ཀྲུའུ་རེན་དང་། ཀྲུའུ་རེན་གཞོན་པ་ལྷན་རྒྱས། དྲུང་ཡིག་ཆེ་མོ། ཨུ་ཡོན་ལྷན་རྒྱས་བཅས་ཀྱི་མཆོག་ལ། ངས་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གི་བཀའ་མངགས་ལྟར་《བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་སྲོལ་ཡིག་（བཟོ་བཅོས་འཆར་ཟིན ）》སྐོར་ལ་གསལ་བཤད་ཞུ་རྒྱུ་གཤམ་གསལ།

    དང་པོ། བཟོ་བཅོས་རྒྱག་རྒྱུའི་དགོས་ངེས་རང་བཞིན་དང་ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་གཞི་འཛིན་ས།

    1996ལོའི་ཟླ་7ཚེས་12ཉིན་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་སྐབས་དྲུག་པའི་མི་དམངས་འཐུས་ཚོགས་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་བཅུ་གཉིས་པའི་ཐོག་དག་བཅོས་བརྒྱབ་སྟེ་ཟླ་10ཚེས་1ཉིན་ནས་ལག་བསྟར་བྱས་པའི 《བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་དོ་དམ་སྲོལ 》（གཤམ་ལ་བསྡུས་མིང་《སྲོལ་ཡིག 》）དེས་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་། བེད་སྤྱོད། དོ་དམ་བཅས་བྱེད་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་ནས་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཕུལ་བྱུང་གི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་རྒྱུ་དང་། མི་རིགས་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས་དར་སྤེལ་གཏོང་རྒྱུ། མི་རིགས་ཀྱི་ལ་རྒྱ་དང་སྤོབས་སེམས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། མི་རིགས་ཀྱི་གོང་བུ་འགྲིལ་ཤུགས་དང་གསར་གཏོད་རང་བཞིན་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། མི་རིགས་ཁ་ཕྲལ་ལ་ངོ་རྒོལ་དང་། མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་སྲ་བརྟན་གཏོང་རྒྱུ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདག་དབང་དང་མངའ་ཁོངས་ཆ་ཚང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་རྒྱུ་སོགས་ཀྱི་ཐད་ལ་གལ་ཆེའི་ནུས་པ་ཐོན་ཡོད། ཕྱོགས་མཚུངས་རིག་དངོས་ཀྱིས་མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཀྱི་རིག་གནས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་སྐོང་རྒྱུ་དང་། མི་རིགས་ཡོངས་ཀྱི་ཚན་རིག་རིག་གནས་ཀྱི་བྱང་ཚད་མཐོ་རུ་འགྲོ་རྒྱུ། རང་ལྗོངས་ཀྱི་རྒྱ་ཆེའི་མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཀྱི་བསམ་པའི་འཚོ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་སུ་གཏོང་རྒྱུ་བཅས་ལ་དགེ་མཚན་ལྡན་པའི་ནུས་པ་ཐོན་ཡོད། བསྒྱུར་བཅོས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་གཏིང་ཟབ་ཏུ་བཏང་བ་དང་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ཁྲོམ་རའི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་སོང་བ་དང་ཆབས་ཅིག་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་རྒྱུའི་ལས་དོན་ལ་གནས་ཚུལ་གསར་པ་དང་། གནད་དོན་གསར་པ། འགལ་བ་གསར་པ་བཅས་འཕྲད་ཡོད་ཅིང་། ད་ལྟ་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པའི 《སྲོལ་ཡིག 》ནང་གི་གཏན་འབེབས་ཁག་གཅིག་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་ཇེ་མགྱོགས་སུ་གཏོང་རྒྱུ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་གཞི་མཐུན་སྤྱི་ཚོགས་དང་གཞི་མཐུན་བོད་ལྗོངས་སྐྲུན་རྒྱུའི་བླང་བྱ་དང་འཚམ་མཐུན་ཐུབ་ཀྱི་མེད། དེའང་གནད་དོན་གཙོ་བོ་ནི་

    （1）རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་ཤུགས་མི་འདེང་བ་སྟེ། ས་གནས་འགའ་ཞིག་གིས་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་རྒྱུའི་གལ་ཆེའི་རང་བཞིན་ལ་ངོས་འཛིན་མི་འདེང་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྤོ་ཐབས་མེད་པའི་རིག་དངོས་གཏོར་བརླག་སོང་བ་དང་། རིག་དངོས་ཉར་ཚགས་ཚན་པ་ཁག་གཅིག་གི་དོ་དམ་ལམ་ལུགས་འཐུས་ཚང་མེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་རྟེན་མཛོད་ཉར་ཚགས་རིག་དངོས་བརླག་གཏོར་སོང་བ་དང་སྐྱོན་ཆག་སོང་བ།

    （2）རིག་དངོས་ཉུང་ཤས་ལུགས་མཐུན་བེད་སྤྱོད་མི་ཐུབ་པ།

    （3）རིག་དངོས་དོ་དམ་ལམ་ལུགས་ནན་པོ་མེད་པ་བཅས་ཡིན། 2002ལོའི་ཟླ་10ཚེས་28ཉིན་སྐབས་དགུ་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་གྱི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་20ཐོག་གྲོས་འཆམ་བྱུང་བ་མ་ཟད་ཁྱབ་བསྒྲགས་ལག་བསྟར་དང་བསྐྱར་དུ་དག་བཅོས་བྱས་པའི 《ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་བཅའ་ཁྲིམས 》ནང་དེ་སྔོན་གྱི་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་ནང་དོན་དང་དོན་ཚན་ལ་བཟོ་བཅོས་ཤུགས་ཆེ་བརྒྱབ་ཡོད་པ་མ་ཟད་ནང་དོན་མང་པོ་ཁ་སྣོན་བརྒྱབ་ཡོད། 《ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་བཅའ་ཁྲིམས 》གསར་པའི་ནང་དེ་སྔོན་གྱི་བཅའ་ཁྲིམས་ནང་གཏན་འཁེལ་བྱས་པའི་གཞི་རྩའི་རྩ་དོན་དང་མཛད་ཕྱོགས་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་པའི་རྨང་གཞིའི་

