ནག་ཆུ་ནི་ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི“ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་གསུམ་པའི”རིང་གི་དབུལ་སྒྲོལ་འགག་སྒྲོལ་གྱི་གཡུལ་ས་གཙོ་བོ་གསུམ་གྱི་གྲས་ཤིག་ཡིན་ཞིང་། བོད་ཀྱི་ས་བབ་མཐོ་ཤོས་དང་། རང་བྱུང་ཆ་རྐྱེན་ཞན་ཤོས། དབུལ་སྒྲོལ་འགག་སྒྲོལ་གྱི་དཀའ་གནད་ཆེ་ཤོས་བཅས་ཀྱི་ས་ཁུལ་དང་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་གྲས་ཤིག་ཡིན་པས་ཀྲུང་དབྱང་དང་ལྗོངས་ཏང་ཨུད་ཀྱི་གནད་སྨིན་དབུལ་སྐྱོར་གྱི་སྲིད་ཇུས་ལག་བསྟར་མཐར་ཕྱིན་བྱེད་པའི་ཐད་ནག་ཆུ་གྲོང་ཁྱེར་གྱིས་འགོ་ཁྲིད་ཀྱི་སེམས་ཤུགས་དབུལ་སྒྲོལ་འགག་སྒྲོལ་ཐད་གཅིག་སྡུད་དང་། ལས་དོན་གྱི་སྟོབས་ཤུགས་དབུལ་སྒྲོལ་འགག་སྒྲོལ་ཐད་གཅིག་སྡུད། སྲིད་ཇུས་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་མ་དངུལ་དབུལ་སྒྲོལ་འགག་སྒྲོལ་ལ་ཕྱོགས་པ་བཅས་མཐའ་འཁྱོངས་དང་ཆད་ལུས་མེད་པར་མགོ་ནས་མཇུག་བར་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ། ནག་ཆུ་འདི་ཉིད་ས་བབ་མཐོ་ཤོས་ཡིན་རུང་དབུལ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་གྱི་སྙིང་སྟོབས་དེ་བས་ཆེ་བ་དང་། ནག་ཆུ་འདི་ཉིད་གསོ་རླུང་དཀོན་རུང་དབུལ་སྒྲོལ་འགག་སྒྲོལ་གྱི་བྱེད་ཐབས་དང་ཉམས་མྱོང་མང་བ། ནག་ཆུའི་རང་བྱུང་ཆ་རྐྱེན་ཞན་རུང་དབུལ་སྒྲོལ་འགག་སྒྲོལ་གྱི་གྲུབ་འབྲས་ཡག་པོ་ཡོང་བ་བཅས་བྱས་ཡོད།

