འཐུས་མི་རྣམ་པ།

རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གི་བཀའ་མངགས་ལྟར། ད་ལྟ་2024ལོའི་རྒྱལ་དམངས་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་ཕྱོགས་ཀྱི་འཆར་གཞི་ལག་བསྟར་བྱས་ཚུལ་དང་2025ལོའི་རྒྱལ་དམངས་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་ཕྱོགས་ཀྱི་འཆར་གཞིའི་འཆར་ཟིན་གྱི་སྙན་སྒྲོན་འདིར་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་བཅུ་གཉིས་པའི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་གསུམ་པའི་ཐོག་ཞིབ་བཤེར་གནང་རོགས་ཞུ་རྒྱུ་མ་ཟད། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་སྲིད་གྲོས་ཀྱི་ཨུ་ཡོན་རྣམ་པ་དང་ཟུར་ཞུགས་པ་རྣམ་པས་ཀྱང་དགོངས་འཆར་འདོན་རོགས་གནང་།

གཅིག 2024ལོའི་རྒྱལ་དམངས་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་ཕྱོགས་ཀྱི་འཆར་གཞི་ལག་བསྟར་བྱས་ཚུལ།

2024ལོའི་ཚུན་དུ། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་གོང་འོག་ཚང་མས་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་དུས་རབས་གསར་པའི་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་དགོངས་པ་མཛུབ་ཁྲིད་དུ་བྱ་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ། ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་ཉི་ཤུ་པ་དང་སྐབས་ཉི་ཤུ་པའི་ཀྲུང་ཨུ་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པ། དེ་བཞིན་ཀྲུང་དབྱང་གི་དཔལ་འབྱོར་ལས་དོན་ཚོགས་འདུའི་དགོངས་དོན་བཅས་ལག་བསྟར་གཏིང་ཟབ་བྱས་པ་དང་། བོད་ཀྱི་ལས་དོན་སྐོར་གྱི་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་མཛུབ་སྟོན་གལ་ཆེན་དང་དུས་རབས་གསར་པའི་ཏང་གི་བོད་སྐྱོང་མཛད་ཇུས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ལག་བསྟར་བྱས་ཐོག རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཏང་གི་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་བཅུ་པ་དང་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཏང་ཨུད་སྐབས་བཅུ་པའི་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་རིམ་བྱུང་གི་བཀོད་སྒྲིག་གཞིར་བཟུང་། བརྟན་ཐོག་ཡར་འཕེལ་གྱི་ལས་ཀའི་རྩ་བའི་དགོངས་གཞི་མཐའ་འཁྱོངས་ཀྱིས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་གསར་པ་ཆ་ཚང་བ་དང་། གནད་ལ་འཁེལ་བ། ཕྱོགས་ཡོངས་བཅས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་རྣམ་པ་གསར་པར་མཉམ་འདྲེས་ཀྱིས་ཞབས་ཞུ་བསྒྲུབས་པ་མ་ཟད། “ཚང་དགོས་པ་གསུམ་དང་ཕན་འདོགས་པ་གཅིག”གི་སྤྱིའི་བླང་བྱ་མཐའ་འཁྱོངས་ཀྱིས“དོན་ཆེན་བཞིར”དམིགས་པ་དང“འཛུགས་གཏོད་བཞིར”ཤུགས་བརྒྱབ་སྟེ། ནང་མཁོ་རྒྱ་སྐྱེད་གཏོང་རྒྱུ་དང་མཁོ་སྤྲོད་ཕྱོགས་ཀྱི་གྲུབ་ཆའི་རང་བཞིན་གྱི་སྒྱུར་བཅོས་གཏིང་ཟབ་ཏུ་གཏོང་རྒྱུར་སྤྱི་འདོམས་བྱས་པ་དང་། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་དཔེ་གསར་ཅན་འཛུགས་སྐྲུན་བྱ་རྒྱུ་དང་གྲོང་གསེབ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་དར་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུར་སྤྱི་འདོམས་བྱས་པ། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུ་དང་ཆུ་ཚད་མཐོ་བའི་བདེ་འཇགས་ཡོང་བ་བྱ་རྒྱུར་གཅིག་གྱུར་འཆར་འགོད་བྱས་པ། ཡུལ་བབ་དང་བསྟུན་ནས་ཐོན་སྐྱེད་ནུས་ཤུགས་གསར་མ་འཕེལ་རྒྱས་བཏང་བ། སྤྱོད་ཚུལ་མུ་མཐུད་ལེགས་སུ་བཏང་ནས་དོན་འཁྱོལ་ལ་དམ་འཛིན་ནན་པོ་བྱས་པར་བརྟེན། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་ཕྱོགས་དུས་ཚིགས་རེ་རེ་བཞིན་ཇེ་ལེགས་སུ་སོང་ཡོད།

2024ལོར་ས་གནས་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་སྤྱིའི་རིན་ཐང་6.3%འཕར་བ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་ཀྱི་གཏན་འཇགས་རྒྱུ་ནོར་ཐད་མ་འཇོག་བྱེད་ཚད་19.6%འཕར་བ། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཛད་སྤྱོད་དངོས་ཟོག་སིལ་འཚོང་བྱས་འབོར་7.2%འཕར་བ། གཞི་ཁྱོན་ཡན་གྱི་བཟོ་ལས་ཀྱི་འཕར་ཐང་18.3%འཕར་བ། དངོས་ཟོག་ཉོ་ཚོང་ཕྱིར་གཏོང་ནང་འདྲེན་བྱས་འབོར་15.4%འཕར་བ། སྤྱིར་བཏང་གི་སྤྱི་པའི་སྔོན་རྩིས་ཡོང་འབབ་17.1%འཕར་བ། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ཡུལ་མི་མི་རེའི་ཆ་སྙོམས་བཀོལ་སྤྱོད་ཆོག་པའི་ཡོང་འབབ་ཁག་སོ་སོར་6.8%དང་8.3%འཕར་བ། ཡུལ་མིའི་འཛད་སྤྱོད་རིན་གོང་འཕར་ཚད་3%ནང་ཚུན་དུ་ཚོད་འཛིན་ཐུབ་པ། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་བརྟག་དཔྱད་བྱས་ཁོངས་ཀྱི་ལས་ཤོར་བསྡུར་ཚད་5%ནང་ཚུན་དུ་ཚོད་འཛིན་ཐུབ་ཡོད།

(གཅིག) མ་འཇོག་སྐུལ་ཁྲིད་ལ་དམིགས་ཏེ། རྣམ་གྲངས་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་རྒྱུན་མཐུད་ནས་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་པ། “རྣམ་གྲངས་དམ་འཛིན་བྱེད་པ་ནི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་དམ་འཛིན་བྱེད་པ་དང་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་སྟབས། འཕེལ་རྒྱས་དམ་འཛིན་བྱེད་པར་ངེས་པར་དུ་རྣམ་གྲངས་དམ་འཛིན་བྱེད་དགོས”པའི་འདུ་ཤེས་བརྟན་པོ་བཙུགས་ཏེ་ནུས་ལྡན་མ་འཇོག་བྱེད་རྒྱ་རྒྱུན་མཐུད་ནས་ཆེ་རུ་བཏང་བ་མ་ཟད། རྣམ་གྲངས་གལ་ཆེན་འཛུགས་སྐྲུན་གང་མགྱོགས་བྱས་ནས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་རྨང་གཞི་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་བརྟན་དུ་བཏང་ཡོད། གཅིག་ནི་ལོ་འཁོར་གྱི་མ་འཇོག་དོན་འཁྱོལ་ལས་འགན་ཚད་བརྒལ་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་བ། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་གཙོ་བོ་སྐུ་ངོ་མས་པེ་ཅིང་དུ་ཕེབས་ནས་སྙན་སེང་འབྲེལ་མཐུད་གནང་བ་དང་། སྡེ་ཚན་ཁག་གིས་པུའུ་ཨུད་ལ་རྒྱུན་རྣམ་ཅན་གྱི་འབྲེལ་སྦྱོར་བྱས་ཏེ་ནུས་ལྡན་མ་འཇོག་བྱེད་རྒྱ་རྒྱུན་མཐུད་ནས་ཆེ་རུ་བཏང་ཡོད། རིམ་རྩིས་བྱས་ན་ཀྲུང་དབྱང་སྲིད་གཞུང་གི་མ་འཇོག་སྒོར་དུང་ཕྱུར་827དོན་འཁྱོལ་བྱས་པས་ལོ་འཁོར་གྱི་འཆར་གཞི་སྒོར་དུང་ཕྱུར་800ལས་ཚད་བརྒལ་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་བ་སྟེ། དེའི་ནང་ཀྲུང་དབྱང་གི་སྔོན་རྩིས་ནང་གི་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་296.9དང་། ནོར་སྲིད་ཀྱི་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་202.6 རླངས་འཁོར་ཉོ་ཁྲལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་243.4 དམངས་སྤྱོད་མཁའ་འགྲུལ་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཐེབས་རྩ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་8.1 རྒྱན་ཤོག་སྤྱི་ཕན་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་10.9 འཕར་འགྲེམས་རྒྱལ་བུན་སྒོར་དུང་ཕྱུར་59 དུས་ཡུན་ཆེས་རིང་བའི་དམིགས་བསལ་རྒྱལ་བུན་སྒོར་དུང་ཕྱུར་6.1བཅས་ཚུད་ཡོད། གཉིས་ནི་རྣམ་གྲངས་གལ་ཆེན་གྱི་འཕེལ་རིམ་བདེ་བླག་བྱུང་བ། གཙོ་གནད་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་ལོ་འཁོར་འཆར་གཞི་དང་དུས་ཚིགས་ཀྱི་འགག་སྒྲོལ་བྱ་སྤྱོད་ཇུས་གཞི་བཟོས་པ་དང་། ཟླ་རེར་གཙོ་གནད་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་སྐུལ་སྤེལ་ཚོགས་འདུ་དང་དཔལ་འབྱོར་འཁོར་སྐྱོད་ཀྱི་གྲོས་མོལ་ཚོགས་འདུ་འཚོགས་པ། ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་འགོ་ཁྲིད་ཀྱི་འགན་ལེན་ལམ་སྲོལ་དོན་འཁྱོལ་བྱས་ཏེ། རྣམ་གྲངས་འཛུགས་སྐྲུན་གང་མགྱོགས་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ་དང་དཔལ་འབྱོར་བརྟན་སྙོམས་ངང་འཁོར་སྐྱོད་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད། གཙོ་གནད་འཛུགས་སྐྲུན་རྣམ་གྲངས་187བདེ་བླག་ངང་སྤེལ་བས་ལོ་འཁོར་གྱི་ལས་འགན་སྒོར་དུང་ཕྱུར་1618ལས་ཚད་བརྒལ་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་བ་དང་། འགན་ལེན་རྣམ་གྲངས་གལ་ཆེན་21ལ་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་688བཏང་ནས་རྣམ་གྲངས་གལ་ཆེན་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་མགྱོགས་སུ་བཏང་ཡོད། ལྷ་གཞིས་མྱུར་བགྲོད་གཞུང་ལམ་བསྐྲུན་ཟིན་ནས་སྤྱོད་འགོ་བཙུགས་ཡོད། གསུམ་ནི་རྣམ་གྲངས་གྲབས་གསོག་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་བ། “ལོ་ལྔ་ཚན་བཅོ་ལྔ་པའི”འཆར་འགོད་ཀྱི་འཛུགས་སྐྲུན་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་ཇུས་གཞི་བཟོ་འགོད་ལས་དོན་སྤེལ་འགོ་བཙུགས་ཏེ། དུས་ཐོག་ཏུ་དེ་དག་དབྱེ་གསེས་བྱས་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་འཆར་འགོད་བྱས་པའི་རྣམ་གྲངས་གལ་ཆེན་གྱི་གསལ་ཐོ་དང་། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་དབུ་བརྙེས་ནས་ལོ་60འཁོར་བའི་རྟེན་འབྲེལ་ཆེ་མོའི་རྣམ་གྲངས་དང་2025ལོའི་གཙོ་གནད་འཛུགས་སྐྲུན་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་འཆར་གཞིའི་ནང་འཇུག་ཐུབ་པའི་བརྩོན་ལེན་བྱས་པ་དང་། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་གལ་ཆེན་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ཐོ་མཛོད་ནང་དུས་འགོའི་ལས་དོན་གནད་སྨིན་བྱུང་བའི་རྣམ་གྲངས་1367གྲབས་གསོག་བྱས་ཡོད།

(གཉིས) སྒུལ་ནུས་བརྗེ་སྒྱུར་ལ་དམིགས་ཏེ། ཐོན་ལས་ཀྱི་སྤུས་འབྲས་རྒྱུན་མཐུད་ལེགས་སུ་བཏང་བ། གནད་ཆེ་དམ་འཛིན་དང་གནད་མེད་ཟུར་འཇོག་མཐའ་འཁྱོངས་ཀྱིས་ཐོན་ལས་དང་པོ་རྒྱུན་མཐུད་ནས་ལེགས་སུ་གཏོང་བ་དང་། ཐོན་ལས་གཉིས་པ་སྟོབས་ཆེར་གཏོང་བ། ཐོན་ལས་གསུམ་པ་གོང་མཐོར་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ཏེ། དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ཐད་ད་ལྟའི་ཆར་གསོན་ཤུགས་ལྡན་པ་དང་ཕྱིས་འབྱུང་ལ་གཏིང་ཤུགས་ལྡན་པའི་འགན་ལེན་བྱས་ཡོད། གཅིག་ནི་ཞིང་འབྲོག་ལས་བརྟན་ཐོག་ཡར་འཕེལ་བྱུང་བ། འབྲུ་རིགས་ཐོན་ནུས་ཆེ་རུ་གཏོང་བའི་བྱ་སྤྱོད་ལག་བསྟར་བྱ་ཐབས་དངོས་སུ་བཏོན་ཞིང་། འབྲུ་རིགས་ཐོན་འབོར་ཏུན་ཁྲི་110ཡན་ཟིན་པ་དང་། དེའི་ནང་ནས་འབྲུ་ཏུན་ཁྲི་89ཡོད་ཅིང་། ཤ་སྒོང་དཀར་ཆུའི་ཐོན་འབོར་ཏུན་ཁྲི་96ཟིན་ནས། ཐོན་ལས་དང་པོའི་འཕར་ཐང་10%ཡན་འཕར་ཡོད། གསར་དར་ཞིང་འབྲོག་ལས་ཀྱི་གཉེར་སྐྱོང་བྱེད་པོ་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་ཐབས་འགའ་ཞིག་དངོས་སུ་བཏོན་ཡོད་ཅིང་། རིམ་རྩིས་བྱས་ན་རིམ་ཁག་དང་རིགས་ཁག་གི་ཞིང་འབྲོག་ལས་ཐོན་ལས་ཅན་གྱི་གཙོ་གནད་སྣེ་འདྲེན་ཁེ་ལས་187དང་ཞིང་འབྲོག་པའི་ཆེད་ལས་མཉམ་ལས་ཁང་ཁྲི་1.1སྐྱོང་སྤེལ་བྱས་པ་དང་། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་གྲགས་ཁྱད་ལེགས་གསར་བཞིའི་ཞིང་ལས་ཐོན་རྫས་སྤྱི་འབོར་50ཟིན་པ། ཞིང་ཕྱུགས་ཐོན་རྫས་བཟོ་སྣོན་ལས་རིགས་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་སྤྱིའི་རིན་ཐང་10%ཡན་འཕར་ཡོད། གཉིས་ནི་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་ཐོན་ལས་རྒྱུན་མཐུད་ནས་སྟོབས་ཆེར་བཏང་བ། གཙོ་གནད་ནུས་རྒྱུའི་རྣམ་གྲངས་ལ་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་530བཏང་བས་32%འཕར་ཡོད། འབྲི་ཆུའི་སྟོད་རྒྱུད་དང་། རྫ་ཆུའི་སྟོད་རྒྱུད། བོད་ལྗོངས་དབུས་རྒྱུད། བོད་ལྗོངས་ཤར་ལྷོའི་རྒྱུད་བཅས་ཀྱི་ཆུ་འོད་རླུང་གསུམ་གཞི་གཅིག་ཅན་གྱི་རྟེན་གཞི་སོགས་རྣམ་གྲངས་འཛུགས་སྐྲུན་གང་མགྱོགས་བྱས་ནས་ལྗོངས་ཡོངས་སུ་བསྐྲུན་ཟིན་པ་དང་སྐྲུན་བཞིན་པའི་གློག་མཁོ་འདོན་འཕྲུལ་ཤུགས་ཆན་ཝ་ཁྲི་2705ཟིན་ཞིང་། དེའི་ནང་བསྐྲུན་ཟིན་པའི་གློག་མཁོ་འདོན་འཕྲུལ་ཤུགས་ཆན་ཝ་ཁྲི་916ཟིན་པས་27%ཡན་འཕར་ཡོད། གསུམ་ནི་འབྱུང་འཕྲོད་བཟོ་ལས་ཕྱོགས་སྒྱུར་ཇེ་མགྱོགས་སུ་བཏང་བ། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་བཟོ་ལས་ཅན་དཔེ་གསར་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་ཚོགས་ཆེན་འཚོགས་ཤིང་། ལོ་ཧྲིལ་པོར་གཞི་ཁྱོན་ལྡན་པའི་བཟོ་ལས་ཁེ་ལས་20ཟིན་པ་དང་། བཟོ་ལས་ཁེ་ལས་2ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་སྒོར་དུང་ཕྱུར་བརྒྱ་ལས་བརྒལ་བ། རིམ་རྩིས་བྱས་ན་ས་མཐོའི་ནུས་མང་རིགས་འབྲེལ་ཐབ་ཆས་ཁྲི་112བཙོངས་པས་ཡོང་འབབ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་4.2བྱུང་བ། ལྷ་སའི་དཔལ་འབྱོར་གསར་སྤེལ་ཁུལ་དང་བོད་མཚོའི་བཟོ་ལས་གླིང་གཉིས་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བཟོ་ལས་ཐོན་ལས་ཅན་དཔེ་གསར་གྱི་དཔེ་སྟོན་རྟེན་གཞིར་བདམས་ཐོན་བྱུང་ཡོད། བཞི་ནི་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་ཐོན་ལས་མཉམ་འདྲེས་འཕེལ་རྒྱས་བཏང་བ། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་ཚོགས་ཆེན་འཚོགས་པ་དང་། བོད་ལྗོངས་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་བསམ་བཀོད་གླིང་ལ་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་རིག་གནས་དང་ཚན་རྩལ་མཉམ་འདྲེས་ཀྱི་དཔེ་སྟོན་རྟེན་གཞིའི་མཚན་སྙན་ཐོབ་ཡོད། སྔོན་དཔག་བྱས་ན་ལོ་ཧྲིལ་པོར་ཡུལ་སྐོར་བ་མི་ཐེངས་ཁྲི་6400དང་ཡུལ་སྐོར་གྱི་སྤྱིའི་འགྲོ་སོང་སྒོར་དུང་ཕྱུར་750ཟིན་ནས་ཁག་སོ་སོར་16%དང་15%འཕར་རྒྱུ་རེད་ལ། རིག་གནས་ཐོན་ལས་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་སྤྱིའི་རིན་ཐང་སྒོར་དུང་ཕྱུར་109བྱུང་ནས་22%འཕར་རྒྱུ་རེད། གངས་རིན་པོ་ཆེ་ནས་མ་ཕམ་གཡུ་མཚོ་བར་དང་སྨར་ཁམས་ཀྱི་ལོ་ངོ་སྟོང་གི་གནའ་བོའི་ཚྭ་ཞིང་དེ་གཉིས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་5Aརིམ་པའི་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་འཛུགས་གཏོད་ཀྱི་མིང་ཐོའི་ནང་བཅུག་ཡོད། རྒྱལ་ལམ་219དང་རྒྱལ་ལམ་349སོགས་ལམ་རྒྱུད་ཀྱི་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་གྱི་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་ཡོད། ལྔ་ནི་མཐོ་གསར་གྲངས་འཛིན་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་གང་མགྱོགས་བཏང་བ། སྲིད་དོན་ཆ་འཕྲིན་ཅན་གྱི་རྣམ་གྲངས་འཛུགས་སྐྲུན་དོ་དམ་བྱ་ཐབས་དཔར་འགྲེམས་བྱས་པ་དང་། གྲངས་གཞིའི་རིགས་དབྱེ་རིམ་དབྱེའི་ཚད་གཞི་དང་ཚད་ལྡན་མ་ལག་གི་དཔྱད་གཞིའི་སྒྲོམ་གཞི་སོགས་སྤྱི་པའི་གྲངས་གཞིའི་ཚད་གཞི་ཁག་11དངོས་སུ་བཏོན་ཡོད། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་བཟོ་ལས་དྲ་སྦྲེལ་གྱི་སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུའི་ལས་སྟེགས་དང་ཀྲུང་གོའི(ལྷ་ས)རྒྱལ་སྒྲོལ་གློག་རྡུལ་ཚོང་དོན་གྱི་ཕྱོགས་བསྡུས་ཚོད་ལྟ་ཁུལ་སོགས་ཐོན་ལས་ཀྱི་ལས་སྟེགས་ཁག་གཅིག་བསྐྲུན་ཟིན་ནས་འཁོར་སྐྱོད་བྱེད་བཞིན་པ་དང་། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་དང་ས་གནས(གྲོང་ཁྱེར)ཁག་གི་གྲངས་གཞི་ཆེ་མོའི་ལྟེ་གནས་བསྐྲུན་ཟིན་ནས་འཁོར་སྐྱོད་བྱེད་བཞིན་པ། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི“1+7+N”ཡི་སྲིད་དོན་གྲངས་གཞི་ཆེ་མོའི་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་མ་ལག་གཞི་རྩའི་ཆར་བསྐྲུན་ཟིན་ཡོད། 5Gདྲ་རྒྱ་ཡང་ཤང་དང་གྲོང་རྡལ་ཡོངས་དང་སྲིད་འཛིན་གྲོང་ཚོ་70%ལ་ཁྱབ་ཡོད། སྔོན་དཔག་བྱས་ན་གྲངས་འཛིན་དཔལ་འབྱོར་གྱི་འཕར་ཐང་10%ཡས་མས་འཕར་རྒྱུ་རེད། དྲུག་ནི་དེང་རབས་ཀྱི་ཞབས་ཞུའི་ལས་རིགས་བརྟན་པོའི་ངང་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་བ། སྔོན་དཔག་བྱས་ན་ལོ་ཧྲིལ་པོར་མྱུར་སྐྱེལ་ལས་སྒོའི་འབོར་ཚད་དང་ལས་སྒོའི་ཡོང་འབབ་ཁག་སོ་སོར་12%དང་17%འཕར་རྒྱུ་རེད། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་གཞི་ཁྱོན་ཡན་གྱི་ཞབས་ཞུའི་ལས་རིགས་ཀྱི་ཁེ་ལས་ལ་རིམ་རྩིས་བྱས་ན་ལས་གཉེར་ཡོང་འབབ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་333.6བྱུང་ཡོད། བདུན་ནི་མཐའ་མཚམས་ཉོ་ཚོང་ཟོག་འགྲེམས་ལས་རིགས་འཕེལ་རྒྱས་ནུས་ལྡན་བྱུང་བ། ཕྱི་ནང་ཚོང་དོན་གཞི་གཅིག་ཅན་དུ་འཕེལ་རྒྱས་ཇེ་མགྱོགས་སུ་བཏང་བ་དང་ཁྱད་ལྡན་ལེགས་ཆ་ཆེ་བའི་ཐོན་རྫས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོང་རར་རྒྱ་སྐྱེད་བྱེད་ཐབས་འགའ་ཞིག་བཟོས་ཏེ། མཐའ་མཚམས་རྫོང་21གི་ཕྱི་ནང་ཚོང་དོན་གཞི་གཅིག་ཅན་གྱི་རྣམ་གྲངས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་བསྐྲུན་ཟིན་པ་དང་། གཞིས་རྩེའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྐམ་སའི་གྲུ་ཁའི་ཕྱིར་གཏོང་དངོས་ཟོག་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་གནས་ཁྲལ་སྡོམ་སྤྱོད་འགོ་ཚུགས་པ་དང་ནེ་པ་ལའི་རྒྱལ་ཕྱིའི་མཛོད་ཁང་བསྐྲུན་ཟིན་ནས་བེད་སྤྱོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད། གཞིས་རྩེའི(སྐྱིད་གྲོང)སྐམ་ཐོག་མཐའ་མཚམས་འགག་སྒོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཟོག་འགྲེམས་ལྟེ་གནས་འཛུགས་པར་ཆོག་མཆན་ཐོབ་པ། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་འགག་སྒོའི་དངོས་ཟོག་དབོར་འདྲེན་བྱེད་ཚད་དང་ཟོག་འདྲེན་རིན་ཐང་ཁག་སོ་སོར་40%དང་44%འཕར་ཞིང་། མཐའ་མཚམས་ཀྱི་ཉོ་ཚོང་བྱས་འབོར་20%འཕར་ཡོད། བརྒྱད་ནི་བོད་ལུགས་གསོ་རིག་ཐོན་ལས་གསར་གཏོད་རང་བཞིན་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་བ། བོད་ལུགས་གསོ་རིག་ཞིབ་འཇུག་གི་སྨན་སྦྱོར་དང་སྨན་བཅོས་ཡོ་བྱད་ཐད་ཚད་བརྒལ་གསར་པ་བྱུང་བ་སྟེ། “སྤང་རྒྱན་བཅུ་པའི་སྦངས་ཁུ”སོགས་བོད་སྨན་རིགས་5ལ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྨན་གསར་ལག་ཁྱེར་ཐོབ་པ་དང་། བད་ཚིལ་ཟད་བྱེད་རིལ་བུར་སྨན་སྦྱོར་གྱི་ཐོན་རྟགས་ཐོབ་པ། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་བོད་ལུགས་གསོ་རིག་སྨན་བཅོས་ཡོ་བྱད་ཐེངས་གཉིས་པ“བོད་ལུགས་གསོ་རིག་གི་མགོ་ལུམས”ལ་ཞིབ་མཆན་ཐོབ་ནས་ཁྲོམ་རར་བཏོན་ཡོད། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་བོད་སྨན་ཐོན་སྐྱེད་ཁེ་ལས་ཀྱི་བཟོ་ལས་ཐོན་སྐྱེད་སྤྱིའི་རིན་ཐང་སྒོར་དུང་ཕྱུར་31.1ཟིན་ཞིང་། དེའི་ནང་བོད་ལུགས་གསོ་རིག་སྨན་བཅོས་སྒྲིག་གཞིའི་བོད་སྨན་སྨན་སྦྱོར་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་སྤྱིའི་རིན་ཐང་སྒོར་དུང་ཕྱུར་1.6ཟིན་ཡོད། དགུ་ནི་ཀུན་སྤྱོད་མཁའ་འགྲུལ་ཐོན་ལས་གོ་རིམ་ལྡན་པའི་ངང་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་ཞིང་། གནམ་ཐང་ཁག་3སྐྲུན་འགོ་ཚུགས་ཡོད།

