རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ཀྲུའུ་ཞི་པད་མ་འཕྲིན་ལས་ཀྱིས་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་འཐུས་ཚོགས་སྐབས་དགུ་པའི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་ལྔ་པའི་ཐོག་གནང་བའི་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་སྙན་སྒྲོན་ནང་མཛུབ་སྟོན་གནང་དོན། 2011ལོར། རང་ལྗོངས་ཀྱི་དམངས་འཚོ་སྔོན་ལ་འཇོག་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་བས་སྤྱི་སྤྱོད་ཞབས་ཞུའི་ཆུ་ཚད་གོང་མཐོར་ཤུགས་ཆེ་སོང་བ།

    སྤྱི་ཚོགས་བྱ་གཞག་ཁག་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་གོང་འཕེལ་བྱུང་བ། “གཞི་རྩའི་ཆ་གཉིས ”ཀྱི་རྒྱལ་བཤེར་ལམ་ལྷོངས་ངང་འགྲུབ་པ་དང་། སློབ་གསོའི་བྱ་གཞག་སྲ་བརྟན་གོང་མཐོར་སོང་སྟེ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་གོང་འཕེལ་འགྲོ་བའི་དུས་མཚམས་གསར་པར་སླེབས་ཤིང་། མི་རེར་ཆ་སྙོམས་སློབ་གསོ་ཐོབ་ཡུན་ལོ་7.3ནས་ལོ་7.9ལ་འཕར་ཡོད། ཞིང་འབྲོག་ཁུལ་གྱི “སྐད་གཉིས ”བྱིས་གསོ་ཁང་གཉེར་བའི་ལས་གཞི་ལག་བསྟར་ཤུགས་ཆེ་བྱས་ཏེ་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་བྱིས་གསོ་ཁང་122གསར་རྒྱག་བྱས་ཡོད། མཐོ་རིམ་སློབ་འབྲིང་དུས་མཚམས་སུ་རིན་མེད་སློབ་གསོ་སྤེལ་བ་དང་། “འགན་ལེན་གསུམ ”གྱི་གྲོན་དངུལ་དང་སློབ་སྐྱོར་རོགས་དངུལ་ཚད་གཞི་དེ་ལོ་རེར་སློབ་མ་རེར་ཆ་སྙོམས་ཐོག་སྒོར་2300ལ་སྤར་ཞིང་། སློབ་ཞུགས་མ་བྱས་གོང་ནས་མཐོ་རིམ་སློབ་འབྲིང་དུས་མཚམས་བར་གྱི་སློབ་གྲྭར་ཡོད་མུས་སློབ་མ་95% ལ་ཕན་པ་ཐོབ་ཡོད། མཐོ་རིམ་དགེ་འོས་དང་། ཞིང་འབྲོག་ནགས་ཆུ། ས་གཏེར་བཅས་ཀྱི་ཆེད་ལས་ལ་རིན་མེད་ཐོག་སློབ་མའི་འཚོ་བའི་ཁ་གསབ་རོགས་དངུལ་ཚད་གཞི་ལོ་རེར་སློབ་མ་རེར་ཆ་སྙོམས་སྒོར་2000 ལ་སྤར་ཡོད། སློབ་གྲྭའི་བསམ་བློ་ཀུན་སྤྱོད་དང་ཆབ་སྲིད་སློབ་གསོར་ཤུགས་སྣོན་ཟམ་མི་ཆད་པ་བརྒྱབ་ཡོད། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་སྨན་ཁང་གསུམ་པ་གསར་རྒྱག་བྱས་པ་དང་། རྫོང་གི་འཕྲོད་བསྟེན་ཞབས་ཞུ་ལྟེ་གནས་18དང་། རྫོང་གི་སྨན་བཅོས་དོད་དྲག་ལྟེ་གནས་12 ལྟེ་བའི་ཤང་གྲོང་འཕྲོད་བསྟེན་ཁང་16བཅས་བཟོ་བཅོས་རྒྱ་སྐྱེད་བཏང་བ། རྫོང་58དང་ཤང་གྲོང་16ལ་སྨན་བཅོས་མོ་ཊ་སྤྲད་ཡོད། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་འཕྲལ་མྱུར་སྐོར་སྐྱོད་སྨན་ཁང་ཨང་དང་པོ་བཙུགས་པ་དང་། ཞིང་འབྲོག་མང་ཚོགས་ཀྱི་བདེ་ཐང་སྐུལ་སྤེལ་བྱ་སྤྱོད་གཏིང་ཟབ་སྤེལ་ཞིང་། སྐྱ་གྲིབ་ཕོག་པའི་ནད་པ་དབུལ་པོ་4