བོད་རྙིང་པར་ཐོན་སྐྱེད་བྱེད་སྟངས་ཧ་ཅང་ཞན་པ་དང་ཞིང་ལས་ཐོན་སྐྱེད་ཐད་དུས་ཡུན་རིང་པོ་གདོད་མའི་རྨོ་འདེབས་བྱེད་སྟངས་སྤྱོད་ཀྱི་ཡོད། དམངས་གཙོའི་བཅོས་སྒྱུར་བྱས་རྗེས་བོད་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་བྱེད་སྟངས་ལ་གནམ་ས་བླ་འོག་ཏུ་འགྱུར་བ་ལྟ་བུའི་འགྱུར་ལྡོག་བྱུང་ཡོད། འདི་ནི་ལྷོ་ཁ་གྲོང་ཁྱེར་སྣེ་གདོང་ཆུས་བསམ་མཁར་གྲོང་ཚོས་དེང་རབས་ཀྱི་ཞིང་ལས་འཕྲུལ་ཆས་སྤྱད་དེ་ལོ་ཏོག་བརྔ་བསྡུ་བྱེད་བཞིན་པ།

ལྷོ་ཁ་གྲོང་ཁུལ་ནས་ཐོན་ཏེ་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོའི་བྱང་ངོགས་སུ་གནས་པའི་སྐྱེད་པ་ཤང་དུ་སྤྱི་ལེ་20ཙམ་བསྐྱོད་རྗེས་གསར་འགོད་པ་གང་སར་དཔྱིད་དཔལ་རབ་ཏུ་བཞད་པའི་གྲོང་ཚོ་དེར་འབྱོར་བྱུང་། ང་ཚོས་དེ་སྔ་དབུལ་པོ་དབུལ་རྐྱང་ཡིན་པའི་བསམ་མཁར་གྲོང་ཚོ་དང་། “ནང་གཟན”རོགས་རེས་ཚོགས་ཆུང་གི་ལོ་རྒྱུས་བཤམས་སྟོན་ཁང་། “ནང་གཟན”རོགས་རེས་ཚོཌ་ཆུང་གི་སྔ་དེང་འགྲེམས་སྟོན་ཁང་བཅས་སུ་བསྐྱོད་པ་ཡིན།

“ནང་གཟན”ཞེས་པ་ནི་ཞིང་བྲན་ལ་ཟེར་བ་དང་ཁོང་ཚོར་ཐོན་སྐྱེད་རྒྱུ་ཆ་མེད་ལ་མི་ལུས་རང་དབང་དེ་བས་མེད། ཞིང་བྲན་བདག་པོས་ཁོང་ཚོར“སྐད་ཆ་ཤོད་ཤེས་པའི་དུད་འགྲོ”ཞེས་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད། ཁོང་ཚོ་བ་ཚང་ནང་འཚོ་བ་སྐྱེལ་བ་དང་ཉིན་ཐོག་ཉིན་བརྩེཌ་ཀྱིས་ངལ་རྩོལ་བྱེད་དགོས་ཀྱི་ཡོད། དམངས་གཙོའི་བཅོས་སྒྱུར་མ་བྱས་གོང་བསམ་མཁར་གྲོང་ཚོར“ནང་གཟན”དུད་ཚང་11ཡོད་པ་དེ་དག་ཡ་ང་བའི་འཚོ་བ་སྐྱེལ་དགོས་ཀྱི་ཡོད། 

 གཞིས་ཀའི་བདག་པོའི་བཤུ་གཞོག་དང་གཉའ་གནོན་དྲག་པོའི་འོག་དཀའ་སྡུག་ཚད་མེད་མྱོང་དགོས་པ་དང་མི་ལུས་ལ་རང་དབང་གཏན་ནས་མེད།

དམངས་གཙོའི་བཅོས་སྒྱུར་བྱས་རྗེས་གཞིས་ཀའི་བདག་པོ་རྩ་མེད་བཏང་བ་ལས་ཞིང་བྲན་ཚོར་ཡར་ལངས་བཅིངས་འགྲོལ་ཐོབ་ཡོད། དམངས་གཙོའི་བཅོས་སྒྱུར་བྱས་རྗེས་ཀྱི་ལོ་2པ་དེར་ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་གི་འགོ་ཁྲིད་འོག་བསམ་མཁར་གྲོང་ཚོའི་གྲོང་མི་ཚོས་རང་མོས་ཀྱི་རྩ་དོན་གཞིར་བཟུང་རོགས་རེས་ཚོགས་ཆུང་འཛུགས་རྒྱུའི་གཏན་འཁེལ་བྱས་པ་རེད།