(གསུམ) འཛད་སྤྱོད་རིམ་སྤོར་ལ་དམིགས་ཏེ། ཁྲོམ་རའི་ཡིད་ཆེས་རྒྱུན་མཐུད་ཆེ་རུ་ནས་འགྲོ་བ་བྱས་པ། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཛད་སྤྱོད་དངོས་ཟོག་སིལ་ཚོང་བྱས་འབོར་བརྟན་པོའི་ངང་འཕར་བ་བྱ་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་མཉམ་འབྲེལ་གྲོས་ཚོགས་ལམ་སྲོལ་གྱི་ནུས་པ་འདོན་སྤེལ་གང་ལེགས་བྱས་ཏེ། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་འཛད་སྤྱོད་དངོས་ཟོག་སིལ་ཚོང་གི་སྤྱི་འབོར་འཕར་ཚད་དུས་ཚིགས་རེ་རེ་བཞིན་མཐོ་རུ་སོང་ནས་ལོ་འགོར་འཕར་ཚད་ཆག་པ་ནས་ད་ཆ་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་མདུན་གྲལ་དུ་སླེབས་ཡོད། གཅིག་ནི་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་འདེགས་སྐྱོར་དེ་བས་ཤུགས་ཆེར་བཏང་བ། “འཛད་སྤྱོད་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་ལོའི”ལས་ཀའི་ཇུས་གཞི་དངོས་སུ་བཏོན་ཏེ། “བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་བོད་ལྗོངས·དགའ་བདེར་རོལ་བའི་འཚོ་བ”ཞེས་པའི་འཛད་སྤྱོད་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་བྱེད་སྒོ་རབ་དང་རིམ་པ་སྤེལ་བར་རིམ་རྩིས་བྱས་ན་ནོར་སྲིད་ཀྱི་ཁ་གསབ་མ་དངུལ་ཁྱོན་སྒོར་དུང་ཕྱུར་4.58བེད་སྤྱོད་བཏང་བས་འཛད་སྤྱོད་སྒོར་དུང་ཕྱུར་38.4འཕར་བར་སྐུལ་ཁྲིད་ཐུབ་ཡོད། གཞི་ཁྱོན་ཆེ་བའི་སྒྲིག་ཆས་གསར་སྒྱུར་དང་འཛད་རྫས་རྙིང་ཚབ་གསར་བརྗེ་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུའི་ལག་བསྟར་ཇུས་གཞི་དང་ལས་རིགས་ཀྱི་ལེ་ལག་ཚང་བའི་བྱ་ཐབས་བཟོས་ནས“1+N”ཡི་སྲིད་ཇུས་མ་ལག་གྲུབ་ཡོད། ཆེད་སྤྱོད་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་8.95གཤམ་སྤྲོད་བྱས་ཏེ། སྒྲིག་ཆས(ཚང་སྒྲིག)ཁག་ཁྲི་6.5གསར་སྒྱུར་དང་སྦུག་ལམ་དྲ་རྒྱ་སྤྱི་ལེ་13.8སྒྱུར་བཀོད་ལེགས་སྒྲུབ་བྱས་པས་འཛད་རྫས་རྙིང་ཚབ་གསར་བརྗེ་བྱེད་ཚད་ཁྲི་19ལས་བརྒལ་བ་དང་འཛད་རྫས་སིལ་ཚོང་བྱས་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་19.5བྱུང་བར་སྐུལ་ཁྲིད་ཐུབ་ཡོད། གཉིས་ནི་འཛད་སྤྱོད་ཀྱི་རྣམ་པ་དེ་བས་སྣ་མང་དུ་གྱུར་བ། “ཀྲུང་ཧྭའི་ཟས་མཆོག·བོད་ཀྱི་བྲོ་ཞིམ”ཞེས་པའི་ཟས་མཆོག་འགྲན་བསྡུར་ཆེན་མོ་དང་ཉམས་ལེན་གཟའ་འཁོར་དང་། ཐད་གཏོང་དྲ་ཐོག་ཚོང་དོན་གྱི་འགྲན་བསྡུར་ཆེན་པོ་སྐབས་དང་པོ། ལྷ་སའི་ནང་འདྲེན་ཚོང་ཟོག་འགྲེམས་ཚོགས་སྐབས་དང་པོ། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་མཁོ་ཚོང་ཁོངས་གཏོགས་ཀྱི་ས་མཐོའི་ཁྱད་ལྡན་ཞིང་ལས་ཐོན་ཟོག་ཕྱིར་གཏོང་གི་ཐོན་འཚོང་འབྲེལ་སྦྱོར་སོགས་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་ཡོད། དུས་ཁག་གཉིས་པར“བོད་ཀྱི་ཚོང་རྟགས་རྙིང་པ”12ངོས་འཛིན་གཏན་འཁེལ་བྱས་པ་དང“བོད་ཀྱི་འབྱུང་འཕྲོད་བཟའ་བཅའི་ཁེ་ལས”35ལ་སྒོ་བྱང་སྤྲད་པ། བཅད་གྲངས་ཡན་གྱི་ཁེ་ལས་138སྐྱོང་སྤེལ་བྱས་ཡོད།

(བཞི )གཙོ་རྒྱུ་འགན་སྲུང་ལ་དམིགས་ཏེ། འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འདེགས་སྐྱོར་རྒྱུན་མཐུད་སྲ་བརྟན་དུ་བཏང་བ། གཙོ་རྒྱུ་བཀོད་སྒྲིག་ལེགས་གཏོང་དང་སྲིད་ཇུས་མཁོ་འདོན་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ་དཔལ་འབྱོར་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་བར་འདེགས་སྐྱོར་བྱས་ཡོད། གཅིག་ནི་ནུས་ཁུངས་མཁོ་སྤྲོད་བརྟན་སྙོམས་བྱུང་བ། ད་ལོའི་དགུན་ཁ་དང་སང་ལོའི་དཔྱིད་ཀར་གློག་ཤུགས་མཁོ་འདོན་འགན་ལེན་བྱ་རྒྱུའི་ཇུས་གཞི་པར་འགྲེམས་བྱས་ནས“འོད་ཤུགས+གསོག་ནུས”ཀྱི་རྣམ་གྲངས་22ཚང་མ་སྐྲུན་འགོ་ཚུགས་ཡོད། རིམ་རྩིས་བྱས་ན་དྲ་སྦྲེལ་གློག་ཁང་གིས་གློག་གཏོང་ཚད་5.1%འཕར་བ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་ཀྱིས་གློག་སྤྱོད་ཚད་13.2%འཕར་བ། གློག་ཤུགས་དང་། བཅོས་སྣུམ། རྡོ་སྣུམ་གཤེར་འགྱུར་སོལ་རླངས། རང་བྱུང་སོལ་རླངས་བཅས་མཁོ་འདོན་བྱེད་ཚད་སྤྱིའི་ཆར་བརྟན་སྙོམས་བྱུང་ཡོད། གཉིས་ནི་ནོར་སྲིད་དངུལ་རྩ་བརྟན་པོའི་ངང་འཁོར་སྐྱོད་བྱུང་བ། སྔོན་དཔག་བྱས་ན་སྤྱིར་བཏང་གི་སྤྱི་པའི་སྔོན་རྩིས་ཡོང་འབབ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཟིན་ཐོ་གསར་པ་གཏོད་ཐུབ་པ་དང་། འཕར་ཚད་མུ་མཐུད་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཨང་དང་པོའི་གྲས་སུ་མཐའ་འཁྱོངས་ཐུབ་རྒྱུ་རེད། ལོ་ཧྲིལ་པོར་དངུལ་ཁང་ལས་རིགས་ཀྱི་དངུལ་རྩ་ཚན་པའི་མི་དམངས་ཤོག་སྒོར་དང་ཕྱི་དངུལ་གྱི་བཅོལ་དངུལ་དང་དངུལ་བུན་ལྷག་གྲངས་ཁག་སོ་སོར་0.36%དང་0.01%འཕར་ཡོད། ཀུན་ཕན་དངུལ་རྩའི་སྤུས་འབྲས་མངོན་གསལ་དོད་པོས་ལེགས་སུ་སོང་ཞིང་། ཁེ་ལས་འབྲིང་ཆུང་དང་ཕྲན་ཚེགས་ཁེ་ལས་ཀྱི་དངུལ་བུན་ལྷག་གྲངས་ཁག་སོ་སོར་7.2%དང་122.8%འཕར་བ་དང་། དངུལ་ཁང་ལས་རིགས་ཚན་པའི་ཉེན་བུན་བཟུང་ཚད་ཅུང་དམའ་ཙམ་དུ་བརྟན་འཁྱོངས་ཐུབ་པ། འགན་བཅོལ་ལས་རིགས་ཀྱི་ཐོག་མའི་འགན་བཅོལ་ཞུ་གྲོན་གྱི་ཡོང་འབབ་13%འཕར་ཡོད། གསུམ་ནི་ས་ཆའི་གཙོ་རྒྱུ་འགན་སྲུང་ནུས་ལྡན་བྱས་པ། རྨོ་ཞིང་བདག་ཡོད་གྲངས་ཚད་དང་གཏན་འཇགས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་ས་ཞིང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་ཁྱོན་དེ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལས་འགན་ལས་ཆེ་བ་ཡོད་པས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་ཆ་མུའུ་3000བེད་སྤྱོད་འཆར་གཞིའི་དམིགས་ཚད་ཀྱི་བྱ་དགའ་ཐོབ་ཡོད། བཞི་ནི་ཟོག་འགྲེམས་སྐྱེལ་འདྲེན་སྤྱིའི་ཆ་ནས་བརྟན་སྙོམས་བྱུང་བ། འགྲུལ་པ་དང་དངོས་ཟོག་སྐྱེལ་འདྲེན་བྱེད་ཚད་ཁག་སོ་སོར་12%དང་2%འཕར་ཡོད།

(ལྔ) དམངས་འཚོའི་བདེ་རྩར་དམིགས་ཏེ། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བྱ་གཞག་རྒྱུན་མཐུད་ཡར་རྒྱས་བཏང་བ། མི་དམངས་ལྟེ་བར་འཛིན་པའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་བསམ་བློ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ་ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་དམངས་འཚོའི་བྱ་བ་དངོས་ཁག་21ལེགས་པར་བསྒྲུབས་ཡོད། གཅིག་ནི་ལས་ཞུགས་ཀྱི་སྤུས་ཚད་རྒྱུན་མཐུད་ནས་ལེགས་སུ་སོང་བ། ལས་ཞུགས་ཀྱི་དམིགས་བཀར་འཐབ་ཇུས་ལག་བསྟར་གཏིང་ཟབ་བྱས་ཏེ་ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་གསར་འཕར་ལས་ཞུགས་མི་ཁྲི་5.1ཟིན་པས་ལོ་འཁོར་དམིགས་ཚད་ལས་འགན་ཚད་བརྒལ་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་ཡོད། མཐོ་རིམ་སློབ་ཐོན་སློབ་མའི་ལས་ཞུགས་ཀྱི་ཁ་གསབ་རོགས་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་9.8སྤྲད་ནས་མི་ཁྲི་3.5ལ་ཕན་པ་ཐོབ་ཡོད། ལོ་འདི་གའི་སློབ་ཐོན་སློབ་མ་ལྗོངས་ཕྱིར་ལས་ཞུགས་ཐུབ་ཚད་ཀྱིས་12%ཡན་ཟིན་ཡོད། འཚོ་རྟེན་ལས་སྤྲོད་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་1178ཁྱབ་གདལ་བཏང་སྟེ། ཞིང་འབྲོག་པ་མི་ཁྲི་15.9ལས་ཞུགས་ཐུབ་པར་སྐུལ་ཁྲིད་བྱས་པ་དང་། ངལ་ནུས་གླ་ཆ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་12.5སྤྲད་ཡོད། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་ཞིང་འབྲོག་མང་ཚོགས་མི་ཁྲི་64.8ལས་ཞུགས་གཞན་སྒྱུར་ཐུབ་ནས་ངལ་ནུས་ཡོང་འབབ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་72བྱུང་བས་ལོ་འཁོར་གྱི་དམིགས་ཚད་ལས་འགན་ཚང་མ་ཚད་བརྒལ་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་ཡོད། གཉིས་ནི་སློབ་གསོ་སྨན་བཅོས་བྱ་གཞག་འཕེལ་རྒྱས་མགྱོགས་པོ་བྱུང་བ། བོད་ལྗོངས་འཛིན་གྲྭར་སློབ་མ་བསྡུ་ཁྱོན་མི་གྲངས་ཁྲི་1ལས་བརྒལ་ཞིང་། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་དངོས་གཞིའི་ཚན་ཁག་གི་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭའི་འབུམ་རམས་སློབ་གནས་སྤྲོད་དབང་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་ཁྱབ་པ་དང་། ལྷ་སའི་དགེ་འོས་ཆེད་སྦྱོང་ཚན་ཁག་དེ་དངོས་གཞིའི་ཚན་ཁག་ཏུ་རིམ་པ་སྤོར་བའི་ལས་དོན་ལ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཚོད་སྐོར་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་བ། བོད་ལྗོངས་སློབ་ཆེན་གྱི་སློབ་ཁུལ་གསར་པའི(དུས་ཐེངས་དང་པོ)རྣམ་གྲངས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ལས་འགོ་ཚུགས་པ། གཞིས་རྩེའི་ལས་རིགས་ལག་རྩལ་སློབ་གླིང་འཛུགས་སྐྲུན་གང་མགྱོགས་བྱས་པ། ཁྲེང་ཏུར་བཅའ་སྡོད་དོན་གཅོད་ཁང་གི་སྨན་ཁང་བསྐྱར་སྐྲུན་རྒྱས་སྐྲུན་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་ས་ཆ་བསྡུ་ལེན་དང་བཤིག་སྤོའི་ལས་དོན་ཚང་མ་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་ཡོད། སློབ་གསོའི“འགན་ལེན་གསུམ”གྱི་འགྲོ་གྲོན་ཏེ་སློབ་མ་རེར་ལོ་རེར་ཆ་སྙོམས་ཚད་གཞི་སྒོར་5620ཟིན་ཡོད། སྨན་བཅོས་འཕྲོད་བསྟེན་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི“བྱ་སྤྱོད་ཁག་བརྒྱད”ལ་གྲུབ་འབྲས་མངོན་གསལ་དོད་པོ་ཐོབ་པ་སྟེ། “1+7+13”སྨན་ཁང་གི་སྤུས་འབྲས་ལེགས་སུ་སོང་བ་དང་། མངའ་རིས་ས་གནས་ཀྱི་མི་དམངས་སྨན་ཁང་དེ“ཁ་པ་རིམ་པ་གསུམ་པའི”སྨན་ཁང་དུ་སྒྱུར་བའི་བསྐྱར་ཞིབ་ལས་དོན་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་བ། ཐུམ་འབུའི་ནད་དང་། གྲུམ་བུ་ཚིགས་ཆེན་ནད། བྱིས་པའི་ལྷན་སྐྱེས་སྙིང་ནད། སྐྱ་འགྲིབ་གཤགས་བཅོས་བཅས་བཅོས་དགོས་རིགས་ཚང་མ་བཅོས་པ་དང་བཅོས་འདོད་ཡོད་རིགས་ཚང་མ་བཅོས་པ། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་མི་ཁྲི་287གྱི་གཟུགས་པོར་བརྟག་དཔྱད་བྱས་པ། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་ཚགས་དམ་རྣམ་པའི་རྫོང་ཁོངས་སྨན་བཅོས་གཅིག་མཐུན་ཚོགས་པ་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་ཁྱབ་པ། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་སྨན་རྩིས་ཁང་ལ་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་མི་རིགས་སྨན་དཔྱད་རྒྱལ་ཁབ་ཀྲུང་ལུགས་གསོ་རིག་ལྟེ་གནས་ཐོག་མ་འཛུགས་འཐུས་ཀྱི་ཆོག་མཆན་ཐོབ་པ། ཆབ་མདོ་གྲོང་ཁྱེར་དེ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གཞུང་བཙུགས་སྨན་ཁང་སྒྱུར་བཅོས་དང་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་དཔེ་སྟོན་རྣམ་གྲངས་ནང་ཚུད་ཡོད།