000ལ་རིན་མེད་མིག་འབྱེད་གཤགས་བཅོས་བྱས་པ་དང་། ཞིང་འབྲོག་མང་ཚོགས་སྨན་ཁང་དུ་བསྡད་ནས་ཕྲུ་གུ་སྐྱེ་བསུ་དང་འཚོ་བར་ཁ་གསབ་རོགས་དངུལ་སྤྲོད་པའི་སྲིད་ཇུས་དོན་འཁྱོལ་བྱུང་ཡོད། འཆར་ལྡན་རིམས་འགོག་དང་། འགོས་ནད་དང་ཡུལ་ནད་ཚོད་འཛིན་འགོག་བཅོས་བྱེད་རྒྱུའི་འཆར་འགོད་བཟོ་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་པ་དང་། བཟའ་བཅའ་དང་སྨན་རྫས་ལ་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་ཟམ་མི་ཆད་པ་བཏང་བ། བོད་ལུགས་གསོ་རིག་སྨན་རྫས་བྱ་གཞག་བརྟན་པོའི་ངང་གོང་འཕེལ་བཏང་ཡོད། རྒྱལ་ཁབ་དང་ས་གནས་མཉམ་འབྲེལ་གྱི་ལས་གཞི་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་གནས་3གསར་དུ་ཆོག་མཆན་ཐོབ་པ། མཚོ་བོད་ས་མཐོའི་ས་གཤིས་གཏེར་འཚོལ་གྱི་རིགས་གཞུང་གསར་གཏོད་དང་གཏེར་འཚོལ་གལ་ཆེའི་འགག་སྒྲོལ་རྣམ་གྲངས་ལ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཚན་རྩལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དམིགས་བསལ་བྱ་དགའ་ཐོབ་ཡོད། ཚན་རྩལ་ཆེད་མངགས་པ་500གསར་སྣོན་བྱས་ཡོད། བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་ནས་ལོ་60འཁོར་བར་རྟེན་འབྲེལ་ཞུ་བའི་རིག་གནས་རྟེན་འབྲེལ་བྱེད་སྒོ་རབ་དང་རིམ་པ་ལེགས་སྒྲུབ་བྱུང་བ་དང་། ཤང་གྲོང་ཕྱོགས་བསྡུས་རིག་གནས་ས་ཚུགས་དང་རིག་གནས་ཆ་འཕྲིན་ཐོན་ཁུངས་མཉམ་སྤྱོད་ལས་གཞིའི་ཉིང་ལག་ལྟེ་གནས་391བཙུགས་པ་དང་། རླུང་འཕྲིན་བཪྙན་འཕྲིན་དུད་ཚང་ཚང་མ་དང་དགོན་སྡེ་ཚང་མར་ཁྱབ་གདལ་གཏོང་བའི་ལས་གཞིར་སྐུལ་འདེད་ཟམ་མི་ཆད་པ་བཏང་བ། ཞིང་པའི་དཔེ་དེབ་ཁང་3331དང་དགོན་སྡེར་དཔེ་དེབ་ཁང་480གསར་རྒྱག་བྱས་པ། རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་སྲུང་སྐྱོབ་ལས་དོན་ལ་ཤུགས་སྣོན་སྔར་ལས་ལྷག་པ་བརྒྱབ་པ། རིག་གནས་ཐོན་ལས་གོང་འཕེལ་ཇེ་མགྱོགས་སུ་བཏང་བ། རིག་གནས་སྤེལ་རེས་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་བ། མང་ཚོགས་ཀྱི་ལུས་རྩལ་བྱེད་སྒོ་གཏིང་ཟབ་སྤེལ་ཞིང་། རང་ལྗོངས་ཀྱི་ལུས་རྩལ་པར་འཛམ་གླིང་སྦེ་གའི་ལེགས་འབུལ་འགྲན་བསྡུར་ཐོག་གསེར་གྱི་རྟགས་མ་ཐེངས་དང་པོ་ཐོབ་ཡོད།

    ལས་ཞུགས་དང་སྤྱི་ཚོགས་འགན་སྲུང་ཆུ་ཚད་གོང་མཐོར་ཤུགས་ཆེ་ཙམ་སོང་བ། ལས་ཞུགས་བྱེད་ལམ་རྒྱ་ཆེར་ཧུར་ཐག་བཏང་ཞིང་། ལོ་ཧྲིལ་པོར་གྲོང་ཁྱེར་གྲོང་རྡལ་གྱི་མི་ཁྲི་2.3གསར་དུ་ལས་ཞུགས་ཐུབ་ཅིང་། གྲོང་ཁྱེར་གྲོང་རྡལ་གྱི་ལས་ཤོར་ཐོ་འགོད་བྱེད་ཚད་3.2%ནང་ཚུན་དུ་ཚོད་འཛིན་ཐུབ་ཡོད། སྲིད་གཞུང་གིས་གཞུང་ལས་ལས་གནས་ཁག་ཁྲི་1.3མཁོ་འདོན་བྱས་པ་དང་། སྤྱི་ཕན་རང་བཞིན་གྱི་ལས་གནས་ཁག་4300 