གཉིས)མ་འཇོག་ཇེ་བརྟན་དང་འཛད་སྤྱོད་ཇེ་ཆེར་གཏོང་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་ཀྱིས། གོང་འཕེལ་གྱི་ལེགས་ཆ་གསར་པ་ཟམ་མི་ཆད་པར་གཏོད་རྒྱུ།
མ་འཇོག་བརྟན་འཕར་ཡོང་བ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱ་རྒྱུ། ཀྲུང་དབྱང་སྲིད་གཞུང་གི་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་800དོན་འཁྱོལ་བྱས་ནས་ཁྲོན་བོད་ལྕགས་ལམ་གྱི་བོད་ལྗོངས་ལམ་རྒྱུད་དང་། G4218ཀྱི་སེང་གེ་ཁ་འབབ་གྲོང་རྡལ་ནས་དགུན་ས་གནམ་ཐང་བར་གྱི་ལམ་རྒྱུད། G219ལམ་རྒྱུད་ཀྱི་མེ་ཏོག་ནས་རྫ་ཡུལ་བར་གྱི་དུམ་བུ། G318སྤུས་ཚད་ལེགས་གཏོང་བསྒྱུར་བཀོད་སོགས་ཀྱི་གལ་ཆེའི་རྣམ་གྲངས་འཛུགས་སྐྲུན་གང་མགྱོགས་བྱ་རྒྱུ། ལྷ་གཞིས་མྱུར་བགྲོད་གཞུང་ལམ་ཧྲིལ་པོར་རླངས་འཁོར་ཤར་གཏོང་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ། སྤོ་མེས་ནས་ར་འོག་བར་གྱི་ལྕགས་ལམ་དང་མཚོ་བོད་ལྕགས་ལམ་གོར་ལྷ་བར་གྱི་གློག་དང་སོལ་རླངས་བཟོ་བཀོད་རྣམ་གྲངས་ལས་འགོ་འཛུགས་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ། སྤྱི་སྤྱོད་གནམ་ཐང་10དང་གནས་སྐབས་འབབ་འཕུར་བྱེད་གནས་47གསར་སྐྲུན་བྱེད་འགོ་འཛུགས་རྒྱུ། འབྲི་ཆུའི་སྟོད་རྒྱུད་དང་བོད་ཤར་ལྷོ་སོགས་ཀྱི་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་རྟེན་གཞི་དང་ཕྱིར་གཏོང་གློག་ལམ་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་རྒྱུན་མཐུད་སྐུལ་སྤེལ་གཏོང་རྒྱུ། བར་རྩེ་དང་ཕོད་མདོའི་ཆུ་འདྲེན་སོགས་ཀྱི་ཆུ་བེད་ལས་གྲྭ་ལག་བསྟར་ཡག་པོ་བྱ་རྒྱུ། སྡེ་ཁུལ་དང་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ། རྒྱལ་ཁབ་དང་ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་ལམ་རྒྱུད་བཅས་སུ་གློག་གསོག་གི་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་གང་མགྱོགས་སྒྲིག་སྦྱོར་བྱ་རྒྱུ། འཛད་སྤྱོད་ཀྱི་གཏིང་ཤུགས་འདོན་སྤེལ་གང་ལེགས་བྱ་རྒྱུ། ཆེད་དམིགས་མ་དངུལ་མུ་མཐུད་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ཏེ། འཛད་སྤྱོད་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། རླངས་འཁོར་དང་ཁྱིམ་ཆས་གཤམ་སྐྱེལ་གྱི་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་ནས་ནུས་རྒྱུ་གསར་པའི་རླངས་འཁོར་དང་གློག་རྡུལ་ཐོན་རྫས་བེད་སྤྱོད་བྱེད་པར་སྐུལ་མ་གཏོང་རྒྱུ། རྙིང་ཚབ་གསར་བརྗེའི་ཁ་གསབ་སྲིད་ཇུས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་རྒྱུ། མཚན་མོའི་ཁྱད་ལྡན་འཛད་སྤྱོད་ཁྲོམ་ལམ་འཛུགས་གཉེར་བྱས་ཏེ། “ཀྲུང་ཧྭའི་ཟས་མཆོག·བོད་ཀྱི་བྲོ་ལྡན”ཞིམ་ཟས་ཁྲོམ་གཞུང་གི་གྲགས་རྟགས་སྟོབས་ཆེར་གཏོང་རྒྱུ། ཚོང་ཁང་ཐོག་མ་བ་དང་། མུ་སྦྲེལ་ཚོང་ཁང་། སྟབས་བདེའི་ཚོང་ཁང་བཅས་འཛུགས་རྒྱུར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱ་རྒྱུ། ལྗོངས་ཡོངས་སུ་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་དྲ་ཐོག་ཚོང་དོན་གོང་འཕེལ་གཏོང་རྒྱུ་དང་མཁའ་འགྲུལ་ཁུལ་གསར་གྱི་གྲང་ཕྲེང་ཟོག་འགྲེམས་རྟེན་གཞི་འཛུགས་རྒྱུ། བོད་ལྗོངས་འཛད་སྤྲོད་ཚོགས་པ་བེད་སྤྱོད་ཡག་པོ་བྱ་རྒྱུ། “འགྲིམ་སྦྲག་མཉམ་སྤེལ”དང“སྦྲག་མྱུར་མཉམ་སྤེལ”ལ་བརྟེན་ནས་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་མཉམ་སྐྱེལ་མ་ལག་བཙུགས་ཏེ། ཟོག་འགྲེམས་ཤར་གཏོང་ཐུབ་ཚད་དང་སྡེབ་སྐྱེལ་ལས་ཕྱོད་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། གྲོང་ཁྱེར་དུ་ཞིང་ལས་ཐོན་རྫས་སྐྱེལ་བ་དང་གྲོང་གསེབ་ཏུ་འཛད་སྤྱོད་ཐོན་རྫས་སྐྱེལ་བར་སྐུལ་ཁྲིད་བྱས་ཏེ། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཛད་སྤྱོད་ཐོན་རྫས་སིལ་འཚོང་བྱེད་འབོར་དེ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་སྟོང་ཕྲག་ལས་བརྒལ་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ།
ང་ཚོས་ནུས་ལྡན་མ་འཇོག་དེ་བས་རྒྱ་ཆེར་གཏོང་རྒྱུ་དང་གཏིང་ཤུགས་འཛད་སྤྱོད་ལ་སྐུལ་སྤེལ་བཏང་སྟེ། གོང་འཕེལ་གྱི་སྔོན་དཔག་དེ་བས་གནད་དུ་འཁེལ་བ་དང་། ཡིད་ཆེས་དེ་བས་བརྟན་དུ་གཏོང་བ། གསོན་ཤུགས་དེ་བས་འཕེལ་ཐུབ་པ་བཅས་བྱ་རྒྱུ་ཡིན།
(གསུམ)ཁེ་ལས་འཛུགས་གཉེར་དང་ཐོན་ལས་སྟོབས་ཆེར་གཏོང་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་ཀྱིས། གཏིང་ཤུགས་ཀྱི་ལེགས་ཆ་སྔོག་འདོན་གང་ཐུབ་བྱ་རྒྱུ།
ཁེ་ལས་སྐྱེད་སྲིང་ལ་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། “ཐོན་ལས་རེར་སྲིད་ཇུས་རེ་དང་ཁེ་ལས་རེར་སྲིད་ཇུས་རེ་ཡོད་པ”བྱས་ཏེ། སྣེ་འདྲེན་ཁེ་ལས་འཛུགས་གཉེར་གྱི་ལས་གཞི་ལག་བསྟར་ཤུགས་ཆེན་བྱ་རྒྱུ། “སྐལ་བཟང་མེ་ཏོག་བྱ་སྤྱོད”མུ་མཐུད་སྤེལ་ཏེ།
གོ་རིམ་ལྡན་པའི་ངང་དེང་རབས་མ་རྩའི་ཁྲོམ་ར་ཧུར་ཐག་འཛུགས་རྒྱུ། སྣེ་འདྲེན་ཁེ་ལས་10དང་“ཆེད་ཞིབ་ཁྱད་གསར”གྱི་གསར་དར་ཁེ་ལས་འབྲིང་ཆུང་10འཛུགས་སྤེལ་དང་། ཁྲོམ་ཞུགས་ཁེ་ལས་2མང་དུ་གཏོང་རྒྱུ། དངུལ་རྩའི་ལས་ཁུངས་ནས་ཁེ་ལས་ཆུང་གྲས་དང་དམངས་གཉེར་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གཏོང་བར་རྒྱབ་སྐྱོར་གང་ཐུབ་བྱ་རྒྱུ། ཁྲལ་རིན་གཉིས་གཅོག་གི་སྲིད་ཇུས་དྲིལ་བསྒྲགས་དང་། གསལ་འགྲེལ། དོན་འཁྱོལ་བཅས་ལ་དམ་འཛིན་ནན་པོ་བྱས་ནས། གཉེར་སྐྱོང་བྱེད་པོས་ཤེས་དགོས་ཚད་ཤེས་པ་དང་ལོངས་སུ་སྤྱོད་ཐུབ་ཚད་སྤྱོད་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ། སྲིད་གཞུང་དང་གཞུང་ཁོངས་ཁེ་ལས་ཀྱིས་སྣེ་འཁྲིད་དེ། ཁེ་ལས་འབྲིང་ཆུང་གི་ཆད་དངུལ་གཙང་སྤྲོད་བྱས་ནས་འདི་ལོའི་ལོ་སྟོད་དུ་གཙང་བཤེར་བྱེད་དགོས་ཚད་ཚང་མ་གཙང་བཤེར་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ།
ཁྱད་ཆོས་མངོན་ཆེར་བཟུང་ནས་ཐོན་ལས་སྟོབས་ཆེར་གཏོང་རྒྱུ། ཐོན་ལས་ཕྲེང་འབྲེལ་དཔོན་གྱི་ལམ་ལུགས་ནན་དུ་ཏན་ཏིག་བཏང་ནས་ཕྲེང་སྦྲེལ་སྣུར་སྲིང་དང་། རིམ་སྤོར། གསར་འཛུགས། ཆད་གསབ་བཅས་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་ལག་བསྟར་ཤུགས་ཆེ་བྱ་རྒྱུ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འཐབ་ཇུས་ལས་གཞིར་བརྟེན་ཞིང་། “རྫོང་ཡོངས་སྐུལ་འདེད་གཏོང་ཐབས”ལ་བརྟེན་ནས་ས་ཁོངས་ཐོན་ལས་ཀྱི་ཁྱབ་བཀོད་འཆར་འགོད་བྱ་རྒྱུ། ལས་གཞི་ཆེན་པོར་བརྟེན་ནས་ཐོན་ལས་ཆེན་པོ་དར་སྤེལ་གྱིས་གོང་འཕེལ་ཆེན་པོ་ཡོང་བར་སྐུལ་ཁྲིད་བྱ་རྒྱུ། གསར་དར་བཟོ་ལས་ལ་སྐུལ་སྤེལ་གཏོང་རྒྱུའི་ལག་བསྟར་བསམ་འཆར་བཟོས་ནས་གཞི་ཁྱོན་ཅན་གྱི་ཐོན་ལས་དང་གྲངས་འཛིན་དཔལ་འབྱོར་གྱི་འཕར་ཐང་ཁག་སོ་སོར་10%ཡན་འཕར་བ་བྱ་རྒྱུ། ཆེད་དམིགས་བུ་ལོན་གྱིས་གཙོ་བོ་བྱས་པའི་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་ཐོན་ལས་ཀྱི་ཆེད་སྤྱོད་མ་དངུལ་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ཏེ། གློག་ཤུགས་འཕྲུལ་ཚན་25%ཡན་འཛུགས་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ། ཟངས་དང་ལི་སོགས་ཀྱི་ཐོན་ཁུངས་གསར་སྤེལ་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་གཏེར་ཁ་ལེགས་གྲས་འདོན་ནུས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་སྤུས་ཕན་གཉིས་འཕར་ཡོང་བ་བྱ་རྒྱུ། རིག་གནས་སྟོབས་ཆེའི་ཁུལ་གང་མགྱོགས་བསྐྲུན་ནས་རིག་གནས་ཐོན་ལས་སྐྱོང་སྤེལ་དང་སྟོབས་ཆེར་གཏོང་རྒྱུ། རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་དང་ལུས་གསོ་སོགས་ཀྱི་ཁྱད་ལྡན་ལེགས་ཆ་བཏོན་ཏེ་འཕར་གཞི་གསར་པ་འཚོལ་ཞིབ་བྱ་རྒྱུ། G318དང་། G219 