བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་ནས་ལོ་ངོ་70སོང་རིང་རང་ལྗོངས་ཀྱིས་སྐྱེ་ཁམས་ཤེས་དཔལ་འཛུགས་སྐྱོང་ལ་ཚད་མཐོའི་མཐོང་ཆེན་བྱས་ནས་ལམ་ལུགས་གསར་གཏོད་ལ་མུ་མཐུད་སྐུལ་འདེད་དང་། སྐྱེ་ཁམས་འཛུགས་སྐྱོང་ལ་མ་དངུལ་གཏོང་ཚད་མང་དུ་བཏང་བ། མི་དང་། རང་བྱུང་ཁམས། ཚེ་སྲོག་བཅས་ཀྱི་གཅིག་མཐུན་འདུས་གྲུབ་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ་བཅས་བྱས་ཡོད། མིག་སྔར། རང་ལྗོངས་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་མ་ལག་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་བརྟན་པོ་དང་། ཁོར་ཡུག་སྤུས་ཚད་མུ་མཐུད་ལེགས་པ། ལྗང་མདོག་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་རྣམ་པ་རགས་ཙམ་ཆགས་པ། མི་དམངས་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་དབང་ཆ་ཟམ་མི་ཆད་པར་མཐོ་རུ་བཅས་ཕྱིན་པ། “རི་སྔོན་ཆུ་དྭངས་གསེར་དངུལ་རི་ལས་ལྷག གངས་རི་འཁྱགས་ཀླུང་ཡིན་ཡང་གསེར་དངུལ་རི་ཡིན་པའི”འདུ་ཤེས་མི་སེམས་ལ་གཏིང་ཟབ་ཟུག་པ་བཅས་བོད་འདི་ཉིད་འཛམ་གླིང་ཐོག་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་ལེགས་ཤོས་ཀྱི་ས་ཁུལ་གྱི་གྲས་ཤིག་ཡིན།

སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་མུ་མཐུད་ལེགས་སུ་ཕྱིན་པ།

ཆབ་མདོ་གྲོང་ཁྱེར་རི་བོ་ཆེ་རྫོང་དུ་བཀྲ་དགའ་ཚེ་དབང་དང་བྱང་ཆུབ་མཚོ་མོ་བཟའ་ཚོ་གཉིས་ཀྱིས་ཁྲ་མོ་གླིང་ཤྭ་བ་སེར་ཆེན་རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོང་ཁུལ་དུ་ལས་ཀ་བྱས་ནས་ལོ་50ལྷག་ཙམ་སོང་ཞིང་། ཁོང་གཉིས་པོས་བཙས་མ་ཐག་པའི་ཤྭ་ཕྲུག་ལ་འོ་མ་དང་ནས་སྟེར་ཏེ་གསོ་ཚགས་བྱེད་པ་མ་ཟད། སྤྱི་ལེ་ཁ་ཤས་ཟིན་པའི་རྡོའི་ར་བ་བསྐོངས་ནས་ཤྭ་བ་སེར་ཆེན་གསོ་ཡི་ཡོད།

ད་ལྟ། ལོ་70ལ་སླེབས་པའི་བཀྲ་དགའ་ཚེ་དབང་དང་བྱང་ཆུབ་མཚོ་མོ་རྒན་ཡོལ་ཞུས་པ་དང་ཁོང་ཚོའི་བུ་རིན་ཆེན་ཚེ་འཕེལ་དང་པད་མ་ཚེ་དབང་གིས་ཤྭ་བ་སེར་ཆེན་སྲུང་སྐྱོང་གི་འགན་འཁུར་གྱི་ཡོད།