གསར་བཟོ་བྱས་ཏེ་ལོ་དེ་གར་ཐོན་པའི་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭའི་སློབ་མ་རྣམས་རྩ་བའི་ཆར་ཚང་མ་ལས་ཞུགས་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད། ངལ་རྩོལ་པའི་ཁེ་དབང་སྲུང་སྐྱོབ་ཐུབ་ཡོད། སྤྱི་ཚོགས་འགན་བཅོལ་ནང་ཞུགས་མཁན་ཁྱོན་བསྡོམས་མི་ཐེངས་ཁྲི་184.8ཟིན་པ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་འགན་བཅོལ་ཐེབས་རྩའི་གཏོང་ཡོང་སྤྱིའི་གཞི་ཁྱོན་སྒོར་དུང་ཕྱུར་41.6ཟིན་ཡོད། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ཡུལ་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་རྒན་གསོའི་འགན་བཅོལ་ལམ་ལུགས་དེ་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་སྔོན་དུ་ཆ་ཚང་ཁེབས་ཐུབ་པ་བྱུང་ཞིང་། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་རྒན་གསོའི་འགན་བཅོལ་གསར་པའི་ནང་ཞུགས་ཚད་70%ལ་འཕར་ཡོད། ཁེ་ལས་ཀྱི་ལས་འཁྱུར་མི་སྣའི་གཞི་རྩའི་རྒན་གསོའི་འཚོ་དངུལ་དེ་མི་རེར་ཆ་སྙོམས་སྒོར་2439ལ་སྤར་ཡོད། གཞུང་ཁོངས་ཁེ་ལས་ཀྱི་ལས་རྨས་མི་སྣ་ཪྙིང་པ་ཚང་མ་ལས་རྨས་འགན་བཅོལ་གྱི་གཅིག་གྱུར་གྲབས་གསོག་བྱེད་ཁོངས་སུ་བཅུག་ཡོད། ཕྲུ་གུ་སྐྱེ་གསོའི་འགན་བཅོལ་དང་ལས་ཤོར་འགན་བཅོལ་ལམ་ལུགས་ཟམ་མི་ཆད་པར་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་ཡོད། གྲྭ་བཙུན་སྤྱི་ཚོགས་འགན་བཅོལ་ནང་ཞུགས་རྒྱུའི་བྱ་ཐབས་བཟོས་ནས་བཏོན་ཡོད། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་མ་མཐའི་འཚོ་བ་འགན་སྲུང་ཚད་གཞི་དེ་ཁག་སོ་སོར་སྒོར་360དང་སྒོར་1450ལ་སྤར་བ་དང་། འགན་ལེན་ལྔའི་དུད་ཚང་གི་འཚོ་སྐྱོང་ཚད་གཞི་སྒོར་2200ལ་སྤར་བ། ཞིང་འབྲོག་མང་ཚོགས་ཀྱི་སྨན་བཅོས་ཁ་གསབ་རོགས་དངུལ་ཚད་གཞི་སྒོར་260ལ་སྤར་བ། སྨན་ཁང་དུ་བསྡད་པའི་སྨན་རིན་རྩིས་ཞུའི་ཁ་གསབ་བསྡུར་ཚད་80%ཡན་ཟིན་ཡོད། ཞིང་འབྲོག་མང་ཚོགས་ཀྱི་ནད་ཆེན་ཁ་གསབ་ཀྱི་སྨན་བཅོས་འགན་བཅོལ་བཟོས་པ་དང་། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་དམིགས་བསལ་དབུལ་ཕོངས་མང་ཚོགས་ཁྲི་1.2ལ་སྨན་བཅོས་རོགས་སྐྱོབ་བྱས་ཡོད། འགན་སྲུང་རང་བཞིན་གྱི་སྡོད་ཁང་ཆ་ཚང་ཁྲི་1.58འཛུགས་སྐྲུན་བཟོས་བཅོས་བྱས་པ་དང་། སྡོད་ཁང་གི་དཀའ་ངལ་ཡོད་པའི་མང་ཚོགས་དུད་ཚང་7044ལ་སྡོད་ཁང་གནས་གཡར་གྱི་ཁ་གསབ་རོགས་དངུལ་སྤྲད་ཡོད། དབང་པོ་སྐྱོན་ཅན་གྱི་ལས་ཞུགས་དང་ལུས་གསོའི་ལས་དོན་སྤེལ་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་སྔར་ལས་ལྷག་པ་བརྒྱབ་ཡོད།