གླེང་གཞི་བཤད་པ།
བད་ཀན་སྨུག་པོའི་ནད་ནི་ནད་ཐོག་ལག་ལེན་ཁྲོད་དུ་ཧ་ཅང་བའི་ནད་རིགས་ཤིག་ཡིན་ལ་དེ་ཉིད་གཙོ་བོ་ཕོ་མཆིན་གྱི་ནད་ཅིག་ཡིན་ལ་དེ་ཡང་རྐྱེན་གྱིས་དབང་གིས་སྨུག་པོ་ཚ་རྐྱེན་དང་གྲང་རྐྱེན་གཉིས་སུ་བཤད་པ་ལས་དང་པོ་སྨུག་པོ་ཚ་རྐྱེན་ནི་འགྲམས་ཚད་ཀྱི་ལྷག་མ་དང་མཚོན་ཁྲག་ལུས་པ་དེ་གཉིས་མཆིན་པར་བབས་པ་འམ་ཡང་ན་ཚ་སྐྱུར་རིགས་བསྟེན་དྲགས་ནས་མཆིན་ཁྲག་རྒྱས་ནས་ཕོ་བ་ལྷུང་ནས་བད་ཀན་གྱི་ནད་འདྲེས་པ་དང་དེ་ཉིད་རྒྱུ་མ་ལྷུང་ནས་མཁྲིས་ནད་ལ་འདྲེས་པ་དང་དེ་ཉིད་ལོང་དུ་ལྷུང་ནས་ལོང་ནད་དང་འདྲེས་པ་སྟེ་སྨུག་ཡས་བབས་ཀྱི་ནད་དང་ཡང་གྲང་རྐྱེན་འཇུ་དཀའ་བ་དང་གྱོང་པོ། མ་ཚོས་པ། ཁེངས་པོ་ལ་སོགས་པ་བསྟེན་དྲགས་པས་མེ་དྲོད་རྣམ་གསུམ་གྱི་བྱེད་ལས་ཉམས་ནས་སྙིགས་མ་མ་ཞུ་བའི་ནད་མ་ཞུ་བེ་སྣབས་ཏེ་གྲང་བའི་ནད་བྱུང་བ་དང་དེ་ཉིད་དུས་ཐོག་ཏུ་མ་བཅོས་པར་རྙིང་ནས་དྭངས་སྙིགས་འདྲེས་ནས་མཆིན་པའི་རྩ་ལམ་བརྒྱུད་མཐར་དྭངས་མ་མ་ཞུ་བའི་ཚ་བའི་ནད་དུ་གྱུར་བ་དང་དེ་ཡང་དུས་ལྟར་མ་བཅོས་པར་རྙིང་ནས་མཆིན་པར་ངན་ཁྲག་རྒྱས་ནས་སླར་ཡང་ཕོ་བ་ལུད་ནས་བད་ཀན་གྱི་ནད་དང་འདྲེས་པ་དང་དེ་ཉིད་རྒྱུ་མ་ལ་ལྷུང་ནས་མཁྲིས་བ་ནད་དང་འདྲེས་བ་དང་དེ་ཉིད་ལོང་དུ་ལྷུང་བས་རླུང་དང་བསྡོངས་བ་སྟེ་སྨུག་པོ་མས་བབས་ཀྱི་ནད་དང་གནས་ཀྱི་དབང་གིས་སྨུག་པོ་རང་གནས་ཀྱི་དབྱེ་བ་བཞི་དང་དུས་དབང་གིས་སྨུག་པོ་ཚ་བ་དང་སྨུག་པོ་འཐབ་པ། སྨུག་པ་གྲང་བ་གསུམ་དུ་བཤད་པ་དང་སྨུག་པོ་བྱེར་བའི་ནད་ལ་ཕྱི་ནང་གཉིས་ལས་དང་པོཕྱི་ཤ་པགས་ལ་བྱེར་བ་དང་རྩ་ལ་བྱེར་བ། ཚིགས་མཁར་ལ་བྱེར་བ་སྟེ་ལྔ་དང་ནང་བྱེར་ལའང་ཡར་གྱི་མགོ་ལ་བྱེར་བ་དང་གཉེན་པའི་སྲོག་རྩ་ལ་བྱེར་བ། འཁོར་རྒྱུག་ཁྲག་ལ་བྱེར་བ་གསུམ་དང་ནང་དོན་གྱི་སྙིང་ལ་བྱེར་བ་དང་གློ་བ་ལ་བྱེར་བ། མཆེར་བ་ལ་བྱེར་བ། མཁལ་མ་ལ་བྱེར་བ་བཞི་དང་སྣོད་བསམ་སེའུ་ལ་བྱེར་བ་གཅིག་བཅས་སྨུག་པོ་རྣམ་འགྱུར་བཅུ་གསུམ་དུ་བཤད་ལ། སྨུག་པོ་རིགས་ཀྱི་དབྱེ་ན་སྨུག་པོ་བྱེར་བ་དང་རྒྱས་བ། འགྱིངས་བ། འདྲིལ་བ་བཅས་བཞི་དང་དེ་ལས་སྨུག་པོ་རྒྱས་པ་ལ་བརྡོལ་མ་བརྡོལ་གཉིས་དང་འགྱིངས་ལ་གབ་མ་གབ་གཉིས། འདྲིལ་བ་ལ་གསར་རྙིང་གཉིས་སུ་དབྱེ་བ་སྟེ་སྨུག་པོ་ནད་ཀྱི་དབྱེ་བ་དབྱེ་སྟངས་མང་པོ་ཡོད་པ་དེ་དག་ཀྱང་མདོར་བསྡུས་ནས་བཤད་ན་རྒྱུ་ཡི་དབང་གིས་སྨུག་པོ་བད་ཀན་བད་ཀན་དང་བསྡོངས་པ་དང་མཁྲིས་པ་དང་བསྡོངས་པ། ཁྲག་དང་བསྡོངས་བ། རླུང་དང་བསྡོངས་བ་སྟེ་རྒྱུ་ཡི་སྒོ་ནས་བཞི་དང་རྐྱེན་གྱིས་དབང་གིས་ཚ་རྐྱེན་དང་གྲང་རྐྱེན་གཉིས་གཉིས་སུ་དབྱེ་བ་དང་དེ་ཉིད་གནས་ས་ནི་ཕོ་བ་དང་མཆིན་པ། རྒྱུ་མ། ལོང་བཞི་ཡིན་པས་ཕོ་ནད་དང་མཆིན་ནད། རྒྱུ་ནད། ལོང་ནད་སོགས་ལ་ཧ་ཅང་འཁྲུལ་ཆེ་བ་དང་ཁྱད་པར་དུ་སྲོག་རྩ་ནི་སྨུག་པོའི་ནད་ཀྱི་རྫོང་ལྟ་བུ་ཡིན་པས་རྩ་དཀར་གྱི་ནད་དང་འཁྲུལ་ཉེན་ཞིང་ཁྲག་ནི་སྨུག་པོའི་ནད་ཀྱི་རྟ་ལྟ་བུ་ཡིན་ཕྱིར་ཁྲག་ནད་ལ་འཁྲུལ་ཉེན་ཆེ་བ་དང་ཚིགས་པ་ནི་སྨུག་པོ་ནད་ཀྱི་མཁར་ལྟ་བུ་ཡིན་ཕྱིར་དྲེག་གྲུམ་གྱི་ནད་དང་ནོར་ཉེན་ཆེ་བ་དང་ཡར་ལ་མགོ་ལ་བྱེར་ན་མགོ་ནད་དང་དོན་སྣོད་ལ་བྱེར་ན་དོན་སྣོད་ཀྱི་ནད་རྟགས་དང་འཁྲུལ་ཉེན་ཆེ་བ་དང་། ཁོང་ནད་ཕལ་ཆེལ་བ་བད་ཀན་སྨུག་པོའི་རྒྱུ་ཡིས་སྐྱེད་པ་ཡིན་ཕྱིར་སྨན་པ་གསོ་དཔྱད་ཀྱི་གནས་ལ་མི་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱི་དུག་ནད་ལ་ངོས་འཛིན་པའང་མང་པོ་ཡོད་ལ་ཡང་ལ་ལས་ཚ་བ་བའི་ནད་དུ་འདོད་པ་དང་ལ་ལས་གྲང་བའི་ནད་ལ་འདོད་པ་པ་དང་ཡང་ལ་ལས་ས་བདག་གདོན་ནད་དུ་ངོས་འཛིན་པ་འང་ཡོད། དེ་ཕྱིར་བད་