G349སོགས་ཡུལ་སྐོར་ལམ་ཐིག་གི་ལེ་ལག་སྒྲིག་བཀོད་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་ནས་ཡུལ་སྐོར་མཛེས་ལྗོངས་རྩེ་གྲ10ཡན་གཏོད་རྒྱུ། བོད་སྨན་ཁམས་གསོའི་ལུས་རིད་དང་རྒྱལ་སྒྲོལ་ཡུལ་སྐོར་སོགས་ཀྱི་ཁྱད་ལྡན་ཡུལ་སྐོར་ཐོན་རྫས་10ཡན་བཟོ་འདོན་བྱ་རྒྱུ། ཁྱད་ལྡན་གྲོང་གསེབ་ཁག་15བསྒྱུར་བཀོད་རིམ་སྤོར་བྱ་རྒྱུ། ཡུལ་སྐོར་ཁྲོམ་ར་བཅོས་སྒྲིག་དང་གྲགས་རྟགས་གཏོད་རྒྱུར་དམ་འཛིན་ནན་པོ་བྱས་ཏེ། རིག་གནས་ཐོན་ལས་ཀྱི་ཐོན་རྫས་རིན་ཐང་20%ཡན་འཕར་བ་བྱ་རྒྱུ་དང་། ཡུལ་སྐོར་སྣེ་ལེན་གྱི་མི་ཐེངས་དང་ཡོང་འབབ་ཁག་སོ་སོར་13%ཡན་འཕར་བ་བྱ་རྒྱུ།
ང་ཚོས་སྤུས་ཚད་ཀྱིས་འདེགས་སྐྱོར་དང་ཚད་གཞིས་ཁྲིད་སྟོན་བྱེད་པར་ཤུགས་སྣོན་ཏན་ཏིག་བརྒྱབ་སྟེ། ཐོན་ལས་དང་པོ་ལེགས་སུ་གཏོང་བ་དང་། ཐོན་ལས་གཉིས་པ་སྟོབས་ཆེར་གཏོང་བ། ཐོན་ལས་གསུམ་པ་མཐོར་གཏོང་བཅས་བྱས་ནས། ཁྱབ་ཁོངས་གསར་པ་དང་འགྲན་རྩོད་གསར་པའི་ནང་ས་མཐོའི་ཁྱད་ལྡན་ཐོན་ལས་ཀྱི་ནུས་པ་གང་ཐུབ་འདོན་པ་དང་ཁྱད་ཆོས་གང་ཐུབ་མངོན་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན།
(བཞི)གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་དར་སྤེལ་བཏང་ནས་གྲོང་གསེབ་ལ་སྐུལ་ཁྲིད་བྱ་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་ཀྱིས། མཐུན་སྦྱོར་གོང་འཕེལ་ལ་རྒྱུན་མཐུད་སྐུལ་སྤེལ་གཏོང་རྒྱུ།
གྲོང་གསེབ་དར་རྒྱས་ལ་དམ་འཛིན་ནན་པོ་བྱ་རྒྱུ། ཚད་གཞི་མཐོ་བའི་ཞིང་ཁ་མུའུ་ཁྲི་20བསྐྲུན་ནས་འབྲུ་རིགས་ཀྱི་སྤྱིའི་ཐོན་འབོར་ཀྲོན་ཁྲི་100ཡན་ཟིན་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ། ཐོན་མཐོའི་གཟན་རྩྭའི་རྟེན་གཞི་མུའུ་ཁྲི་6བསྐྲུན་ཐུབ་པ་དང་ས་གྲོལ་གཟན་རྩྭ་འདེབས་སྟངས་གསར་པ་འཚོལ་ཞིབ་ཧུར་ཐག་བྱ་རྒྱུ། ཞིང་པར་རོགས་སྐྱོར་དང་ཞིང་ལས་དར་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུ་འགན་གཙང་སྤྲོད་པའི་ལམ་སྲོལ་འཛུགས་རྒྱུ་དང་། ངར་སྐུལ་སྲིད་ཇུས་བཟོ་འདོན་བྱས་ནས་ཆེད་ལས་མཉམ་ལས་ཁང་དང་། ཁྱིམ་ཚང་འབྲོག་ར། སྣེ་འདྲེན་ཁེ་ལས་བཅས་ཚད་དང་མཐུན་ལ་གོ་རིམ་ལྡན་ཞིང་ཕན་ནུས་ལྡན་པའི་ངང་གོང་འཕེལ་འགྲོ་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། “སྒོར་ཁྲིའི་མཉམ་ལས་ཁང་”10དང་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་དཔེ་སྟོན་ཁང་30བཙུགས་ཏེ། ཞིང་ཕྱུགས་ཐོན་རྫས་ལས་སྣོན་གྱི་སྤྱིའི་ཐོན་རྫས་རིན་ཐང་10%ཡན་འཕར་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ། དབུལ་ལོག་མི་ཐེབས་པའི་གནས་ཚུལ་ལ་སྐབས་བསྟུན་ལྟ་ཞིབ་ཚད་ལེན་དང་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་པའི་ལམ་སྲོལ་ལག་བསྟར་གཏིང་ཟབ་བྱས་ཏེ། གཞི་ཁྱོན་རང་བཞིན་གྱི་དབུལ་ལོག་མི་ཐེབས་པའི་མཐའ་ཚད་བརྟན་