སྐབས་དེ་དུས་ཆ་རྐྱེན་ཅུང་བཟང་བའི་མི་ཚོས་སྔ་རྗེས་སུ་རོགས་རེས་ཚོགས་ཆུང་བཙུགས་ཤིང་། རྨོ་འདེབས་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་ཞན་པ་དང་ཐོན་སྐྱེད་རྒྱུ་ཆ་ཧ་ཅང་དཀོན་པའི“ནང་གཟན”ཚོ་དང་མཉམ་དུ་ཚོགས་ཆུང་འཛུགས་འདོད་ཡོད་མཁན་མེད་རུང་། ཁོ་ཚོས་རང་དམའ་རང་འབེབས་མ་བྱས་པར་ཡུལ་མི་ཚེ་རིང་ལྷ་མོའི་སྣེ་ཁྲིད་འོག“ནང་གཟན”དུད་ཚང་11མཉམ་དུ་དབུལ་པོའི“ནང་གཟན”རོགས་རེས་ཚོགས་ཆུང་དང་པོ་དེ་བཙུགས་པ་རེད།

ཚེ་རིང་ལྷ་མོ་1926ལོར་བོད་ལྗོངས་ལྷོ་ཁའི་ལྷུན་རྩེ་རྫོང་གསང་སྔགས་ཆོས་གླིང་གི་བ་ཚང་གོག་ཧྲུལ་ཞིག་ཏུ་སྐྱེས་པ་དང་བྱིས་དུས་ཀྱི་འཚོ་བ་ཨ་མའི་སྒལ་པ་དང་བ་ཚང་དུ་སྐྱེལ་དགོས་བྱུང་ཡོད།

1959ལོར་དམངས་གཙོའི་བཅོས་སྒྱུར་གྱི་དཔྱིད་རླུང་ལྡང་བ་དེ་བསམ་མཁར་གྲོང་ཚོའི“ནང་གཟན”ཚོའི་ངོས་ནས་བརྗོད་ན་གཉའ་གནོན་ལས་ཐར་བ་དང་། རོགས་རེས་ཚོགས་ཆུང་བཙུགས་པ། ཞིང་བྲན་ཡར་ལངས་ཀྱིས་བཅིངས་འགྲོལ་ཐོབ་པ། བཅིངས་འགྲོལ་དང་འབད་འབུངས་ཀྱི་དུང་བརྡ་གྲགས་པ་བཅས་རེད། དེ་སྔའི་དཀའ་སྡུག་དག་ནི་ཕྱིར་མིག་ལྟ་མི་ཕོད་པའི་འདས་དོན་ཞིག་ཡིན་པས“ནང་གཟན”ཚོ་ཡིད་ཐང་ཆད་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་ད་ཆ་ཁོ་ཚོ་བདེན་དོན་ཆེད་ཕྱིར་བཤོལ་མི་བྱེད་པ་དང་འབད་བརྩོན་ལྷོད་མེད་ཀྱིས་བདེ་སྐྱིད་ཕྱོགས་སུ་སྐྱོད་པའི་ཡིད་ཆེས་བརྟན་དུ་སོང་སྟེ“རང་ཉིད་ལ་བདག་པའི་རྐང་པ་ཡོད་པས་ང་ཚོ་བདེ་སྐྱིད་ཕྱོགས་སུ་སྐྱོད་ངེས་རེད”ཅེས་པའི་ཚེ་རིང་ལྷ་མོའི་སྐད་ཆ་ལས་ཁོང་དང་འདྲ་བའི“ནང་གཟན”ཚོར་ལྕག་སྐུལ་ཐེབས་པ་དང་རེ་བ་ཚད་མེད་སྦྱིན་ཡོད།