ཐོག་བསྒྱུར་བཅོས་སྒོ་དབྱེ་བྱས་ནས་ལོ་ཉི་ཤུ་སོང་བའི་ལག་ལེན་དངོས་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་ཕྱོགས་བསྡོམས་བྱས་པའི་ཁར་དོན་དངོས་ལ་གཞིགས་ཏེ་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ཁྲོམ་རའི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གཏོང་བའི་ནང་འཕྲད་པའི་གནས་ཚུལ་གསར་པ་དང་། གནད་དོན་གསར་པ། ལྷག་པར་དུ་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་ལ་ཕན་ཐོགས་མེད་པའི་མངོན་ཆེའི་གནད་དོན་ལ་དམིགས་ནས་དེ་སྔོན་བཅའ་ཁྲིམས་ལས་དེ་བས་ཁ་གསལ་བ་དང་། དེ་བས་ནན་པ། དེ་བས་བཀོལ་སྤྱོད་རང་བཞིན་ལྡན་པ་བཅས་ཀྱི་གཏན་འབེབས་གསར་པ་བཟོས་ཡོད། དེར་བརྟེན་《ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་བཅའ་ཁྲིམས 》དང་《ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་ལག་བསྟར་སྲོལ་ཡིག 》གཞིར་བཟུང་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་དོན་དངོས་དང་ཟུང་འབྲེལ་བྱས་ནས་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱིས་ད་ལྟ་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པའི་《སྲོལ་ཡིག 》དེར་བཟོ་བཅོས་རྒྱག་རྒྱུ་དང་། ཁ་སྣོན་རྒྱག་རྒྱུ། དེ་བཞིན་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་རྒྱུ་བཅས་ནི་དགོས་གལ་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་འདུག

    གཉིས། བཟོ་བཅོས་བརྒྱབ་པའི་རྒྱུད་རིམ།

    2004ལོར་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་སྐབས་བརྒྱད་པའི་མི་དམངས་འཐུས་ཚོགས་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གིས 《སྲོལ་ཡིག 》བཟོ་བཅོས་རྒྱག་རྒྱུའི་ལས་དོན་དེ་མི་དམངས་འཐུས་ཚོགས་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་ལོ་ལྔའི་ཁྲིམས་བཟོའི་འཆར་གཞིའི་ནང་དངོས་སུ་བཅུག་པ་དང་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་སྐབས་བརྒྱད་པའི་མི་དམངས་འཐུས་ཚོགས་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་ཁྲིམས་བཟོའི་ལས་དོན་གྱི་བླང་བྱ་གཞིར་བཟུང་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་རིག་དངོས་ཅུད་ཀྱིས་ཟིན་འགོད་ཚོགས་ཆུང་བཙུགས་ནས་བརྟག་ཞིབ་ལས་དོན་རྒྱ་ཆེར་སྤེལ་བ་དང་ལག་ལེན་དངོས་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་ཕྱོགས་བསྡོམས་བྱས་པའི་རྨང་གཞིའི་ཐོག་བཟོ་བཅོས་འཆར་ཟིན་གྱི་བསམ་འཆར་བསྡུ་ཡིག་གྲུབ་ཟིན་པ་མ་ཟད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་འཐུས་ཚོགས་ཀྱི་སློབ་ཚན་རིག་འཕྲོད་ཨུ་ལྷན་དང་། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་སྲིད་གཞུང་ཁྲིམས་ལུགས་དོན་གཅོད་ཐིང་། དེ་བཞིན་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཚན་དང་འབྲེལ་ཡོད་རིགས་གཅིག་མཁས་དབང་གི་བསམ་འཆར་བསྡུ་ལེན་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་མང་སྐོང་འཚོག་བྱས་ཡོད། ཞིབ་འཇུག་ནན་པོ་དང་བཟོ་བཅོས་ཡང་ཡང་བརྒྱབ་པ་མ་ཟད་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་གྲོས་ཞིབ་བྱས་པ་བཅས་བརྒྱུད 《བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་སྲོལ་ཡིག （བཟོ་བཅོས་འཆར་ཟིན ）》གཤམ་ལ་བསྡུས་མིང 《བཟོ་བཅོས་འཆར་ཟིན 》）གྲུབ་པ་རེད། གསུམ། རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་ལས་དོན་གྱི་མཛད་ཕྱོགས་དང་རྩ་དོན་སྐོར། དེ་སྔོན་གྱི 《སྲོལ་ཡིག 》ནང་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་ལས་དོན་གྱི་མཛད་ཕྱོགས་དང་རྩ་དོན་ཐད་གཏན་འབེབས་བཟོས་མེད། 《ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་བཅའ་ཁྲིམས 》གཞིར་བཟུང་ང་ཚོས་《བཟོ་བཅོས་འཆར་ཟིན 》ནང་གཏན་འབེབས་ཁ་སྣོན་བརྒྱབ་ཡོད་པ་སྟེ། “རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་ལས་དོན་ནང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་རྒྱུ་གཙོ་གནད་དུ་འཛིན་དགོས་པ་དང་། མྱུར་སྐྱོབ་བྱེད་རྒྱུ་ཨང་དང་པོར་འཇོག་དགོས་པ། ལུགས་མཐུན་བེད་སྤྱོད་བྱེད་དགོས་པ། དོ་དམ་བྱེད་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་དགོས་པ་བཅས་ཀྱི་མཛད་ཕྱོགས ”དང་“རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་རྒྱུ་གཙོ་གནད་དུ་འཛིན་དགོས་པ་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་ཀྱིས་མཉམ་སྡེབ་ཐོག་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་ནང་ཞུགས་རྒྱུའི་སྒྲིག་སྲོལ་གསར་པ་བཟོ་རྒྱུ ”（དོན་ཚན་ལྔ་པ་དང་། དོན་ཚན་དྲུག་པ་ཡིན ）དེ་ལྟར་གཏན་འབེབས་བྱས་ན་གཅིག་ནས་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཕྱི་རོལ་ཡུལ་གྱི་ཆོས་ཉིད་དང་མཐུན་པ་དང་གཉིས་ནས་རང་ལྗོངས་ཀྱི་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་དང་མཐུན་པ་དང་ཡང་གཅིག་ནས་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་རྒྱུ་ནན་བཤད་བྱས་ཡོད་ལ་གཉིས་ནས་རིག་དངོས་ལུགས་མཐུན་བེད་སྤྱོད་བྱེད་རྒྱུར་ཡང་བསམ་གཞིགས་བྱས་ཡོད། བཞི། གནད་དོན་གཙོ་བོ་ཁག་གཅིག་གི་གསལ་བཤད།

