བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ལྷོ་ཁ་གྲོང་ཁྱེར་ལྷུན་རྩེ་རྫོང་ཡུལ་སྨད་ཤང་ནི་མེས་རྒྱལ་གྱི་ལྷོ་ནུབ་མཚམས་སུ་གནས་པ་དང་ས་བབ་མཐོ་ཚད་སྨི་4000ལྷག་ཟིན་གྱི་ཡོད། དེ་སྔོན“ཀྲུང་གོའི་མི་འབོར་ཉུང་ཤོས་ཀྱི་ཤང”ཞེས་འབོད་པའི་མཐའ་མཚམས་ཤང་ལ་གཡང་འཛོམས་དང་། སྒྲོལ་དཀར། དེ་བཞིན་འདས་ཟིན་པའི་ཁོང་གཉིས་པོའི་ཕ་བཅས་མི་གསུམ་ལས་མེད། ཁོང་ཚོས་ལོ་བཅུ་གྲངས་ཁ་ཤས་རིང་ཉིན་གཅིག་ལྟར་མཐའ་མཚམས་སུ་ཕྱུགས་འཚོ་བ་དང་སྐོར་གཡེང་བྱས་ནས། མེས་རྒྱལ་གྱི་སྤྱི་ལེ་ངོས་གྲུ་སྟོང་ཕྲག་འགའ་ཟིན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་ཆ་སྲུང་བཞིན་ཡོད།

ད་ཆ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཤུགས་ཆེའི་རྒྱབ་སྐྱོར་འོག ཡུལ་སྨད་ཤང་དེ་ཤང་གཅིག་དང་གྲོང་ཚོ་གཉིས་ཡོད་པའི་འབྱོར་འབྲིང་གི་ཤང་དང་གྲོང་རྡལ་དུ་གྱུར་ཅིང་། ཡུལ་སྨད་ཤང་གི་ཡུལ་མི་200བར་མང་དུ་སོང་བ་དང་ཁོང་ཚོས་མཐའ་མཚམས་སུ་གཞིས་ཆགས་ནས་འཚོ་བ་བསྐྱལ་ཏེ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་ཆ་སྲུང་བཞིན་ཡོད། “མི་འབོར་མང་དུ་སོང་བ་དང་ཐོན་ལས་དར་རྒྱས་བྱུང་ནས། མེས་རྒྱལ་གྱི་མཐའ་མཚམས་འཛུགས་སྐྲུན་ཇི་ཙམ་བྱས་པ་དེ་ཙམ་གྱི་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པ་དང་། མཐའ་མཚམས་བསྲུང་རྒྱུ་སྔར་བས་ཡག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད”ཅེས་ཡུལ་སྨད་ཤང་ཏང་ཨུད་ཀྱི་ཧྲུའུ་ཅི་ཧུའུ་ཞུའེ་མིང་གིས་བཤད།

ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱིས་མཐའ་མཚམས་ས་ཁུལ་གྱི་འབྱོར་འབྲིང་གྲོང་ཚོ་འཛུགས་སྐྲུན་ཤུགས་ཆེན་བྱས་པ་དང་དེའི་ནང་དོན་གཙོ་བོ་སྡོད་ཁང་ལེགས་སུ་གཏོང་བ་དང་། རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད། སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུའི་སྒྲིག་བཀོད། ཐོན་ལས་འཛུགས་སྐྲུན། སྐྱེ་ཁམས་དང་མི་སྡོད་ཁོར་ཡུག་འཛུགས་སྐྲུན་བྱ་རྒྱུ་བཅས་ཚུད་ཡོད།

2020ལོའི་ལོ་མཇུག་བར། བོད་ཀྱིས་ཚད་གཞི་མཐོ་བའི་མཐའ་མཚམས་འབྱོར་འབྲིང་གྲོང་ཚོ་604བསྐྲུན་པ་དང་། མཐའ་མཚམས་ས་ཁུལ་གྱི་ཐོན་ལས་རྣམ་གྲངས་206ཚང་མ་ལས་འགོ་བཙུགས་པ། མཐའ་མཚམས་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་གྲོང་ཚོ་རིམ་པ་དང་པོ་དང་གཉིས་པའི་གཞུང་ལམ་ཤར་གཏོང་ཐུབ་ནས་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་གཞུང་ལམ་130གསར་སྐྲུན་རྒྱས་སྐྲུན་བྱས་པ་དང་སྤྱི་ལེ་3080ཡོད་པ་རེད། གློག་དྲ་ཨ་མ་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་ཤང(གྲོང་རྡལ)ཚང་མར་རྒྱ་སྐྱེད་ཐུབ་ནས་གྲོང་ཚོ་ཚང་མར་སྦྲག་ལས་ཡོད་པ་དང་། འགུལ་བདེའི་འཕྲིན་གཏོང་དྲ་བ་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་ཁྱབ་པ། གྲོང་གསེབ་མི་འབོར་གྱི་འཐུང་ཆུ་གཙང་མ་འགན་ལེན་ཡང་ཐུབ་ཡོད། མཐའ་མཚམས་གྲོང་ཚོའི་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་མངོན་གསལ་དོད་པོས་ལེགས་སུ་ཕྱིན་ནས། ཐོན་ལས་སྣ་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཤུགས་ཆེན་ཕྱིན་ཏེ་མཐའ་མཚམས་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་དང་འཚོ་བའི་ཆུ་ཚད་མངོན་གསལ་དོད་པོས་ལེགས་སུ་ཕྱིན་ཡོད།