ཏང་འཛུགས་སྐྱོང་ལ་དམ་འཛིན་བྱས་ནས་དབུལ་སྐྱོར་གྱི་ཕན་འབྲས་ཆེ་རུ་བཏང་བ།

དབུལ་སྒྲོལ་གྱི་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་ཕན་འབྲས་ཆེ་རུ་གཏོང་ཆེད། ནག་ཆུ་གྲོང་ཁྱེར་གྱིས“གདོང་ལེན་པའི”བྱ་སྤྱོད་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ་དབུལ་སྒྲོལ་གྱི“ནང་གནས་སྒུལ་ཤུགས”ཆེ་རུ་བཏང་ཞིང་། ཕུལ་བྱུང་ཏང་ཡོན་དང་། ལས་བྱེད་པ། ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་བཅས་དབུལ་སྐྱོར་གྱི་འཐབ་ས་དང་པོར་གཅིག་སྡུད་བྱ་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ་གྲོང་ཁྱེར་ཡོངས་ཀྱིས་རྫོང་ཐད་གཏོགས་ལས་ཁུངས་ནས་ཕུལ་བྱུང་ལས་བྱེད་པ་130ཤང་དང་གྲོང་རྡལ་དུ་ལས་འགན་འཁུར་བར་འདེམས་གཏོང་དང་། ཤང་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་ཕུལ་བྱུང་ལས་བྱེད་པ་143དབུལ་སྒྲོལ་འགག་སྒྲོལ་གྱི་གཙོ་གནད་ཤང་དང་གྲོང་རྡལ་དུ་ལས་འགན་འཁུར་བར་བཀོད་སྒྲིག གྲོང་ཚོའི“ཨུ་ལྷན་གཉིས”ཀྱི་སྐབས་བརྗེ་དང་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་ཕྱུག་འགྱུར་འཇོན་ཐང་ཅན་དང་གྲོང་ཁྱེར་དུ་ལས་མི་དང་ཚོང་རྒྱག་པར་བསྐྱོད་ནས་ཕ་ཡུལ་དུ་ལོག་མཁན་སོགས་གྲོང་ཚོའི“ཨུ་ལྷན་གཉིས”ནང་སྔོན་ལ་འོས་སྦྱོར་བྱས་ནས་ལས་བྱེད་པའི་ལས་འགན་སྒྲུབ་ནུས་དང་ཕྱོགས་བསྡུས་བྱང་ཚད་མཐོ་རུ་བཏང་ཡོད།

“ཏང་ཡོན་ཞིག་ཡིན་པའི་ངོས་ནས་མང་ཚོགས་ཚོའི་སྣེ་ཁྲིད་དེ་ཕྱུག་པོ་ཆགས་པ་བྱ་རྒྱུ་ནི་ངའི་འགན་འཁྲི་རེད”ཅེས་སོག་རྫོང་དཀར་སྨད་ཤང་གི་ཏང་ཡོན་ཕྱུག་འགྱུར་སྣེ་ཁྲིད་པ་སྐར་མ་བཀྲ་ཤིས་ལ་མིད་པའི་འབྲས་སྐྲན་ཕོག་ཀྱང་ཏང་གི་དབུལ་སྐྱོར་སྲིད་ཇུས་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱ་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་པ་མ་ཟད། རྡོ་སྤུངས་ཁུག་གྲོང་ཚོའི་བསོད་དཔལ་འདེབས་འཛུགས་ཆེད་ལས་མཉམ་ལས་ཁང་བཙུགས་ནས་མང་ཚོགས་དབུལ་པོ་33“ཁྱིམ་གྱི་སྒོ་རྩ་ནས་ལས་ཞུགས”ཐུབ་པར་བྱས་ཡོད།

“འགན་ལེན”བྱ་སྤྱོད་ལག་བསྟར་ཧུར་ཐག་བྱས་ནས་དབུལ་སྒྲོལ་གྱི“འགག་སྒྲོལ་སྟོབས་ཤུགས”ཆེ་རུ་བཏང་ཞིང་། 2016ལོ་ཚུན་དུ་ནག་ཆུ་གྲོང་ཁྱེར་གྱིས་གྲོང་ཚོ་རིམ་པའི་རྩ་འཛུགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་ཡུལ་ཚད་ལྡན་ཅན་གྱི་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ། རིམ་རྩིས་བྱས་ན་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་15.56བཏང་ནས་གྲོང་ཚོ་རིམ་པའི་རྩ་འཛུགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་ཡུལ་833ཚད་ལྡན་ཅན་གྱི་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས་པ་དང་། གྲོང་ཚོ(གྲོང་ལྷན)རེར་ལོ་ལྟར་ཏང་རྩ་འཛུགས་ཀྱི་ཏང་འཛུགས་སྐྱོང་ལས་དོན་གྱི་གྲོན་དངུལ་སྒོར་ཁྲི་10རེ་དོན་འཁྱོལ་བྱས་ཏེ་གཞི་རིམ་ཏང་རྩ་འཛུགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོར་འགན་ལེན་ཡོད་པ་བྱས་ནས་རྩ་འཛུགས་ཀྱི་ནུས་པ་ཆེ་རུ་ཏན་ཏིག་བཏང་ཡོད།