རི་བོ་ཆེ་རྫོང་ནགས་ཚལ་རྩྭ་ཐང་ཅུས་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་འགན་འཁུར་བས་གསར་འགོད་པར། ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་དོ་དམ་ས་ཚིགས་ལ་མཐོང་བྱེད་ཚད་དང་མ་དངུལ་གཏོད་ཚད་མང་དུ་བཏང་བར་བརྟེན་དོ་དམ་ས་ཚིགས་ཀྱི་གཞི་ཁྱོན་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ཁར། འབྲེལ་ཡོད་ཚན་པ་ཁག་གིས་ཀྱང《རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས་གི་སྲུང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས》སོགས་བཅའ་ཁྲིམས་དང་ཁྲིམས་སྲོལ་དྲིལ་བསྒྲགས་ལ་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་ཡོད། རི་བོ་ཆེའི་ཤྭ་བ་སེར་ཆེན་རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོང་ཁུལ་གྱི་ཤྭ་བ་སེར་ཆེན་གྱི་གྲངས་འབོར་2005ལོའི་5000ལྷག་ཙམ་ནས་ད་ཆའི་8000ལྷག་ཙམ་བར་འཕར་བ་དང་དོ་དམ་མི་སྣའི་གླ་ཆའི་ཐོབ་ཐང་ཡང་རིམ་གྱིས་མཐོ་རུ་བཏང་ཡོད།

བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་ཐིང་གི་ཐིང་ཀྲང་ནོར་རྒྱས་ཀྱིས་ངོ་སྤྲོད་བྱས་དོན། 2020ལོ་བར་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱིས་རིམ་རྩིས་བྱས་ན་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་ཁྱབ་ཁོངས་ལ་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་814བཏང་བ་དང་ཆབས་ཅིག་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་དང་འཛུགས་སྐྱོང་འདུ་འགོད་རབ་དང་རིམ་པ་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་བདེ་འཇགས་སྲུང་ཡོལ་སྐྲུན་པར་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་ཡོད། 1988ལོ་ནས་བཟུང་རང་ལྗོངས་སུ་རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོང་ཁུལ་ཁག་47(རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོང་ཁུལ་11)བཙུགས་ནས་སྤྱིའི་རྒྱ་ཁྱོན་སྤྱི་ལེ་ངོས་གྲུ་ཁྲི་41.22ཟིན་པ་དེས་ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ས་ཆའི་རྒྱ་ཁྱོན་གྱི་གསུམ་ཆ་གཅིག་ཡན་བཟུང་ཡོད། རྩ་ཆེའི་རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས་དང་རྩི་ཤིང་སྣ་ཚོགས་སྲུང་སྐྱོང་བྱས་པར་བརྟེན་རྩ་ཆེའི་རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་གྲངས་འབོར་ཡང་རིམ་གྱིས་མང་དུ་ཕྱིན་ཡོད།

སྐྱེ་ཁམས་ཤེས་དཔལ་འཛུགས་སྐྱོང་ལ་སྤྱི་འདོམས་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ།

ལོ་ངོ་70ཡི་རིང་རང་ལྗོངས་ཀྱིས་སྐྱེ་ཁམས་ཀྱི་མཐའ་ཚད་ནན་པོ་བསྲུངས་ནས་སྦགས་བཙོག་འགོག་བཅོས་ཀྱི་འགག་སྒྲོལ་དམག་འཐབ་ཡག་པོ་བརྒྱབ་ཅིང་། ཐོན་ཁུངས་གསར་སྤེལ་དང་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་ལ་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་ནས་གཙོ་གནད་ལས་རིགས་འཆར་འགོད་ཀྱིས་ཁོར་ཡུག་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་བཟོ་རིགས་ལ་གདེང་འཇོག་ཞིབ་དཔྱད་བྱེད་ཚད་100%ཟིན་པ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པ་དང་ས་གནས་རིམ་པའི་རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོང་གི་ལྟེ་བའི་ཁུལ་དང་། བར་བཅད་ཁུལ་ཚང་མ་ཆུ་ཤུགས་ཐོན་ཁུངས་བཀག་སྡོམ་གསར་སྤེལ་ཁྱབ་ཁོངས་ནང་བཞག་པས་ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་ཆུ་བོའི་གྲངས་འབོར་གྱི་94.1%བཟུང་ཡོད། “ཐོར་ཟིང་བཙོག”བཅས་ཀྱི་ཁེ་ལས་ཕྱོགས་བསྡུས་བཅོས་སྒྲིག་བྱ་སྤྱོད་མུ་མཐུད་སྤེལ་ནས་རྡོ་སོལ་ཅན་དང་གློག་རླངས་ཅན་གྱིས་གྲོང་མིའི་སྲོལ་རྒྱུན་ནུས་རྒྱུ་འཛད་སྤྱོད་ཀྱི་ཚབ་བྱེད་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་ཧུར་ཐག་བཏང་བ་དང་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་གློག་ཤུགས་སྒྲིག་སྦྱོར་བྱེད་ཚད་89.5%ཟིན་ཡོད། PM10དང་PM2.5ལོའི་ཆ་སྙོམས་གར་ཚད་2015ལོ་ལས་28.1%དང་37.5%སོ་སོར་ཆག་པ་དང་ས་ཁུལ་རིམ་པ་ཡན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཁོར་ཡུག་དང་མཁའ་རླུང་ལེགས་ཚད་99%ཡན་རྒྱུན་འཁྱོངས་ཐུབ་ཡོད། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་གཙང་པོ་དང་མཚོ་མཚེའུ་ཡི་ཆུའི་སྤུས་ཚད་Ⅲཡི་ཚད་གཞི་སླེབས་པའམ་ཡང་ན་ལེགས་པ་ཡོད་པ་དང་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་གཅིག་སྡུད་འཐུང་ཆུའི་སྤུས་ཚད་100%ཟིན་ཡོད། རྫོང་གྲོང་དང་དེ་བཞིན་དེ་ཡན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་འཚོ་བའི་གད་སྙིགས་གནོད་མེད་ཅན་གྱི་ཐག་གཅོད་བྱེད་ཚད་97.34%ཟིན་ཡོད།