    （གཅིག ）《ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་བཅའ་ཁྲིམས 》གཞིར་བཟུང་《སྲོལ་ཡིག 》གི་མིང་ཚད་ལྡན་བཟོ་ཆེད་དེ་སྔོན་《སྲོལ་ཡིག 》ནང་གི “དོ་དམ ”ཞེས་པའི་ཡིག་འབྲུ་གཉིས་དེ་མེད་པ་བཟོས་ནས་དེ་སྔོན་གྱི 《བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་དོ་དམ་སྲོལ་ཡིག 》ཞེས་པ་དེ 《བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་སྲོལ་ཡིག 》ཞེས་བཟོ་བཅོས་བརྒྱབ་ཡོད།

    （གཉིས ）《ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་བཅའ་ཁྲིམས 》གཞིར་བཟུང་སྒྲིག་སྟངས་ཐོག་ནས་《སྲོལ་ཡིག 》གི་གཞི་སྒྲོམ་ལེགས་སྒྲིག་བྱས་ཡོད་པས་དེ་སྔོན་《སྲོལ་ཡིག 》ནང “གསར་བརྗེའི་རིག་དངོས་དང་། མི་རིགས་ཀྱི་རིག་དངོས། དེ་བཞིན་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་རིག་དངོས ”ཞེས་པའི་ལེའུ་ལྔ་པ་མེད་པ་བཟོས་ནས་དེ་སྐོར་གྱི་འབྲེལ་ཡོད་ནང་དོན 《བཟོ་བཅོས་འཆར་ཟིན 》གྱི་ལེའུ་དང་པོའི་སྤྱིའི་རྩ་འཛིན་ནང་བཅུག་ཡོད། ཕྱོགས་མཚུངས་རང་ལྗོངས་ཀྱི་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ལ་གཞིགས་ནས “ལེའུ་གཉིས་པ་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་གྱི་འགན་འཁྲི་དང་འགན་སྲུང་བྱ་ཐབས ”ཁ་སྣོན་བརྒྱབ་ཡོད། 《བཟོ་བཅོས་འཆར་ཟིན 》ནང་དེ་སྔོན་གྱི་ལེའུ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་དོན་ཚན་ང་གཉིས་ཡོད་པ་དེ་ད་ལྟ་ལེའུ་བཅུ་དང་དོན་ཚན་རེ་དྲུག་ཏུ་བཟོས་ཡོད།

    （གསུམ ）ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་གྱི་འགན་འཁྲི་དང་འགན་སྲུང་བྱ་ཐབས་སྔར་བས་ཁ་གསལ་དུ་བཏང་བ།

    1. 《བཟོ་བཅོས་འཆར་ཟིན 》ནང་རིམ་ཁག་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་དང་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཚན་ཁག་གི་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་ཐད་ཀྱི་འགན་འཁྲི་ཁ་གསལ་དུ་བཏང་ཡོད （དོན་ཚན་དགུ་པ་དང་། བཅུ་པ། བཅུ་གཅིག་པ། བཅུ་གཉིས་པ་བཅས་ནང་གསལ་）

    2.རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་མ་དངུལ་ཡོང་ཁུངས་འགན་ལེན་ཐུབ་ཆེད་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་འགྲོ་གྲོན་དེ་རིམ་པ་དེ་གའི་ནོར་སྲིད་སྔོན་རྩིས་ནང་འཇུག་པ་ཕུད་ནོར་སྲིད་ཀྱི་ཡོང་འབབ་འཕར་སྣོན་བྱུང་བ་དང་ཆབས་ཅིག་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་འགྲོ་གྲོན་དེ་ཡང་རིམ་བཞིན་མང་དུ་གཏོང་དགོས （དོན་ཚན་བཅུ་བཞི་པར་གསལ ）

    3.དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་སོང་བ་དང་ཆབས་ཅིག་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་ཚན་པའི་བྱ་གཞག་རང་བཞིན་གྱི་ཡོང་འབབ་རིམ་གྱིས་མང་དུ་སོང་བ་དང་ལྷག་པར་དུ་གཙོ་གནད་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་ཚན་པ་འགའ་ཤས་ཀྱི་བྱ་གཞག་རང་བཞིན་གྱི་ཡོང་འབབ་འཕར་མགྱོགས་ཙམ་ཡོད། དེར་བརྟེན་《བཟོ་བཅོས་འཆར་ཟིན 》གྱི་དོན་ཚན་བཅོ་ལྔ་པའི་ནང་གཞུང་ཁོངས་རྟེན་རྫས་བཤམས་སྟོན་ཁང་དང་དྲན་གསོ་ཁང་ལ་སོགས་ཚན་པའི་བྱ་གཞག་རང་བཞིན་གྱི་ཡོང་འབབ་སྤྱོད་སྒོ་མང་དུ་བཏང་ནས་གཞུང་ཁོངས་རྟེན་རྫས་བཤམས་སྟོན་ཁང་དང་དྲན་གསོ་ཁང་སོགས་ཚན་པའི་བྱ་གཞག་རང་བཞིན་གྱི་ཡོང་འབབ་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་ཐད་སྤྱོད་དགོས་པའི་གཏན་འབེབས་བྱས་ཡོད། ཕྱོགས་མཚུངས་ཚན་པ་དང་མི་སྒེར་གང་རུང་གིས་ཡོང་འབབ་དེ་དག་ཧམ་བཟུང་དང་གཞན་སྤྱོད་བྱེད་མི་ཆོག་པའི་གཏན་འབེབས་བྱས་ཡོད།