གསུམ་ནི་སྤྱི་ཚོགས་འགན་སྲུང་ལ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་པ། དཀའ་ངལ་ཡོད་པའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་རོགས་སྐྱོབ་ཁ་གསབ་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་7.9དོན་འཁྱོལ་བྱས་པར་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་མ་མཐའི་འཚོ་བ་འགན་ལེན་བྱ་ཡུལ་མི་ཁྲི་17དང་། དམིགས་བསལ་དཀའ་ངལ་ཡོད་པའི་མི་ཁྲི་1.3 གནས་སྐབས་རོགས་སྐྱོབ་བྱ་ཡུལ་མི་ཐེངས་ཁྲི་2.7བཅས་ལ་ཕན་པ་ཐོབ་ཡོད། “ཁྲོན་བོད”དང་། “ཁྲུང་བོད” “མཚོ་བོད”བཅས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་འགན་སྲུང་གཅིག་འཐུས་གཱ་ཁོངས་སྒྲོལ་མཉམ་སྤྱོད་བྱ་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་བདེ་སྐྱིད་ཁང་116དང་རྒན་རྒོན་གྱི་ཉིན་མོའི་ལྟ་སྐྱོང་ལྟེ་གནས་65བསྐྲུན་ཞིང་གཉེར་སྐྱོང་བྱས་ཏེ་ཁྱོན་མི་ཐེངས་ཁྲི་76ལ་ཞབས་ཞུ་བསྒྲུབས་ཡོད། རིགས་ཁག་གི་སྤྱི་ཚོགས་འགན་བཅོལ་ནང་ཞུགས་ཚད་མི་ཐེངས་ཁྲི་757ཟིན་ནས་གཞི་རྩའི་སྨན་བཅོས་འགན་བཅོལ་ནང་ཞུགས་ཚད་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཨང་དང་པོར་སླེབས་པ། ནད་རིགས་ཀྱི་སྐར་ཐང་ལ་གཞིགས་ནས་སྨན་བཅོས་འགན་བཅོལ་གྱི་གྲོན་དངུལ་སྤྲོད་སྟངས(DIP)སྒྱུར་བཅོས་བྱ་རྒྱུ་དེ་ས་གནས(གྲོང་ཁྱེར)ཡོངས་ལ་ཁྱབ་པ། དབང་པོ་སྐྱོན་ཅན་གྱི་གཞི་རྩའི་ལུས་གསོའི་ཞབས་ཞུ་སྒྲུབ་ཚད་96.02%ཟིན་པ་དང་། རམ་འདེགས་ཡོ་བྱད་འཚམ་སྒྲིག་གི་ཞབས་ཞུ་སྒྲུབ་ཚད་98.33%ཟིན་པ། དབང་པོ་སྐྱོན་ཅན་གྱི་ཞབས་ཞུའི་སྒྲིག་བཀོད་20.5%འཕར་བ། ཧྥུའུ་ཚད་ཉུང་བའི་བདེ་ཐང་ཇ་ཏུན་3459རིན་མེད་ངང་སྤྲད་ཡོད། བཞི་ནི་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྐུལ་འདེད་ཏན་ཏིག་བཏང་བ། རྫོང(ཆུས)7དུ་དམིགས་བསལ་ལས་གཉེར་ཆོག་པའི་ནུས་ཁུངས་གཙང་མའི་དྲོད་གཏོང་ཚོད་ལྟ་སྤེལ་ནས་ས་བབ་མཐོ་ཚད་སྨི་5000ཡན་གྱི་ཤང་དང་གྲོང་རྡལ་དང་ཞིང་འབྲོག་ཁུལ་དུ་དྲོད་བཏང་བས་ཕན་པ་ཐོབ་པའི་མང་ཚོགས་མི་ཁྲི་20ལས་བརྒལ་ཡོད། འགན་སྲུང་རང་བཞིན་གྱི་བདེ་སྡོད་ལས་གྲྭའི་ཚང་སྒྲིག་ཁང་པ་ཁྲི་3.95ལག་བསྟར་བྱས་པ་དང་། ཁུལ་ཆུང་རྙིང་གྲས་སྒྱུར་བཀོད་ལས་གྲྭ་ཁག་118ལས་འགོ་བཙུགས་པས་ལོ་འཁོར་གྱི་དམིགས་ཚད་ལས་འགན་ཚད་བརྒལ་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་ཡོད། ལྔ་ནི་གྲོང་གསེབ་དར་རྒྱས་ཡོང་བར་རྒྱུན་མཐུད་ནས་སྐུལ་སྤེལ་བཏང་བ། ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་འགོ་ཁྲིད་ཀྱིས་ཞིང་སྐྱོར་ཞིང་དར་གྱི་འགན་ལེན་དང“གནས་དང་གནས་སྦྲེལ”གྱིས་གྲོང་གསེབ་དར་རྒྱས་ཀྱི་དཔེ་སྟོན་ལས་ཀར་དམ་འཛིན་བྱེད་པའི་ལམ་སྲོལ་བཙུགས་ཡོད། དབུལ་ལོག་སྔོན་འགོག་གི་སྐབས་བསྟུན་ལྟ་ཞིབ་དང་རོགས་སྐྱོར་ལམ་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་དོན་འཁྱོལ་བྱས་ཏེ། ལྟ་ཞིབ་ཚད་ལེན་བྱེད་ཁོངས་སྒོར་8000(ཚུད)མན་བར་རྒྱ་ཆེར་བཏང་ནས་གཞི་ཁྱོན་རང་བཞིན་གྱི་དབུལ་ལོག་དང་དབུལ་འགྱུར་མི་ཡོང་བའི་མཐའ་ཚད་བརྟན་པོ་བསྲུངས་ཡོད། ས་མཐོའི་མཛེས་མཐུན་གྲོང་སྡེ་300གསར་དུ་བསྐྲུན་པ་དང་། ཁྱིམ་ཚང་ཁྲི་4.3གྱི་མི་ཕྱུགས་ལོགས་དབྱེ་དང་། ཁྱིམ་ཚང་གསང་སྤྱོད་ཁྲི་2.4སྒྱུར་བཀོད་བྱས་ཟིན་ནས། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་ཁྱིམ་ཚང་གསང་སྤྱོད་ཁྱབ་གདལ་བྱེད་ཚད་དང་མི་ཕྱུགས་ལོགས་དབྱེ་བྱེད་ཚད་ཁག་སོ་སོར་80%དང་90%ཟིན་ཡོད། དྲུག་ནི་རིག་གནས་བྱ་གཞག་དབྱར་མཚོ་རྒྱས་པ་ལྟར་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་བ། “འགྲུལ་འཁོར་ཆེ་མོར་བསྡད་དེ་ཀྲུང་གོར་བལྟ·བོད་དུ་སྐྱོད”ཅེས་པའི་མཉམ་འདྲེས་སྨྱན་སྦྱོར་བྱེད་སྒོ་ཆེ་གྲས་དང་། “ང་ཚོའི་དུས་ཆེན” “སྐལ་བཟང་མེ་ཏོག”གི་འཁྲབ་སྟོན་དུས་ཚིགས་སོགས་སྤུས་རྟགས་བྱེད་སྒོར་བསྔགས་བརྗོད་ཆེན་པོ་རྒྱ་ཁྱབ་ངང་ཐོབ་པ་དང་། རིམ་ཁག་རིག་རྩལ་ཁང་དང་ཚོགས་པས་བརྩམས་ཆོས་ཆིག་སྟོང་ལྷག་ཙམ་གསར་རྩོམ་དང་བཅོས་སྒྲིག་བྱས་ནས་རིགས་མི་འདྲ་བའི་དམངས་ཕན་དང་མཐའ་གསོས་ཀྱི་རིག་གནས་བྱེད་སྒོ་ཐེངས་ཁྲི་10ལྷག་ཙམ་སྤེལ་ཡོད། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་རླུང་འཕྲིན་དང་བརྙན་འཕྲིན་ལྟ་ཉན་ཕྱོགས་བསྡུས་མི་འབོར་ཁྱབ་ཚད་ཁག་སོ་སོར་99.54%དང་99.67%ཟིན་ཡོད། རྒྱལ་སྤྱིའི་གཞུང་ལམ་རྐང་འཁོར་གྱི་མཐར་ཟད་འགྲན་བསྡུར་སོགས་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་བ། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་དགུན་དུས་ལུས་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་དང་མི་རིགས་ལུས་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་ནང་ཞུགས་ནས་གཟེངས་རྟགས་ཁག་82བླངས་ཡོད།

(དྲུག) སྒྱུར་བཅོས་སྒོ་དབྱེ་ལ་དམིགས་ཏེ། འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་གསོན་ཤུགས་རྒྱུན་མཐུད་ནས་འཕེལ་བར་བྱས་པ། བློ་བརྟན་འགྱུར་མེད་ཀྱིས་སྒྱུར་བཅོས་ཟབ་གཏོང་དང་སྒོ་དབྱེ་རྒྱ་ཆེར་བཏང་ནས་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་སྒུལ་ཤུགས་རྒྱུན་མཐུད་ནས་ཆེ་རུ་བཏང་ཡོད། གཅིག་ནི་ཚོང་གཉེར་ཁོར་ཡུག་རྒྱུན་མཐུད་ནས་ལེགས་སུ་བཏང་བ། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ཚོང་གཉེར་ཁོར་ཡུག་ལེགས་སུ་གཏོང་རྒྱུའི་སྲོལ་ཡིག་དངོས་སུ་བཏོན་པ་དང་། ཡིད་རྟོན་སྲིད་གཞུང་འཛུགས་སྐྱོང་ལ་གང་མགྱོགས་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ། ཁེ་ལས་ལ་འདྲ་མཉམ་མིན་པའི་ལྟ་སྟངས་འཛིན་པ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་བཅའ་ཁྲིམས་དང་ཁྲིམས་སྲོལ་སྲིད་ཇུས་གཙང་བཤེར་བྱས་པ། “ལས་ཕྱོད་ཆེན་པོས་བྱ་བ་གཅིག་སྒྲུབ་པར”རྒྱུན་རྣམ་ཅན་གྱི་སྒོ་ནས་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་། དམངས་གཉེར་ཁེ་ལས་དམངས་འཚོའི་རྣམ་གྲངས་གལ་ཆེན་གྱི་འཛུགས་སྐྲུན་ནང་ཞུགས་པ། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་གཅིག་གྱུར་ཚོང་ར་ཆེ་མོའི་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ཚུལ་མིན་ཐེ་ཇུས་བྱེད་པའི་གནད་དོན་གྱི་ཁུངས་སྣེ་ཕྱོགས་སྡེབ་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་བཙུགས་ཡོད། སྲིད་དོན་ཞབས་ཞུའི་དོན་གནད་དྲ་ཐོག་ནས་སྒྲུབ་ཐུབ་ཚད་100%ཟིན་པ་དང་། “ཐེངས་གཅིག་ལས་འགྲོ་མི་དགོས་པར”དོན་དག་ཆོད་ཚད་98.5%ཟིན་པ། “བརྒྱུད་རིམ་ཧྲིལ་པོ་དྲ་ཐོག་ནས་གཉེར”སྟེ་དོན་དག་ཆོད་ཚད་75%ཟིན་པ། རིམ་རྩིས་བྱས་ན་བོད་ལྗོངས་ས་གནས་ཡིད་རྟོན་ཉམས་ཞིབ་ལས་སྟེགས་ནས་མ་དངུལ་བསྡུ་སྒྲིལ་ཁག་2320བྱས་པ་དང་། དངུལ་བུན་སྒོར་དུང་ཕྱུར་365.37བཏང་ཡོད། དམངས་གཉེར་ཁེ་ལས་དང་འབྲེལ་མཐུད་སྤེལ་རེས་འཆར་ཅན་བྱས་ཏེ་དམངས་གཉེར་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་དཀའ་གནད་བསལ་ནས་དམངས་གཉེར་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་གང་མགྱོགས་ཡོང་བ་དང་དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་མ་འཇོག་འཕར་ཚད་ཟླ་7བསྟུད་མར་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཨང་དང་པོར་རྒྱུན་འཁྱོངས་ཐུབ་པར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད། གཉིས་ནི་གཙོ་གནད་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་སྒྱུར་བཅོས་རྒྱུན་མཐུད་ནས་གཏིང་ཟབ་ཏུ་བཏང་བ། ནོར་སྲིད་ཀྱི་ཚན་ཞིབ་འགྲོ་གྲོན་ལ་དོ་དམ་བྱ་རྒྱུའི་ལག་བསྟར་བསམ་འཆར་བཟོས་པ་དང་། ནོར་སྲིད་ནས་ཚན་རྩལ་ཐད་མ་འཇོག་བྱེད་ཚད་ལྡབ་འཕར་བྱུང་བ། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་རིམ་པའི་ཚན་རྩལ་གསར་གཏོད་ཀྱི་རྟེན་གཞི་103ཟིན་པ། རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་མཐོ་གསར་ལག་རྩལ་ཁེ་ལས་138ཟིན་པ། ཚན་རྩལ་རྣམ་པའི་ཁེ་ལས་འབྲིང་ཆུང་696ཟིན་ཡོད། གཙོ་གནད་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་ཚན་རྩལ་ལ་འདེགས་སྐྱོར་བྱེད་ཤུགས་དེ་བས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་ཚན་རིག་རྟོག་ཞིབ་བྱེད་སྒོ་280ལ་ཞབས་ཞུ་དང་འགན་སྲུང་བྱས་ཡོད། ལྗོངས་ཏང་ཨུད་ཀྱི“དབང་ཆ་ལྔའི”བླང་བྱ་དོན་འཁྱོལ་བྱས་ཏེ་གཞུང་ཁོངས་ཁེ་ལས་སྒྱུར་བཅོས་ཟབ་གཏོང་དང་རིམ་པ་སྤོར་བའི་བྱ་སྤྱོད་ཀྱི་བྱེད་པོའི་ལས་འགན་གཞི་རྩའི་ཆར་ལེགས་འགྲུབ་ཟིན་པ་དང་། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་གཞུང་རྒྱུ་ཨུ་ལྷན་གྱིས་ལྟ་སྡོམ་བྱེད་ཁོངས་ཁེ་ལས་ལ་ཁེ་སྤོགས་སྤྱི་འབོར་44.8%དང་གོང་འཇལ་ཁྲལ་དངུལ་དུས་མཚུངས་ལས་16.1%འཕར་ཡོད། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་སྡོད་ཁང་ལམ་ལུགས་སྒྱུར་བཅོས་ཀྱི་ཚོད་ལྟ་གཞི་རྩའི་ཆ་ནས་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་ཞིང་། ལྷ་སའི་གྲོང་ཁྱེར་དང་། རྫོང་། ཤང་བཅས་རིམ་གསུམ་ལ་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་རྒྱུ་ནོར་བདག་དབང་བརྒྱུད་བཤུག་ཉོ་འཚོང་གི་ལས་སྟེགས་ཁྱབ་བསྐྲུན་བྱས་ཡོད། ཉིང་ཁྲི་གྲོང་ཁྱེར་གྱིས་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་སྔོན་བསྟར་དང་སྔོན་སྤེལ་གྱི་གཙོ་གནད་སྒྱུར་བཅོས་ཀྱི་ལས་འགན་ཁག་88ལེགས་འགྲུབ་བྱས་པ་དང་། དཔེ་ལེན་ཁྱབ་གདལ་ཆོག་པའི་ཉམས་མྱོང་ཁག་22གྲུབ་ཡོད། སྡོད་ཁང་དང་གྲོང་ཁྱེར་གྲོང་གསེབ་འཛུགས་སྐྲུན་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་རིག་ནུས་ཅན་གྱི་འོས་སྐུལ་འོས་དཔོད་བྱེད་སྟངས་གསར་པ་ཁྱབ་གདལ་བཏང་ཡོད། གསུམ་ནི་སྒོ་དབྱེ་མཉམ་ལས་རྒྱུན་མཐུད་ནས་རྒྱ་ཆེར་བཏང་བ། ཁ་གཏད་བོད་སྐྱོར་ལས་དོན་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་བཞི་པ་ལྷ་སར་སྐོང་འཚོགས་བྱས་ཤིང་། སི་ཁྲོན་དང་། ཁྲུང་ཆིང་། ཀན་སུའུ་སོགས་ཞིང་ཆེན་གྲོང་ཁྱེར་དང་འཐབ་ཇུས་མཉམ་ལས་ཀྱི་གྲོས་མཐུན་བཞག་ཡོད། ཀྲུང་གོའི་བོད་ལྗོངས་ཀྱི“ཧི་མ་ལ་ཡ་སྐོར་བ”ཞེས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་མཉམ་ལས་གླེང་སྟེགས་སྐབས་བཞི་པ་བདེ་བླག་ངང་གཉེར་ནས“ཉིང་ཁྲིའི་ཐུན་མོང་ངོས་འཛིན”གྲུབ་ཡོད། འགྲམ་གྲོང་རྡལ་བསྐྱར་སྐྲུན་དང་སྐྱིད་གྲོང་མཐའ་མཚམས་དཔལ་འབྱོར་མཉམ་ལས་ཁུལ་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་གང་མགྱོགས་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད། སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་མཐའ་མཚམས་ཉོ་ཚོང་ས་ཚིགས་ཁག་14བསྐྱར་དུ་སྒོ་མོ་ཕྱེ་ནས་ཀུ་ཤུ་དང་། བེ་ཤ རྒུན་འབྲུམ་ཨ་རག་སོགས་བོད་ཀྱི་ཡུལ་ཟོག་ཐོན་རྫས་རྣམས་གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་ཀྱིས་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་འདྲེན་པ་དང་། ལྷ་སའི་ཕྱོགས་བསྡུས་སྒོ་ཁྲལ་མེད་ཁུལ་དང་རྒྱལ་སྒྲོལ་དྲ་ཐོག་ཚོང་དོན་ཕྱོགས་བསྡུས་ཚོད་ལྟའི་ཁུལ་གྱི་ནུས་པ་འདོན་སྤེལ་བྱས་ཏེ་རྒྱལ་སྒྲོལ་དྲ་ཐོག་ཚོང་དོན་ཕྱིར་གཏོང་བྱེད་ཚད་སྒོར་དུང་ཕྱུར་13ཟིན་ནས་ཐོད་བརྒལ་གསར་པ་བྱུང་ཡོད། ཚོང་འགུགས་མ་འདྲེན་གྱི“ཉིན་བརྒྱའི་འགག་སྒྲོལ”བྱེད་སྒོ་སྤེལ་བས་ལོ་ཧྲིལ་པོར་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་674དོན་འཁྱོལ་ཐུབ་པས་ལོ་འཁོར་གྱི་དམིགས་ཚད་ལས་འགན་ཚད་བརྒལ་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་ཡོད།

