འདི་ནི་ཡན་ཀྲེན་ཀྲུང(གཡས)དང་བཟའ་ཟླ་ཧོང་ཙུན་ཅུན་གྱི་མཉམ་པར་ཡིན་པ། 

ཡན་ཀྲེན་ཀྲུང་གི་ཡིག་ཚགས།

1944ལོར་ཧོ་ནན་ཁའེ་ཧྥེང་གྲོང་ཁྱེར་དུ་སྐྱེས། 1967ལོར་བོད་ལྗོངས་མི་རིགས་སློབ་གླིང་ནས་ཐོན་རྗེས་བོད་དུ་ཡོང་། ཧུད་རིགས་ཀྱི་སྙན་ངག་པ་གྲགས་ཅན་ཞིག་རེད། དེ་སྔ་ལྷ་ས་དགོང་དྲོའི་ཚགས་པར་ལས་ཁུངས་ཀྱི་སྤྱི་ཁྱབ་རྩོམ་སྒྲིག་པ་དང《བོད་ལྗོངས་རྩོམ་རིག》གི་རྩོམ་སྒྲིག་པ་གཙོ་བོའི་འགན་འཁུར་མྱོང་ཡོད། ཀྲུང་གོའི་རྩོམ་པ་པོའི་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི་དང་ཞུ་ཆེན་རྩོམ་སྒྲིག་པ་རེད། སྙན་ངག་ཕྱོགས་བསྒྲིགས《གླིང་སྣེ་གསུམ་པའི་འབྲོག་གླུ》དང་། ལྷུག་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྒྲིགས《བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར》དང《བོད་ཀྱི་སྦས་ལུང》 སྙན་ཞུའི་རྩོམ་རིག《བོད་སྐྱོད་དཔའ་བོའི་སྔོན་སྐྱོད་ལེན་ཤོག》སོགས་བརྩམས་ཡོད།

སྔོན་སྐྱོད་ལེན་ཤོག་གི་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བའི་ཇུས་གཞི་གྲ་སྒྲིག་བྱེད་པར་དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་རིགས་འཚོལ་བསྡུ་བྱ་རྒྱུ་ནི་གལ་འགངས་ཆེ་བའི་ལས་ཀ་ཞིག་རེད། དཔྱད་གཞི་མང་པོ་འདེམས་སྒྲུག་བྱེད་པའི་ཁྲོད་དྲ་ཐོག་ནས་ཉོས་པའི་རྒྱབ་ཤ་སྔོན་པོ་ཡིན་པའི《བོད་སྐྱོད་དཔའ་བོའི་སྔོན་སྐྱོད་ལེན་ཤོག》ཅེས་པའི་དེབ་དེའི་ནང་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ལ་གཏམ་རྒྱུད་ངོ་མཚར་ཆེ་བ། བརྗོད་ཚིག་གསོན་ཉམས་དོད་པ་ཞིག་ཡོད།

དེ་ནི《བོད་ལྗོངས་རྩོམ་རིག》གི་དེ་སྔའི་རྩོམ་སྒྲིག་པ་གཙོ་བོ་ཡན་ཀྲེན་ཀྲུང་གིས་བརྩམས་པ་ཞིག་རེད། དེས་མ་ཚད་དེབ་དེ་རྩོམ་འབྲི་བྱེད་པའི་ལས་འགན་སྒྲུབ་སྐབས་ཡན་ཀྲེན་ཀྲུང་ལོ་59ལ་སླེབས་ནས་རྒན་ཡོལ་ཞུ་བའི་འགྲོ་ལུགས་གཉེར་གྲབས་ཡོད་ཀྱང་ཁོང་གིས་བློ་ཐག་ཆོད་པོས་རྩོམ་འབྲིའི་ལས་འགན་དང་ལེན་བྱས་མོད། འོན་ཀྱང་བཅར་འདྲི་བྱེད་པར་དཀའ་ངལ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་སྟབས་རྩོམ་འབྲི་བྱེད་སྐབས་གློ་བུར་དུ་ཀླད་ཁྲག་འགག་ནས་ཏོག་ཙམ་མ་གཏོགས་ཚེ་སྲོག་ཤོར་ལ་ཉེ།