    （བཞི ）སྤོ་ཐབས་མེད་པའི་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་རྒྱུའི་ལམ་ལུགས་འཐུས་ཚང་དུ་བཏང་བ།

    1.སྤོ་ཐབས་མེད་པའི་གཞུང་ཁོངས་རིག་དངོས་བརླག་གཏོར་མི་འགྲོ་བའི་བཀག་འགོག་ནུས་ལྡན་བྱེད་ཆེད 《བཟོ་བཅོས་འཆར་ཟིན 》ནང་“སྤོ་ཐབས་མེད་པའི་གཞུང་ཁོངས་རིག་དངོས་ཀྱི་བདག་དབང་ཐད་རིག་དངོས་ཡོད་སའི་ས་ཆའི་བདག་དབང་ངམ་ཡང་ན་བེད་སྤྱོད་བྱེད་དབང་ལ་འགྱུར་ལྡོག་བྱུང་ཡང་རིག་དངོས་ཀྱི་བདག་དབང་ལ་འགྱུར་ལྡོག་མེད ”ཅེས་གཏན་འབེབས་ཁ་སྣོན་བརྒྱབ་ཡོད （དོན་ཚན་གསུམ་པའི་ནང་གསེས་གསུམ་པར་གསལ ）

    2.རང་ལྗོངས་ཀྱི་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་ཐད་ལྷག་བསྡད་པའི་དམིགས་བསལ་གནས་ཚུལ་དང་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་རིག་དངོས་ཀྱི་བདག་དབང་ཐད་སྔར་བས་ཁ་གསལ་བཟོས་ཡོད། “རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་གཞུང་ཁོངས་རིག་དངོས་བསྡུ་ཉར་ཚན་པས་ཆོས་ལུགས་ལས་རིགས་མི་སྣར་མཁོ་གཡར་བྱས་པའི་རིག་དངོས་རྒྱལ་ཁབ་ལ་བདག་ཡོད ”（དོན་ཚན་གསུམ་པའི་ནང་གསེས་བཞི་པའི་ལེ་ཚན་ལྔ་པར་གསལ ）

    3.ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རིག་གནས་ཡོད་སའི་ཁྲོམ་གཞུང་དང་གྲོང་ཚོའི་ཁྱབ་བཀོད་དང་། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རྣམ་པ། རིག་དངོས་གནའ་ཤུལ་བཅས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་རྒྱུ་དང་རིག་དངོས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པོ་ཡོད་སའི་ཁྲོམ་གཞུང་དང་གྲོང་ཚོར་དམིགས་བསལ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་ཆེད་《བཟོ་བཅོས་འཆར་ཟིན 》ནང “རིག་དངོས་ཧ་ཅང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པོ་ཡོད་པའམ་ཡང་ན་ས་ཁོངས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་དང་། མི་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས། གལ་ཆེའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རིན་ཐང་ངམ་ཡང་ན་གསར་བརྗེའི་དོན་སྙིང་བཅས་མངོན་གསལ་དོད་པོ་ལྡན་པའི་ཁྲོམ་གཞུང་དང་། གྲོང་ཚོ་གྲོང་བརྡལ་དེ་དག་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་འཛུགས་སྐྲུན་སྲིད་འཛིན་གཙོ་འགན་འཁུར་མཁན་སྡེ་ཚན་དང་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་རིག་དངོས་སྲིད་འཛིན་གཙོ་འགན་འཁུར་མཁན་སྡེ་ཚན་གྱིས་མཉམ་དུ་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་ལ་ཞིབ་དཔྱད་གཏན་འཁེལ་གྱིས་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱེད་རྒྱུར་འབུལ་རྒྱུ་དང་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་ལོ་རྒྱུས་དང་རིག་གནས་ཀྱི་གྲགས་ཅན་གྲོང་རྡལ་（གྲགས་ཅན་གྲོང་ཚོ ）དེ་དག་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་འཛུགས་སྐྲུན་སྲིད་འཛིན་གཙོ་འགན་འཁུར་མཁན་སྡེ་ཚན་དང་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་རིག་དངོས་སྲིད་འཛིན་གཙོ་འགན་འཁུར་མཁན་སྡེ་ཚན་གྱིས་མཉམ་དུ་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་འཛུགས་སྐྲུན་དང་རིག་དངོས་སྲིད་འཛིན་གཙོ་འགན་འཁུར་མཁན་སྡེ་ཚན་ལ་དཔྱད་འདེམས་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱེད་རྒྱུར་རེ་འབུལ་ཞུ་རྒྱུ ”（དོན་ཚན་ཉེར་དགུ་པ་དང་དོན་ཚན་སུམ་ཅུ་པར་གསལ ）

    （ལྔ ）གནའ་རྫས་དཔྱད་ཞིབ་སྔོག་འཚོལ་ལམ་ལུགས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་བ།

    1.གནའ་རྫས་དཔྱད་ཞིབ་སྔོག་འཚོལ་བྱེད་མཁན་ཚན་པར་ཚོགས་པ་དང་མི་སྒེར་གྱི་སྣེ་ཁྲིད་འོས་བབ་ལམ་ལུགས་འཛུགས་རྒྱུ། 《བཟོ་བཅོས་འཆར་ཟིན 》ནང་“གནའ་རྫས་དཔྱད་ཞིབ་སྔོག་འཚོལ་བྱེད་མཁན་ཚན་པར་བབ་མཚུངས་ཀྱི་གནའ་རྫས་དཔྱད་ཞིབ་སྔོག་འཚོལ་ཚོགས་པའི་སྣེ་འཁྲིད་པ་དང་མི་སྒེར་གྱི་སྣེ་འཁྲིད་པའི་འོས་བབ་ཡོད་དགོས ”（དོན་ཚན་སོ་གཉིས་པར་གསལ ）