པོ་བསྲུང་རྒྱུ། “ཁྲི་སྟོང་ལས་གཞིའི”ཉམས་མྱོང་སློབ་སྦྱོང་བྱས་ཏེ། “གནས་གཅིག་གིས་གཅིག”འཁྲིད་པའི་གྲོང་གསེབ་དར་རྒྱས་ཀྱི་དཔེ་མཚོན་འཛུགས་རྒྱུར་དམ་འཛིན་ཡག་པོ་དང་། “གྲོང་ཚོ་སྟོང་གི་དཔེ་སྟོན”ལས་གཞི་ལག་བསྟར་ཤུགས་ཆེན། ཞིང་འབྲོག་པའི་རྣམ་པ་གསར་པ་འཛུགས་པ་སོགས་ཀྱི་ལས་འགུལ་ཆེན་པོ་བདུན་སྤེལ་ཏེ། མི་ཕྱུགས་ལོགས་དབྱེའི་དུད་ཚང་ཁྲི་3.8དང་དུད་ཚང་གི་གསང་སྤྱོད་ཁྲི་2.2བསྒྱུར་བཀོད་བྱ་རྒྱུ་མ་ཟད། བདེ་སྡོད་ལས་འཕྲོད་དང་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་གྲོང་གསེབ་ཁག་300འཛུགས་སྐྲུན་བྱ་རྒྱུ།
གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གོང་འཕེལ་བྱེད་མགྱོགས་སུ་གཏོང་རྒྱུ། འགྲིམ་འགྲུལ་གྱི་མ་ལམ་དང་། གྲོག་རོང་གི་ལམ་རྒྱུད། མཐའ་མཚམས་ཀྱི་འཐབ་ས་དང་པོ་བཅས་ལ་དམིགས་ཏེ། ལྟེ་བའི་རྫོང་གྲོང་དང་སྦྲེལ་ཚིགས་གྲོང་ཁྱེར་གྲོང་རྡལ་གྱི་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་དང་སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུའི་ཞན་ཆ་གསབ་པའི་ལས་འགུལ་སྤེལ་ནས་ཡུལ་སྐོར་གྲགས་ཅན་གྱི་རྫོང་དང་གྲོང་ཁྱེར་10དང་མུ་ཏིག་གྲོང་རྡལ་ཁག་གཅིག་འཛུགས་གཏོད་བྱ་རྒྱུ། ལྷ་སའི་གནའ་གྲོང་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་དང་གྲོང་ཁུལ་རྙིང་པ་བསྒྱུར་བཀོད་རིམ་སྤོར་བྱེད་པའི་ལས་གྲྭ་སྤེལ་འགོ་འཛུགས་རྒྱུ། ཆུ་ལོག་དང་ཞོད་སྐྱོན་གྱི་གནོད་འཚེ་སྔོན་འགོག་བྱེད་པའི་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྐུལ་འདེད་ཧུར་ཐག་གཏོང་རྒྱུ་དང་། ཡུལ་བབ་ལ་བསྟུན་ནས་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་དྲོད་རླངས་དང་གསོ་རླུང་མཁོ་འདོན་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། འགན་སྲུང་རང་བཞིན་གྱི་ཁང་པ་ཚང་སྒྲིག་ཁྲི་3.95གསར་རྒྱག་མཐུད་སྐྲུན་དང་སྡེ་ཁུལ་རྙིང་གྲས་38ལ་བཟོ་བཅོས་རྒྱག་རྒྱུ། ཕྱོགས་འགྲུལ་མི་འབོར་ལ་དོ་དམ་དང་ཞབས་ཞུ་སྒྲུབ་ལུགས་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། རྒྱུན་སྡོད་མི་འབོར་གྲོང་ཁྱེར་གྲོང་རྡལ་ཅན་དུ་གྱུར་ཚད་39%ཡན་ཟིན་པ་བྱ་རྒྱུ།