གུས་བཀུར་ཞུ་འོས་པ་ཞིག་ལ་ཡན་ཀྲེན་ཀྲུང་སྨན་ཁང་དུ་བསྡད་ནས་ལོ་ཕྱེད་ལྷག་ཙམ་སྨན་བཅོས་བྱས་རྗེས་སྨན་བཅོས་བྱེད་ཞོར་དུ་རྩོམ་འབྲི་བྱས་ཏེ་མཐར་ཡིག་འབྲུ་ཁྲི་22ཙམ་ཟིན་པའི་རྩོམ་འབྲིའི་ལས་འགན་ལེགས་སྒྲུབ་བྱུང་བ་རེད། གུས་བཀུར་ཡི་རངས་དང་བཅས་ང་ཚོས་ཡན་ཀྲེན་ཀྲུང་ལ་འཚམས་འདྲི་བྱེད་པར་འགྲོ་རྒྱུའི་ཐག་བཅད།

ཁོང་གི་ཁྱིམ་དུ་སྐྱོད་སྐབས་སྒོ་ཕྱེ་མཁན་ནི་ཡན་ཀྲེན་ཀྲུང་གི་བཟའ་ཟླ་ཧོང་ཙུན་ཅུན་ཡིན་ཞིང་། ཁོང་གིས་བོད་སྐད་འཁྲུལ་མེད་ཅིག་བརྒྱབ་ནས་འཚམས་འདྲི་གནང་བས་ང་ཚོར་བྱམས་བརྩེའི་ཚོར་སྣང་ཞིག་ངང་གིས་སྐྱེས་བྱུང་།

དབུ་སྐྲ་དུང་ལྟར་དཀར་བའི་ཡན་ཀྲེན་ཀྲུང་དེབ་ཁང་ནས་དོན་སྐབས་ལག་གཡས་པས་འཁར་རྒྱུག་བཙུགས་པ་དང་། ལག་གཡོན་མ་སྐེད་གཟེར་བྱེད་པ། རྐང་པ་གཡོན་མ་ཧ་ལམ་སྒུལ་སྐྱོད་བྱེད་མི་ཐུབ་པར་གཟུགས་པོ་འདར་ཡང་སྐྱོར་མཁན་མི་དགོས་པར་ཚོམས་ཆེན་གྱི་ཟུར་ཞིག་ཏུ་རྐུབ་སྟེགས་ཐོག་བསྡད།

2004ལོའི་ཟླ་2ཚེས་18ཉིན། སྔོན་སྐྱོད་ལེན་ཤོག་གི་དཔའ་བོ་རྒན་གྲས་ཁག་གཅིག་ལ་བཅར་འདྲི་བྱེད་པའི་ལས་འགན་གྲུབ་རྗེས། ཡན་ཀྲེན་ཀྲུང་གིས་སེམས་འགུལ་ཆེན་པོ་ཐེབས་བཞིན་གང་མགྱོགས་དྲིལ་བསྒྲགས་པུའི་འགོ་ཁྲིད་ལ་ལས་ཀའི་གནས་ཚུལ་སྙན་སེང་ཞུ་བ་དང་། ལས་འགན་གང་མགྱོགས་ལེགས་སྒྲུབ་བྱེད་དགོས་སྙམ་ནས་གཉེན་ཉེ་དང་གྲོགས་པོ་ཚོའི་ཁ་ཏ་བསླབ་བྱར་མ་ཉན་པར་ཆམ་ནད་ལྗིད་པོ་དྲག་སྐྱེད་མ་བྱུང་གོང་ནས་བོད་དུ་བསྐྱོད་དེ་སླར་ཡང་རྩོམ་རིག་ལས་རིགས་ཀྱི་གྲོགས་པོ་ཚོ་དང་བཅར་འདྲི་བྱེད་པའི་བརྒྱུད་རིམ་དང་གྲུབ་འབྲས་སོགས་ལྷུག་པོར་གླེང་། དགའ་ཐག་ཆོད་པ་དང་ངལ་དུབ་ཀྱིས་མནར་རྐྱེན་ཉིན་གཉིས་པར་མལ་ནས་ལངས་ཏེ་ཞོགས་ཟས་བཟའ་སྐབས་ཆུ་རྫིང་གི་འགྲམ་དུ་འགྱེལ།

ཁ་གསང་བའི་ཧོང་ཙུན་ཅུན་གྱིས“སྐབས་དེ་དུས་ང་ཁྲུང་ཆིང་དུ་ཡོད་པ་དང་། བུ་ཡན་ལེ་དང་བུ་མོ་ཡན་མེ་ཁྲེང་ཏུར་ལོ་གསར་གཏོང་བཞིན་ཡོད། ལོ་གསར་རིང་ལྷ་སར་འཕུར་བའི་གནམ་གྲུའི་སྤ་སེ་ཧ་ཅང་དཀོན་པོ་ཡོད་པས། གནམ་གྲུའི་སྦུག་ཚང་གི་སྤ་སེ་གཅིག་ལས་མེད་པ་དེ་བུ་ལ་ཉོས་ནས། བུ་སྔོན་ལ་བོད་དུ་ཕ་ཡན་ཀྲེན་ཀྲུང་ལ་ལྟ་རྟོག་བྱེད་པར་བཏང་བ་ཡིན”ཞེས་བཤད།