    2.གནའ་རྫས་དཔྱད་ཞིབ་སྔོག་འཚོལ་བྱེད་སྒོར་ལྟ་སྐུལ་བྱེད་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་རྒྱུ། 《བཟོ་བཅོས་འཆར་ཟིན 》ནང་“གནའ་རྫས་དཔྱད་ཞིབ་སྔོག་འཚོལ་བྱེད་མཁན་ཚན་པས་གནའ་རྫས་དཔྱད་ཞིབ་སྔོག་འཚོལ་མ་བྱས་གོང་སྔོག་འཚོལ་བྱེད་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་འདོན་དགོས་པ་དང་། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་རིག་དངོས་སྲིད་འཛིན་གཙོ་འགན་འཁུར་མཁན་སྡེ་ཚན་གྱིས་ཞིབ་དཔྱད་བྱས་རྗེས་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་རིག་དངོས་སྲིད་འཛིན་གཙོ་འགན་འཁུར་མཁན་སྡེ་ཚན་ལ་ཆོག་མཆན་ཞུ་དགོས། （དོན་ཚན་སོ་གཉིས་པར་གསལ ）“གནའ་རྫས་དཔྱད་ཞིབ་དང་། རྩད་ཞིབ། སྔོག་འཚོལ་བྱས་འབྲས་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་རིག་དངོས་སྲིད་འཛིན་གཙོ་འགན་འཁུར་མཁན་སྡེ་ཚན་དང་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་རིག་དངོས་སྲིད་འཛིན་གཙོ་འགན་འཁུར་མཁན་སྡེ་ཚན་ལ་སྙན་སེང་ཞུ་དགོས （དོན་ཚན་སོ་གསུམ་པར་གསལ ）”

    （དྲུག ）རྟེན་མཛོད་ཉར་ཚགས་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་རྒྱུའི་ལམ་ལུགས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་བ།

    1.ཆོས་ལུགས་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་ཡུལ་སོགས་རིག་དངོས་བསྡུ་ཉར་ཚན་པའི་རིག་དངོས་བདག་སྡོམ་ལམ་ལུགས་ནན་དུ་བཏང་ནས་དོ་དམ་ནན་པོ་དང་ཚད་ལྡན་བཟོས་ཏེ་ཆོས་ལུགས་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་ཡུལ་སོགས་རིག་དངོས་བསྡུ་ཉར་ཚན་པའི་རིག་དངོས་དོ་དམ་བྱེད་རྒྱུ་དང་རྟེན་མཛོད་ཉར་ཚགས་རིག་དངོས་ཀྱི་དོ་དམ་ལམ་ལུགས་གཉིས་ཕན་ཚུན་འབྲེལ་མཐུད་ཡོང་ཆེད 《བཟོ་བཅོས་འཆར་ཟིན 》ནང་“རྟེན་རྫས་བཤམས་སྟོན་ཁང་དང་ཆོས་ལུགས་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་ཡུལ་གྱི་ཉར་ཚགས་བྱས་པའི་རིག་དངོས་རྣམས་ཉར་ཚགས་དངོས་རིགས་ཀྱི་སྲུང་སྐྱོབ་དོ་དམ་ལམ་ལུགས་དང་ཉར་ཚགས་དངོས་རིགས་ཀྱི་ཡིག་ཚགས་ནན་པོ་བཟོ་དགོས་པ་དང་། བསྡུ་ཉར་བྱས་པའི་རིག་དངོས་རྣམས་རེ་རེ་བཞིན་རིམ་པ་དབྱེ་བ་དང་། དངོས་ཐོ་འགོད་པ། ཡིག་ཚགས་བཟོ་བ་བཅས་བྱེད་དགོས། ཉར་ཚགས་དངོས་རིགས་ཀྱི་ཡིག་ཚགས་རྣམས་བབ་མཚུངས་ཀྱི་རིག་དངོས་སྲིད་འཛིན་གཙོ་འགན་འཁུར་མཁན་སྡེ་ཚན་ལ་སྙན་ཐོ་དཔོད་དགོས་པ་དང་དེའི་ནང་གི་རིམ་པ་དང་པོའི་ཉར་ཚགས་དངོས་རིགས་ཀྱི་ཡིག་ཚགས་རྣམས་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་རིག་དངོས་སྲིད་འཛིན་གཙོ་འགན་འཁུར་མཁན་སྡེ་ཚན་ལ་སྙན་ཐོ་དཔོ་དགོས ”“རྫོང་རིམ་ཡན་གྱི་རིག་དངོས་སྲིད་འཛིན་གཙོ་འགན་འཁུར་མཁན་སྡེ་ཚན་གྱིས་སྲིད་འཛིན་ས་ཁོངས་དེ་གའི་ནང་གི་རིག་དངོས་བསྡུ་ཉར་ཚན་པའི་རྟེན་མཛོད་ཉར་ཚགས་རིག་དངོས་ཀྱི་ཡིག་ཚགས་བཟོ་དགོས་ཞེས་གཏན་འབེབས་བྱས་ཡོད ”（དོན་ཚན་སོ་དྲུག་པར་གསལ ）