ཀན་སྨུག་པོ་ལ་ནམ་བྱ་ར་སྒྲིམ་དགོས་པ་ཞིག་རེད། སྤྱིར་བཤད་ན་བད་ཀན་སྨུག་པོ་ནི་འདུས་པའི་ནད་ཅིག་ཡིན་པས་གཉེན་པོ་ཡང་བསིལ་དྲོད་སྙོམ་པོར་བསྟེན་དགོས་པ་དང་ས་དང་འདྲ་བར་གཉེན་པོ་སྨན་གྱི་ཁ་རུ་ལྕི་བ་དང་ནད་གནས་གཅིག་ཏུ་མི་འདུག་པར་ཡར་མར་སྣུར་ནས་འགྲོ་བ་སོགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་སྨན་ལན་རེ་ལ་བསྟེན་པ་ཙམ་གྱིས་ཞི་བར་མི་འགྱུར་བར་ཡང་དང་བསྐྱར་དུ་ཞིབ་གཤེར་དང་སྨན་བཅོས་བྱ་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེ་བ་དང་ལུས་ཟུངས་མ་གསོས་བར་སྨན་དཔྱད་བསྟུད་དྲགས་ན་གསེར་ལ་གཡའ་ཆགས་པ་རྡོ་ལ་བརྡར་ན་གསེར་གཡའ་གཉིས་དུས་གཅིག་ཏུ་ཟད་པ་ལྟར་ནད་ཟད་པ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ལུས་ཟུངས་ཀྱང་ཟད་འགྲོ་ཕྱིར་ནད་སྟོབས་ཅུང་ཟད་མར་བྲི་པ་ཆབས་ཅིག་ཏུ་གསར་བཅུད་ཟས་གྱིས་ལུས་ཟུངས་གསོ་ཞོར་སྨན་བཅོས་བྱེད་དགོས་པ་དང་ཐ་མ་ནད་དེ་སླར་མི་བཟློག་བར་ཞི་རྗེས་གཅོད་ཐབས་ལ་བཤལ་སྨན་གཏོང་བ་དང་ཕྱེ་མ་རིགས་ཀྱི་སྨན་གྱིས་སྦྱོང་གཏོང་བ་དང་། སྲོག་རྩ་ཕོ་ལོང་མཆིན་གསང་ལ་སོགས་པ་མེ་ཡིས་གདམས་དགོས་པ་དང་ཟས་རུལ་སྐྱུར་དང་ཁ་ཚའི་རིགས་དང་འཇུ་དཀའ་བ་ལ་སོགས་པ་ལོ་ཟླའི་བར་དུ་གཟབ་པར་བྱས་ན་སྨུག་པོ་སངས་དྲགས་ཡོང་བ་སྨན་རྒྱལ་གཡུ་ཐོག་མགོན་པོས་གསུངས་ཡོད། དེ་ལྟ་བུའི་བད་ཀན་སྨུག་པོའི་ནད་འདི་ལ་རྒྱུ་ཡི་དབྱེ་བ་དང་རྐྱེན་གྱིས་དབྱེ་བ།དུས་ཀྱི་དབྱེ་བ།གནས་ཀྱི་དབྱེ་བ།རིགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ལ་ལ་སོགས་པ་མང་པོ་ཡོད་པས་ན་སྨན་སྣ་གཅིག་བསྟེན་པ་ཙམ་གྱིས་དྲགས་ཏུ་མི་འགྲོ་བ་དང་ལྷག་པར་དུ་ནད་བད་ཀན་ཁྲག་མཁྲིས་རླུང་ལ་སོགས་པ་འདུས་ནས་ཡོད་ཕྱིར་ནད་གཞི་འགྱུར་སླ་ཞིང་གནད་ཐོག་ཏུ་འཁེལ་དཀའ་བས་འདིར་སྨུག་པོ་ནད་ཅེས་ཆེད་དུ་དགར་ནས་དཔྱད་པ་བགྱི་བ་གཤམ་གསལ་ལྟར་རོ།།