ལོ་ཕྱེད་ཕྱིན་རྗེས་ཡན་ཀྲེན་ཀྲུང་སྨན་ཁང་ནས་དོན། འོན་ཀྱང་སྐབས་དེ་དུས་ལག་པ་གཡོན་མ་དང་རྐང་པ་གཡོན་མའི་ཚོར་བ་ཉམས་པ་དང་ལག་པ་གཡས་པས་ཡི་གེ་འབྲི་ཐུབ་ཙམ་ལས་མེད། ཧོང་ཙུན་ཅུན་དང་སྨན་པས་ཁོང་ལ་རྩོམ་འབྲིའི་ལས་ཀ་བྱེད་མཚམས་འཇོག་རྒྱུའི་ཁ་ཏ་བསླབ་བྱ་བྱས་ཀྱང་ཡན་ཀྲེན་ཀྲུང་གིས་སླར་ཡང་རྩོམ་འབྲིའི་ལས་ལ་གཞོལ་འགོ་ཚུགས།

སྔོན་སྐྱོད་དཔའ་བོའི་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱི་བྱུང་རིམ་རྙོག་འཛིང་ཆེ་ལ་མང་བ་དང་། དུས་ཚོད་ཀྱང་རིང་པོ་ཕྱིན་ཟིན། ཡན་ཀྲེན་ཀྲུང་གིས་ཉིན་ལྟར་རྩོམ་འབྲི་བྱེད་དགོས་པ་མ་ཟད། སྨན་བཅོས་ཀྱང་བྱེད་དགོས་ཀྱི་ཡོད། སྨན་ཟ་བ་དང་། འཕུར་མཉེད་གཏོང་བ། སྦྱོང་བརྡར་བྱེད་པ་མ་ཟད། ད་དུང་དུས་ཐུང་སྨན་ཁང་དུ་བསྡད་ནས་སྨན་བཅོས་ཀྱང་བྱེད་དགོས་ཀྱི་ཡོད། ཀླད་ཁྲག་འགག་པའི་ནད་པ་ཞིག་གིས་ནང་དོན་གལ་ཆེན་པོ་དེ་ལྟ་བུའི་རྩོམ་ཡིག་ཅིག་འབྲི་བ་དང་། ལས་འབོར་མང་པོ་དེ་འདྲ་ཞིག་སྒྲུབ་དགོས་པར་སྙིང་རུས་དང་བསམ་པའི་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱི་འདེགས་སྐྱོར་བྱེད་དགོས་པ་ཞིག་རེད་ཨང་།

ཡན་ཀྲེན་ཀྲུང་གིས་གློག་ཀླད་ཐོག་ཡི་གེ་རྒྱག་ཤེས་ཀྱི་མེད་པ་དང་གཟུགས་པོ་ཐང་པོ་མེད་ཀྱང་མ་ཡིག་ཤོག་ལྷེ་རེ་རེ་བཞིན་ལག་བྲིས་བྱས། མ་ཡིག་ལེགས་གྲུབ་ཐུབ་གྲབས་ཡོད་པའི་སྐབས་སུ་སླར་ཡང་མགོ་བོ་ན་དགོས་པའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ཐོན་པ་སྟེ། ཕབ་འཇུག་དང་ཞུ་དག་ཇི་ལྟར་བྱེད་དགོས་པ་དེ་རེད།

“ངས་ཁྲོམ་གཞུང་ནས་མི་ཞིག་བཙལ་ཏེ་ཕབ་འཇུག་དང་པར་འདེབས་བྱེད་འདོད་མི་འདུག གང་ལགས་ཤེ་ན། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་ཟིན་བྲིས་བོར་བརླག་ཏུ་འགྲོ་དོགས་དང་། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་རྩོམ་ཡིག་ཟང་ཟིང་དུ་འགྱུར་ནས་ཡང་བསྐྱར་པར་འདེབས་བྱེད་ཐབས་བྲལ་བར་སེམས་ཁྲལ་འདུག སྟབས་ལེགས་པ་ཞིག་ལ་གྲོགས་པོ་རྙིང་པ་དབྱང་ཚུང་པེའོ་ཡིས་རོགས་པ་བྱས་བྱུང”ཡན་ཀྲེན་ཀྲུང་གིས་བཤད་པའི་དབྱང་ཚུང་པེའོ་ནི་ལྷ་ས་དགོང་དྲོའི་ཚགས་པར་ལས་ཁུངས་སུ་ལས་ཀ་བྱེད་སྐབས་ཀྱི་ལས་རོགས་ཤིག་ཡིན་ཞིང་། ཁོང་གིས《ལྷ་ས་སྐྱིད་ཆུ》ཞེས་པའི་དུས་དེབ་ཀྱི་རྩོམ་སྒྲིག་པ་གཙོ་བོ་བྱས་ནས་ལོ་20ལྷག་ཙམ་སོང་ཡོད།