(བདུན) སྟོབས་ཤུགས་གཅིག་སྒྲིལ་ལ་དམིགས་ཏེ། མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་བྱེད་ཤུགས་རྒྱུན་མཐུད་ནས་ཆེ་རུ་བཏང་བ། “ལས་གཞི་ཆེན་པོ་བཞི”དང་“བྱ་སྤྱོད་ཁག་དྲུག”ལ་དམིགས་ནས་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་ཁུལ་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་པར་གོ་རིམ་ལྡན་པའི་ངང་སྐུལ་འདེད་ནུས་ལྡན་བཏང་བ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྤྱི་སྤྱོད་སྐད་ཡིག་གསོ་སྦྱོང་འཛིན་གྲྭ་ཐེངས་5000ལྷག་ཙམ་གཉེར་བ། ལྗོངས་དང་། གྲོང་ཁྱེར། རྫོང་བཅས་རིམ་པ་གསུམ་གྱི་སྒྲོག་འགྲེལ་ཚོགས་པ་གཞི་རིམ་དུ་བསྐྱོད་དེ་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་སློབ་གསོ་ཐེངས་ཁྲི་1ལྷག་ཙམ་སྤེལ་བས་སློབ་གསོ་ཐོབ་པའི་མང་ཚོགས་མི་ཐེངས་ཁྲི་200ལས་བརྒལ་བ། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་དཔེ་བཟང་ཁུལ་འཛུགས་གཏོད་ལས་དོན་གྱི་ཉམས་མྱོང་སྤེལ་རེས་ཀྱི་ས་གནས་ས་ཐོག་གི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་གཉིས་པ་འཚོགས་པ། ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས“ས་མཐོའི་སེ་འབྲུ་དམར་པོའི”གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ལྟ་སྐོར་ཚོགས་པའི་སྤུས་རྟགས་བཏོད་དེ་ལྟ་སྐོར་ཚོགས་པ་སྒྲིག་འཛུགས་བྱས་ནས་པེ་ཅིང་དུ་རྟོག་ཞིབ་དང་སྤེལ་རེས་བྱེད་པར་བསྐྱོད་པ། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་མཉམ་སྡེབ་14དང་མི་སྒེར་15ལ་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་དཔེ་བཟང་གི་མཚན་སྙན་ཐོབ་ཡོད།

(བརྒྱད) ཤེས་དཔལ་གྱི་མཐོ་སར་དམིགས་ཏེ། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་རྒྱུན་མཐུད་ནས་ལེགས་སུ་བཏང་བ། སྐྱེ་ཁམས་སྔོན་ལ་འཇོག་པ་དང་སྲུང་སྐྱོང་ཨང་དང་པོར་འཛིན་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ་རི་ཆུ་ནགས་ཞིང་མཚེའུ་རྩྭ་བྱེ་མ་བཅས་ལ་གཞི་གཅིག་ཅན་གྱི་སྲུང་སྐྱོང་དང་མ་ལག་བཅོས་སྐྱོང་བྱེད་པར་སྤྱི་འདོམས་བྱས་ཡོད། གཅིག་ནི་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་བོད་ལྗོངས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་མགྱོགས་སུ་བཏང་བ། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁོངས་བར་སྟོང་འཆར་འགོད་པར་འགྲེམས་བྱས་པ་མ་ཟད། འཁྱགས་རོམ་སྲུང་སྐྱོང་སྲོལ་ཡིག་དང་། ཆུའི་སྦགས་བཙོག་འགོག་བཅོས་སྲོལ་ཡིག འདམ་ར་སྲུང་སྐྱོང་སྲོལ་ཡིག་བཅས་དངོས་སུ་བཏོན་ཡོད། མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་བོད་ལྗོངས་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྐུལ་འདེད་དང་། “མཛེས་ལྔ་མཉམ་གཏོད”བོད་ལྗོངས་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྤྱི་འདོམས་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས། གཙོ་གནད་ལས་རིགས་ཀྱི་ཐཱན་འབུད་ཞིབ་དཔྱད་དང་། ས་ཁུལ(གྲོང་ཁྱེར)ཀྱི་རླུང་ཁམས་ཆེན་མོའི་སྦགས་བཙོག་འགོག་བཅོས། “སྙིགས་མེད་གྲོང་ཁྱེར”འཛུགས་སྐྲུན། ཁོར་ཡུག་ཕྱོགས་བསྡུས་བཅོས་སྒྲིག་ཆེན་པོ་བཅས་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་ཡོད། ཉིང་ཁྲི་གྲོང་ཁྱེར་ཉང་ཆུ་གཙང་པོ་དེ་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་དུས་ཁག་གསུམ་པའི་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་གཙང་པོ་དང་མཚེའུ་ཡི་དཔེ་མཚོན་ནང་ཚུད་ཡོད། ལྗོངས་ཡོངས་སུ་ཁོར་ཡུག་གི་མཁའ་རླུང་སྤུས་ཚད་ལེགས་པའི་ཉིན་གྲངས་ཀྱི་བསྡུར་ཚད་99%ཡན་རྒྱུན་འཁྱོངས་ཐུབ་ཡོད་ཅིང་། གཙོ་གནད་གཙང་ཆུ་དང་མཚོ་མཚེའུ་ཡི་ཆུ་སྤུས་རིམ་པ་IIIཔའི་ཚད་གཞིར་སླེབས་ཐུབ་པའམ་དེ་ལས་ལེགས་པ་ཡོད་པས་ས་རྒྱུའི་ཁོར་ཡུག་བདེ་འཇགས་བརྟན་འཁྱོངས་ཐུབ་ཡོད། གཉིས་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་ཆ་སྔོ་འགྱུར་ལས་དོན་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྤེལ་བ། ལྷོ་རི་དང་བྱང་རིའི་སྔོ་འགྱུར་བྱ་རྒྱུས་མཚོན་པའི་གཞི་ཁྱོན་ཆེ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ས་ཆ་སྔོ་འགྱུར་བྱ་སྤྱོད་རྒྱུན་མཐུད་སྤེལ་ཏེ་ནགས་བཟོ་ནགས་སྐྱོང་མུའུ་ཁྲི་106ལེགས་འགྲུབ་བྱས་པས་ལོ་འཁོར་གྱི་ལས་འགན་ཚད་བརྒལ་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་ཡོད། ཞན་འགྱུར་རྩྭ་ཐང་གི་སྐྱེ་ཁམས་སླར་གསོ་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩྭ་ཐང་སྲུང་སྐྱོང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་ཕྱོགས་བསྡུས་སྒྱུར་བཅོས་ཚོད་ལྟ་ཁུལ་གང་ལེགས་བསྐྲུན་ནས་ཞན་འགྱུར་རྩྭ་ཐང་མུའུ་ཁྲི་600ཉམས་གསོ་བཅོས་སྐྱོང་བྱས་པ་དང་མི་ཐབས་ལ་བརྟེན་ནས་རྩྭ་མུའུ་ཁྲི་216བཏབ་ཡོད། གཙང་གསུམ་ཆུ་འགོ་དང་། བྱང་ཐང་། ཇོ་མོ་གླང་མ་སོགས་རྒྱལ་ཁབ་སྤྱི་གླིང་འཛུགས་སྐྲུན་བྱ་རྒྱུ་གཙོ་བོར་བྱས་པའི་རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོང་ས་ཆའི་མ་ལག་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྐུལ་འདེད་ཏན་ཏིག་བཏང་ཡོད། གསུམ་ནི་སྐྱེ་ཁམས་ཉམས་གསོར་སྐུལ་སྤེལ་ཏན་ཏིག་བཏང་བ། ལྷ་ས་སྐྱིད་ཆུ་རྒྱུག་ཁུལ་གྱི་རི་ཆུ་ནགས་ཞིང་མཚེའུ་རྩྭ་བྱེ་མ་བཅས་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་ཉམས་གསོའི་ལས་གྲྭ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་བ་དང་། མཚོ་བོད་ས་མཐོའི་ལྷོ་ནུབ་ས་རྒྱུད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཤུལ་ལུས་བེད་མེད་གཏེར་རིའི་སྐྱེ་ཁམས་ཉམས་གསོའི་དཔེ་སྟོན་ལས་གྲྭ་ལག་བསྟར་བྱས་པ། གཏེར་ལས་བདག་དབང་འགྲན་རྩོད་རང་བཞིན་གྱི་ནང་བཤུག་གཏོང་བ་དང་གཏེར་ལས་བདག་དབང་གི་དོ་དམ་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་རྒྱུའི་སྲིད་ཇུས་དངོས་སུ་བཏོན་ནས་གཏེར་ལས་བདག་དབང་འཛིན་མཁན་གྱི་མིང་ཐོ་དཀར་ནག་གི་རྩིས་ཁྲ་བཟོས་ཡོད།

(དགུ) ས་སྲུང་མཐའ་བརྟན་ལ་དམིགས་ཏེ། མཐའ་མཚམས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་རྒྱུན་མཐུད་ནས་བཏང་བ། མཐའ་བརྟན་མཐའ་དར་དམངས་ཕྱུག་གི་དཔེ་སྟོན་ཁུལ་འཛུགས་གཏོད་བྱ་སྤྱོད་ལག་བསྟར་ཤུགས་ཆེན་བྱས་ཤིང་། རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་གལ་ཆེན་ལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ཤུགས་བརྒྱབ་ཡོད། མཐའ་མཚམས་ཀྱི་རྫོང(གྲོང་ཁྱེར)21ཚང་མར་སྣུམ་ནག་ལམ་ཤར་གཏོང་ཐུབ་པ་དང་། མཐའ་མཚམས་ཀྱི་ཤང་དང་གྲོང་རྡལ་དང་སྲིད་འཛིན་གྲོང་ཚོ་ཚང་མར་གཞུང་ལམ་ཤར་གཏོང་ཐུབ་ཡོད། མཐའ་མཚམས་ས་ཁུལ(གྲོང་ཁྱེར)དང་། རྫོང(གྲོང་ཁྱེར) ཤང་དང་གྲོང་རྡལ་བཅས་ཚང་མར་གློག་དྲ་ཨ་མ་ནས་གློག་གཏོང་ཐུབ་ཅིང་། སྔར་ལས་ལྷག་པའི་སྒོ་ནས་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་འཐབ་ས་དང་པོར་གློག་དྲ་རྒྱ་སྐྱེད་བྱས་པ་དང་། མཐའ་མཚམས་ཀྱི་དམངས་འཚོ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཡག་ཏུ་བཏང་ནས་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་རྫོང་དང་གྲོང་ཁྱེར་ཚང་མར་དམའ་རིམ་སློབ་འབྲིང་ཡོད་པ་དང་། ཤང་དང་གྲོང་རྡལ་ཚང་མར་ལྟེ་བའི་སློབ་ཆུང་དང་བུ་བཅོལ་ཁང་ཡོད་པ། མཐའ་མཚམས་ས་ཁུལ་དང་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་སྨན་ཁང་དང་དེ་བཞིན་ཤང་དང་གྲོང་རྡལ་ཁག་གཅིག་གི་འཕྲོད་བསྟེན་ཁང་བསྐྱར་བཟོ་རྒྱས་སྐྲུན་བྱ་རྒྱུར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་པ། མཐའ་མཚམས་རྫོང་21དང་། ཤང་དང་གྲོང་རྡལ་170ཡི་འཕྲོད་བསྟེན་ཁང་དང་གྲོང་སྡེའི་ཞབས་ཞུ་ལྟེ་གནས་སུ་སྨན་བཅོས་འགན་བཅོལ་དྲ་སྦྲེལ་ཐོག་ཐད་ཀར་དུས་རྩིས་རྒྱག་ཐུབ་པས་མཐའ་མཚམས་མང་ཚོགས་ཀྱི་སྨན་བཅོས་འགན་བཅོལ་གྱི་དུས་རྩིས་རྒྱག་པར་མཐའ་མའི་འགག་གནད་བསལ་ཡོད།

(བཅུ) བདེ་འཇགས་བརྟན་ལྷིང་ལ་དམིགས་ཏེ། དུས་བདེའི་བོད་ལྗོངས་རྒྱུན་མཐུད་ནས་གཏིང་ཟབ་ཏུ་བཏང་བ། ཁ་ཕྲལ་ལ་ངོ་རྒོལ་དང་སིམ་འཛུལ་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱེད་པའི་འཐབ་རྩོད་གཏིང་ཟབ་སྤེལ་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འགལ་ཟླ་རྩོད་གཞི་དང་ཉེན་ཁ་དང་མངོན་མེད་རྐྱེན་ངན་སྣ་ཚོགས་དུས་ཐོག་ཏུ་སེལ་བ་དང་། བདེ་འཇགས་ཐོན་སྐྱེད་ཀྱི་རྩ་བཅོས་འགག་སྒྲོལ་བྱེད་པའི“ལོ་གསུམ་བྱ་སྤྱོད”དང་གཙོ་གནད་ཁྱབ་ཁོངས་སུ“ཚགས་གསིང”བྱ་སྤྱོད་གཏིང་ཟབ་སྤེལ་ཏེ། རྡོ་སོལ་མིན་པའི་གཏེར་རིའི་བདེ་འཇགས་ལ་རོགས་སྐྱོར་དང་བཅོས་སྒྲིག་རྒྱུན་མཐུད་ནས་བྱེད་ཟབ་ཏུ་བཏང་བ། གློག་སྒུལ་རྐང་འཁོར་གྱི་བརྒྱུད་རིམ་ཧྲིལ་པོ་དང་། གློག་རླངས་ཚ་ལ། གྲང་མཛོད་བཅས་ཀྱི་ཆེད་དམིགས་བཅོས་སྒྲིག་ཏན་ཏིག་བྱས་ཡོད། ལོ་ཧྲིལ་པོར་བདེ་འཇགས་ཐོན་སྐྱེད་ལ་དམིགས་བསལ་ཚབས་ཆེའི་དོན་རྐྱེན་ཐོན་མེད་ཅིང་། ཐོན་སྐྱེད་བདེ་འཇགས་ཐད་ཀྱི་དོན་རྐྱེན་ཐོན་གྲངས་དང་མི་སྣ་འཆི་ཚད་གཉིས་ཀ་ཆག་ནས་ཁག་སོ་སོར་39.7%དང་39.1%དམའ་རུ་སོང་ཡོད། འཕྲལ་བསྟུན་རོགས་སྐྱོབ་ཀྱི་འགན་སྲུང་ལམ་སྲོལ་རིམ་བཞིན་འཐུས་ཚང་དུ་བཏང་བས་ཆུ་བོ་འབྲུབ་དུས་ཀྱི་ཆུ་ལོག་དང་ཞོད་སྐྱོན་གྱི་གནོད་འཚེས་མི་སྣ་འཆི་རྨས་གཅིག་ཀྱང་བྱུང་མེད་པ་དང་། རང་བྱུང་གནོད་འཚེ་ཕོག་པའི་མི་གྲངས་དང་མི་འཆི་ཚད་གཉིས་ཀ་ཆག་ནས་ཁག་སོ་སོར་31%དང་50%དམའ་རུ་སོང་ཡོད།

གཉིས། 2025ལོའི་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་དུས་བབ་དང་། སྤྱིའི་བླང་བྱ། འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་དམིགས་ཚད།

(གཅིག) མིག་སྔར་འཕྲད་པའི་དུས་བབ། གོ་སྐབས་ཐད་ནས་བཤད་ན། རང་རྒྱལ་གྱི་དཔལ་འབྱོར་འཁོར་སྐྱོད་བྱེད་ཚད་སྤྱི་ཡོངས་དོ་སྙོམས་ལ་བརྟན་ཐོག་ཡར་འཕེལ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་ཅིང་། དཔལ་འབྱོར་གྱི་རྨང་གཞི་བརྟན་པ་དང་། དགེ་མཚན་མང་བ། མཉེན་ཤུགས་ཆེ་བ། གཏིང་ཤུགས་ཆེ་བ་བཅས་ཡོད། བློ་མཐུན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྲོག་ཤིང་གནང་བའི་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གི་བྱམས་བརྩེའི་ཐུགས་ཁུར་འོག རང་ལྗོངས་སུ་དམིགས་བསལ་གཟིགས་སྐྱོང་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་ནུས་པ་རྒྱུན་མཐུད་ནས་ཐོན་པ་དང་། སྲིད་ཇུས་སྦབ་ཆ་གཅིག་གི་ནུས་འབྲས་རྒྱུན་མཐུད་ནས་ཐོན་པ། ནུས་ལྡན་མ་འཇོག་བྱེད་རྒྱ་རྒྱུན་མཐུད་ནས་ཆེ་རུ་འགྲོ་བ། “རྒྱུད་གཅིག་ལམ་གཅིག”གི་འཐབ་ཇུས་ལག་བསྟར་གཏིང་ཟབ་བྱས་ནས་ཁྲེང་ཏུའུ་དང་ཁྲུང་ཆིང་ཁུལ་གྱི་གྲོང་གཉིས་དཔལ་འབྱོར་འཁོར་རྒྱར་མཉམ་འདྲེས་ཧུར་ཐག་བྱས་པ་དང་ཚོང་གཉེར་ཁོར་ཡུག་རྒྱུན་མཐུད་ནས་ལེགས་སུ་བཏང་བ་བཅས་ལ་བརྟེན། རང་ལྗོངས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བར་སྒུལ་ཤུགས་ཆེན་པོ་མཁོ་འདོན་བྱས་ནས་རྒྱུན་མཐུད་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་རྨང་གཞི་བཏིང་ཡོད། འགྲན་སློང་ཐད་ནས་བཤད་ན། ཁུལ་ཁོངས་འཕེལ་རྒྱས་དོ་མི་སྙོམས་ལ་གང་ལེགས་མ་བྱུང་བའི་གནད་དོན་མངོན་གསལ་དོད་པ་དང་། འཛད་སྤྱོད་ཀྱི་དགོས་མཁོ་མི་འདང་བ། གྲོང་གསེབ་དར་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུའི་ལས་འགན་དཀའ་ཚེགས་ཆེན་པོ་ཡོད། ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་སྔར་བཞིན་ཐོག་མའི་དུས་མཚམས་སུ་གནས་པ་སྟེ། གཞི་ཁྱོན་ཆུང་བ་དང་། འབྲེལ་ཐག་ཐུང་བ། ཟུར་བསྣན་རིན་ཐང་དམའ་བ་མ་ཟད། ཁེ་ལས་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་དང་འགྲན་ནུས་ཆེན་པོ་མེད་པ། ཐོན་སྐྱེད་རང་བཞིན་གྱི་ཞབས་ཞུའི་ལས་རིགས་ཀྱི་འདེགས་སྐྱོར་མི་འདང་བ། དམངས་གཉེར་ཁེ་ལས་གཉེར་སྐྱོང་བྱེད་དཀའ་ཞིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྔོན་དཔག་ཞན་ཙམ་ཡིན་པའི་སྣང་ཚུལ་སྔར་བཞིན་གནས་ཡོད། སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུ་སྒྲུབ་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་མ་གནས་མཐོ་བ། ལས་ཞུགས་ཀྱི་ཡོང་འབབ་འཕར་བའི་གནོན་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཡོད། མི་རེའི་ཆ་སྙོམས་ས་ཁུལ་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་སྤྱིའི་རིན་ཐང་དང་གྲོང་མི་མི་རེའི་ཆ་སྙོམས་བཀོལ་སྤྱོད་ཐུབ་པའི་ཡོང་འབབ་དེ་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཆ་སྙོམས་ཆུ་ཚད་དང་བསྡུར་ན་ད་དུང་ཧེ་བག་ཆེ་ཙམ་ཡོད་པས། རྒྱལ་ཡོངས་དང་མཉམ་དུ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་དེང་རབས་ཅན་དུ་འགྱུར་བར་གནོན་ཤུགས་མི་ཉུང་བ་ཞིག་འཕྲད་ཡོད་པར་བརྟེན། ང་ཚོས་ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་རྗེས་སྙེག་བྱེད་དགོས་ཀྱི་ཡོད།