    2.རྟེན་མཛོད་ཉར་ཚགས་རིག་དངོས་དང་ཆོས་ལུགས་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་ཡུལ་སོགས་རིག་དངོས་བསྡུ་ཉར་ཚན་པས་བསྡུ་ཉར་བྱས་པའི་རིག་དངོས་གཏོར་སྐྱོན་མ་འགྲོ་བ་དང་རྐུ་མ་ཤོར་བའི་སྔོན་འགོག་དང་རིག་དངོས་ཉེན་མེད་སྲུང་སྐྱོབ་སྒྲིག་ཆས་བཟོ་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་ཆེད 《བཟོ་བཅོས་འཆར་ཟིན 》ནང་“རྟེན་རྫས་བཤམས་སྟོན་ཁང་དང་དེ་བཞིན་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་ཚན་པར་གཏན་འཁེལ་བྱས་པའི་ཆོས་ལུགས་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་ཡུལ་གྱིས་རྒྱལ་ཁབ་དང་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་གཏན་འབེབས་གཞིར་བཟུང་མེ་ཟོན་དང་། རྐུ་ཟོན། ཐོག་ཟོན། འབུ་སྐྱོན་འགོག་ཟོན། བཞའ་ཚན་སྔོན་འགོག་སོགས་ཀྱི་ཉེན་མེད་སྲུང་སྐྱོབ་སྒྲིག་ཆས་སྒྲིག་སྦྱོར་བྱས་ནས་རྟེན་མཛོད་ཉར་ཚགས་རིག་དངོས་ཉེན་མེད་འགན་ལེན་བྱེད་དགོས། རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་ཚན་པའི་སྲུང་སྐྱོབ་ཁྱབ་ཁོངས་ནང་མེ་འཁྱུད་སླ་བ་དང་། འབར་གས་སླ་བ། རུལ་སླ་བ་སོགས་ཀྱི་ཉེན་ཆེའི་དངོས་རིགས་འཇོག་མི་ཆོག་ཅེས་གཏན་འབེབས་བྱས་ཡོད ”（དོན་ཚན་ཞེ་གཉིས་པར་གསལ ）

    3.རྟེན་མཛོད་ཉར་ཚགས་རིག་དངོས་དང་ཆོས་ལུགས་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་ཡུལ་སོགས་ཀྱི་རིག་དངོས་བསྡུ་ཉར་ཚན་པའི་ཉེན་མེད་འགན་འཁྲི་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་ཆེད 《བཟོ་བཅོས་འཆར་ཟིན 》ནང་རིག་དངོས་བསྡུ་ཉར་ཚན་པའི་ཁྲིམས་བཅད་འཐུས་མིའམ་འགན་འཁུར་མི་སྣས་འཁུར་དགོས་པའི་རྟེན་མཛོད་ཉར་ཚགས་རིག་དངོས་ཀྱི་ཉེན་མེད་འགན་འཁྲི་ཁ་གསལ་བཏོན་ཡོད （དོན་ཚན་ཞེ་གསུམ་པར་གསལ ）

    4.《བཟོ་བཅོས་འཆར་ཟིན 》ནང་དམངས་ཁྲོད་རིག་དངོས་བསྡུ་ཉར་དང་རིག་དངོས་གཉེར་སྐྱོང་བྱེད་སྒོར་ལྟ་འདོམས་བྱེད་རྒྱུའི་ནང་དོན་ཁ་སྣོན་བརྒྱབ་ཡོད།

    （བདུན ）རིག་དངོས་པར་ལེན་དང་། པར་བཤུས། འདྲ་བཟོ་བཅས་ཀྱི་དོ་དམ་ལམ་ལུག་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་བ།

    1.རིག་དངོས་པར་ལེན་དང་། པར་བཤུས། འདྲ་བཟོ་བཅས་ཀྱི་དོ་དམ་ལམ་ལུགས་ལ་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་སྟེ་རྒྱལ་ཁབ་དང་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱིས་པར་ལེན་དང་། པར་བཤུས། འདྲ་བཟོ་བཅས་བྱེད་ཆོག་པའི་རིག་དངོས་རིགས་ཡིན་ན་སྔོན་ལ་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་རིག་དངོས་སྲིད་འཛིན་གཙོ་འགན་འཁུར་མཁན་སྡེ་ཚན་དང་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་རིག་དངོས་སྲིད་འཛིན་དོ་དམ་སྡེ་ཚན་གྱིས་སྤྲད་པའི་《རིག་དངོས་པར་ལེན་ཆོག་པའི་ལག་ཁྱེར 》ཐོབ་དགོས་པ་མ་ཟད་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་ཚན་པའམ་གཞུང་ཁོངས་རིག་དངོས་བསྡུ་ཉར་ཚན་པ་དང་《རིག་དངོས་པར་ལེན་ཉེན་མེད་འགན་ཡིག 》བཞག་རྗེས་གཞི་ནས་པར་ལེན་བྱས་ཆོག （དོན་ཚན་ཞེ་དགུ་པར་གསལ ）

    2.གནའ་རྫས་དཔྱད་ཞིབ་སྔོག་འཚོལ་བྱ་ཡུལ་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་དོ་དམ་བྱེད་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་ཆེད 《བཟོ་བཅོས་འཆར་ཟིན 》ནང་“གནའ་རྫས་དཔྱད་ཞིབ་སྔོག་འཚོལ་བྱ་ཡུལ་ལ་རྩ་དོན་བྱས་ན་པར་ལེན་བྱེད་མི་ཆོགགལ་སྲིད་རྒྱལ་ནང་གསར་འགྱུར་ཚན་པས་གསར་འགྱུར་བཅར་འདྲིའི་དགོས་མཁོར་བརྟེན་ནས་གནའ་རྫས་དཔྱད་ཞིབ་སྔོག་འཚོལ་བྱེད་བཞིན་པ་པར་ལེན་བྱེད་དགོས་ཚེ་ངེས་པར་དུ་སྔོག་འཚོལ་གཙོ་འགན་འཁུར་མཁན་ཚན་པའི་མོས་མཐུན་བྱུང་རྗེས་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་རིག་དངོས་སྲིད་འཛིན་གཙོ་འགན་འཁུར་མཁན་ཚན་པའི་ཆོག་མཆན་ཐོབ་དགོས ”ཞེས （དོན་ཚན་ལྔ་བཅུ་པར་གསལ ）