དང་པོ། སྨུག་པོ་ནད་ཀྱི་གོ་དོན་བཤད་པ།
དེ་ཡང་རང་རེའི་བོད་ལུགས་གསོ་བ་རིག་པ་ལས་འདུས་པའི་ནད་ལ་རང་བཞིན་རྒྱུ་ཡི་སྒོ་ནས་འདུས་པ་དང་བྱུང་ཚུལ་དུས་ཀྱི་སྒོ་ནས་འདུས་པ། འདུ་བ་འཁྲུགས་པའི་སྒོ་ནས་འདུས་བ་སྟེ་འདུས་ནད་ལ་དབྱེ་བ་གསུམ་དུ་བཤད་ཡོད་ལ།གཉིས་པ་ནི་མ་སྨིན་ཚ་བ་དང་གསུམ་པ་ནི་དུག་ནད་དང་དང་པོ་ནི་བད་ཀན་སྨུག་པོ་ཡིན་ལ་བད་ཀན་སྨུག་པོ་ནི་རང་བཞིན་རྒྱུ་ཡི་སྒོ་ནས་བསྟན་པའི་འདུས་ནད་ཀྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པ་དང་དེ་ཡང་བད་ཀན་སྨུག་པོ་ལ་རྒྱུ་བད་ཀན་དང་མཁྲིས་པ། རླུང་། ཁྲག་བཞི་བོ་འདུས་ནས་ཡོད་ལ།དེ་ལ་སྨུག་པོ་ནད་ཅེས་འདོགས་དགོས་དོན་ནི་སྨུག་པོ་ལ་བད་ཀན་གྱི་རང་མདོག་དཀར་བ་དང་མཁྲིས་བའི་རང་མདོག་སེར་བ། རླུང་གི་རང་མདོག་སྔོ་བ་དང་ཁྲག་གི་རང་མདོག་དམར་བ་སྟེ་དཀར་སེར་སྔོ་དམར་གྱི་མདོག་ཡོངས་སུ་ཚང་བ་འམ་དེ་དག་འདྲེས་ནས་ཡོད་ཕྱིར་སྨུག་པོ་ཞེས་རང་མདོག་ལ་བལྟོས་བཞག་པ་ཡིན་ནོ།།
གཉིས་པ། སྨུག་པོ་ནད་ཀྱི་རྒྱུ་བཤད་པ།
རང་རེའི་བོད་ལུགས་གསོ་རིག་ལས་ནད་རིགས་མི་གཅིག་པ་རེ་ལ་རྒྱུ་རེ་ཡོད་པ་ཡིན་ལ་དེ་ཡང་སྨུག་པོ་ནད་ཀྱི་རྒྱུ་ནི་བད་ཀན་དང་ཁྲག་དང་མཁྲིས་བ། རླུང་བཅས་བཞི་བོ་ཡིན་ལ་རྒྱུད་ལས་རྒྱུ་ནི་བད་ཀན་ཁྲག་མཁྲིས་རླུང་དང་བཞི།། ནད་ཀུན་འདུས་ཕྱིར་འདུས་ནད་རྟགས་བཅོས་དཀའ།།ཞེས་གསུངས་ཡོད་དོ།།
གསུམ་པ། སྨུག་པོ་ནད་ཀྱི་རྐྱེན་བཤད་པ།