(གཉིས) སྤྱིའི་བླང་བྱ་དང་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་དམིགས་ཚད། དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱིའི་བླང་བྱ་ནི། ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་དུས་རབས་གསར་པའི་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་དགོངས་པ་མཛུབ་ཁྲིད་དུ་བྱ་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་ཀྱིས་ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་ཉི་ཤུ་པ་དང་སྐབས་ཉི་ཤུ་པའི་ཀྲུང་ཨུ་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པ། དེ་བཞིན་ཀྲུང་དབྱང་གི་དཔལ་འབྱོར་ལས་དོན་ཚོགས་འདུ་བཅས་ཀྱི་དགོངས་དོན་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་དང་། བོད་ཀྱི་ལས་དོན་སྐོར་གྱི་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་མཛུབ་སྟོན་གལ་ཆེན་དང་དུས་རབས་གསར་པའི་ཏང་གི་བོད་སྐྱོང་མཛད་ཇུས་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་གཏིང་ཟབ་བྱས་ཏེ། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཏང་གི་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་བཅུ་པ་དང་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཏང་ཨུད་སྐབས་བཅུ་པའི་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་རིམ་བྱུང་གི་ལས་ཀའི་བཀོད་སྒྲིག་ལྟར། བརྟན་ཐོག་ཡར་འཕེལ་གྱི་ལས་ཀའི་རྩ་བའི་དགོངས་གཞི་མཐའ་འཁྱོངས་ཀྱིས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་གསར་པ་ཆ་ཚང་བ་དང་། གནད་ལ་འཁེལ་བ། ཕྱོགས་ཡོངས་བཅས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ལག་བསྟར་བྱས་ཤིང་། “ཚང་དགོས་པ་གསུམ་དང་ཕན་འདོགས་པ་གཅིག”གི་སྤྱིའི་བླང་བྱ་མཐའ་འཁྱོངས་ཀྱིས“དོན་ཆེན་བཞིར”དམིགས་པ་དང“འཛུགས་གཏོད་བཞིར”ཤུགས་བརྒྱབ་ནས་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་ཏན་ཏིག་གཏོང་བ་དང་། ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྒྱུར་བཅོས་སྔར་བས་གཏིང་ཟབ་ཏུ་གཏོང་བ། ཆུ་ཚད་མཐོ་བའི་ཕྱི་ཕྱོགས་སྒོ་དབྱེར་སྐུལ་སྤེལ་གཏོང་བ། དེང་རབས་ཅན་གྱི་ཐོན་ལས་མ་ལག་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་མགྱོགས་སུ་གཏོང་བ། གཞི་ཆེའི་སྲིད་ཇུས་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ། མ་འཇོག་གི་ཕན་འབྲས་ཆེར་གཏོང་དང་འཛད་སྤྱོད་ཀྱི་དགོས་མཁོ་རྒྱ་ཆེར་གཏོང་བ། སྔར་ལས་ལྷག་པའི་སྒོ་ནས་འཕེལ་རྒྱས་དང་བདེ་འཇགས་ཡོང་བར་སྤྱི་འདོམས་བྱེད་པ། མི་དམངས་ཀྱི་འཚོ་བའི་ཆུ་ཚད་ཟམ་མི་ཆད་པར་མཐོ་རུ་གཏོང་བ། སྤྱི་ཚོགས་ཞི་མཐུན་བརྟན་ལྷིང་རྒྱུན་འཁྱོངས་ཡོང་བ་བཅས“ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་བཞི་པའི”འཆར་འགོད་ཀྱི་དམིགས་ཚད་ལས་འགན་ཁག་སྤུས་ཚད་མཐོ་པོས་བསྒྲུབས་ནས་བོད་ཡུན་རིང་བདེ་འཁོད་དང་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་རྨང་གཞི་བརྟན་པོ་འདིང་རྒྱུ་ཡིན།

དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུའི་སྔོན་དཔག་དམིགས་ཚད་གཙོ་བོ་ནི། ས་ཁུལ་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་སྤྱིའི་རིན་ཐང་7%ཡན་འཕར་ནས་8%ཟིན་པར་བརྩོན་ལེན་བྱ་རྒྱུ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་ཀྱི་གཏན་འཇགས་རྒྱུ་ནོར་ཐད་མ་འཇོག་བྱེད་ཚད་15%ཡན་འཕར་ནས་20%ཟིན་པར་བརྩོན་ལེན་བྱ་རྒྱུ། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཛད་སྤྱོད་དངོས་ཟོག་སིལ་འཚོང་བྱེད་འབོར་8%ཡན་འཕར་ནས་10%ཟིན་པར་བརྩོན་ལེན་བྱ་རྒྱུ། གཞི་ཁྱོན་ཡན་གྱི་བཟོ་ལས་ཀྱི་འཕར་ཐང་16%འཕར་བ་བྱ་རྒྱུ། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་གྲོང་མི་མི་རེའི་ཆ་སྙོམས་བཀོལ་སྤྱོད་ཆོག་པའི་ཡོང་འབབ་ཁག་སོ་སོར་8%དང་10%འཕར་བ་བྱ་རྒྱུ། གྲོང་མིའི་འཛད་སྤྱོད་རིན་གོང་འཕར་ཚད་3%ནང་ཚུན་དུ་ཚོད་འཛིན་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་བརྟག་དཔྱད་བྱས་ཁོངས་ཀྱི་ལས་ཤོར་བསྡུར་ཚད་5%ནང་ཚུན་དུ་ཚོད་འཛིན་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ་བཅས་ཡིན།

གསུམ། 2025ལོའི་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུའི་ལས་འགན་གཙོ་བོ།

2025ལོའི་ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་ལས་དོན་ཡག་པོ་སྒྲུབ་པར། ང་ཚོས་དཔལ་འབྱོར་ལས་དོན་གྱི“སྤྱི་འདོམས་ལྔ”ལ་ཆོས་ཉིད་རང་བཞིན་གྱི་ངོས་འཛིན་གཏིང་ཟབ་བྱས་ཏེ། སྤྱིའི་བླང་བྱ་ཡང་དག་རྟོགས་པ་དང་། ཀྲུང་དབྱང་གི་གཞི་ཆེའི་སྲིད་ཇུས་འཛིན་ཕྱོགས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅིང་དབྱེ་ཞིབ་ནན་ཏན་བྱས་ཐོག བརྟན་ཐོག་ཡར་འཕེལ་དང་ཡར་བརྩོན་བརྟན་འཁྱོངས། གཞུང་འཁྱོངས་གསར་འབྱེད་དང་སྔོན་འཛུགས་རྗེས་གཏོར། མ་ལག་འདུས་གྲུབ་དང་མཉམ་ལས་གཞོགས་འདེགས་བཅས་བྱ་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་ཀྱིས་དགེ་མཚན་དེ་བས་ཆེ་བའི་ནོར་སྲིད་སྲིད་ཇུས་དང་། འོས་འཚམ་ལྷུག་གཏོང་གི་དངུལ་ལོར་སྲིད་ཇུས། དེ་བཞིན“གཙོ་གཉིས”དང“གསར་གཉིས”ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱ་རྒྱུ་སོགས་སྲིད་ཇུས་ཀུན་འདུས་སྒམ་བེད་སྤྱོད་ཡག་པོ་བྱས་ཏེ། མ་འཇོག་ལ་སྐུལ་འདེད་དང་། འཛད་སྤྱོད་རིམ་སྤོར། ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་བཅས་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་དང་རྣམ་གྲངས་སྔ་སྣུར་དུ་ཞིབ་འཇུག་དང་། ཇུས་འགོད། གསོག་འཇོག་བཅས་ཡག་པོ་བྱེད་དགོས། མ་འཇོག་སྐུལ་ཁྲིད་ཀྱི་ནུས་པ་རྒྱུན་མཐུད་ནས་འདོན་རྒྱུ་དང་། འཛད་སྤྱོད་རིམ་སྤོར་གྱི་ཆེད་དོན་བྱ་སྤྱོད་ལག་བསྟར་ཤུགས་ཆེ་བྱས་ཏེ། མ་འཇོག་གི་ཕན་ནུས་དང་ནང་མཁོའི་གཏིང་ཤུགས་སྔར་བས་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས། ཐོན་ལས་དང་པོ་ལེགས་སུ་གཏོང་བ་དང་། ཐོན་ལས་གཉིས་པ་རྒྱ་སྟོབས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ། ཐོན་ལས་གསུམ་པ་གོང་མཐོར་གཏོང་བ་བཅས་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ། ཡུལ་བབ་དང་བསྟུན་ནས་ཐོན་སྐྱེད་ནུས་ཤུགས་གསར་མ་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བ་དང་། ཐོན་ལས་གསུམ་པོའི་མ་ལག་རང་བཞིན་དང་མཐུན་སྦྱོར་རང་བཞིན་ཆེ་རུ་གཏོང་གང་ཐུབ་བྱེད་དགོས། ལས་ཞུགས་དང་། སློབ་གསོ། སྨན་བཅོས། སྤྱི་ཚོགས་འགན་སྲུང་སོགས་དམངས་འཚོའི་བྱ་བ་དངོས་རྒྱུན་མཐུད་ནས་དམ་འཛིན་གང་ལེགས་ཀྱིས་གྲོང་མིའི་ཡོང་འབབ་བརྟན་པོའི་ངང་འཕར་ཞིང་མི་འབོར་དང་། མི་སེམས། ཤེས་ལྡན་པ་བཅས་ཀྱི་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་ཡག་པོ་བྱས་ཏེ། སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་དེང་རབས་ཅན་གྱི་བོད་ལྗོངས་གསར་པར་མཐུན་རྐྱེན་བཟང་པོ་དེ་བས་མང་བ་སྐྲུན་དགོས། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་དང་ཆུ་ཚད་མཐོ་བའི་བདེ་འཇགས། སྒྱུར་བཅོས་ཟབ་གཏོང་དང་ཆུ་ཚད་མཐོ་བའི་སྒོ་དབྱེ། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་དང་ཆུ་ཚད་མཐོ་བའི་སྲུང་སྐྱོང་བཅས་སྤྱི་འདོམས་ཡག་པོ་བྱས་ནས་འཇུར་མིག་གི་ཚོད་འཛིན་མཐའ་གཅིག་ཏུ་སེལ་བ་དང་།  ཚོང་གཉེར་ཁོར་ཡུག་རྒྱུན་མཐུད་ལེགས་སུ་གཏོང་བ། འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་གསོན་ཤུགས་ཟམ་མི་ཆད་པར་འཕེལ་བ། འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་མཉམ་ཤུགས་གཅིག་སྒྲིལ་གང་ལེགས་བཅས་ཀྱི་ཐོག་ནས། “ལོ་ལྔ་ཚན་བཅོ་ལྔ་པའི”འགོ་ཡག་པོ་འཛུགས་པར་རྨང་གཞི་བརྟན་པོ་འདིང་དགོས་ལ། གཡུར་དུ་ཟ་བའི་གྲུབ་འབྲས་ཀྱི་ཐོག་ནས་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་དབུ་བརྙེས་ནས་ལོ་60འཁོར་བར་བསུ་བ་ཞུ་དགོས།

(གཅིག) རྣམ་གྲངས་གལ་ཆེན་དམ་འཛིན་བྱ་གཞིར་བརྩིས་ཏེ། ནུས་ལྡན་མ་འཇོག་བྱེད་རྒྱ་རྒྱུན་མཐུད་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། 2025ལོར་གཙོ་གནད་འཛུགས་སྐྲུན་རྣམ་གྲངས་180ཡས་མས་ཐོག་མར་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ནས་མ་འཇོག་སྒོར་དུང་ཕྱུར་2000ཡན་ལེགས་སྒྲུབ་བྱ་རྒྱུ་སྟེ། གཅིག་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་བརྩོན་ལེན་ཧུར་ཐག་བྱ་རྒྱུ་དང་། སྙན་ཞུ་དང་སྦྲེལ་མཐུད་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས“ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་བཞི་པའི”འཆར་འགོད་ཀྱི་གཙོ་གནད་ལས་གྲྭ་ཁག་151འཛུགས་སྐྲུན་གང་མགྱོགས་དང“གཙོ་གཉིས”འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྤུས་ཚད་མཐོ་པོས་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས་ཀྲུང་དབྱང་སྲིད་གཞུང་གི་མ་འཇོག་སྒོར་དུང་ཕྱུར་800ཡན་དོན་འཁྱོལ་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ། ཀྲུང་དབྱང་ཁེ་ལས་ཀྱིས་རྣམ་གྲངས་དང་མ་འཇོག་དོན་འཁྱོལ་གང་མགྱོགས་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། ཚོང་འགུགས་མ་འདྲེན་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས“བོད་ལྗོངས་ལ་མ་འཇོག་བྱེད·བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས”ཞེས་པའི་སྤུས་རྟགས་བཏོད་དེ་ཚོང་འགུགས་མ་འདྲེན་གྱི་ལག་སྦྱོར་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་500དོན་འཁྱོལ་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ། གཉིས་ནས་རྣམ་གྲངས་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ་དང་། རྒྱལ་ལམ་219རྒྱུད་ཀྱི་འབྲི་ཆུའི་སྟོད་རྒྱུད་ནས་ཧུའུ་པེ་བར་གྱི་ཆེས་མཐོ་གནོན་ཐད་རྒྱུག་གློག་གཏོང་ལས་གྲྭ་སོགས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་བསྐྲུན་ཟིན་པ་བྱ་རྒྱུ། རྒྱལ་ལམ་109ལེགས་གཏོང་སྒྱུར་བཀོད་དང་། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་དབུ་བརྙེས་ནས་ལོ་60འཁོར་བའི་རྟེན་འབྲེལ་ཆེ་མོའི་རྣམ་གྲངས་སོགས་འཛུགས་སྐྲུན་གང་མགྱོགས་བྱ་རྒྱུ། ལྷ་སའི་བར་སྐོར་གནའ་གྲོང་སྲུང་སྐྱོབ་དང་གྲོང་ཁུལ་རྙིང་པ་སྒྱུར་བཀོད་རིམ་སྤོར་གྱི་ལས་གྲྭ་དང་། མཚོ་བོད་ལྕགས་ལམ་གོར་ལྷ་དུམ་བུའི་གློག་རླངས་ཅན་གྱི་སྒྱུར་བཀོད། ཀྲུའུ་ནུའོ་ཟངས་གཏེར་དང་། ཧྭ་ཐའེ་ལུང་གི་དུས་ཐེངས་གསུམ་པའི་གཏེར་སྙིགས་གསོག་མཛོད། ལག་སྐོར་ཚྭ་མཚོ་སོགས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་སྐྲུན་འགོ་འཛུགས་རྒྱུ། གསུམ་ནས་གཙོད་གནད་རྣམ་གྲངས་གྲབས་གསོག་ཡག་པོ་བྱ་རྒྱུ་དང་། རྒྱལ་ལམ་6རྒྱུད་ཀྱི་མཚོ་བོད་མྱུར་བགྲོད་གཞུང་ལམ་དང་། གཡུ་ལུང་ཟངས་གཏེར་གྱི་དུས་ཐེངས་གསུམ་པ། སྐྱིད་མཛེས་ཚྭ་མཚོ། མར་མིག་ཚྭ་མཚོ་སོགས་གཙོ་གནད་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་དུས་འགོའི་ལས་དོན་ལ་སྐུལ་འདེད་གང་མགྱོགས་གཏོང་རྒྱུ། བཞི་ནས“ལོ་ལྔ་ཚན་བཅོ་ལྔ་པའི”རྣམ་གྲངས་ཇུས་འགོད་གང་མགྱོགས་བྱ་རྒྱུ་དང་། བོད་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་པའི་གཙོ་གནད་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་ཇུས་གཞི་དང“ལོ་ལྔ་ཚན་བཅོ་ལྔ་པའི”འཆར་འགོད་ཀྱི་བསམ་གཞིར་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པའི་ལས་དོན་ལ་དུས་གཅིག་ཏུ་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ། འཕེལ་རྒྱས་ལ་འཕྲལ་མཁོ་ཆེ་ཞིང་མང་ཚོགས་ཀྱི་རེ་སྒུག་ཆེན་པོ་བྱེད་པ་མ་ཟད། ཁྱོན་ཡོངས་རང་བཞིན་དང་། རྨང་གཞིའི་རང་བཞིན། འཐབ་ཇུས་རང་བཞིན་བཅས་ལྡན་པའི“ལོ་ལྔ་ཚན་བཅོ་ལྔ་པའི”གཙོ་གནད་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་ལས་གྲྭ་ཁག་གཅིག་སྔ་ཙམ་འཆར་འགོད་དང་གྲབས་གསོག་བྱ་རྒྱུ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཆེན་པོ་ཐོབ་ཐབས་བྱས་ཏེ། “ལོ་ལྔ་ཚན་བཅོ་ལྔ་པའི”འགོ་འཛུགས་ལོར་རྣམ་གྲངས་ཁག་གཅིག་དོན་འཁྱོལ་ཐུབ་པར་འགན་ལེན་བྱ་རྒྱུ་བཅས་ཡིན།

