རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ཀྲུའུ་ཞི་པད་མ་འཕྲིན་ལས་ཀྱིས་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་འཐུས་ཚོགས་སྐབས་དགུ་པའི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་ལྔ་པའི་ཐོག་གནང་བའི་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་སྙན་སྒྲོན་ནང་མཛུབ་སྟོན་གནང་དོན། 2011ལོར། ང་ཚོས “ཐོན་ལས་དང་པོ་གོང་མཐོར་གཏོང་བ་དང་། ཐོན་ལས་གཉིས་པ་རྒྱ་ཆེར་གཏོང་བ། ཐོན་ལས་གསུམ་པ་སྟོབས་ཆེར་གཏོང་བ ”བཅས་ལ་དམིགས་ཏེ་ཁྱད་ལྡན་དགེ་སྟོབས་ཆེ་བའི་ཐོན་ལས་གོང་འཕེལ་གཏོང་རྒྱུར་གཞོགས་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེ་བྱས་ཤིང་། ཐོན་ལས་དང་པོ་དང་། གཉིས་པ། གསུམ་པ་བཅས་ཀྱི་འཕར་ཐང་ཁག་སོ་སོར་སྒོར་དུང་ཕྱུར་74དང་། སྒོར་དུང་ཕྱུར་209 སྒོར་དུང་ཕྱུར་322བཅས་ཟིན་པ་དེ་3.6%དང་། 17.7% 11.8%འཕར་ཡོད། དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གཏོང་སྟངས་འགྱུར་ལྡོག་ཇེ་མགྱོགས་སུ་བཏང་ནས་བཟོ་ལས་དཔལ་འབྱོར་བཟང་སྒྱུར་རིམ་འཕར་བྱེད་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཞིང་། གཙོ་གནད་བཟོ་ལས་རྣམ་གྲངས་37ཁོངས་ནས་8བསྐྲུན་ཟིན་པར་ཁྱོན་བསྡོམས་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་130བཏང་ཟིན་ཡོད། གཞི་ཁྱོན་ལྡན་པའི་བཟོ་ལས་ཀྱི་འཕར་ཐང་སྒོར་དུང་ཕྱུར་37ལེགས་སྒྲུབ་བྱུང་བ་དེ་19.4%འཕར་ཡོད། གཞུང་ཁོངས་དང་གཞུང་ཁོངས་རྐང་གཙོའི་ཁེ་ལས་ལ་ཁེ་སྤོགས་སྒོར་དུང་ཕྱུར་7.9བྱུང་བ་དེ་23%འཕར་ཡོད། མདོག་ལྡན་ལྕགས་གཏེར་སྔོག་འཚོལ་ལས་རིགས་དང་། བཏུང་བྱའི་བཟོ་ལས། གསོ་རིག་སྨན་རྫས་བཟོ་ལས། ལྕགས་རིགས་མིན་པའི་གཏེར་རྫས་བཟོ་སྣོན་ལས་རིགས་བཅས་བཞི་ལ་ཁེ་སྤོགས་སྒོར་དུང་ཕྱུར་བརྒལ་ཡོད་པ་དང་། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་རིམ་པའི་ཞིང་ལས་ཐོན་ལས་ཅན་གྱི་སྣེ་འདྲེན་ཁེ་ལས་ཁག་13 གྱི་སྤྱིའི་ཐོན་རྫས་རིན་ཐང་སྒོར་དུང་ཕྱུར་17.4ཟིན་པ་དེ་13%འཕར་ཡོད། གཤོངས་གྲོང་ཚོའི་ཟངས་གཏེར་དང་ཆོས་ལུང་ཟངས་གཏེར་གྱི་སྔོན་གྲབས་ལས་ཀ་ཏན་ཏིག་ངང་སྤེལ་བ་དང་། མཚོ་བོད་ཆེད་དོན་རྣམ་གྲངས་གཏིང་ཟབ་ངང་སྤེལ་ཡོད། ལོ་ཧྲིལ་པོར་རྒྱལ་ཕྱི་རྒྱལ་ནང་གི་ཡུལ་སྐོར་བ་མི་ཐེངས་ཁྲི་850ལ་སྣེ་ལེན་ཞུས་པ་དང་ཡུལ་སྐོར་གྱི་སྤྱིའི་ཡོང་འབབ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་95ཟིན་པ་དེ་ཁག་སོ་སོར་24.1%དང་33%འཕར་ཡོད་པ་དང་། དུད་ཚང་ཁྲི་1.3ལྷག་ཙམ་དང་ཞིང་འབྲོག་མང་ཚོགས་ཁྲི་5ལྷག་ཙམ་ཡུལ་སྐོར་ཞབས་ཞུའི་ནང་ཞུགས་པ། ཡར་ཀླུངས་གཙང་པོའི་རོང་ཆེན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་སྤྱི་གླིང་དངོས་སུ་བཙུགས་ནས་སྒོ་བྱང་བཀལ་ཡོད། དངུལ་རྩའི་ཐོག་ནས་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་གོང་འཕེལ་གཏོང་རྒྱུར་ཞབས་ཞུ་སྒྲུབ་པའི་འདེགས་སྐྱོར་ནུས་པ་ཆེ་རུ་སོང་ཞིང་། ལོ་མཇུག་ཏུ་མི་དམངས་ཤོག་སྒོར་དང་ཕྱི་དངུལ་གྱི་བཅོལ་དངུལ་དང་དངུལ་བུན་ལྷག་འབོར་ཁག་སོ་སོར་སྒོར་དུང་ཕྱུར་1710དང་སྒོར་དུང་ཕྱུར་390ཟིན་པ་དེ་31.87%དང་29.22%འཕར་ཡོད། འཁོར་རྒྱུག་དང་། འཕྲིན་གཏོང་། སྦྲག་ལས། འགན་བཅོལ། འཛིན་ལོར་སོགས་ཞབས་ཞུའི་ལས་རིགས་གོང་འཕེལ་མྱུར་པོ་བྱུང་ཡོད། ལྷ་སའི་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་དཔལ་འབྱོར་ལག་རྩལ་གསར་སྤེལ་ཁུལ་དེ་རང་ལྗོངས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་བཟོ་ལས་ཅན་གྱི་ཐོན་ལས་དཔེ་མཚོན་རྟེན་གཞི་གསར་གྲས་ཨང་དང་པོར་གྱུར་བ་དང་། ཁྲལ་འབབ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་13.6བྱུང་ཡོད། གོར་མོའི་བོད་མཚོ་བཟོ་ལས་གླིང་ཁུལ་དེ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི “ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་གཉིས་པའི ”འཆར་འགོད་ནང་བཅུག་ཡོད། སྟག་རྩེའི་བཟོ་ལས་གླིང་ཁུལ་དེ་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་རིམ་པའི་བཟོ་ལས་གླིང་དུ་རིམ་འཕར་བྱས་ཡོད།

    （བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་འཐུས་ཚོགས་སྐབས་དགུ་པའི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་ལྔ་པའི་དྲུང་ཡིག་ཁྲུའུ་ནས་མཁོ་འདོན་བྱས་པ་གཞིར་བཟུང ）