ཐབས་ལམ་རྒྱ་ཆེར་བཏང་ནས་ལས་ཞུགས་འབབ་འཕར་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ།

“ཏང་གི་སྲིད་ཇུས་བཟང་པོར་བརྟེན་པས་ཀུང་སི་འཕེལ་རྒྱས་རྒྱུན་མཐུད་ལེགས་སུ་ཕྱིན་པ་མ་ཟད། ས་གནས་དེ་གའི་མང་ཚོགས་ཁག་གཅིག་དབུལ་སྒྲོལ་ཕྱུག་འགྱུར་ཡོང་བར་ཡང་སྐུལ་ཁྲིད་ཐུབ་སོང”ཞེས་སྙན་རོང་རྫོང་དུ་སྐད་གྲགས་ཡོད་པའི་ཕྱུག་འགྱུར་སྣེ་ཁྲིད་པ་འཕྲིན་རྒྱལ་གྱིས་2017ལོར་ངལ་ནུས་མངགས་གཏོང་ཀུང་སི་བཙུགས་ཚུན་རིམ་རྩིས་བྱས་ན་འབབ་འཕར་སྒོར་ཁྲི་6000ལྷག་ཙམ་བཏོད་པ་མ་ཟད་མང་ཚོགས་དབུལ་པོ་4000ལྷག་ཙམ་ལས་ཞུགས་ཐུབ་རྒྱུར་སྐུལ་ཁྲིད་ཀྱང་བྱས་ཡོད།

ལས་ཞུགས་ཀྱི་ཐབས་ལམ་རྒྱ་ཆེར་གཏོང་བའི་ཐད་ནག་ཆུ་གྲོང་ཁྱེར་གྱིས“ཁག་གཅིག་རེ་དྲུག”གི་ལས་ཞུགས་འབབ་འཕར་བྱེད་ཐབས་འཚོལ་ཞིབ་བྱས་ཤིང་། 2019ལོར་གྲོང་ཁྱེར་ཡོངས་ཀྱི་ཡིག་ཚགས་དང་གཱ་བཟོས་པའི་ངལ་ནུས་དབུལ་པོས་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་རྣམ་གྲངས་བརྒྱུད་མི་3786ལས་ཞུགས་ཐུབ་རྒྱུར་སྐུལ་ཁྲིད་དང་། ཐོན་ལས་བརྒྱུད་ཐག་ཉེ་ས་དང་སྟབས་བདེ་སར་མི་11806ལས་ཞུགས། བོད་སྐྱོར་བརྒྱུད་མི108ངལ་ནུས་ཕྱིར་གཏོང་། ས་གནས་དེ་གའི་ཁེ་ལས་དང་འབྲེལ་མཐུད་བྱས་པ་བརྒྱུད་མི་1577ལས་ཞུགས། སྡོད་མལ་ཁོར་ཡུག་བཅོས་སྒྲིག་བརྒྱུད་མི་4823ལ་སྣེ་ཁྲིད། ཞབས་ཞུའི་ལས་རིགས་འཕེལ་རྒྱས་བརྒྱུད་མི་15506སྣེ་ཁྲིད་བཅས་ཐུབ་ནས་ཁྱོན་འབབ་འཕར་སྒོར་དུང་ཕྱུར་4.97བྱུང་ཡོད།