“ནང་གཟན”རོགས་རེས་ཚོགས་ཆུང་དང་པོ་དེ་བཙུགས་མ་ཐག་རྨོན་གླང་3དང་། ཐོང་གཤོལ་རྙིང་པ་2 ཐོ་བ་རྙིང་པ་3བཅས་ཁོ་ན་ལས་མེད་པས་གྲོང་ཚོ་ཡོངས་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་རྒྱུ་ཆ་ཉུང་ཤོས་ཀྱི་རོགས་རེས་ཚོགས་ཆུང་དུ་གྱུར་ཡོད། དེ་ལྟར་དབུལ་པོའི་ཚོགས་ཆུང་དེས་ཕམ་མི་འདོད་པའི་ངར་ཤུགས་ལ་བརྟེན་ནས་མཐུན་སྒྲིལ་རྡོག་རྩ་གཅིག་སྒྲིལ་གྱིས་ཐོན་སྐྱེད་ལས་ལ་གཞོལ་བས་རོགས་རེས་ཚོགས་ཆུང་གཞན་ལས་འབྲུ་རིགས་ཐོན་འབབ་མང་བ་བྱུང་སྟེ་རང་མཁོ་རང་འདོན་ཐུབ་པ་མ་ཟད། ད་དུང་འབྲུ་རིགས་ལྷགས་མ་རྣམས་བཙོངས་ནས་སོན་དང་། ཕྱུགས་རིགས། ཞིང་ལས་ཡོ་བྱད་བཅས་དང་བརྗེ་པོ་བརྒྱབ་པ་རེད།

“ནང་གཟན”རོགས་རེས་ཚོགས་ཆུང་དང་པོ་ཞེས་པ་ནི“ནང་གཟན”ལས་གྲུབ་པའི་རོགས་རེས་ཚོགས་ཆུང་དང་པོ་དེ་ཡིན་མོད། འོན་ཀྱང་ཁོ་ཚོས་དཀའ་སྤྱད་སྙིང་རུས་ཀྱིས་བློས་གཏོང་མང་པོ་བྱས་པ་ལས“དང་པོ”མང་པོ་ཞིག་བཏོད་ཡོད། གྲུབ་འབྲས་དེ་དག་ནི་གནམ་ནས་ཟགས་པ་ཞིག་མིན་ལ་སྒུག་རྟེན་སློང་སོགས་ལས་བྱུང་བ་ཞིག་མིན་པར་ཞོགས་སྔ་ལངས་དང་དགོང་ཕྱི་ཉལ་གྱིས་མ་ཤེས་པའི་ཞིང་ལས་རྣམས་ཚོགས་ཆུང་གཞན་གྱི་ཞིང་ནང་དུ་བསྐྱོད་དེ་ལྟ་བ་དང་སྦྱོང་བ་སོགས་བྱས་ཏེ་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་མི་ཚང་མས་མཐུན་སྒྲིལ་འབད་འཐབ་བྱས་པས“ནང་གཟན”རོགས་རེས་ཚོགས་ཆུང་ལ་གྲུབ་འབྲས་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་ཐོབ་ཡོད། སྐབས་དེ་དུས་ཀྲུང་གུང་བོད་ལྗོངས་ལས་དོན་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་ཧྲུའུ་ཅིའི་འགན་འཁུར་བཞིན་པའི་ཀྲང་ཅིན་ཝུའུ་ཡིས“ཁོ་ཚོས་ནང་གཟན་ལ་བཅིངས་འགྲོལ་དངོས་འབྲེལ་ཐོབ་པར་མིག་དཔེ་བཏོན་པ་དང་། ཁ་ཕྱོགས་གསལ་སྟོན། ཞིང་པ་དབུལ་ཕོངས་རྣམས་དབུལ་ཡང་སྙིང་སྟོབས་མི་ཉམས་པ་མཚོན་པ། ངར་ཤུགས་ཆེ་བའི་དཔའ་བོའི་ཉམས་འགྱུར་དང་། འབད་འབུངས་ཆེར་སྐྱེད། རང་མགོ་རང་ཐོན་བཅས་ཀྱི་བློ་སྟོབས་ཆེན་པོ་མངོན་པར་བྱས་ཡོད”ཅེས་གདེང་འཇོག་བཟང་པོ་གནང་ཡོད།

བསམ་མཁར་གྲོང་ཚོའི་གྲོང་ལམ་གྱི་གཡས་གཡོན་དུ“ནང་གཟན”རོགས་རེས་ཚོགས་ཆུང་ལ་དྲན་གསོ་བྱ་ཆེད་ཆེད་དུ་བཙུགས་པའི་བཤམས་སྟོན་ཁང་ཞིག་མིག་ལམ་དུ་ཁྲ་ལམ་མེར་མངོན་ཞིང་། བཤམས་སྟོན་ཁང་དུ་པར་རིས་དང་དངོས་པོ་སྣ་ཚོགས་འགྲེམས་སྟོན་བྱས་ཏེ་མི་མང་པོ་ཞིག་དབུལ་པོའི་སྙིང་སྟོབས་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་པར་འགྲོ་བའི་ཡིད་དབང་བཀུག་ཡོད། བསམ་མཁར་གྲོང་ཚོར་བཅའ་སྡོད་སྐྱེད་པ་ཤང་གི་གྲོང་སྡོད་ལས་དོན་རུ་ཁག་གི་ལས་བྱེད་པ་བཤམས་སྟོན་ཁང་གི་གསལ་འགྲེལ་བ་སྒྲོལ་མ་ཚེ་རིང་གིས་དབུལ་པོའི་སྙིང་སྟོབས་ནི་བསམ་པའི་རྒྱུ་ནོར་རྩ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། དེས་ང་ཚོར་རང་སྟོབས་རང་སྤེལ་བྱས་ཚེ་གཞི་ནས་ལས་དབང་ལ་འགྱུར་ལྡོག་གཏོང་ཐུབ་པའི་གནད་ལུགས་བསྟན་ཡོད་པས་ང་ཚོས་སྙིང་སྟོབས་དེ་ངེས་པར་དུ་མུ་མཐུད་དར་སྤེལ་ཡག་པོ་གཏོང་དགོས་ཞེས་བཤད།