(གཉིས) ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་ལེགས་ཆ་རྨང་གཞིར་བྱས་ཏེ། དེང་རབས་ཅན་གྱི་ཐོན་ལས་མ་ལག་གང་མགྱོགས་གཏོད་རྒྱུ། ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་འགོ་ཁྲིད་ཀྱིས་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུའི་འགན་ལེན་ལམ་སྲོལ་དོན་འཁྱོལ་གྱིས་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་30བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ཏེ། ཐོན་ལས་ལ་གྲངས་འཛིན་ཅན་གྱི་ནུས་པ་འདོན་པ་དང་། འབྱུང་འཕྲོད་ཅན་གྱི་སྒྱུར་བཀོད་བྱེད་པ། མཉམ་འདུས་ཅན་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བ། སྤུས་རྟགས་ཅན་གྱི་འཛུགས་སྐྱོང་བཅས་བྱ་རྒྱུ་སྟེ། གཅིག་ནས་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་གང་མགྱོགས་གཏོང་རྒྱུ་དང་། ཆུ་འོད་རླུང་གསུམ་གཞི་གཅིག་ཅན་གྱི་རྟེན་གཞི་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྐུལ་འདེད་གང་མགྱོགས་གཏོང་རྒྱུ། རྒྱལ་ཁབ་དང་ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་གཞུང་ལམ་གཙོ་བོར་གློག་གསོག་དྲ་ཚིགས་མང་དུ་གཏོང་རྒྱུ། བསྐྲུན་ཟིན་པ་དང་སྐྲུན་བཞིན་པའི་གློག་འདོན་འཕྲུལ་ཤུགས་ཆན་ཝ་ཁྲི་3000ཡན་ཟིན་པ་བྱས་ནས་10%ཡན་འཕར་བ་དང་། བསྐྲུན་ཟིན་པའི་གློག་འདོན་འཕྲུལ་ཤུགས་ཆན་ཝ་ཁྲི་1150ཡན་ཟིན་པ་བྱས་ནས་20%ཡན་འཕར་བ་བྱ་རྒྱུ། གཉིས་ནས་གསར་དར་བཟོ་ལས་འཕེལ་རིམ་མགྱོགས་སུ་གཏོང་རྒྱུ་དང་། སྲོལ་རྒྱུན་ཐོན་ལས་སྲ་བརྟན་དང་རིམ་སྤོར་བྱས་ནས་འབྱུང་འཕྲོད་བཟའ་བཅའི་བཟོ་ལས་དང་སྐྱེ་དངོས་ཀྱི་གནོད་མེད་ཐོན་ལས་ཀྱི་སྤུས་ཚད་ལེགས་སུ་དང་གཞི་རྒྱ་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། བོད་ལུགས་གསོ་རིག་ཐོན་ལས་གཞི་ཁྱོན་ཅན་དང་ལེགས་བསྡུས་ཅན་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་། བོད་ལུགས་གསོ་རིགས་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་ཚན་རྩལ་རྣམ་གྲངས་ཞིབ་འཇུག་གི་འགག་སྒྲོལ་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་བོད་ལུགས་གསོ་རིག་གི་ཚད་གཞི་བཟོ་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། གསར་དར་ཐོན་ལས་སྐྱེད་སྲིང་དང་རྒྱ་སྟོབས་ཆེ་རུ་བཏང་སྟེ། འབྱུང་འཕྲོད་ཅན་དང་གྲངས་འཛིན་ཅན་གྱི་སྒྱུར་བཀོད་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་ནས། ཟངས་དང་ལི་སོགས་འཐབ་ཇུས་ཀྱི་ཐོན་ཁུངས་གསར་སྤེལ་བྱེད་ནུས་རྒྱ་སྐྱེད་དང་སྤུས་ཚད་ལེགས་སུ་གཏོང་རྒྱུ་དང་། ཨར་འདམ་ལས་རིགས་བཀོད་སྒྲིག་བྱེད་སྟངས་ལེགས་སུ་བཏང་ནས་མ་གནས་བཅག་ནས་ཕན་འབྲས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། ཆིང་དབྱང་ཐོན་ལས་ཀྱི་ཚོད་ལྟའི་དཔེ་སྟོན་བྱ་སྤྱོད་དང་ས་མཐོའི་ཐབ་ཆས་ཀྱི་དམངས་ཕན་བྱ་སྤྱོད་ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུ། ས་མཐོའི་འཕྲུལ་ཆས་སྒྲིག་ཆས་ལས་རིགས་དང་མི་མེད་གནམ་གྲུའི་ཐོན་ལས་ལ་གསར་གཏོད་རང་བཞིན་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུ། འབྱུང་འགྱུར་ཐོན་ལས་སྔོན་ཚུད་ནས་བཀོད་སྒྲིག་བྱ་རྒྱུ་སྟེ། 5Gདང་། ཟོག་འབྲེལ་དྲ་རྒྱ། བཟོ་ལས་དྲ་སྦྲེལ་སོགས་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་གསར་པ་བཀོད་སྒྲིག་གང་མགྱོགས་ཀྱིས་བཟོ་ལས་གྲངས་འཛིན་ཅན་དུ་ཕྱོགས་སྒྱུར་དང་རྩིས་ནུས་གཞི་གཅིག་ཅན་དུ་སྒྱུར་བའི་བྱ་སྤྱོད་ལག་ལེན་བསྟར་ཏེ། མི་ཐབས་རིག་ནུས་སོགས་འབྱུང་འགྱུར་ཐོན་ལས་ས་མཐོའི་ཁོར་ཡུག་དང་འཚམ་པར་སྤྱོད་ཐུབ་པའི་འཚོལ་ཞིབ་ཧུར་ཐག་བྱ་རྒྱུ། གསུམ་ནས་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་གང་མགྱོགས་གཏོང་རྒྱུ་དང་། ཁྱད་ལྡན་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་ཐོན་ལས་སྐྱེད་སྲིང་གི་ལས་གཞི་ལག་བསྟར་གཏིང་ཟབ་བྱས་ཏེ་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་རྩེ་གྲ་དང་ཡུལ་སྐོར་རྫོང་གྲགས་ཅན་འཛུགས་གཏོད་ལ་ཤུགས་རྒྱག་རྒྱུ། “གྲངས་རིག་པོ་ཏ་ལ”ཞེས་པའི་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་མཉམ་འདྲེས་གསར་གཏོད་དཔེ་སྟོན་ཁུལ་དང་གུ་གེའི་གནའ་ཤུལ་གནའ་རྫས་རྟོག་ཞིབ་སྤྱི་གླིང་སོགས་གྲངས་རིག་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་འཛུགས་སྐྱོང་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། ཡུལ་སྐོར་ཐོན་ལས་ཁོངས་སྒྲོལ་མཉམ་འདྲེས་ངང་འཕེལ་རྒྱས་བཏང་ནས་རིག་གནས་ཐོན་ལས་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་20%ཡན་འཕར་བ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་ཡུལ་སྐོར་བར་སྣེ་ལེན་ཞུ་གྲངས་དང་ཡུལ་སྐོར་གྱི་སྤྱིའི་འགྲོ་སོང་ཁག་སོ་སོར་17%ཡན་དང་16%ཡན་འཕར་བ་བྱ་རྒྱུ། བཞི་ནས་དེང་རབས་ཞབས་ཞུའི་ལས་རིགས་འཕེལ་རྒྱས་གང་མགྱོགས་གཏོང་རྒྱུ་དང་། དངུལ་རྩས་དངོས་ཚན་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ་མ་ཟད། ཐོན་ལས་དང་དངུལ་རྩའི་མཉམ་ལས་ལམ་སྲོལ་འཐུས་ཚང་དུ་བཏང་ནས་སྲིད་གཞུང་དང་། དངུལ་ཁང་། དཔྱ་ཁྲལ། ཁག་ཐེག ཁེ་ལས་བཅས་དབར་གྱི་སྦྲེལ་མཐུད་བྱེད་སྒོ་རྒྱུན་དུ་སྤེལ་ནས་མ་དངུལ་མཁོ་སྤྲོད་གནད་སྨིན་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ། དམའ་དབྱིངས་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ཤུགས་ཆེན་བཏང་ནས་འཕྲལ་མཁོའི་རོགས་སྐྱོབ་དང་། རྨང་གཞིའི་ཐིག་རིས། རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར། དངོས་ཟོག་སྐྱེལ་འདྲེན། མཐའ་མཚམས་སྲུང་སྐྱོང་སོགས་ཐད་ལ་གཙོ་གནད་དུ་ཞབས་ཞུ་བྱེད་རྒྱ་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། རྨང་གཞིའི་ཞིབ་འཇུག་དང་ལྟེ་བའི་ལག་རྩལ་གྱི་འགག་སྒྲོལ་ལ་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་ནས་ཚན་རྩལ་གསར་གཏོད་དང་ཐོན་ལས་གསར་གཏོད་མཉམ་འདྲེས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་ཧུར་ཐག་གཏོང་རྒྱུ། གཞི་ཁྱོན་ཡན་གྱི་ཞབས་ཞུའི་ལས་རིགས་ཀྱི་ཁེ་ལས་སྐྱེད་སྲིང་བྱས་ནས་ཞབས་ཞུའི་ལས་རིགས་ཀྱི་སྤུས་འབྲས་ལེགས་གཉེར་ལ་འདེགས་སྐྱོར་བྱ་རྒྱུ་བཅས་ཡིན།

(གསུམ) ལས་ཐབས་དཔེ་རྣམ་གསར་གཏོད་ཀྱིས་འདེགས་སྐྱོར་བྱས་ཏེ། འཛད་སྤྱོད་ཀྱི་སྤུས་འབྲས་ལེགས་གཉེར་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། གཅིག་ནས“གསར་གཉིས”ཀྱི་སྲིད་ཇུས་ལག་བསྟར་བྱེད་ཤུགས་དང་ཁྱབ་རྒྱ་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་ས་མཐོའི་ཐབ་ཆས་དང་། རླངས་འཁོར། ཁྱིམ་སྤྱོད་གློག་ཆས། ཐབ་ཚང་དང་གསང་སྤྱོད་སོགས་འཛད་སྤྱོད་དངོས་རྫས་རྙིང་ཚབ་གསར་བརྗེའི་ལས་དོན་གཙོ་གནད་དུ་སྤེལ་རྒྱུ་མ་ཟད། བེད་མེད་དངོས་པོ་ཚུར་བསྡུ་དང་དབྱེ་སེལ་མ་ལག་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་རྒྱུ། གཉིས་ནས་འཛད་སྤྱོད་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བའི་ཆེད་དོན་བྱ་སྤྱོད་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ། ཡོང་འབབ་དམའ་འབྲིང་གི་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཡོང་འབབ་འཕར་བར་ཤུགས་རྒྱག་རྒྱུ་དང་། ངལ་རྩོལ་པའི་གླ་ཕོགས་རྒྱུན་གཏན་བཞིན་འཕར་བའི་ལམ་སྲོལ་ཚགས་ཚུད་དུ་གཏོང་རྒྱུ། “བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་བོད་ལྗོངས·དགའ་བདེར་རོལ་བའི་འཚོ་བ”ཞེས་པའི་འཛད་སྤྱོད་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་བྱེད་སྒོ་རབ་དང་རིམ་པ་གནད་སྨིན་སྤེལ་རྒྱུ། སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་འཛད་སྤྱོད་དང་གསར་དར་འཛད་སྤྱོད་མཉམ་དུ་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་སྲིད་ཇུས་དང་བྱ་ཐབས་འདོན་རྒྱུ། བཟའ་བཏུང་དང་སིལ་ཚོང་ལས་རིགས་གསར་གཏོད་དང་རིམ་སྤོར་ལས་གཞི་ལག་བསྟར་བྱས་ནས་འཛད་སྤྱོད་ཀྱི་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། བཅད་གྲངས་ཡན་གྱི་ཁེ་ལས་ལ་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མང་འདུས་སྲིད་ཇུས་བེད་སྤྱོད་གང་ལེགས་བྱ་རྒྱུ་མ་ཟད། རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་གྱི་འཛད་སྤྱོད་ལ་ངར་སྐུལ་དང་རྒྱ་སྐྱེད་གཏོང་བའི་སྲིད་ཇུས་དང་བྱ་ཐབས་བཟོ་འདོན་བྱས་ཏེ་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་གྱི་འཛད་སྤྱོད་ཆུ་ཚད་མཐོ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། གསུམ་ནས་སྣ་མང་ཅན་དང་རིམ་པ་མང་བའི་འཛད་སྤྱོད་རྣམ་པ་གསར་གཏོད་སྐྱོང་སྤེལ་བྱེད་པ་དང་། རྫོང་ཁོངས་ཀྱི་ཚོང་ལས་མ་ལག་འཛུགས་སྐྱོང་གཏིང་ཟབ་བྱེད་པ། འཛད་སྤྱོད་ལ་ཞབས་ཞུ་སྒྲུབ་རྒྱ་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ནས། ཚོང་ལས་དང་། ཡུལ་སྐོར། རིག་གནས། ལུས་རྩལ། བདེ་ཐང་བཅས་ཀྱི་མཉམ་འདྲེས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ་དང་། མཚན་མོའི་འཛད་སྤྱོད་ཁྲོམ་གཞུང་གི་གདང་རིམ་སྤོར་བར་རྒྱུན་མཐུད་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས་མཚན་མོའི་དཔལ་འབྱོར་དར་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུ། ཕུད་འགྲེམས་དཔལ་འབྱོར་དང་། གླིང་ཁའི་དཔལ་འབྱོར། འཁྲབ་སྟོན་དཔལ་འབྱོར་བཅས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱ་རྒྱུ། བཞི་ནས་ས་ཁང་བདག་ཁོངས་བརྟན་ཐོག་སྐྱོན་བྲལ་ངང་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བར་རྒྱུན་མཐུད་ནས་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་། གསོག་ཐེབས་ས་ཆ་དང་ཚོང་ལས་ཁང་པ་ཕན་སྒྱུར་བྱེད་པ། ནོར་སྲིད་ཀྱི་ཁང་པ་ཉོ་བའི་ཁ་གསབ་སོགས་ངར་སྐུལ་སྲིད་ཇུས་རྒྱུན་མཐུད་ནས་ལག་བསྟར་བྱེད་པ། ཁྲལ་གཅོག་དང་དངུལ་བུན་གྱི་སྐྱེད་ཚད་གཅོག་པའི་སྲིད་ཇུས་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་པ། མཁོ་ངེས་རང་བཞིན་དང་ལེགས་བཅོས་རང་བཞིན་གྱི་སྡོད་ཁང་དགོས་མཁོའི་གཏིང་ཤུགས་གང་ལེགས་བཏོན་ཏེ་ས་ཁང་བདག་ཁོངས་ཀྱི་ཁྲོམ་ར་མ་ཉམས་བརྟན་འཁྱོངས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། ལྔ་ནས་གྲང་ཕྲེང་ཟོག་འགྲུལ་འདུ་འགྲེམས་ལྟེ་གནས་དང་། ཚད་ལྡན་ཅན་གྱི་ཞིང་ལས་ཉོ་ཚོང་ཁྲོམ་ར། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ཚོང་དོན་ཕྱོགས་བསྡུས་དྲ་ཚིགས་སོགས་ཀྱི་བཀོད་པ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། ཁྱད་ལྡན་ཐོན་རྫས་བོད་ནས་དབོར་བར་ཁ་གསབ་སྤྲོད་པའི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་བ། ཟོག་འགྲེམས་ཀྱི་མ་གནས་ཉུང་གཏོང་དང་ཕན་འབྲས་ཆེར་གཏོང་ལ་སྐུལ་འདེད་ཟམ་མི་ཆད་པར་གཏོང་བ་བཅས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཞིང་འབྲོག་ཁུལ་གྱི་འཛད་སྤྱོད་ཀྱི་སྤྲོ་སེམས་འཕེལ་བར་བྱ་རྒྱུ་བཅས་ཡིན།

(བཞི) གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་མཉམ་འདྲེས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུ་གཙོ་གནད་དུ་བཟུང་སྟེ། རྣམ་གསར་གྲོང་ཁྱེར་གྲོང་རྡལ་ཅན་དང་གྲོང་གསེབ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་དར་རྒྱས་ཡོང་བར་སྤྱི་འདོམས་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། གཅིག་ནས་གྲོང་གསེབ་དར་རྒྱས་ལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ་སྟེ། “དར་སྤེལ་ཆེན་པོ་ལྔ”ལ་དམིགས་ཏེ་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་གྲོང་གསེབ་དར་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུའི་འཆར་འགོད་བཟོ་རྒྱུ་དང་། “ཁྲི་སྟོང་ལས་གཞིའི”ཉམས་མྱོང་སློབ་སྦྱོང་དང་བེད་སྤྱོད་བྱས་ཏེ་ས་མཐོའི་ཞི་མཐུན་དང་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་ཤང་གྲོང་180བསྐྲུན་རྒྱུ་མ་ཟད“གྲོང་ཚོ་སྟོང་གི་དཔེ་སྟོན”དང་། ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་མཐོར་གཏོང་། འཆར་འགོད་ཁྲིད་སྟོན། སྡོད་ཁང་སྒྱུར་བཀོད། འབྱུང་འཕྲོད་གྲོང་གསེབ་འཛུགས་སྐྲུན། རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་ཡོངས་ཁྱབ་བཅས་བྱ་སྤྱོད་ཆེན་པོ་དྲུག་ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་སྤེལ་རྒྱུ། ཞིང་ལས་ཚན་རྩལ་གསར་གཏོད་ལས་གྲྭ་ལག་བསྟར་བྱས་ནས་འབྲུ་རིགས་འགན་སྲུང་བརྟན་པོ་བྱེད་པ་དང་། འབྲོག་ལས་དར་རྒྱས་གཏོང་བ། ཁྱད་ལྡན་ཐོན་ལས་སྟོབས་ཆེར་གཏོང་བ་བཅས་མཐའ་འཁྱོངས་ཀྱིས། འདེབས་འཛུགས་ལས་རིགས་ཐད་རྒྱ་ཁྱོན་བརྟན་པོ་དང་མུའུ་རེའི་ཐོན་ཚད་འཕར་བར་སྣང་ཆེན་དང་། ཚད་གཞི་མཐོ་བའི་ས་ཞིང་མུའུ་ཁྲི་20གསར་སྐྲུན་དང་སྒྱུར་བཀོད། ས་རྒོད་བསློགས་ནས་ཞིང་ཁ་བསྐྱར་འདེབས་བཅས་བྱས་ཏེ། འབྲུ་རིགས་འདེབས་ཁྱོན་མུའུ་ཁྲི་280ཡན་དང་འབྲུ་རིགས་ཀྱི་ཐོན་འབབ་ཏུན་ཁྲི་100ཡན་བརྟན་འཁྱོངས་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ། གསོ་སྤེལ་ལས་རིགས་ཐད་རྩྭ་སྐྱེད་ཕྱུགས་འཕེལ་ལས་དོན་ཡག་པོ་བསྒྲུབ་རྒྱུ་མངོན་ཆེར་བཟུང་ནས། རྩྭ་ཐང་དུ་ཕྱུགས་ཟོག་ཤོང་ཚད་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པར་གཏན་འཁེལ་བྱ་རྒྱུ་དང་། འབྲོང་ཚ་སོགས་ས་གནས་ཀྱི་ཕྱུགས་རིགས་རྒྱུད་གསར་གསོ་སྤེལ་ལས་དོན་ལ་ཚན་རིག་དང་མཐུན་ཞིང་བརྒྱུད་རིམ་ལྡན་པའི་ངང་སྐུལ་སྤེལ་གཏོང་རྒྱུ། ཐོན་ལས་ཅན་གྱི་གཉེར་སྐྱོང་ཐད་བཟོ་སྣོན་འཕར་ཐང་དང་ཁྲོམ་ར་གསར་འབྱེད་ཀྱི་ནུས་པ་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ་གནད་ཆེར་བཟུང་ནས། ཁྱིམ་ཚང་ཁྲི་སྟོང་མང་པོའི་ཐོན་སྐྱེད་ཆུང་གྲས་དང་འགྱུར་ལྡོག་ཆེ་བའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ཁྲོམ་ར་ཆེན་པོ་ཟུང་འབྲེལ་བྱས་ཏེ་ཞིང་ཕྱུགས་ཐོན་རྫས་བཟོ་སྣོན་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་སྤྱིའི་རིན་ཐང་10%ཡན་འཕར་ཐུབ་པའི་བརྩོན་ལེན་བྱ་རྒྱུ། ཁྱད་ལྡན་ཡུལ་ཟོག་ལ་བརྟེན་ནས་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་བཟོ་སྣོན་འཁོར་རྒྱུག་ལས་རིགས་དང་། སྤྲོ་གསེང་ཡུལ་སྐོར་ལས་རིགས། ཞབས་ཞུའི་ལས་རིགས་བཅས་འཕེལ་རྒྱས་བཏང་སྟེ་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ཐོན་ལས་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། ཞིང་འབྲོག་པའི་འབབ་འཕར་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་སྲིད་ཇུས་དང་བྱ་ཐབས་འདོན་རྒྱུ། དབུལ་གྲོལ་འགག་སྒྲོལ་གྱི་གྲུབ་འབྲས་སྲ་བརྟན་དང་རྒྱ་སྐྱེད་གཏོང་བར། དབུལ་ལོག་དབུལ་འགྱུར་སྔོན་འགོག་གི་ལྟ་ཞིབ་ལས་དོན་ལ་དམ་འཛིན་བྱས་ནས་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་ཐབས་དོན་འཁྱོལ་དང་། རྒྱུན་རྣམ་ཅན་གྱི་དབུལ་ལོག་དབུལ་འགྱུར་སྔོན་འགོག་ལམ་སྲོལ་ཚགས་ཚུད་དུ་བཏང་ནས་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་མི་འབོར་ཡོངས་ལ་ཁེབས་པ་བྱ་རྒྱུ་མ་ཟད། རོགས་སྐྱོར་ཐོན་ལས་སྲ་བརྟན་དང་། རིམ་སྤོར། ཕན་སྒྱུར། ལེགས་སྒྲིག་བཅས“ཁག་གཅིག་བཞི”ཡི་བྱ་སྤྱོད་ལ་སྐུལ་འདེད་ཏན་ཏིག་བཏང་ནས་གཞི་ཁྱོན་རང་བཞིན་གྱི་དབུལ་ལོག་དབུལ་འགྱུར་གྱི་གནད་དོན་མི་ཐོན་པའི་མཐའ་ཚད་བསྲུང་རྒྱུ། གཉིས་ནས་མི་རྩ་བར་འཛིན་པའི་རྣམ་གསར་གྲོང་ཁྱེར་གྲོང་རྡལ་ཅན་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏིང་ཟབ་གཏོང་རྒྱུ་སྟེ། “གྲོང་ཁྱེར་ལྔའི་ཆུ་ཚོད་གསུམ་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་གྲོང་རྡལ་འཁོར་རྒྱ”མཉམ་དུ་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་ཐབས་རྒྱ་སྐྱེད་དང་ཞིབ་ཚགས་སུ་བཏང་ནས་ཐོན་སྐྱེད་དང་། འཚོ་བ། སྐྱེ་ཁམས་བཅས་ཕན་ཚུན་མཐུན་སྦྱོར་གྱི་ཐོན་ལས་གྲོང་གསར་འཛུགས་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུ་དང་། ཉིང་ཁྲིའི་དཔལ་འབྱོར་འཕར་གཞི་གསར་པའི་ལྟེ་གནས་འཛུགས་སྐྲུན་གང་མགྱོགས་བྱས་ཏེ། གཙོ་གནད་ལས་གྲྭ་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་དམིགས་ནས་བྲག་ཡིབ་དང་སྨན་གླིང་གཉིས་ཀྱི་ཐོན་གྲོང་མཉམ་འདྲེས་དང་མཐུན་སྦྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་ནས་ཆུ་གློག་གི་ཁྱད་ལྡན་གྲོང་རྡལ་ཆུང་ངུ་ཁག་གཅིག་གཏོད་རྒྱུ། གྲོང་ཁྱེར་གསར་སྒྱུར་བྱ་སྤྱོད་དང་བདེ་འཇགས་མཉེན་ཤུགས་ཆེར་གཏོང་བྱ་སྤྱོད་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ། ཁུལ་ཆུང་རྙིང་གྲས་དང་གྲོང་ནང་གྲོང་ཚོ་སྒྱུར་བཀོད་ལ་སྐུལ་འདེད་གང་མགྱོགས་བཏང་ནས་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ས་འོག་སྦུག་ལམ་དྲ་རྒྱ་དང་། འཚོ་བའི་གད་སྙིགས་དང་བཙོག་ཆུ་གཙང་བསིང་གི་སྒྲིག་བཀོད་སོགས་སྐྲུན་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། ཤང་གྲོང་ཚང་མ་དང་སྲིད་འཛིན་གྲོང་ཚོ་90%ཡན་ལ་མཁྲེགས་ལམ་ཤར་གཏོང་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ། ལྗོངས་ནང་ཁུལ་གྱི་བཟོ་སྐྲུན་ལས་རིགས་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་སྤྱིའི་རིན་ཐང་30%ཡན་འཕར་བ་བྱ་རྒྱུ། གསུམ་ནས་གནོད་འཚེ་ཕོག་རྗེས་ཀྱི་སླར་གསོ་བསྐྱར་སྐྲུན་ལས་དོན་ལ་དམ་འཛིན་ཡག་པོ་བྱ་རྒྱུ་དང་། འཆར་གཞི་སྔོན་ལ་འགོད་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་ཀྱིས་གནོད་འཚེ་ཕོག་རྗེས་ཀྱི་སླར་གསོ་བསྐྱར་སྐྲུན་གྱི་འཆར་འགོད་བཟོ་སྒྲིག་ཡག་པོ་བྱས་ཐོག ཀྲུང་དབྱང་གི་ཁ་གསབ་མ་དངུལ་བེད་སྤྱོད་གང་ལེགས་དང་ཕྱོགས་ཁག་གི་མ་དངུལ་སྒྲིལ་སྤྱོད་བྱས་ཏེ་བསྐྱར་སྐྲུན་ལས་དོན་གང་མགྱོགས་སྤེལ་རྒྱུ། མི་གཙོ་བོར་འཛིན་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ་གནོད་འཚེ་ཕོག་པའི་མང་ཚོགས་ཀྱིས་དོ་ཁུར་ཆེ་ཤོས་བྱེད་པ་དང་ཁ་ཚ་དགོས་གཏུགས་ཀྱི་སྡོད་ཁང་སོགས་ཀྱི་གནད་དོན་སྔོན་ལ་ཐག་གཅོད་བྱ་རྒྱུ། རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་དང་། སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུ། ཐོན་ལས་གོང་འཕེལ། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་བཅས་སླར་གསོ་བསྐྱར་སྐྲུན་ལ་སྤྱི་འདོམས་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས་གནོད་འཚེ་ཕོག་ཁུལ་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་དང་འཚོ་བའི་སྒྲིག་ལམ་སླར་གསོ་གང་མགྱོགས་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ་བཅས་ཡིན།