    3. 《བཟོ་བཅོས་འཆར་ཟིན 》ནང་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱིའི་ལས་ཁུངས་དང་ཚོགས་པས་རིག་དངོས་པར་ལེན་བྱེད་རྒྱུར་གཏན་འབེབས་ཁ་གསལ་བྱས་ཡོད་པ་སྟེ། “རྒྱལ་ཁབ་ཕྱིའི་ལས་ཁུངས་དང་ཚོགས་པས་རིག་དངོས་པར་ལེན་བྱེད་དགོས་ཚེ་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་ཚན་པའི་རིམ་པ་དང་རྟེན་མཛོད་དུ་ཉར་ཚགས་བྱས་པའི་རིག་དངོས་ཀྱི་རིམ་པ་གང་ཡིན་ལ་མ་ལྟོས་པར་སྣེ་ལེན་བྱེད་མཁན་སྡེ་ཚན་གྱིས་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་རིག་དངོས་སྲིད་འཛིན་གཙོ་འགན་འཁུར་མཁན་སྡེ་ཚན་གྱི་མོས་མཐུན་ཐོབ་རྗེས་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་དང་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་རིག་དངོས་སྲིད་འཛིན་གཙོ་འགན་འཁུར་མཁན་སྡེ་ཚན་ལ་ཆོག་མཆན་ཞུ་དགོས ”（དོན་ཚན་ང་གཅིག་པར་གསལ ）

    （བརྒྱད ）འབྲེལ་ཡོད་ཁྲིམས་ལུགས་འགན་འཁྲིའི་སྐོར་གྱི་གཏན་འབེབས་འཐུས་ཚང་དུ་བཏང་བ། 《བཟོ་བཅོས་འཆར་ཟིན 》ནང་གཤམ་གསལ་ཕྱོགས་གསུམ་ཐད་ནས་ད་ལྟ་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པའི་《སྲོལ་ཡིག 》ནང་གི་ཁྲིམས་ལུགས་འགན་འཁྲིའི་སྐོར་གྱི་གཏན་འབེབས་འཐུས་ཚང་དུ་བཏང་བ་དང་ཤུགས་ཆེ་བཏང་བ་སྟེ།

    1.སྲིད་འཛིན་ཆད་གཅོད་བྱེད་རྒྱུའི་སྐོར་ཁ་སྣོན་བརྒྱབ་ཡོད། སྲོལ་ཡིག་འདིའི་གཏན་འབེབས་ནས་འགལ་བར་སྲིད་འཛིན་ཆད་པ་གཅོད་དགོས་རིགས། 《བཟོ་བཅོས་འཆར་ཟིན 》ནང་སྲིད་འཛིན་ཆད་གཅོད་བྱེད་སྟངས་ཁ་གསལ་པོ་དང་ཞིབ་ཕྲ་གཏན་འབེབས་བྱས་ཡོད། དེའང་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་དངོས་དང་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་《བཟོ་བཅོས་འཆར་ཟིན 》ནང་དངུལ་ཆད་མཐོ་ཤོས་སྒོར་ཁྲི་20མན་གཅོད་ཆོག་པའི་གཏན་འབེབས་བྱས་ཡོད།

    2.ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་འགན་འཁྲི་འཁུར་མཁན་གཙོ་བོ་དམིགས་བཀར་གཏན་འབེབས་བྱས་ཡོད། རིག་དངོས་སྲིད་འཛིན་གཙོ་འགན་འཁུར་མཁན་སྡེ་ཚན་དང་། རིག་དངོས་བསྡུ་ཉར་ཚན་པ། རིག་དངོས་ཚོང་ཁང་། རིག་དངོས་ཧབ་འཚོང་སྐུལ་མཁན་ཁེ་ལས་བཅས་ཀྱི་ལས་བྱ་དེ་དག་ནི་ཐད་ཀར་རིག་དངོས་དོ་དམ་བྱེད་མཁན་དང་། བསྡུ་ཉར་བྱེད་མཁན། དེ་བཞིན་རིག་དངོས་གཉེར་སྐྱོང་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཡིན། དེའང་སྲིད་འཛིན་གཙོ་འགན་འཁུར་མཁན་སྡེ་ཚན་དང་རིག་དངོས་གཉེར་སྐྱོང་བྱེད་མཁན་མཁན་ལ་དོ་དམ་བྱེད་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་ནས་རིག་དངོས་ཉེན་སྐྱོན་མེད་པ་ཡོང་བ་དང་རིག་དངོས་བྱ་གཞག་སྐྱོན་བྲལ་ངང་གོང་འཕེལ་ཡོང་ཆེད 《བཟོ་བཅོས་འཆར་ཟིན 》གྱི་དོན་ཚན་རེ་གཉིས་པའི་ནང་འགན་འཁྲིའི་གཏན་འབེབས་ནན་པོ་བྱས་ཡོད།

    3.སྲིད་འཛིན་ཆད་གཅོད་དང་《ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་བཅའ་ཁྲིམས 》འབྲེལ་མཐུད་བྱས་ཡོད། 《བཟོ་བཅོས་འཆར་ཟིན 》ནང་སྲིད་འཛིན་ཆད་གཅོད་བྱེད་རྒྱུའི་ཞིབ་ཕྲའི་ནང་དོན་གཏན་འབེབས་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ཕྱོགས་མཚུངས 《ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་བཅའ་ཁྲིམས 》དང་སྲོལ་ཡིག་འདི་ལས་འགལ་རིགས་ལ 《ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་བཅའ་ཁྲིམས 》ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་གཏན་འབེབས་གཞིར་བཟུང་ཆད་པ་གཅོད་རྒྱུའི་གཏན་འབེབས་བྱས་ཡོད （དོན་ཚན་རེ་བཞི་པར་གསལ ）《བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་སྲོལ་ཡིག （བཟོ་བཅོས་འཆར་ཟིན ）》དང་གོང་གསལ་གསལ་བཤད་འགྲིག་མིན་གྲོས་ཞིབ་ཡོད་པ་ཞུ།

    དོན་རྩ། དྲུང་ཡིག་ལས་དོན། རིག་དངོས། སྲུང་སྐྱོབ། སྲོལ་ཡིགགྲོས་གཞི།

    བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གཞུང་ལས་ཐིང་དྲུང་ཡིག་ཁྲུའུ་ནས། 2007ལོའི་ཟླ་3ཚེས་1ཉིན་པར་གཏབ།