ཁོར་ཡུག་མཛེས་པའི་འབྱོར་འབྲིང་གྲོང་ཚོ་རེ་རེའི་བཀྲག་མདངས་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་སུ་འཚེར་ཏེ། སྐལ་བཟང་མེ་ཏོག་ལྟར་གངས་ལྗོངས་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་སུ་གཞིས་ཚུགས་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་ཆ་སྲུང་བཞིན་ཡོད།

2020ལོར་ཉིང་ཁྲི་གྲོང་ཁྱེར་སྨན་གླིང་རྫོང་གནས་ཡུལ་ལྷོ་པ་མི་རིགས་ཤང་ཁྱུང་གླིང་གྲོང་ཚོའི་ཡུལ་མི་གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་ངང་ཁང་པ་གསར་པའི་ནང་སྤོས་ཤིང་། གསར་དུ་བརྒྱབ་པའི་བོད་བཟོའི་ཁང་པ་སྟར་པ་རེ་རེ་དང་། གནས་ཡུལ་རོང་གི་ལྟ་ན་སྡུག་པའི་ཡུལ་ལྗོངས་ཕན་ཚུན་གཞི་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་ཏེ་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་རྣམ་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད།

གནས་སྤོས་བྱ་ཡུལ་ཡིན་པའི་ཁྱུང་གླིང་གྲོང་ཚོ་གསར་པ་དེ་2019ལོའི་ཟླ་8པ་ནས་བཟུང་ལས་འགོ་བཙུགས་པ་དང་། ཁྱོན་མ་དངུལ་སྒོར་ཁྲི་7500བཏང་ཡོད། ཡུལ་མིའི་གྲས་སུ་སྤྱི་ལེ་14ཡི་ས་ནས་ཡོང་བའི་གྲོང་ཚོ་རྙིང་པའི་ཡུལ་མི་ཡོད་པ་ཕུད། ད་དུང་ཆབ་མདོའི་ས་ངན་ས་ཁུལ་ནས་སྤོས་པའི་དུད་ཚང་12ཀྱི་མི་62ཡོད་པས་ཁྱོན་དུད་ཚང་60དང་མི་263ཟིན་གྱི་ཡོད། སྡོད་གནས་གསར་པར་བརྒྱབ་པའི་ཁང་པ་མཛེས་ལ་དམངས་ཕན་ཞབས་ཞུའི་ཚོམས་ཆེན་དང་། ཏང་འཛུགས་སྐྱོང་གི་བྱེད་སྒོ་ཁང་། ལུས་སྦྱོང་ཡོ་ཆས་སོགས་འཚོ་བའི་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་སྣ་ཚོགས་ཡོད་པས་གང་དགོས་དེ་འཛོམས་བྱུང་ཡོད།

ལོ་26ལ་སླེབས་པའི་ཡུལ་མི་ཡཱ་དབྱིང་གིས“ད་ཆ་ང་ཚོའི་འཚོ་བའི་ཆ་རྐྱེན་གྲོང་ཁྱེར་དང་འདྲ་པོ་ཡོད་དེ། གང་དགོས་ཚང་མ་ཡོད། མ་འོངས་པར་ང་ཚོས་ཁྱིམ་ཚང་མགྲོན་ཁང་འཛུགས་རྩིས་ཡོད་པས་གནས་ཡུལ་རོང་གི་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་ཡུལ་ལྗོངས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུལ་སྐོར་གྱི་ཡོང་འབབ་གསོག་ཐུབ་རྒྱུ་རེད”ཅེས་དགའ་སྤྲོའི་ངང་བཤད།

ཚོ་སྲིབ་གསུམ་དཀྱིལ་ཤང་ཏང་ཨུད་ཀྱི་ཧྲུའུ་ཅི་ཁྲེན་ཆི་ཡིས། ཏང་གི་དམངས་ཕན་སྲིད་ཇུས་ཁག་གི་རོགས་སྐྱོར་འོག དེ་གའི་མང་ཚོགས་470དབུལ་སྒྲོལ་བྱུང་བ་དང་། མེས་རྒྱལ་གྱི་མཐའ་མཚམས་སུ་གནས་པའི་འབྱོར་འབྲིང་གྲོང་ཚོ་དག་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་ཡུལ་ལྗོངས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་ནས་ས་གནས་དེ་གའི་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་རྩྭ་རྩི་ཤིང་གཅིག་ཀྱང་མ་ལུས་པར་སྲུང་བཞིན་ཡོད།