(ལྔ) སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བྱ་གཞག་འགག་རྩར་བཟུང་སྟེ། དམངས་འཚོར་འགན་སྲུང་དང་ལེགས་བཅོས་ཏན་ཏིག་བྱ་རྒྱུ། མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་148བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ནས་དམངས་འཚོའི་བྱ་བ་དངོས་ཁག་28བསྒྲུབ་རྒྱུ་སྟེ། གཅིག་ནས་ལས་ཞུགས་སྔོན་འཇོག་གི་འཐབ་ཇུས་མཐའ་འཁྱོངས་ཀྱིས་ལྗོངས་ཕྱི་དང་ལྗོངས་ནང་ཁུལ་དང་། གྲོང་ཁྱེར་གྲོང་རྡལ་དང་ཞིང་འབྲོག་ཁུལ་གྱི་ངལ་ནུས་ཁྲོམ་ར་གཉིས་སྤྱི་འདོམས་བྱས་ནས་ཞིང་འབྲོག་པ་མི་ཁྲི་63ཡན་གནས་སྒྱུར་ལས་ཞུགས་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ། གཉིས་ནས་དུས་ཡུན་ཆེས་རིང་བའི་དམིགས་བསལ་རྒྱལ་བུན་གྱི་གོ་སྐབས་དམ་འཛིན་བྱ་རྒྱུ་དང་། ས་མཐོའི་དོན་དངོས་དང་འཚམ་པའི་དཔེ་རྣམ་གསར་པ་དང་ལག་རྩལ་གསར་པ་ཁྱབ་གདལ་དང་སྤྱོད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ཐོག ཚོད་ལྟའི་ཉམས་མྱོང་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ཕྱོགས་བསྡོམས་བྱས་ཏེ་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་དྲོད་གཏོང་རྣམ་གྲངས་བརྟན་པོའི་ངང་སྤེལ་རྒྱུ། གསུམ་ནས་སློབ་གསོའི་སྤུས་ཚད་ལེགས་སུ་གཏོང་བར་ཤུགས་རྒྱག་རྒྱུ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྤྱི་སྤྱོད་སྐད་ཡིག་སློབ་གསོ་སློབ་ཁྲིད་སྒྱུར་བཅོས་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་རྒྱུ། རྨང་གཞིའི་སློབ་གསོའི་ཐོན་ཁུངས་སྤྱི་འདོམས་བཀོད་སྒྲིག་ལམ་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་ནས་བོད་ལྗོངས་འཛིན་གྲྭའི་བཀོད་པ་ལེགས་སྒྱུར་དང་སློབ་གཉེར་ཆུ་ཚད་མཐོ་རུ་གཏོང་རྒྱུ་དང་། བོད་ལྗོངས་ཆ་ཚང་སློབ་འབྲིང(སི་ཁྲོན་ཐེན་ཧྥུའུ)འཛུགས་སྐྲུན་གང་མགྱོགས་བྱ་རྒྱུ། ཐོན་སློབ་མཉམ་འདྲེས་ཀྱི་རྣམ་པ་གསར་པ་བཏོད་དེ་ལས་རིགས་སློབ་གྲྭའི་སློབ་གཉེར་ནུས་པ་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་གཞིས་རྩེའི་ལས་རིགས་ལག་རྩལ་སློབ་གླིང་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། མཐོ་སློབ་རིག་ཚན་གྱི་ཆེད་ལས་གྲུབ་ཆ་སྐབས་བསྟུན་ལེགས་སྒྲིག་བྱས་ནས“རྩེ་གྲས་གཉིས”འཛུགས་སྐྲུན་གང་མགྱོགས་བྱ་རྒྱུ། སློབ་གསོའི་ཤེས་ལྡན་པའི“ཚོགས་སྒྲིག་རྣམ་པའི”བོད་སྐྱོར་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། བཞི་ནས་སྨན་བཅོས་ཞབས་ཞུའི་ཆུ་ཚད་ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་མཐོ་རུ་གཏོང་རྒྱུ་དང་། སྨན་བཅོས་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་རྨང་གཞི་བརྟན་གཏོང་ལས་གཞི་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ་གཞི་རིམ་གྱི་སྨན་བཅོས་དང་། ནད་ཡམས་ཚོད་འཛིན། བུད་མེད་དང་བྱིས་པ། ལྟ་སྐུལ་སོགས་ཀྱི་ནུས་པ་འཛུགས་སྐྱོང་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་རྒྱུ། བུ་བཙར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་སྲིད་ཇུས་ཚགས་ཚུད་དུ་གཏོང་རྒྱུ། “དམིགས་བྱ་ལྔའི”བླང་བྱ་རྒྱུན་མཐུད་ནས་དོན་འཁྱོལ་བྱས་ཏེ་འཕྲོད་བསྟེན་བདེ་ཐང་གི“བྱ་སྤྱོད་ཁག་བརྒྱད”ལ་གྲུབ་འབྲས་གསར་པ་ཐོབ་པར་བྱ་རྒྱུ། སྨན་བཅོས་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་སྒྲིག་གཞི་སྒྱུར་བཅོས་གཏིང་ཟབ་བྱས་ཏེ། གཞུང་བཙུགས་སྨན་ཁང་སྒྱུར་བཅོས་ལ་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་རྣམ་གྲངས་ལག་ལེན་བསྟར་ནས“1+7+13”སྨན་ཁང་གི་རོགས་སྐྱོར་གྲུབ་འབྲས་སྲ་བརྟན་དང་གོང་མཐོར་གཏོང་རྒྱུ། སྨན་བཅོས་ཀྱི་ཐོན་ཁུངས་སྤུས་ལེགས་གཤམ་སྒྱུར་རྒྱ་སྐྱེད་དང་དོ་སྙོམས་བཀོད་སྒྲིག་ལ་སྐུལ་འདེད་རྒྱུན་མཐུད་བཏང་སྟེ། རྒྱལ་ཁབ་ཁུལ་ཁོངས་ཀྱི་སྨན་བཅོས་ལྟེ་གནས་2སྐྲུན་འགོ་འཛུགས་པ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་མཐོའི་ནད་གཞིའི་གསོ་རིག་ལྟེ་གནས་འཛུགས་རེ་ཞུ་བ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྲུང་ལུགས་གསོ་རིག་ལྟེ་གནས(བོད་ལུགས་གསོ་རིག)འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ། ཚགས་དམ་རྣམ་པའི་སྨན་བཅོས་གཅིག་མཐུན་ཚོགས་པ་འཛུགས་སྐྲུན་གཏིང་ཟབ་ཏུ་གཏོང་བ་བཅས་བྱ་རྒྱུ། ལྔ་ནས་སྤྱི་པའི་རིག་གནས་ཀྱི་ཞབས་ཞུའི་མ་ལག་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་རྒྱུ་དང་། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་དབུ་བརྙེས་ནས་ལོ་60འཁོར་བའི་གལ་ཆེའི་རིག་གནས་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་རྒྱུ། རིག་རྩལ་བརྩམས་ཆོས་སྤུས་དག་ལས་གཞི་དང་། གཞི་རིམ་རིག་གནས་ཀྱི་འཐབ་ས་སྟོབས་ཆེར་གཏོང་བའི་ལས་གཞི། རིག་གནས་དམངས་ཕན་ལས་གཞི། “བོད་ལྗོངས་ལ་མྱོང་རོལ་བྱེད། ང་ཡི་ཀྲུང་ཧྭ་ལ་དགའ”ཞེས་པའི་རིག་གནས་ཁྱབ་སྤེལ་དང་མཉམ་འདྲེས་ལས་གཞི་བཅས་ལག་བསྟར་གཏིང་ཟབ་བྱས་ཏེ། རྫོང(ཆུས་དང་གྲོང་ཁྱེར)དང་སྲིད་འཛིན་གྲོང་ཚོའི་རིག་རྩལ་འཁྲབ་སྟོན་རྒྱ་ཁྱབ་ཏུ་སྤེལ་རྒྱུ་དང་། སྤུས་ཀ་ལེགས་པའི་རིག་གནས་ཐོན་ཁུངས་གཞི་རིམ་དུ་ཐད་ཀར་སྐྱེལ་བའི་ལམ་སྲོལ་འཛུགས་རྒྱུ། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་རིག་དངོས་ཡོངས་བཤེར་དང་མངོན་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་སྲུང་སྐྱོབ་དང་བེད་སྤྱོད་ཏན་ཏིག་བྱ་རྒྱུ། བློ་རིག་རླུང་འཕྲིན་བརྙན་འཕྲིན་འཛུགས་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུ། རྒྱལ་སྤྱིའི་གཞུང་ལམ་རྐང་འཁོར་གྱི་མཐར་སོན་འགྲན་བསྡུར་སོགས་གལ་ཆེའི་འགྲན་བསྡུར་བྱེད་སྒོ་གྲབས་གཉེར་བྱ་རྒྱུ། དྲུག་ནས་སྤྱི་ཚོགས་འགན་སྲུང་ཞབས་ཞུར་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་རྒྱུ་དང་། གཞི་རྩའི་སྨན་བཅོས་འགན་བཅོལ་ནང་ཞུགས་པའི་ཕུགས་ཕན་ལམ་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་རྒྱུ། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་གྲོང་མིའི་སྨན་བཅོས་འགན་བཅོལ་གྱི་ནོར་སྲིད་ཀྱི་ཁ་གསབ་ཚད་གཞི་མཐོ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། ཆ་རྐྱེན་འཛོམས་པའི་གྲོང་ཚོའི་འཕྲོད་བསྟེན་ཁང་ཚང་མ་སྨན་བཅོས་འགན་བཅོལ་གྱི་དམིགས་འཛུགས་ས་ཚིགས་ཁོངས་སུ་འཇུག་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་སྨན་བཅོས་ཞབས་ཞུའི་རིན་གོང་སྐབས་བསྟུན་ལེགས་སྒྲིག་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། ཡོང་འབབ་དམའ་བའི་མི་སྣར་སྐབས་བསྟུན་ལྟ་ཞིབ་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་ཡོང་འབབ་དམའ་ཞིང་དཀའ་ངལ་ཡོད་པའི་ཁྱིམ་ཚང་ལ་ཁ་གསབ་རོགས་དངུལ་སྤྲོད་པའི་ཕུགས་ཕན་ལམ་སྲོལ་འཛུགས་རྒྱུ། སྤྱི་ཚོགས་རོགས་སྐྱོབ་ཀྱི་མཐའ་སྐྱོང་འགན་སྲུང་ལས་དོན་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ། སྤྱི་ཚོགས་རོགས་སྐྱོབ་ཀྱི་དམངས་འཚོའི་ལས་གཞི་གཏིང་ཟབ་སྤེལ་ཞིང་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་མ་མཐའི་འཚོ་བ་འགན་སྲུང་དང་རྒན་རྒོན་གྱི“ཁ་གསབ་གཉིས”སོགས་གཞི་རྩའི་དམངས་འཚོ་འགན་སྲུང་གི་ཚད་གཞི་མཐོ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་གྲོང་མིའི་རྒན་གསོའི་འགན་བཅོལ་ལམ་ལུགས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་ནས་གཞི་རྩའི་རྒན་གསོའི་འགན་བཅོལ་ནང་ཞུགས་ཚད་96%ཡན་ཟིན་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ་དང་། “རྒན་གཅིག་ཆུང་གཅིག”གི་ལས་གཞིར་མུ་མཐུད་སྐུལ་སྤེལ་བཏང་ནས་རྒན་གསོ་དང་བུ་བཅོལ་གྱི་ཞབས་ཞུ་མཁོ་འདོན་བྱེད་རྒྱ་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། དབང་པོ་སྐྱོན་ཅན་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་འགན་སྲུང་ལམ་ལུགས་དང་གཅེས་སྐྱོང་ཞབས་ཞུའི་མ་ལག་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་རྒྱུ་བཅས་ཡིན།