    བསྡོམས་པར་གྲངས་125དོན་ཚན་ཉེར་གསུམ་པ། སྤོ་ཐབས་མེད་པའི་གཞུང་ཁོངས་རིག་དངོས་ནང་བཤུག་གཏོང་བའམ་ཡང་ན་གཏའ་མར་འཇོག་པ་བྱེད་མི་ཆོགརྟེན་རྫས་བཤམས་སྟོན་ཁང་དང་། ཉར་ཚགས་ཁང་ངམ་ཡང་ན་སྤྲོ་གསེང་ལྟ་སྐོར་བྱ་ཡུལ་བཅས་བཙུགས་པའི་གཞུང་ཁོངས་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་ཚན་པ་ཡིན་ཕྱིན་དེ་དག་ཁེ་ལས་ཀྱི་མ་རྩར་བརྩིས་ནས་གཉེར་སྐྱོང་བྱེད་མི་ཆོགདོན་ཚན་ཉེར་བཞི་པ། རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་ཚན་པའི་ནང་གི་གཏོར་བརླག་ཕྱིན་པའི་ཨར་སྐྲུན་དངོས་རིགས་ཡིན་ཕྱིན་སྤྱིར་ན་བསྐྱར་སྐྲུན་བྱེད་མི་ཆོག་པ་དང་གལ་ཏེ་དམིགས་བསལ་གནས་ཚུལ་གྱིས་རྐྱེན་པས་དེ་སྔའི་ས་ཆ་རང་དུ་བསྐྱར་སྐྲུན་བྱེད་དགོས་ཚེ་ངེས་པར་དུ་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་རིག་དངོས་སྲིད་འཛིན་སྡེ་ཚན་ལ་ཆོག་མཆན་ཞུ་དགོས། རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་ལས་གྲྭར་ལས་རིམ་གཞིར་བཟུང་དུས་མཚམས་དབྱེ་ནས་ཞིབ་བཤེར་བརྩི་ལེན་བྱེད་དགོས། ལས་གྲྭ་ཆེ་གྲས་ཡིན་ཕྱིན་ལས་མཚམས་རེ་མཇུག་འགྲིལ་སྐབས་རྣམ་གྲངས་ཆོག་མཆན་སྤྲོད་མཁན་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་འབྲེལ་ཡོད་ཚན་པ་སྒྲིག་འཛུགས་བྱེད་པའམ་ཡང་ན་མངག་བཅོལ་བྱས་ནས་ཞིབ་བཤེར་རྩིས་ལེན་རེ་བྱེད་དགོས་པ་དང་། ལས་གྲྭ་མཇུག་འགྲིལ་རྗེས་རྣམ་གྲངས་ཆོག་མཆན་སྤྲོད་མཁན་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ལས་གྲྭའི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་དོན་དངོས་གནས་ཚུལ་ལ་དམིགས་ཏེ་ཞིབ་བཤེར་རྩིས་ལེན་ཚོགས་ཆུང་འཛུགས་པའམ་ཡང་ན་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཚན་ལ་མངག་བཅོལ་བྱས་ནས་ལས་གྲྭ་མཇུག་འགྲིལ་གྱི་ཞིབ་བཤེར་རྩིས་ལེན་བྱེད་རྒྱུ་སྒྲིག་འཛུགདོན་ཚན་སོ་གཅིག་པ། རིམ་ཁག་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་ཚན་པའི་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་ཁོངས་སུ་འབར་གས་སླ་བའི་དངོས་རྫས་དང་། འཕྲོ་འགྱེད་ཅན་གྱི་དངོས་རྫས། དུག་ལྡན་ནམ་རུལ་བསླད་ཅན་གྱི་དངོས་རྫས་བཅས་འཇོག་མི་ཆོགརིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་འབྲེལ་བ་མེད་པའི་འཛུགས་སྐྲུན་ལས་གྲྭ་གཉེར་རྒྱུ་བཀག་འགོག་ནན་པོ་བྱེད་དགོས་པ་དང་། འབར་གཏོར་བྱེད་པ་དང་། ཚ་ཁ་ལྟ་བ། དེ་བཞིན་གནའ་ཤིང་དང་གྲགས་ཅན་ཤིང་སྣ་འབྲེག་གཅོད་བྱེད་པ། ནགས་དོར་ས་སྦོལ་བྱེད་པ། ས་ལེན་པ། བྲག་རྡོ་བཤགས་པ་སོགས་ཀྱི་རིག་དངོས་ལ་གཏོར་སྐྱོན་འགྲོ་བའི་ལས་ཀར་བཀག་འགོག་ནན་པོ་བྱེད་དགོས། རྟེན་མཛོད་དུ་ཉར་ཚགས་བྱས་པའི་རིམ་པ་དང་པོའི་རིག་དངོས་ལ་གཏོར་སྐྱོན་བྱུང་ཚེ་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་རིག་དངོས་སྲིད་འཛིན་སྡེ་ཚན་ལ་ཞིབ་བཤེར་ཐག་གཅོད་བྱེད་རྒྱུའི་སྙན་སེང་ཞུ་དགོས། རྟེན་མཛོད་དུ་ཉར་ཚགས་བྱས་པའི་རིག་དངོས་གཞན་དག་གཏོར་སྐྱོན་བྱུང་ཚེ་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་རིག་དངོས་སྲིད་འཛིན་སྡེ་ཚན་ལ་ཞིབ་བཤེར་ཐག་གཅོད་བྱེད་རྒྱུའི་སྙན་སེང་ཞུ་དགོས། རྟེན་མཛོད་དུ་ཉར་ཚགས་བྱས་པའི་རིག་དངོས་བརྐུ་འཕྲོག་གམ་བོར་བརླག་ཤོར་ཚེ་གཞུང་ཁོངས་རིག་དངོས་བསྡུ་ཉར་ཚན་པས་ངེས་པར་དུ་སྤྱི་བདེ་ལས་ཁུངས་ལ་ལམ་སེང་གྱོད་དོན་སྙན་སེང་ཞུ་བ་དང་སྦྲགས་ས་གནས་དེ་གའི་རིག་དངོས་སྲིད་འཛིན་སྡེ་ཚན་ལའང་སྙན་སེང་ཞུ་དགོས།