དབྱང་ཚུང་པེའོ་ཡིས་ལག་ཏུ་ཡོད་པའི་ལས་ཀ་གཞན་དག་བཞག་ནས་ཁྲུང་ཆིང་སློབ་ཆེན་གྱི་ཞིབ་འཇུག་སློབ་མ་འགའི་རོགས་རམ་འོག《བོད་སྐྱོད་དཔའ་བོའི་སྔོན་སྐྱོད་ལེན་ཤོག》ཅེས་པའི་དེབ་དེ་ཕབ་འཇུག་དང་། རྩོམ་སྒྲིག ཞུ་དག་བཅས་ཀྱི་ལས་དོན་སྤེལ་བ་རེད།

“ཟླ་བ་གཉིས་ལྷག་ཙམ་སོང་རྗེས་ཁོང་གིས་པར་འདེབས་མ་ཟིན་བསྐྱལ་བྱུང་བས་བློ་ཡིད་ཚིམ་པོ་བྱུང”རང་ཉིད་ཀྱང་གཞི་ནས་སེམས་ལྷོད་ལ་བབས་སོང་ཞེས་ཡན་ཀྲེན་ཀྲུང་གིས་བརྗོད།

《བོད་སྐྱོད་དཔའ་བོའི་སྔོན་སྐྱོད་ལེན་ཤོག》ཅེས་པའི་དེབ་དེར་མཐར་བོད་ཀྱི“གཅིག་རེ་ལྔའི་འདུ་འགོད་བྱ་དགའ”ཐོབ་པ་དང་ཡན་ཀྲེན་ཀྲུང་གི་འབད་བརྩོན་ལའང་ཁས་ལེན་གང་ལེགས་ཐོབ། ཁོང་གི་བློ་ཕམ་ཆེ་ཤོས་ནི་བཅར་འདྲི་བྱེད་རིང་པར་ལེན་བྱས་པའི་འཐབ་འཛིང་པ་རྒན་གྲས་ཀྱི་བརྙན་ལམ་བརྙན་ཕབ་དེ་ཡིན། གང་ལགས་ཤེ་ན། དུས་ཡུན་རིང་པོ་སོང་བས་བརྙན་ཕབ་སྤྱིན་ཤོག་འཕྲོ་བརླག་ཕྱིན་ནས་སྟོན་ཐབས་བྲལ་བས་རེད།

ཡན་ཀྲེན་ཀྲུང་གིས་སྔོན་སྐྱོད་ལེན་ཤོག་གི་གཏམ་རྒྱུད་ཐེངས་དང་པོ་ཐོས་པ་ནི་1984ལོར་བོད་ལྗོངས་བརྙན་འཕྲིན་ལས་ཁུངས་ཀྱི《མངའ་རིས་སུ་སྐྱོད》ཅེས་པའི་པར་ལེན་ཚོགས་ཆུང་དང་མཉམ་དུ་མངའ་རིས་སུ་སྐྱོད་པའི་སྐབས་དེ་དུས་རེད། སྔོན་སྐྱོད་ལེན་ཤོག་གི་དཔུང་སྡེ་ཁུ་ནུ་རི་བོ་སྒྲོལ་སྐབས་དང་བྱང་རྩྭ་ཐང་གི་དབུས་སུ་གནས་པའི་མི་མེད་ཁུལ་དུ་སྐྱོད་སྐབས་ཀྱི་དཔའ་བོའི་ཉམས་འགྱུར་དང་དགའ་སྐྱོ་གཉིས་ལྡན་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ལས་ཁོང་གི་ཡིད་དབང་རབ་ཏུ་འཕྲོག་ལ། ས་གནས་དེ་གའི་འབྲོག་པ་ཚོས་བསྔགས་བརྗོད་བྱེད་པའི་དཔའ་བོའི་གཏམ་རྒྱུད་ལས་ཀྱང་ཁོང་ལ་སེམས་འགུལ་ཚད་མེད་ཐེབས།