“ནང་གཟན”རོགས་རེས་ཚོགས་ཆུང་གི་བཤམས་སྟོན་ཁང་དང་པོ་ནས་དོན་སྐབས་གྲལ་འགྲིག་པའི་བོད་བཟོའི་སྡོད་ཁང་མུ་ཏིག་སྟར་ལ་རྒྱུས་པ་ལྟར་མིག་ལམ་དུ་མངོན་བྱུང་། ཞིང་ཁྱིམ་དུ་སྐྱོད་སྐབས་ཁྱིམ་སྤྱོད་གློག་ཆས་དང་ཁྱིམ་ཆས་གང་མཁོ་ཆ་ཚང་པོ་ཡོད་པས་ཐོན་སྐྱེད་རྒྱུ་ཆ་མེད་པའི་སེམས་ཁྲལ་བྱེད་དགོས་མེད་ལ། བ་ཚང་དུ་སྡོད་མཁན་གྱི“ནང་གཟན”དག་དེང་རབས་ཅན་གྱི་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་འཚོ་བར་རོལ་བཞིན་འདུག

“ནང་གཟན”རོགས་རེས་ཚོགས་ཆུང་དང་པོའི་ངོས་ནས་བརྗོད་ན། དབུལ་ཕོངས་དང་གཉའ་གནོན་ནི་དྲན་གསོ་བྱེད་མི་བཟོད་པ་ཞིག་རེད་ལ། བཅིངས་འགྲོལ་དང་འབད་འཐབ་ནི་བདེན་དོན་ཆེད་ཕྱིར་བཤོལ་མི་བྱེད་པའི་མི་དམངས་ཀྱི་གདམ་ག་ཞིག་ཀྱང་རེད།

ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འཕོ་འགྱུར་ཆེན་པོ་དང་གནམ་ས་བླ་འོག་ཏུ་འགྱུར་བ་ལྟ་བུའི་འགྱུར་ལྡོག “ནང་གཟན”རོགས་རེས་ཚོགས་ཆུང་དང་པོར་གནམ་ས་བླ་འོག་ཏུ་འགྱུར་བ་ལྟ་བུའི་འགྱུར་ལྡོག་ཆེན་པོ་བྱུང་བ་ལས་རྗེས་རབས་པ་ཚོས་ལོ་རྒྱུས་མ་བརྗེད་པར་ཏང་དང་སྲིད་གཞུང་ལ་དྲིན་ཚོར་གྱི་བསམ་པ་འཆང་བ་དང་། “ནང་གཟན”རོགས་རེས་ཚོགས་ཆུང་དང་པོའི་སྙིང་སྟོབས་ནི་རྗེས་རབས་པ་ཚོའི་མདུན་སྐྱོད་ལམ་གྱི་སྒྲོན་མེ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད།

དྲོ་འཇམ་ཉི་འོད་ཞིང་སར་རབ་ཏུ་འཕྲོས། པད་ཁའི་མེ་ཏོག་སེར་འོད་ཆེམ་ཆེམ་བཞད། བསམ་མཁར་གྲོང་ཚོའི་ཕོ་མོ་རྒན་གཞོན་དང་དུད་ཚང་མི་རེ་ངོ་རེས་མཉམ་དུ་པད་ཁ་བསྡུ་བའི་ལས་ལ་གཞོལ། ཞིང་ནང་ནས་བཙས་འཁོར་གྱི་སྒྲ་དི་རི་རིར་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་འཚོ་བར་བསྟོད་པའི་སྙན་འཇེབས་གླུ་སྒྲ་ཡང་གྲགས་འོང་།