ཤིན་ཧྭ་གསར་འགྱུར་ཁང་པེ་ཅིང་ནས་ཟླ་9ཚེས་6ཉིན་གློག་འཕྲིན་འབྱོར་གསལ། ཚེས་6ཉིན་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གསར་འགྱུར་གཞུང་དོན་ཁང་གིས་འགྲེམས་སྤེལ་བྱས་པའི《མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་བོད་དུ་གྲུབ་འབྲས་ཐོབ་པའི་ལག་ལེན》ཞེས་པའི་རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོའི་དེབ་ནང་། མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་འོག་བོད་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་སྐས་རིམ་གསར་པར་སླེབས་ནས། དེང་རབས་ཅན་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་ཆུ་ཚད་ཉིན་རེ་བཞིན་མཐོ་རུ་ཕྱིན་པ་དང་། མི་དམངས་ཀྱི་འཚོ་གནས་དབང་ཆ་དང་འཕེལ་རྒྱས་དབང་ཆ་འགན་ལེན་ནུས་ལྡན་ཐུབ་ཡོད་ཅེས་འཁོད་ཡོད་པ་རེད།

རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོའི་དེབ་ནང་། བོད་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར་1965ལོའི་སྒོར་དུང་ཕྱུར་3.27ནས་2014ལོའི་སྒོར་དུང་ཕྱུར་920.8བར་འཕར་ནས་ལྡབ་281འཕར་ཡོད། 1994ལོ་ཚུན་བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར་ལོ་20བསྟུད་མར་གྲངས་གནས་གཉིས་འཕར་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་ཐུབ་ནས་ལོ་རེར་ཆ་སྙོམས་འཕར་ཚད་12.4%ཟིན་ཡོད། 1965ལོའི་བོད་ཀྱི་ས་གནས་ནོར་སྲིད་ཡོང་འབབ་སྒོར་ཁྲི་2239ལས་མ་ཟིན་པ་དང་། 2014ལོར་སྒོར་དུང་ཕྱུར་164.75ཟིན་ནས་ལོ་རེར་ཆ་སྙོམས་འཕར་ཚད་14.4%ཟིན་ཏེ་རང་ངོས་འཕེལ་རྒྱས་ནུས་པ་ཟམ་མི་ཆད་པར་ཤུགས་ཆེར་ཕྱིན་ཡོད། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་བཟོ་ལས་གནས་འཕར་རིན་ཐང་1965ལོའི་སྒོར་དུང་ཕྱུར་0.09ནས་2014ལོའི་སྒོར་དུང་ཕྱུར་66.16བར་འཕར་ནས་ལྡབ་735འཕར་ཏེ་ལོ་རེར་ཆ་སྙོམས་འཕར་ཚད་14.4%ཟིན་ཡོད། ཐོན་ལས་གཉིས་པའི་གནས་འཕར་རིན་ཐང་གིས་ས་ཁུལ་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར་ཁྲོད་ཀྱི་བསྡུར་ཚད་བཟུང་ཚད་1965ལོའི་6.7%ནས་2014ལོའི་36.6%བར་མཐོ་རུ་ཕྱིན་ཡོད་པ་རེད།

རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོའི་དེབ་ནང་། གཞུང་ལམ་དང་། ལྕགས་ལམ། མཁའ་འགྲུལ་བཅས་ཀྱིས་གཙོ་བོ་བྱས་པའི་ཕྱོགས་བསྡུས་འགྲིམ་འགྲུལ་སྐྱེལ་འདྲེན་མ་ལག་རྩ་བའི་ཆ་ནས་ཆགས་ཏེ་འགྲིམ་འགྲུལ་དེ་བས་སྟབས་བདེ་རུ་ཕྱིན་ཡོད། ལྷ་སས་ལྟེ་བ་བྱེད་པ་དང་། ཤར་སི་ཁྲོན་དང་ཡུན་ནན་སྦྲེལ་བ། ནུབ་ཤིན་ཅང་དང་སྦྲེལ་བ། བྱང་མཚོ་སྔོན་དང་སྦྲེལ་བ། ལྷོ་རྒྱ་གར་དང་ནེ་པ་ལ་དང་སྦྲེལ་བ་བཅས་དང་། ས་ཁུལ་དང་གྲོང་ཁྱེར་ཕན་ཚུལ་སྦྲེལ་བ། རྫོང་དང་ཤང་སྦྲེལ་བའི་གཞུང་ལམ་གྱི་འགྲིམ་འགྲུལ་དྲ་རྒྱ་ཞིག་རྩ་བའི་ཆ་ནས་བསྐྲུན་ཡོད། 2014ལོའི་ལོ་མཇུག་ཏུ་ལྗོངས་ཡོངས་སུ་རླངས་འཁོར་ཤར་གཏོང་ཐུབ་པའི་ལམ་ཚད་སྤྱི་ལེ་ཁྲི་7.5ཟིན་པ་དང་རིམ་མཐོ་ཕལ་པ་ཡན་གྱི་གཞུང་ལམ་ལམ་ཚད་སྤྱི་ལེ་8891ཟིན་པ་དེས་12.6%བཟུང་ཡོད། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་རྫོང་74(ཆུས)ནང་སྣུམ་ནག་ལམ་ཤར་གཏོང་ཐུབ་པ་65ཡོད་པ་དེས་88%བཟུང་ཡོད། ཤང་གྲོང་690རུ་གཞུང་ལམ་ཤར་གཏོང་ཐུབ་པ་དང་ལམ་ཤར་གཏོང་ཐུབ་ཚད་97.7%ཟིན་ཡོད། སྲིད་འཛིན་གྲོང་ཚོ་5408ལ་གཞུང་ལམ་ཤར་གཏོང་ཐུབ་པ་དང་གཞུང་ལམ་ཤར་གཏོང་ཐུབ་ཚད་99.2%ཟིན་ཡོད། གོར་མོ་ནས་ལྷ་ས་བར་དང་ལྷ་ས་ནས་གཞིས་རྩེ་བར་མེ་འཁོར་ཤར་གཏོང་ཐུབ་པ་དང་ལྷ་ས་ནས་ཉིང་ཁྲི་བར་གྱི་ལྕགས་ལམ་སྐྲུན་འགོ་ཚུགས་ཡོད། བོད་ལྗོངས་མཁའ་འགྲུལ་ཀུང་སི་བཙུགས་པ་དང་ལྗོངས་ནང་ཁུལ་དུ་གནམ་ཐང་5ཡོད་པས། མཁའ་འགྲུལ་ཀུང་སི་8ཀྱིས་བོད་དུ་སྐྱེལ་འདྲེན་ལས་གཉེར་བྱེད་པ། རྒྱལ་ཕྱི་རྒྱལ་ནང་གི་མཁའ་ལམ་48བཏོད་པ། གནམ་གྲུ་ཤར་གཏོང་ཐུབ་པའི་གྲོང་ཁྱེར་33ཟིན་པ་བཅས་ལྷ་ས་གོང་དཀར་གནམ་ཐང་གིས་ལྟེ་བ་དང་ཆབ་མདོའི་སྤང་མདའ་དང་། ཉིང་ཁྲིའི་སྨན་གླིང། མངའ་རིས་ཀྱི་དགུན་ས། གཞིས་རྩེའི་ཞི་བདེའི་གནམ་ཐང་བཅས་ཀྱི་དམངས་སྤྱོད་གནམ་ཐང་གི་དྲ་བ་ཆེན་པོ་5ཆགས་ཡོད་ཅེས་འཁོད་ཡོད།

འོད་ཁྲིད་འཚི་སྐུད་དང་། སྲུང་སྐར། དྲ་རྒྱ་བཅས་ཀྱིས་གཙོ་བོ་བྱས་པའི་དེང་དུས་འཕྲིན་ཐུང་དྲ་བའི་མ་ལག་རིམ་གྱིས་བཙུགས་པ་དང་འཐུས་ཚང་དུ་བཏང་ཡོད། རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོའི་དེབ་ནང་། བོད་དུ་འོད་ཁྲིད་འཚི་སྐུད་ཁྲིད་པའི་རིང་ཚད་སྤྱི་ལེ་ཁྲི་9.7ཟིན་པའི་ནང་ལམ་ཐག་རིང་བའི་འོད་ཁྲིད་འཚི་སྐུད་ཀྱི་སྐུད་ལམ་སྤྱི་ལེ་ཁྲི་3ཟིན་ནས་རིམ་རྩིས་བྱས་ན་རྫོང་74(ཆུས)དང་ཤང་གྲོང་688ལ་འོད་ཁྲིད་འཚི་སྐུད་ཀྱི་སྐུད་ལམ་ཁྲིད་ཐུབ་པ་དང་། ཤང་གྲོང་དུ་འོད་ཁྲིད་འཚི་སྐུད་ཀྱི་སྐུད་ལམ་ཁྲིད་ཚད་97.8%ཟིན་ཡོད། སྲིད་འཛིན་གྲོང་ཚོ་5261ལ་སྒུལ་སྡེའི་འཕྲིན་བརྡ་ཁྱབ་ཡོད། ལྗོངས་ཡོངས་སུ་མཉམ་འབྲེལ་དྲ་སྦྲེལ་སྤྱོད་མཁན་ཁྲི་217.7ཟིན་པ་དང་ཁྱབ་གདལ་གཏོང་ཚད་70.7%ཟིན་ཡོད་ལ། ཞིང་འབྲོག་ཁུལ་དུ་སྒུལ་བདེའི་དྲ་སྦྲེལ་ཁྱབ་ཚད་65%ཡན་ཟིན་ཡོད་ཅེས་འཁོད་ཡོད།