ལོ་མང་རིང་རང་ལྗོངས་ཀྱིས་སྐྱེ་ཁམས་ཤེས་དཔལ་དཔེ་སྟོན་འཛུགས་གཏོད་ཀྱི་ལས་དོན་ལ་མུ་མཐུད་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཞིང་། ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་དང་། ལྷོ་ཁ་གྲོང་ཁྱེར། ཉིང་ཁྲི་གྲོང་ཁྱེར། ཆབ་མདོ་གྲོང་ཁྱེར། མངའ་རིས་ས་ཁུལ་བཅས་ལ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་ཤེས་དཔལ་འཛུགས་སྐྱོང་དཔེ་སྟོན་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་མཚན་སྙན་ཐོབ་པ་དང་། ཉིང་ཁྲི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་བྲག་ཡིབ་ཆུས་དང་། གཞིས་རྩེ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་གྲོ་མོ་རྫོང་། ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་འདམ་གཞུང་རྫོང་བཅས་ལ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་ཤེས་དཔལ་འཛུགས་སྐྱོང་གི་དཔེ་སྟོན་རྫོང་གི་མཚན་སྙན་ཐོབ་པ། ལྷོ་ཁ་གྲོང་ཁྱེར་ལྷུན་རྩེ་རྫོང་ལ“རི་སྔོན་ཆུ་དྭངས་གསེར་དངུལ་རི་ལས་ལྷག་པའི”ལག་ལེན་གསར་གཏོད་རྟེན་གཞིའི་མཚན་སྙན་ཐོབ་ཡོད།

ལྗང་མདོག་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་རྣམ་པ་རགས་ཙམ་ཆགས་པ།

ཉིང་ཁྲི་གྲོང་ཁྱེར་སྤོ་བོ་རྫོང་ཁྲབ་རྨོག་གྲོང་རྡལ་སྦ་ཆུང་གྲོང་ཚོའི་ནགས་སྲུང་བ་བསོད་ནམས་ཚེ་སྐྱིད་ཀྱིས“ནགས་སྲུང་བའི་ལས་གནས་སུ་ལས་ཀ་བྱས་ནས་ལོ་5ཙམ་འགྲོ་གི་འདུག རྒྱུན་དུ་རིར་སྐོར་གཡེང་བྱེད་དགོས་པ་དང་ནགས་ཤིང་གང་བྱུང་གཅོད་པའི་གནས་ཚུལ་མཐོང་ན་གྲོང་ཚོའི་ཨུ་ལྷན་གཉིས་ལ་སྙན་སེང་ཞུ་དགོས་ཀྱི་ཡོད། ལས་ཀ་དེས་ངའི་འཚོ་བ་ལེགས་སུ་ཕྱིན་པའི་ཁར། ཁོར་ཡུག་ལའང་སྲུང་སྐྱོང་ཐུབ་པས་ལས་ཀ་དེ་བྱེད་རིན་ཆེན་པོ་འདུག”ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།

ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བར་གཞིགས་ན། 2015ལོ་ནས་2020ལོའི་ལོ་མཇུག་བར་རང་ལྗོངས་ཀྱིས་རིམ་རྩིས་བྱས་ན་གློག་ཤུགས་གཙང་མ་ཆན་ཝ་ཆུ་ཚོད་དུང་ཕྱུར་65ཕྱིར་བཏང་བས་དབྱང་གཉིས་ཐཱན་འགྱུར་འབུད་ཚད་ཧ་ཅང་ཉུང་དུ་ཕྱིན་ཡོད། རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་འཁོར་རྒྱུག་དཔལ་འབྱོར་ཚོད་ལྟའི་ལས་དོན་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ། ཐབ་ཚང་གི་བེད་མེད་སྙིགས་རོ་ཐོན་ཁུངས་ཅན་གྱི་སྤྱོད་ཚད་མགྱོགས་སུ་བཏང་ཡོད། སྲ་གཟུགས་གད་སྙིགས་ལྟ་འདོམས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏིང་ཟབ་བཏང་སྟེ་རྫོང་རིམ་པ་ཡན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་འཚོ་བའི་གད་སྙིགས་གནོད་མེད་ཐག་གཅོད་བྱེད་ཚད་97.34%ཟིན་པ་དང་། སྨན་བཅོས་ཀྱི་ཟོག་རོ་བསྡུ་གང་ཐུབ་དང་མེད་པར་བཟོ་གང་ཐུབ་བྱས་ཡོད། 2016ལོ་ནས་2020ལོའི་བར་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་བཙོག་ཆུ་གཙང་གསིང་བྱེད་ཚད་50.19%ནས་96.28%བར་མཐོ་རུ་ཕྱིན་ཡོད། མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་གྲོང་གསེབ་བསྐྲུན་རྒྱུར་མུ་མཐུད་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས་སྔ་རྗེས་སུ་འབུད་ཤིང་ཚབ་བྱེད་དང་། གསང་སྤྱོད་གསར་བརྗེ། ཁོར་ཡུག་བཅོས་སྐྱོང་། གྲོང་གསེབ་སྔོ་འགྱུར་སོགས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་མུ་མཐུད་ལག་བསྟར་བྱས་ནས་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་འཚོ་བའི་གད་སྙིགས་བསྡུ་བ་དང་མེད་པར་བཟོ་བའི་མ་ལག་རིམ་གྱིས་འཛུགས་པ་དང་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་ཡོད། རྩྭ་ཐང་དང་། ནགས་ཚལ། འདམ་ར། རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས་སོགས་ལ་ཁྱབ་པའི་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་གི་ཁ་གསབ་ལམ་སྲོལ་བཙུགས་ཡོད། 2019ལོ་ནས་2020ལོའི་བར་རིམ་རྩིས་བྱས་ན་སྐྱེ་ཁམས་ནགས་སྲུང་བར་ཁ་གསབ་རོགས་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་2.74སྤྲད་པ་དང་སྐྱེ་ཁམས་ནགས་སྲུང་བ་ཁྲི་7.82བསྡུ་རྒྱུར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་ཡོད། ནགས་ཚལ་སྐྱེ་ཁམས་ཕན་འབྲས་ཁ་གསབ་རོགས་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་31.82བཏང་བས་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གི་དབང་ཆ་འགན་ལེན་ཏན་ཏིག་ཐུབ་ཡོད། “འབྲུ་རིགས་གྲོན་ཆུང”གི་བྱེད་སྒོ་དང“སྡེར་གཙང་བྱ་སྤྱོད”མུ་མཐུད་སྤེལ་བས་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་གྲོང་མིས་ཆུ་དང་གློག་གྲོན་ཆུང་བྱེད་པའི་འདུ་ཤེས་མངོན་གསལ་དོད་པོས་ཟབ་ཏུ་ཕྱིན་ཡོད། ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་གློག་སྒུལ་རླངས་འཁོར་གྱི་གྲངས་འབོར་རིམ་བཞིན་མང་དུ་ཕྱིན་ནས་ལྗང་མདོག་འཚོ་བ་དར་སྲོལ་གསར་པ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་བཞིན་ཡོད།