བློ་སྐྱོར་དང་རིག་སྐྱོར་ལ་བརྟེན་ནས་དབུལ་པོའི་རྩ་བ་དྲུངས་ནས་འབྱིན་པ།

ཐབས་མང་མཉམ་སྤྱོད་ཀྱིས་དབུལ་སྒྲོལ་འགག་སྒྲོལ་གྱི་ལས་དོན་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་ཆབས་ཅིག ནག་ཆུ་གྲོང་ཁྱེར་གྱིས“བློ་སྐྱོར་དང་རིག་སྐྱོར”དང“ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཕན་མེད་ཤུགས་རྐྱེན་ཆུང་དུ་གཏོང་བ”“གཉེན་སྒྲིག་མ་བྱས་པར་ཕྲུ་གུ་སྐྱེས་མཁན་བཅོས་སྒྲིག”བཅས་ཀྱི་ལོ་གསུམ་བྱ་སྤྱོད་འཆར་གཞི་3ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ་བསམ་བློའི་ཐད་ནས་མང་ཚོགས་དབུལ་པོར་དབུལ་པོའི་རྩ་བ་དྲུངས་ནས་འབྱིན་པ་དང་བདག་པོའི་འདུ་ཤེས་བཙུགས་ཏེ་རང་ཉིད་ཀྱི་དཀའ་སྤྱད་ངལ་རྩོལ་ལ་བརྟེན་ནས་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་འཚོ་བ་སྐྱེལ་དགོས་པའི་སློབ་གསོ་བརྒྱབ་ཡོད།

འདི་ལོ་ཚུན་དུ་ནག་ཆུ་གྲོང་ཁྱེར་དང་རྫོང་རིམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་ཁྱོན་སྒྲོག་འགྲེལ་ཚོགས་པ(ཚོགས་ཆུང)1753བཙུགས་ཏེ། སྒྲོག་འགྲེལ་ཐེངས་21288བྱས་པར་མང་ཚོགས་ཁྲི་167.05ལ་སློབ་གསོ་ཐེབས་པ་དང་ཆབས་ཅིག “སློབ་སྦྱོང་ཆེན་པོ་དང་། སྒྲོག་འགྲེལ་ཆེན་པོ། གྲོས་བསྡུར་ཆེན་པོ”བཅས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་གཞི་རྟེན་དུ་བྱས་ཏེ་ལས་བྱེད་པ་དང་མང་ཚོགས་ཚོ་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས“མང་ཚོགས་ཀྱི་ནང་གནས་སྒུལ་ཤུགས་སྐུལ་སློང་བྱས་ནས་འབབ་འཕར་ཕྱུག་འགྱུར་གྱིས་འབྱོར་འབྲིང་ཕྱོགས་སུ་བསྐྱོད་པ”སོགས་ཀྱི་ཆེད་དོན་ལ་དམིགས་ཏེ་གྲོས་བསྡུར་ཆེན་པོ་བྱས་པ་དང་བྱེད་སྒོ་ཐེངས་3119སྤེལ་བར་མང་ཚོགས་མི་ཐེངས་ཁྲི་16ལྷག་ཙམ་ཞུགས་ཡོད། “སྣང་ཆེན་བཞི་དང་དགའ་ཞེན་བཞིའི”མང་ཚོགས་ཀྱི་སློབ་གསོ་ལག་ལེན་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་སྟེ་ཏང་གི་དམངས་ཕན་སྲིད་ཇུས་དང་། དབུལ་སྒྲོལ་འགག་སྒྲོལ། མི་རིགས་ཆོས་ལུགས་སྲིད་ཇུས་བཅས་སྒྲོག་འགྲེལ་རྒྱ་ཁྱབ་ངང་བྱས་ཏེ་མང་ཚོགས་དབུལ་པོར་ཐོན་སྐྱེད་དང་འཚོ་བའི་ཐད་ཐབས་ལམ་འཚོལ་རོགས་དང་འཆར་གཞི་བཟོ་རོགས་བྱས་པ་དང་། “སྒོར་གཞས་འགྲན་བསྡུར”དང“ཚང་མས་གསར་བརྗེའི་གླུ་གཞས་ལེན་པ”སོགས་ཀྱི་རིག་གནས་བྱེད་སྒོ་སྒྲིག་འཛུགས་བྱས་ནས་སྤེལ་ཏེ་གོམས་སྲོལ་སྒྱུར་བ་དང་རྨོངས་དད་བསལ་ནས་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་འཚོ་བར་བཅངས་པའི་མང་ཚོགས་དབུལ་པོའི་རེ་འདོད་ཆེ་རུ་ནུས་ལྡན་བཏང་ཡོད།