དེ་ཡང་གསོ་རིག་རྒྱུད་བཞི་ལས་དེ་ལ་སྐྱེད་པའི་རྐྱེན་ནི་ཚ་གྲང་གཉིས།།ཞེས་གསུང་བ་ལྟར་སྨུག་པོ་ནད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱི་དབྱེ་བ་ལ་ཚ་རྐྱེན་དང་གྲང་རྐྱེན་གཉིས་སུ་བཤད་པ་ལས་ཚ་རྐྱེན་ནི་འགྲམས་ཚད་ཀྱི་ལྷག་མ་དང་མཚོན་ཁྲག་ལུས་པ་དེ་གཉིས་མཆིན་པའི་སྟེང་དུ་ལྷུང་པའམ་ཡང་ན་ཚ་སྐྱུར་ཀྱི་ཟས་བསྟེན་དྲགས་ནས་ངན་ཁྲག་རྒྱས་པ་དེ་དག་ཟུངས་སུ་འགྱུར་མ་འདོད་པར་མཆིན་པའི་གནས་སུ་མ་སྡད་པར་ཕོ་བ་བབས་པས་བད་ཀན་གྱི་ནད་དང་འདྲེས་མཐར་ཁྲག་བད་ཀན་རུལ་ནས་རྒྱུ་མ་ལ་ལྷུང་ནས་མཁྲིས་པ་དང་འདྲེས་པའི་ཁ་དོག་དུད་ཁུར་འགྱུར་བ་དང་དེ་ཉིད་ལོང་གི་གནས་སུ་འཕྱུགས་པས་རླུང་ནད་དང་བསྡོངས་པ་ལ་གསོ་རིག་གི་གཞུང་དུ་སྨུག་པོ་ཡས་བབས་ཞེས་སུ་བརྗོད་པ་དང་གྲང་རྐྱེན་ནི་འཇུ་དཀའ་བ་དང་མི་འཕྲོད་པའི་ཟས་རིགས་བསྟེན་པས་ཕོ་བ་ལ་མ་ཞུ་ནད་བྱུང་བ་དང་དེ་ཡིས་བེ་སྣབས་མང་དུ་འཕེལ་ནས་མེ་ཉམས་རླུང་དང་འཇུ་བྱེད་ཀྱི་མཐུ་ཉམས་པས་དྭངས་སྙིགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་མ་ཕྱེད་པར་མཆིན་པའི་གནས་སུ་ཤོར་ནས་ཟུངས་སུ་མ་གྱུར་བར་ཁྲག་ངན་མཆིན་པ་ལ་རྒྱས་པ་དང་དེ་ཡི་ཁ་ལུད་གོང་ལྟར་ཕོ་རྒྱུ་ལོང་གསུམ་དུ་ལྷུང་བ་དེ་མ་ཞུ་བའི་རྒྱུ་བྱས་པའི་བད་ཀན་གྲང་ཤས་ཆེ་བ་སྟེ་སྨུག་པོ་གབ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཝ་ལྟར་གཞའ་བར་བྱེད་པ་སྟེ་གཉེན་པོ་ནད་སྟེང་དུ་འགྲོ་དཀའ་བ་ཡིན། དེ་ལ་གསོ་རིག་གི་གཞུང་དུ་སྨུག་པོ་མས་ཆགས་ཞེས་ཟེར་བ་དང་སྨུག་པོ་ནད་བསྡུས་ན་མཆིན་ནད་ཕོ་བར་ལྷུང་བ་དང་ཕོ་ནད་མཆིན་པ་ལ་ཤོར་ནས་སླར་ཁ་ལུད་ཕོ་བ་བབས་པ་འདི་གཉིས་ཡིན་ལ་སྨན་བཅོས་བྱེད་དུས་ཀྱང་ཚ་གྲང་གི་རྐྱེན་འདི་གཉིས་ལ་དཔག་ནས་གཉེན་སྨན་པོ་ཡང་བསིལ་དྲོད་གཉིས་སུ་གཙོ་བོར་བཟུང་རྒྱུ་དེ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་ལ་ཧ་ཅང་གནད་འགག་ཅིག་ཀྱང་ཡིན་པར་འདོད། དེ་ལྟར་མ་བྱས་པར་སྨུག་པོ་ཚ་རྐྱེན་ལྟ་བུར་ལ་གཉེན་པོ་སྨན་ཡང་དྲོད་བ་བསྟེན་ཚེ་ནད་པའི་སྐྱོབ་པ་ཕར་ཞོག་ཐ་ན་སྲོག་གཅོད་པའི་གཤེད་མར་འགྱུར་བའང་གདོན་མི་ཟ།དེ་བས་སྨུག་པོ་ནད་ཀྱི་རྐྱེན་གཉིས་རྟོགས་རྒྱུ་ནི་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེའོ།།
བཞི་བ། སྨུག་པོ་ནད་ཀྱི་གནས་ཀྱི་དབྱེ་བ་བཤད་པ།
དེ་ཡང་རང་རེའི་གསོ་རིག་ལས་ནད་དབྱེ་བ་ཀྱི་དབྱེ་བ་ལ་གཙོ་བོར་རིགས་དང་གནས་གཉིས་སུ་བཤད་པ་དང་དེ་ལས་དང་པོ་རིགས་ཅེས་པ་ནི་རླུང་ནད་གསོ་བའི་སྐབས་སུ་རིགས་ནི་གཞན་རྒྱུད་ལོག་པའི་ལས་ཞུགས་པ།།ཞེས་བཤད་ཡོད་པ་དང་གནས་ནི་རླུང་ནད་གསོ་བའི་སྐབས་སུ་གནས་ནི་རང་རྒྱུད་གནོད་བྱ་ལ་ཞུགས་པ།།ཞེས་གསུངས་བ་ལྟར་ནད་གཞི་རླུང་མཁྲིས་བད་གསུམ་ལ་སོགས་པ་ལ་རང་རང་གི་སྡོད་སའི་གནས་ཅིག་ཡོད་ལ་དེ་དག་རང་རང་གི་སྡོད་སའི་གནས་ལས་མ་སྡད་པར་གཞན་གྱི་སྡོད་གནས་སུ་ཕྱིན་ནས་ཉེས་པ་ཕན་ཚུན་འཐབ་པ་སྟེ་རྩ་རྒྱུད་ལས་རླུང་ནི་དཔྱིད་རྐེད་ལ་བརྟེན་སྨད་ན་གནས།།མཁྲིས་པ་མཆིན་མཁྲིས་ལ་བརྟེན་བར་ན།།བད་ཀན་ཀླད་པ་ལ་བརྟེན་སྟོད་ལ་གནས།།ཞེས་རླུང་མཁྲིས་བད་ཀན་གསུམ་པོའི་རང་རང་གི་ཐ་མལ་གནས་ས་བཤད་ཡོད་ལ་འཕེལ་འགྲུབ་ནད་ལས་དེ་ཞུགས་ནས་གང་དུ་བརྟེན་པའི་གནས།།རུས་པའི་མིག་དང་རེག་བྱ་རྣ་བ་རླུང་།།མཁྲིས་གནས་ལྟེ་བ་ཕོ་བ་ཁྲག་དང་རྔུལ།།བད་ཀན་བྲང་དང་མགུལ་བ་གློ་མགོ།།ཞེས་དང་རླུང་ནད་གསོ་བའི་སྐབས་སུ་པགས་གྲམ་ཤ་རྒྱས་པ་དང་རུས་ལ་ཞེན་དང་དོན་བབས་སྣོད་དུ་ལྷུང་།།ཞེས་རླུང་མཁྲིས་བད་གསུམ་གྱི་ཐ་མལ་གནས་དང་རྣམ་འགྱུར་གྱི་འབྱུང་ས་སོགས་གསལ་བོར་གསུངས་ནས་རླུང་ནད་ལ་གནས་ཀྱི་གནས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ཉེར་བརྒྱད་དང་མཁྲིས་ནད་ལ་བཅུ་དགུ།བད་ཀན་ལ་ཉི་ཤུ་སོགས་བཤད་ཡོད་པ་རེད།