(དྲུག) དཔལ་འབྱོར་སྒྲིག་གཞི་སྒྱུར་བཅོས་ཁྲིད་སྟོན་དུ་བྱས་ཏེ། འཕེལ་རྒྱས་གྱི་གསོན་ཤུགས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་འཕེལ་བ་བྱ་རྒྱུ། གཅིག་ནས་སྲིད་ཇུས་ཀྱི“སྣ་འདུས་ཐབས་བཟང”གང་ལེགས་སྤྱོད་རྒྱུ་དང་། དཔལ་འབྱོར་ལ་དབྱེ་ཞིབ་དང་ཞིབ་འཇུག་གཏིང་ཟབ་བྱས་ཏེ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་དང་དཔེ་བསྡུར་བྱས་ནས་ལེ་ལག་ཚང་བའི་ལག་བསྟར་ཞིབ་སྲོལ་འཕྲལ་མར་བཟོ་རྒྱུ། ནོར་སྲིད་དང་། ལས་ཞུགས། ཐོན་ལས། ཁུལ་ཁོངས་སོགས་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་དང་སྒྱུར་བཅོས་སྒོ་དབྱེ་བྱེད་ཐབས་ཀྱི་མཐུན་སྦྱོར་དང་གཞོགས་འདེགས་ལ་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་སྟེ། དཔལ་འབྱོར་གྱི་སྲིད་ཇུས་དང་དཔལ་འབྱོར་རང་བཞིན་མིན་པའི་སྲིད་ཇུས་རྣམས་གཞི་ཆེའི་སྲིད་ཇུས་འཛིན་ཕྱོགས་ལ་གཅིག་མཐུན་ཚོད་སྐོར་བྱེད་པའི་ཁོངས་སུ་གཅིག་གྱུར་འཇོག་རྒྱུ། སྲིད་ཇུས་བཟོ་བ་དང་ལག་བསྟར་བྱེད་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ཧྲིལ་པོར་སྤྱི་འདོམས་བྱས་ནས་སྲིད་ཇུས་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་ཕན་ནུས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། གཉིས་ནས་གཞུང་ཁོངས་ཁེ་ལས་སྒྱུར་བཅོས་གཏིང་ཟབ་ཏུ་གཏོང་རྒྱུ་དང་། ལྗོངས་ཏང་ཨུད་ཀྱི“དབང་ཆ་ལྔའི”བཀོད་སྒྲིག་བླང་བྱ་རྒྱུན་མཐུད་ནས་དོན་འཁྱོལ་བྱས་ཏེ། གཞུང་ཁོངས་ཁེ་ལས་སྒྱུར་བཅོས་ཟབ་གཏོང་དང་རིམ་པ་སྤོར་བའི་བྱ་སྤྱོད་ཀྱི་ལས་འགན་དམིགས་ཚད་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ལེགས་སྒྲུབ་བྱ་རྒྱུ། གཞུང་ཁོངས་མ་རྩ་དང་གཞུང་ཁོངས་ཁེ་ལས་མུ་མཐུད་ལེགས་སྒྱུར་དང་རྒྱ་སྟོབས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། གསུམ་ནས་ཚོང་གཉེར་ཁོར་ཡུག་ལེགས་སུ་རྒྱུན་མཐུད་གཏོང་རྒྱུ་དང་། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ཚོང་གཉེར་ཁོར་ཡུག་ལེགས་སུ་གཏོང་རྒྱུའི་སྲོལ་ཡིག་དོན་འཁྱོལ་བྱ་རྒྱུ། “ལས་ཕྱོད་ཆེན་པོས་བྱ་བ་གཅིག་སྒྲུབ་པར”ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། རིམ་པ་མང་པོ་དང་དམངས་གཉེར་ཁེ་ལས་དབར་རྒྱུན་དུ་སྦྲེལ་མཐུད་སྤེལ་རེས་དང་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་བྱེད་པའི་ལམ་སྲོལ་བཙུགས་ཐོག   སྲིད་གཞུང་དང་ཚོང་པའི་དབར་གྱི་ཆོག་འཐུས་གསལ་ཐོ་དང་བཀག་རྒྱའི་གསལ་ཐོ་བཟོས་ཏེ། ཉེ་གཙང་གཅིག་གྱུར་གྱི་སྲིད་གཞུང་དང་ཚོང་པའི་དབར་གྱི་འབྲེལ་བ་གསར་པ་ཆགས་པར་བྱ་རྒྱུ། དམངས་ཁྲོད་མ་འཇོག་གི་གསལ་ཐོ་སྐབས་བསྟུན་ལེགས་སྒྲིག་བྱས་ནས་དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་མ་དངུལ་ཁག“གཙོ་གཉིས”ནང་འཇོག་པའི་བསྡུར་ཚད་མཐོ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། གཙོ་གནད་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་རིག་ནུས་ཅན་གྱི་འོས་སྐུལ་འོས་དཔོད་བསྒྱུར་བཅོས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་ནས་སྤྱི་པའི་ཐོན་ཁུངས་ཉོ་ཚོང་གི་ལས་སྟེགས་སྡེབ་སྒྲིལ་མཉམ་སྤྱོད་གཏིང་ཟབ་བྱ་རྒྱུ། བཞི་ནས་ཁྱབ་ཁོངས་གཞན་དག་གི་བསྒྱུར་བཅོས་གཏིང་ཟབ་ཏུ་གཏོང་རྒྱུ་དང་། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་འགན་ལེན་ས་ཆའི“དབང་གསུམ་གསལ་འབྱེད”བསྒྱུར་བཅོས་གཏིང་ཟབ་ཏུ་བཏང་ནས་རྨོ་ཞིང་བཟུང་སྤྱོད་དང་ཁ་གསབ་དོ་མཉམ་གྱི་ལམ་ལུགས་ཚགས་ཚུད་དུ་གཏོང་རྒྱུ། རེས་སྐོར་གསར་པའི་ནོར་ཁྲལ་གྱི་སྒྲིག་སྲོལ་བསྒྱུར་བཅོས་དོན་འཁྱོལ་བྱས་ནས“2+1”གི་ནོར་སྲིད་ཕྱོགས་བསྡུས་དོ་དམ་བསྒྱུར་བཅོས་ལ་སྐུལ་འདེད་ཏན་ཏིག་གཏོང་རྒྱུ། སློབ་གསོ་དང་ཚན་རྩལ་གྱི་ཤེས་ལྡན་པའི་སྒྲིག་སྲོལ་ལམ་སྲོལ་གཞི་གཅིག་ཏུ་བསྒྱུར་བཅོས་བྱ་རྒྱུར་སྤྱི་འདོམས་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས་སློབ་གསོ་ཕྱོགས་བསྡུས་བསྒྱུར་བཅོས་གཏིང་ཟབ་ཏུ་གཏོང་བ་དང་། ཚན་རྩལ་གྱི་འབྲས་བུ་དངོས་སྒྱུར་ལམ་སྲོལ་བསྒྱུར་བཅོས་གཏིང་ཟབ་ཏུ་གཏོང་བ། ཤེས་ལྡན་པ“སྐྱོང་འདྲེན་སྤྱོད་ཉར”གྱི་ལམ་ལུགས་ལམ་སྲོལ་ཚགས་ཚུད་དུ་གཏོང་བ་བཅས་བྱ་རྒྱུ། སྤུས་ལེགས་ཁེ་ལས་འབྲིང་ཆུང་སྐས་རིམ་བཞིན་འཛུགས་སྐྱོང་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་ཤུགས་ཆེན་བཏང་སྟེ། ཆེད་ལེགས་ཁྱད་གསར་བཞིའི་ཁེ་ལས་ཆུང་འབྲིང་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། “སྐལ་བཟང་མེ་ཏོག་བྱ་སྤྱོད”ལག་བསྟར་གནད་འཕིགས་བྱ་རྒྱུ། ཁྲོམ་འགྲེམས་རྗེས་གྲབས་ཁེ་ལས་གཙོ་གནད་ཀྱི་མ་རྐང་ལམ་ལུགས་བསྒྱུར་བཅོས་དང་། ཟུར་ཁྲིད་སྙན་དཔོད། ཁྲོམ་འགྲེམས་རེ་ཞུ་བཅས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། གཞུང་ཁོངས་རིག་རྩལ་ཁང་དང་ཚོགས་པ་བསྒྱུར་བཅོས་བྱ་རྒྱུ། ཉིང་ཁྲིའི་བསྒྱུར་བཅོས་སྒོ་དབྱེ་སྔོན་བསྟར་དང་སྔོན་ལ་ཚོད་ལྟ་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་ཏན་ཏིག་བཏང་ནས་ལྗོངས་ཡོངས་སུ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་བསྒྱུར་བཅོས་སྔར་བས་གཏིང་ཟབ་ཏུ་གཏོང་བའི་རྣམ་པ་བཟང་པོ་ཞིག་ཆགས་པར་བྱ་རྒྱུ་བཅས་ཡིན།

(བདུན) སྒོ་དབྱེའི་ཁུལ་ཁོངས་རྒྱ་ཆེར་གཏོང་རྒྱུ་གོ་སྐབས་སུ་བརྩིས་ཏེ། ཆུ་ཚད་མཐོ་བའི་སྒོ་དབྱེར་སྐུལ་འདེད་ནུས་ལྡན་གཏོང་རྒྱུ། ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་ཆུ་ཚད་མཐོ་བའི་སྒོ་དབྱེ་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་སྲིད་ཇུས་དང་བྱེད་ཐབས་ཁག་དོན་འཁྱོལ་ནན་ཏན་བྱ་རྒྱུ་དང་། ཨེ་ཤེ་ཡ་ལྷོ་མར་ཕྱོགས་པའི་སྒོ་དབྱེའི་བགྲོད་ལམ་གལ་ཆེན་འཛུགས་སྐྲུན་བྱ་རྒྱུར་དམིགས་ཏེ། ཕྱི་ཕྱོགས་ཚོང་དོན་བྱེད་པོ་གསོ་སྐྱོང་ཧུར་ཐག་བྱས་ནས་མཐའ་མཚམས་ཚོང་དོན་འཕེལ་རྒྱས་དང་འགག་སྒོའི་ཉོ་ཚོང་རྒྱ་སྐྱེད་གཏོང་རྒྱུ། རྒྱལ་གྲོལ་གློག་རྡུལ་ཚོང་དོན་འཕེལ་རྒྱས་གང་མགྱོགས་དང“རིགས་གསར་གསུམ”ཕྱིར་གཏོང་བྱེད་རྒྱ་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་ཕྱི་ཕྱོགས་ཚོང་དོན་གྱི་གཞི་ཁྱོན་བརྟན་པོ་དང་། གྲུབ་ཆ་ལེགས་པ། སྤུས་འབྲས་ལེགས་པ་བཅས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། ལྷ་ས་གནམ་ཐང་ཁུལ་གསར་དང་ཕྱོགས་བསྡུས་སྒོ་ཁྲལ་མེད་ཁུལ་འཕེལ་རྒྱས་གང་མགྱོགས་གཏོང་བ་དང་། ལྷ་སའི་སྐམ་ཐོག་རྒྱལ་ཁབ་ཟོག་འགྲེམས་ལྟེ་གནས་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ། ལྷ་ས་མཁའ་འགྲུལ་འགག་སྒོའི་བྱེད་ནུས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ནས་ཨེ་ཤེ་ཡ་ལྷོ་མར་ཕྱོགས་པའི་ཁུལ་ཁོངས་རང་བཞིན་གྱི་རྒྱལ་སྤྱིའི་དཔལ་འབྱོར་ཚོང་དོན་ལྟེ་གནས་སྐྲུན་པར་ཤུགས་རྒྱག་རྒྱུ། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་གཅིག་གྱུར་ཁྲོམ་ར་ཆེན་པོར་མཉམ་འདྲེས་བྱེད་པའི་ལམ་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་སྟེ། འབྲེལ་ཡོད་ཞིང་ཆེན(ལྗོངས་དང་གྲོང་ཁྱེར)དང་འཐབ་ཇུས་མཉམ་ལས་ཀྱི་གྲོས་མཐུན་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་པར་རྗེས་སྙེག་ཡག་པོ་བྱ་རྒྱུ། གསར་སྤེལ་ཁུལ་གྱི་ཡོངས་བསྒྲགས་དཀར་ཆག་ལ་ཞིབ་དཔྱད་བསྐྱར་བཅོས་གང་མགྱོགས་བྱས་ནས་ལྷ་ས་དཔལ་འབྱོར་གསར་སྤེལ་ཁུལ་དང་མཐོ་གསར་ཁུལ་སོགས་གསར་སྤེལ་ཁུལ་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་ནུས་པ་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ་མ་ཟད། སྡེ་གླིང་དུ་ཚོང་འགུགས་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་ཕྱི་ཚོང་ཕྱི་དངུལ་གྱི་གཞི་ཁྱོན་བརྟན་འཁྱོངས་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ། “རྒྱུད་གཅིག་ལམ་གཅིག”འཛུགས་སྐྲུན་ནང་མཉམ་འདྲེས་གཏིང་ཟབ་བྱས་ཏེ་ཀྲུང་ནེའི་མཛའ་གྲོགས་བཟོ་ལས་གླིང་སྔ་ཙམ་སྐྲུན་འགོ་འཛུགས་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ་དང་ནེ་པ་ལར་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་པའི་རྣམ་གྲངས་ལག་བསྟར་ཡག་པོ་བྱ་རྒྱུ། སྐྱིད་གྲོང་གི་རྒྱལ་ཁབ་གཙོ་གནད་གསར་སྤེལ་སྒོ་དབྱེ་ཚོད་ལྟ་ཁུལ་ལ་ཆོག་འཐུས་བརྩོན་ལེན་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད། འགྲམ་གྲོང་རྡལ་བསྐྱར་སྐྲུན་བྱེད་པར་ཚད་གཞི་མཐོ་པོས་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། གཞིས་རྩེའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྐམ་ཐོག་གྲུ་ཁ་དང་སྐྱིད་གྲོང་གི་མཐའ་མཚམས་དཔལ་འབྱོར་མཉམ་ལས་ཁུལ་འཛུགས་སྐྲུན་གང་མགྱོགས་བྱ་རྒྱུ་བཅས་ཡིན།

(བརྒྱད) སྐྱེ་ཁམས་བདེ་འཇགས་ཀྱི་སྲུང་བཅད་བརྟན་དུ་གཏོང་རྒྱུ་དམིགས་ཚད་དུ་བཟུང་སྟེ། སྐྱེ་ཁམས་ཤེས་དཔལ་གྱི་མཐོ་ས་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏིང་ཟབ་གཏོང་རྒྱུ། མཚོ་བོད་ས་མཐོ་འདི་ཉིད་མཛེས་པའི་ཀྲུང་གོའི་སྔོན་སྤེལ་ཁུལ་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྤྱིའི་བཀོད་ཁྱབ་ནང་འཇུག་ཐུབ་པའི་བརྩོན་ལེན་བྱ་རྒྱུ་མ་ཟད། “མཛེས་སྡུག་རིགས་འབྲེལ”འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པའི་ལས་དོན་འཚོལ་ཞིབ་བྱས་ནས་སྤེལ་རྒྱུ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་ཆ་སྔོ་སྒྱུར་བྱ་སྤྱོད་གཏིང་ཟབ་སྤེལ་ནས་ནགས་བཟོ་ནགས་སྐྱོང་མུའུ་ཁྲི་100ཡན་ལེགས་སྒྲུབ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ནང་། ལྷོ་རི་བྱང་རི་སྔོ་སྒྱུར་ལས་གཞི་མུའུ་ཁྲི་20ཚུད་ཡོད། སྐྱེ་ཁམས་སྐྱོང་གསབ་སྤྲོད་ལམ་ཚགས་ཚུད་དུ་གཏོང་རྒྱུ། སྙིགས་རོས་ཁོར་ཡུག་ལ་སྦགས་བཙོག་བཟོ་རིགས་འགོག་བཅོས་བྱ་རྒྱུའི་སྲོལ་ཡིག་ཁྲིམས་འཛུགས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་བཟོ་སྐྲུན་གད་སྙིགས་ཆེད་དམིགས་བཅོས་སྐྱོང་ལས་དོན་ཡག་པོ་སྤེལ་ནས་ཁུལ་ཁོངས་ཡོངས་སུ“སྙིགས་མེད་གྲོང་ཁྱེར”བསྐྲུན་རྒྱུར་རིམ་པས་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། “མཐོ་གཉིས་དམའ་གཅིག”གི་ཁེ་ལས་དང་རྣམ་གྲངས་ལ་ཞིབ་མཆན་མི་འགོད་པ་དང་ནང་འདྲེན་མི་བྱེད་པ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱ་རྒྱུ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཐཱན་འབུད་ཚད་བཀག་མཐོ་ཤོས་ཀྱི་འཛུགས་སྐྲུན་ཚོད་ལྟའི་མིང་སྐལ་བརྩོན་ལེན་ཧུར་ཐག་བྱ་རྒྱུ། འབྱུང་འཕྲོད་གློག་ཤུགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཆིང་རླུང་བཟོ་བ་དང“འོད་ནུས་བྱེ་བཅོས”གོ་རིམ་ལྡན་པའི་ངང་སྤེལ་རྒྱུ། ནགས་རྩྭ་ཐཱན་བསྡུའི་རྣམ་གྲངས་གསར་སྤེལ་ཉོ་ཚོང་ཚོད་ལྟ་སྤེལ་འགོ་འཛུགས་རྒྱུ། སྐྱེ་ཁམས་ཐོན་རྫས་ཀྱི་རིན་ཐང་མངོན་འགྱུར་བྱེད་ལམ་ཞིབ་འཇུག་ལ་གོ་རིམ་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ་བཅས་ཡིན།

(དགུ) མཐའ་བརྟན་མཐའ་དར་དམངས་ཕྱུག་བཅས་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་གཞི་རྟེན་དུ་བྱས་ཏེ། མཐའ་མཚམས་ས་ཁུལ་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། འགྲིམ་འགྲུལ་དང་། ནུས་རྒྱུ། ཆུ་བེད་སོགས་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་དང་། དེ་བཞིན་སློབ་གསོ་དང་། སྨན་བཅོས། འཕྲོད་བསྟེན་སོགས་ཀྱི་སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུའི་སྒྲིག་བཀོད་རྒྱུན་མཐུད་ནས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་རྒྱུ་དང་། ཡུལ་བབ་དང་བསྟུན་ནས་མཐའ་མཚམས་ཡུལ་སྐོར་དང་། མཐའ་མཚམས་ཚོང་དོན། འདེབས་གསོའི་ལས་རིགས་སོགས་འཕེལ་རྒྱས་བཏང་ནས་མང་ཚོགས་ལ་རྒྱུན་མཐུད་ནས་ཕྱུག་པོར་འགྱུར་ཐུབ་པའི་བདེ་སྐྱིད་ལམ་བུ་ཞིག་གཏོད་རྒྱུ། མང་ཚོགས་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་དང་འཚོ་བར་དོ་ཁུར་བྱས་ནས་གཞི་རིམ་བཅོས་སྐྱོང་གི་ཕན་ནུས་མཐོ་རུ་བཏང་སྟེ་མང་ཚོགས་ཀྱི“འཕྲལ་མཁོ་དང་། དཀའ་ངལ། སེམས་ཁྲལ། རེ་སྒུག”བཅས་ཀྱི་གནད་དོན་དུས་ཐོག་ཏུ་ཐག་གཅོད་བྱ་རྒྱུ་བཅས་ཡིན།

(བཅུ) དམིགས་ཚད་ལས་འགན་ལེགས་འགྲུབ་བྱ་རྒྱུ་འགན་འཁྲི་གཙོ་བོར་བརྩིས་ཏེ། ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་འཆར་གཞི་ལག་བསྟར་ལ་དམ་འཛིན་ཡག་པོ་བྱ་རྒྱུ། དཔལ་འབྱོར་འཁོར་སྐྱོད་བཀོད་གཏོང་དང་དཔལ་འབྱོར་དུས་བབ་ལ་དབྱེ་ཞིབ་ཡག་པོ་བྱེད་པ་དང་། གཞི་ཆེའི་སྟངས་འཛིན་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མང་བསྡུས་འཕར་འབོར་སྲིད་ཇུས་དང་བྱེད་ཐབས་དོན་འཁྱོལ་གནད་སྨིན་ཐུབ་པར་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ། དུས་འཁོར་ལས་ལྡོག་པའི་སྙོམ་སྒྲིག་དང་ཁེ་ལས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་སེལ་རོགས་ཡག་པོ་བཅས་བྱས་ནས་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་ནུས་འབྲས་འདོན་སྤེལ་གང་ཐུབ་ཅི་ཐུབ་བྱ་རྒྱུ་དང་། གཙོ་གནད་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་ཉེན་ཁ་འགོག་སེལ་བྱ་རྒྱུ། དམངས་འཚོའི་ཚོང་ཟོག་གལ་ཆེན་མཁོ་འདོན་འགན་ལེན་དང་རིན་གོང་བརྟན་པོ་ཡོང་བར་བྱེད་པའི་ལས་དོན་དང་དགུན་ཐུབ་ནུས་རྒྱུ་མཁོ་འདོན་འགན་ལེན་བྱེད་པའི་ལས་དོན་ཡག་པོ་བསྒྲུབ་རྒྱུ། འབྲུ་རིགས་བདེ་འཇགས་འགན་སྲུང་གི་འགན་འཁྲི་ནན་དུ་དཀྲིས་ནས་དཀའ་ངལ་ཡོད་པའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་དང་འཚོ་བར་དོ་ཁུར་བྱས་ཏེ་གཞི་རིམ་གྱི“འགན་ལེན་གསུམ”གྱི་མཐའ་ཚད་བརྟན་སྲུང་བྱ་རྒྱུ། གནོད་འཚེའི་དོན་རྐྱེན་འགོག་ཟོན་དང་དོ་དམ་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། སྤྱི་ཚོགས་བདེ་འཇགས་ཕྱོགས་བསྡུས་བཅོས་སྐྱོང་ལ་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་ནས་ཕྱོགས་མིར་དོ་དམ་དང་ཞབས་ཞུའི་ལས་དོན་ཡག་པོ་བསྒྲུབས་ཏེ་སྤྱི་ཚོགས་སྤྱི་ཡོངས་ཞི་མཐུན་བརྟན་ལྷིང་ཡོང་བའི་འགན་ལེན་བྱ་རྒྱུ། ལྟ་སྐུལ་ལ་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་ནས་དོན་འཁྱོལ་དམ་འཛིན་ཡག་པོ་བྱས་ཏེ་ལོ་འཁོར་གྱི་དམིགས་ཚད་ལས་འགན་ཁག་སྤུས་ཚད་མཐོ་པོས་ལེགས་སྒྲུབ་བྱ་རྒྱུ་བཅས་ཡིན།

(རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་འཐུས་ཚོགས་ཀྱི་དྲུང་ཡིག་ཁྲུའུ་ནས་མཁོ་འདོན་བྱས་པ་གཞིར་བཟུང)