ས་ཁོངས་མཐུན་སྦྱོར་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། “གྲོང་ཁྱེར་ལྔའི་ཆུ་ཚོད་གསུམ་གྱི་དཔལ་འབྱོར་འཁོར་རྒྱའི”ཕྱོགས་བསྡུས་འགྲིམ་འགྲུལ་དྲ་རྒྱ་འཛུགས་རྒྱུ། ས་གནས(གྲོང་ཁྱེར)བདུན་གྱི་ལེགས་ཆ་འདོན་སྤེལ་བྱེད་པར་ཁྲིད་སྟོན་བྱས་ཏེ། འཕར་གཞི་གསར་པ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་རྒྱ་སྐྱེད་གཏོང་རྒྱུ། ལྷ་ས་དང་ལྷོ་ཁ་གྲོང་ཁྱེར་གཉིས་མཉམ་འདྲེས་ཟབ་མོ་ཡོང་བར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱ་རྒྱུ་དང་། ལྷ་སའི་དངུལ་རྩའི་ཚོང་དོན་ཁུལ་དང་ཟོག་འགྲུལ་བསྡུ་འགྲེམས་ལྟེ་གནས་འཛུགས་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། ནག་ཆུ་དང་མངའ་རིས་སུ་འབྱུང་འཕྲོད་སྐྱེ་ལྡན་གྱི་ཞིང་འབྲོག་ལས་གོང་འཕེལ་ཤུགས་ཆེ་གཏོང་བར་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་། གཞིས་རྩེ་དེ་ཉིད་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྐམ་སའི་གྲུ་ཁ་དང་ཨེ་ཤེ་ཡ་ལྷོ་མར་སྒོ་མོ་འབྱེད་པའི་ལྟེ་བའི་གྲོང་ཁྱེར་ཞིག་ཏུ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པར་རྒྱབ་སྐྱོར། ཉིང་ཁྲི་དེ་ཉིད་སྔོན་ལ་བསྒྱུར་བཅོས་སྒོ་དབྱེ་དང་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྐྱེ་ལྡན་ཞིང་འབྲོག་ལས་མཁོ་སྤྲོད་འགན་ལེན་གྱི་རྟེན་གཞིར་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པར་རྒྱབ་སྐྱོར། ཆབ་མདོ་དེ་ཉིད་བོད་ལྗོངས་དང་། མཚོ་སྔོན། སི་ཁྲོན། ཡུན་ནན་བཅས་ཀྱི་འགྲིམ་འགྲུལ་གྱི་ལྟེ་བ་དང་སྒོ་དབྱེའི་བགྲོད་ལམ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་གཏོད་རྒྱུར་རྒྱབ་སྐྱོར་བཅས་བྱ་རྒྱུ།
ང་ཚོས་རྣམ་གསར་གྲོང་ཁྱེར་གྲོང་རྡལ་དང་གྲོང་གསེབ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་དར་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུ་གཅིག་གྱུར་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ཏེ། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་མཐུན་སྦྱོར་ངང་གོང་འཕེལ་འགྲོ་བའི་དཔེ་རིས་གསར་པ་འགོད་རྒྱུ་དང་། མཐུན་སྦྱོར་གོང་འཕེལ་གྱི་རྣམ་པ་གསར་པ་གཏོད་རྒྱུ་ཡིན།
(ལྔ)ཕྱི་ཤུགས་ལ་བརྟེན་ནས་ནང་ཤུགས་ཆེར་སྐྱེད་མཐའ་འཁྱོངས་ཀྱིས། བསྒྱུར་བཅོས་གསར་གཏོད་བྱེད་ཤུགས་སྔར་བས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ།
གཙོ་གནད་ཁུལ་ཁོངས་བསྒྱུར་བཅོས་གཏིང་ཟབ་བྱ་རྒྱུ། ཞིང་ལས་དང་གྲོང་གསེབ་བསྒྱུར་བཅོས་གཏིང་ཟབ་བྱ་རྒྱུ། རེས་སྐོར་གསར་པའི་ནོར་ཁྲལ་སྒྲིག་སྲོལ་བསྒྱུར་བཅོས་བྱ་རྒྱུ། “དབང་ཆ་ལྔ”ཁ་གསལ་བཟོ་རྒྱུ་དམིགས་ཚད་དུ་འཛིན་ནས། གཞུང་ཁོངས་ཁེ་ལས“མིག་མངས་འགྲིག་སྐོར་གཅིག”གི་འཐབ་ཇུས་རང་བཞིན་གྱི་བསྐྱར་སྒྲིག་དང་ཆེད་ལས་ཟླ་སྒྲིལ་གཏོང་བར་ཤུགས་རྒྱག་རྒྱུ། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་གློག་རིན་གྲུབ་ཚུལ་དང་དམངས་སྤྱོད་མཁའ་འགྲུལ་གྱི་འགྲུལ་པའི་སྤ་སེའི་རིན་གོང་བསྒྱུར་བཅོས་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་གཏེར་ལས་ཀྱི་བདག་དབང་འགྲན་རྩོད་དང་ནང་བཤུག་གཏོང་བར་མུ་མཐུད་བསྒྱུར་བཅོས་བྱ་རྒྱུ། ཉེན་ཆེའི་མངོན་མེད་རྐྱེན་ངན་རིགས་ལ་འགོག་ཟོན་ནུས་ལྡན་དང་གཙང་སེལ་བྱ་རྒྱུ། “གཡོ་འགུལ་རྩ་བ་ནས་མི་གཏོང་བ་གཉིས”དོན་འཁྱོལ་བྱས་ནས། ཁྲོམ་རར་ཞུགས་འཐུས་དང་། གཙོ་རྒྱུ་རག་ཐབས། གཞུང་དྲང་ཁྲིམས་འཛིན། ཁེ་དབང་སྲུང་སྐྱོབ་སོགས་ཀྱི་ཐད་ལྟ་སྟངས་གཅིག་པ་འཛིན་རྒྱུ། སྲིད་གཞུང་གྲངས་འཛིན་ཅན་དུ་གང་མགྱོགས་གྱུར་པ་བྱས་ནས“དྲ་སྦྲེལ+སྲིད་དོན་ཞབས་ཞུའི”ལས་ཕྱོད་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། ཚོང་གཉེར་ཁོར་ཡུག་གི་ལས་ཀའི་དཔྱད་ཞིབ་ལམ་སྲོལ་འཛུགས་རྒྱུ། “ཡིད་རྟོན་སྲིད་གཞུང་འཛུགས་སྐྱོང་ལོའི”ཆེད་དོན་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་ཏེ། གཉེར་སྐྱོང་བྱེད་པོའི་ཁྲིམས་མཐུན་ཁེ་དབང་ལ་གནོད་པའི་སྲིད་གཞུང་གི་བྱེད་སྤྱོད་རིགས་བཅོས་སྒྲིག་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱ་རྒྱུ་དང་། དཔེ་མཚོན་ངན་པའི་རིགས་ཡོངས་བསྒྲགས་སུ་བརྡ་ཁྱབ་གཏོང་རྒྱུ།
ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀར་སྒོ་མོ་འབྱེད་རྒྱ་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། ཚོང་འགུགས་མ་འདྲེན་གྱི་ཉིན་བརྒྱའི་འགག་སྒྲོལ་བྱ་སྤྱོད་མུ་མཐུད་སྤེལ་ཏེ། རང་འགུལ་ངང་བོད་སྐྱོར་ཞིང་ཆེན་དང་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཐོན་ལས་གཞན་སྒྱུར་སྦྲེལ་མཐུད་བྱ་རྒྱུ་དང་། ཚོང་འགུགས་མ་འདྲེན་གྱི་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་500ཡན་དོན་འཁྱོལ་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ། རྗེས་སྙེག་གི་ལམ་སྲོལ་འཛུགས་རྒྱུ་དང་གཙོ་རྒྱུ་འགན་སྲུང་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་རྣམ་གྲངས་དངོས་སུ་དོན་འཁྱོལ་དང་འཁོར་སྐྱོད་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ། ཁྲེང་ཏུའུ་དང་ཁྲུང་ཆིང་གྲོང་ཁྱེར་གཉིས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་འཁོར་རྒྱའི་ནང་མཉམ་འདྲེས་ཧུར་ཐག་བྱ་རྒྱུ་དང་། ཞིང་ཆེན་འབྲེལ་མཚམས་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་དང་རྫོང་བརྒལ་བའི་ཁུལ་ཁོངས་མཉམ་ལས་དང་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱ་རྒྱུ། ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་སྒོ་མོ་འབྱེད་པའི་ཐབས་ལམ་བཟང་ཤོས་ལག་བསྟར་གྱིས། ཕྱིར་གཏོང་ནང་འདྲེན་གྱི་སྤྱི་འབོར་10%ཡན་འཕར་བ་བྱ་རྒྱུ། ཁྱད་ལྡན་ནང་འདྲེན་གྱི་ཚོང་ཟོག་འགྲེམས་ཚོང་ཁང་ཁག་གཅིག་གཏོད་རྒྱུ་དང་། བོད་ཀྱི་ལེགས་ཆའི་ཐོན་རྫས་རྒྱལ་ཕྱིའི་ཁྲོམ་རར་འདོན་རྒྱུར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱ་རྒྱུ། རིག་ནུས་འགག་སྒོ་གང་མགྱོགས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས་ནས་སྐྱིད་རོང་དང་། སྤུ་ཧྲེང་། ལེགས་རྩེ། གོང་དཀར་གནམ་ཐང་འབབ་ཚུགས་སོགས་ཀྱི་འགག་སྒོའི་བྱེད་ནུས་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་རྒྱུ་དང་། ཀྲུང་གོ་དང་འབར་མའི་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་དཀྱིལ་ཐང་གྲོང་ཚོའི་སྲོལ་རྒྱུན་མཐའ་མཚམས་ཉོ་ཚོང་ས་ཚིགས་ཀྱི་གདང་རིམ་སྤོར་རྒྱུ། ཚད་གཞི་མཐོ་བའི་སྒོ་ནས་འགྲམ་གྲོང་རྡལ་སླར་གསོ་བསྐྱར་སྐྲུན་བྱ་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ། དེ་སྔའི་དར་རྒྱས་ཆེ་བའི་རྣམ་པ་གང་མགྱོགས་མངོན་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ།
གསར་གཏོད་གོང་འཕེལ་ལ་སྐུལ་འདེད་གང་མགྱོགས་གཏོང་རྒྱུ། ཤེས་ལྡན་པ་སྟོབས་ཆེའི་ཁུལ་གྱི་འཐབ་ཇུས་དང“ཇོ་མོ་གླང་མའི་ཤེས་ལྡན་པའི”འཆར་གཞི་ལག་བསྟར་ཤུགས་ཆེ་བྱ་རྒྱུ། གཙོ་གནད་ཚོད་ལྟ་ཁང་དང་གསར་གཏོད་བྱེད་པའི་ལས་སྟེགས་ཆེན་པོ་ཁག་གཅིག་གི་བཀོད་པ་ལེགས་སུ་གཏོང་བ་དང་། ནུས་རྒྱུ་གཙང་མ་དང་ས་མཐོའི་ཁྱད་ལྡན་གྱི་ཡང་བའི་བཟོ་ལས། ཁྱད་ལྡན་ཞིང་འབྲོག་ལས་སོགས་ཀྱི་ལག་རྩལ་འགག་སྒྲོལ་ཐུབ་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། ཚན་ཞིབ་གྲུབ་འབྲས་དང་ཉེར་སྤྱོད་ལག་རྩལ་ནང་འདྲེན་དང་ཁྱབ་གདལ་ཤུགས་ཆེ་གཏོང་རྒྱུ། ནོར་སྲིད་ནས་ཚན་རྩལ་ཐད་མ་དངུལ་འཇོག་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བའི་ལམ་སྲོལ་བཙུགས་ཏེ། འདི་ལོར་ནོར་སྲིད་ནས་ཚན་རྩལ་ཐད་མ་དངུལ་འཇོག་ཚད་ལྡབ་གཅིག་འཕར་བ་བྱ་རྒྱུ།
ང་ཚོས་བློ་བརྟན་འགྱུར་མེད་ངང་བསྒྱུར་བཅོས་ཀྱི་བགྲོད་ལམ་དང་སྒོ་འབྱེད་ཀྱི་ལམ་བུར་བསྐྱོད་ཅིང་། གསར་གཏོད་བྱེད་ཐབས་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ། མིག་སྔའི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་གསོན་ཤུགས་འཕེལ་ཐུབ་པ་དང་མ་འོངས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་གཏིང་ཤུགས་སྐྱེད་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན།