▶ ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་གསུམ་པའི”རིང་སྡོད་ཁང་སྐྱོ་ཁུལ་ཆ་ཚང་ཁྲི་2000བསྒྱུར་བཀོད་བྱས་ཤིང་། 2016ལོ་ནས་2020ལོའི་ཟླ་8པའི་བར་རྒྱལ་ཡོངས་སུ་རིགས་ཁག་གི་སྡོད་ཁང་སྐྱོ་ཁུལ་ཆ་ཚང་ཁྲི་2300ལྷག་ཙམ་ལས་འགོ་ཚུགས་ནས་བསྒྱུར་བཀོད་བྱས་ཏེ། དམིགས་ཚད་ལས་འགན་ཚད་བརྒལ་ངང་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་བས། གྲོང་མི་ཁྲི་5000ཙམ་བཙོག་ཟིང་ཞན་གསུམ་གྱི་སྡོད་ཁང་སྐྱོ་ཁུལ་ནས་རྒྱ་ཆེ་ལ་དཀར་ཆ་དོད་པའི་སྡོད་ཁང་གསར་པར་སྤོས་ཡོད།

▶ 2020ལོའི་ཟླ་6པའི་བར། རྒྱལ་ཡོངས་སུ་དཀའ་ངལ་ཡོད་པའི་མང་ཚོགས་ཁྲི་3700ལྷག་ཙམ་སྤྱི་པའི་བོགས་གཏོང་ཁང་པའི་ནང་སྡོད་རྒྱུ་བྱུང་བ་དང་། ད་དུང་རིམ་རྩིས་བྱས་ན། དཀའ་ངལ་ཡོད་པའི་མང་ཚོགས་ཁྲི་2200ཙམ་ལ་སྤྱི་པའི་བོགས་གཏོང་ཁང་པའི་བོགས་གཏོང་ཁ་གསབ་དངུལ་རག་ཡོད།

བསྒྱུར་བཀོད་བྱས་རྗེས་ཀྱི་བོད་ལྗོངས་ཆབ་མདོ་གྲོང་ཁྱེར་སྨར་ཁམས་རྫོང་ཆུ་ཚན་ཁ་ཤང་ཟླ་ཤོད་གྲོང་ཚོའི་ཨར་འདམ་ལྕགས་རྩི་བས་མའི་སྡོད་ཁང་གསར་པ་དག་གྲལ་སྟར་འགྲིག་ཤིང་། གྲོང་མི་ཨ་ཤེལ་གྱི་སྡོད་ཁང་གསར་པའང་དེའི་ཁྲོད་ཡོད།

2016ལོའི་ཟླ་12པར། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ཀྲུང་དབྱང་ནོར་དཔལ་འགོ་ཁྲིད་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་བཅུ་བཞི་པའི་ཐོག་སྡོད་ཁང་གི་གནས་ཚུལ་ཁོང་དུ་ཡང་དག་ཆུད་པར་བྱས་ནས། གྲོང་མིའི་སྡོད་ཁང་གི་དགོས་མཁོ་སྐོང་རྒྱུ་དེ་གཞི་འཛིན་ས་གཙོ་བོར་བྱེད་པ་དང་། ཉོ་བ་དང་བོགས་གཏོང་གཉིས་ལྡན་གྱི་སྡོད་ཁང་ལམ་ལུགས་འཛུགས་རྒྱུ་ཁ་ཕྱོགས་གཙོ་བོར་བྱེད་པ། ཁྲོམ་ར་གཙོ་བོར་བྱེད་པ་དང་རིམ་པ་མང་བའི་དགོས་མཁོ་སྐོང་བ། སྲིད་གཞུང་གིས་གཙོ་བོར་བྱས་ནས་གཞི་རྩའི་འགན་སྲུང་མཁོ་འདོན་བྱེད་པ། རིགས་དབྱེ་སྙོམས་སྒྲིག་བྱེད་པ། ས་གནས་ཀྱིས་གཙོ་བོ་བྱེད་པ། དངུལ་རྩ་དང་། ནོར་ཁྲལ། ས་ཆ། ཁྲོམ་རའི་ལྟ་འདོམས་སོགས་ཐབས་མང་མཉམ་སྤྱོད་བཅས་ལས། ཕུགས་ཕན་གྱི་ལམ་ལུགས་བཀོད་སྒྲིག་ཆགས་པར་བྱས་ཏེ། མི་དམངས་ལ་སྡོད་ཁང་ཡོད་པ་བྱེད་དགོས་ཞེས་གསུངས་ཡོད།

ལོ་དེར་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་སྡོད་ཁང་དང་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་འཛུགས་སྐྲུན་ཐིང་གིས་ཡིག་ཚགས་དང་གཱ་བཟོས་པའི་དུད་ཚང་དབུལ་པོ་སོགས་གཙོ་གནད་ཁ་གཏད་རིགས་བཞིའི་ཉེན་ཡོད་སྡོད་ཁང་ལ་བསྒྱུར་བཀོད་བྱེད་འགོ་ཚུགས་ཡོད། ཡིག་ཚགས་དང་གཱ་བཟོས་པའི་དུད་ཚང་དབུལ་པོ་ཨ་ཤེལ་གྱི་སྡོད་ཁང་ཡང་བསྒྱུར་བཀོད་བྱེད་ཁོངས་སུ་ཚུད་ཅིང་། རྒྱ་ཆེ་ལ་དཀར་ཆ་དོད་པའི་སྡོད་ཁང་གསར་པར་སྤོས་རྗེས། ཨ་ཤེལ་གྱིས་དགའ་ཚོར་ཆེན་པོས“དངོས་གནས་སྐྱིད་པོ་འདུག”ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།

སྡོད་ཁང་སྐྱོ་ཁུལ་གྱི་བསྒྱུར་བཀོད་དམིགས་ཚད་ཚད་བརྒལ་ངང་ལེགས་སྒྲུབ་བྱུང་བ་ནས། མ་མཐའི་འཚོ་བ་འགན་ལེན་དུད་ཚང་དང་། ཡོང་འབབ་དམའ་བ། སྡོད་ཁང་ཐད་དཀའ་ངལ་ཡོད་པ་བཅས་ཀྱི་དུད་ཚང་གཞི་རྩའི་ཆར་སྤྱི་པའི་བོགས་གཏོང་ཁང་པར་སྡོད་རྒྱུ་བྱུང་བའི་བར་དང་། ཡིག་ཚགས་དང་གཱ་བཟོས་པའི་དུད་ཚང་དབུལ་པོ་ཚང་མ་བདེ་འཇགས་སྡོད་ཁང་ནང་སྡོད་རྒྱུ་བྱུང་བ་ནས་འདི་ལོ་བར་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་ཁུལ་ཆུང་རྙིང་པ་ཁྲི་3.9བསྒྱུར་བཀོད་བྱེད་འགོ་ཚུགས་པའི་བར་བཅས། “ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་གསུམ་པའི”རིང་རང་རྒྱལ་གྱི་སྡོད་ཁང་འགན་ལེན་མ་ལག་མགྱོགས་མྱུར་བསྐྲུན་ནས“སྡོད་སའི་ཁང་པ་ཡོད་པ”བྱ་རྒྱུ་དེ་མི་སེར་དུང་ཕྱུར་དུ་མའི་བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་འདུན་པར་འགྱུར་བཞིན་ཡོད།

— སྡོད་ཁང་སྐྱོ་ཁུལ་ནས་ཐོག་བརྩེགས་ཅན་གྱི་སྡོད་ཁང་དུ་སྤོས་པས་གྲོང་མིའི་སྡོད་ཁང་ཆ་རྐྱེན་ཆེས་ཆེར་ལེགས་སུ་ཕྱིན་པ།

“སྔོན་མ། སྡོད་ཁང་སྐྱོ་ཁུལ་དུ་སྡོད་སྐབས་ཁང་པ་གུ་དོག་ལ་གྲང་བ་དང་།ཕྱིར་འཆམ་འཆམ་དུ་བསྐྱོད་སའང་གུ་དོག་པའི་སྲང་ལམ་མ་གཏོགས་མེད། ཆར་པ་འབབ་པའི་སྐབས་སྲང་ལམ་དང་སྣུམ་ནག་ལམ་ཆུས་ཁེངས་ནས་འགྲོ་ས་མེད། ད་ཆ་ཁང་པ་གསར་པ་དཀར་ཆ་དོད་ལ་ཉི་མ་དྲོ་བ་དང་། ཁུལ་ཆུང་ནང་ད་དུང་ལུས་སྦྱོང་ཐང་ཆེན་དང་། འཆམ་འཆམ་དུ་འགྲོ་སའི་ལམ། ཕྲུ་གུ་རྩེད་མོ་རྩེ་ས་བཅས་ཡོད”ཅེས་པེ་ཅིང་གྲོང་ཁྱེར་ཧྥུང་ཐའེ་ཆུས་ཁྲང་ཤིན་ཏེན་སྡོད་ཁང་སྐྱོ་ཁུལ་བསྒྱུར་བཀོད་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་བཀོད་སྒྲིག་ཁང་པར་སྡོད་མཁན་གྲོང་མི་ལི་ཧྲུའུ་ཧུའེ་ཡིས་བློ་ཡིད་ཚིམ་པོས་སྡོད་ཁང་གསར་པར་སྤོས་རྗེས་ཀྱི་བདེ་སྐྱིད་འཚོ་བའི་སྐོར་བརྗོད་བྱུང་།

“ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་གསུམ་པའི”རིང་སྡོད་ཁང་སྐྱོ་ཁུལ་ཆ་ཚང་ཁྲི་2000བསྒྱུར་བཀོད་བྱས་ཤིང་། 2016ལོ་ནས་2020ལོའི་ཟླ་8པའི་བར་རྒྱལ་ཡོངས་སུ་རིགས་ཁག་གི་སྡོད་ཁང་སྐྱོ་ཁུལ་ཆ་ཚང་ཁྲི་2300ལྷག་ཙམ་ལས་འགོ་ཚུགས་ནས་བསྒྱུར་བཀོད་བྱས་ཏེ། དམིགས་ཚད་ལས་འགན་ཚད་བརྒལ་ངང་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་བས། གྲོང་མི་ཁྲི་5000ཙམ་བཙོག་ཟིང་ཞན་གསུམ་གྱི་སྡོད་ཁང་སྐྱོ་ཁུལ་ནས་རྒྱ་ཆེ་ལ་དཀར་ཆ་དོད་པའི་སྡོད་ཁང་གསར་པར་སྤོས་ཡོད། གྲོང་མིའི་སྡོད་ཁང་གི་ཆ་རྐྱེན་ལེགས་སུ་ཕྱིན་པ་དང་ཆབས་ཅིག་སྡོད་ཁང་སྐྱོ་ཁུལ་བསྒྱུར་བཀོད་བྱས་པ་དེས་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་ཕྱོགས་བསྡུས་ནུས་པ་ཆེ་རུ་ཕྱིན་པ་མ་ཟད། སྤྱི་ཚོགས་ཞི་མཐུན་བརྟན་ལྷིང་ལའང་སྐུལ་འདེད་ཐེབས་ཡོད།

— སྤྱི་པའི་བོགས་གཏོང་ཁང་པ་འགན་ལེན་དང་བོགས་གཏོང་ཁ་གསབ་དངུལ་སྤྲོད་རྒྱུ་གལ་ཆེ་མཉམ་དུ་བཞག་སྟེ། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་མ་མཐའི་འཚོ་བ་འགན་ལེན་དང་། ཡོང་འབབ་དམའ་བ། སྡོད་ཁང་ཐད་དཀའ་ངལ་ཡོད་པ་བཅས་ཀྱི་ཁྱིམ་ཚང་སྡོད་ཁང་གསར་པར་སྡོད་རྒྱུ་བྱུང་ཡོད།

“སྔོན་མ། སྡོད་སའི་ཁང་ཆུང་ལ་སྨི་ངོས་གྲུ་15ལས་མེད་པ་དང་། ཟླ་རེར་ཁང་གླ་སྒོར་800སྤྲོད་དགོས་ཀྱི་ཡོད། ད་ཆ་ཁང་པ་གསར་པར་ཉལ་ཁང་གཉིས་དང་ཚོམས་ཆེན་གཅིག་ཡོད་པ་དང་། ཟླ་རེའི་ཁང་གླའང་ཧ་ཅང་ཁེ་པོ་འདུག”ཅེས་བདེ་སྐྱིད་འཚོ་བའི་སྐོར་གླེང་སྐབས་ཆིང་ཏའོ་གྲོང་ཁྱེར་ལི་ཚང་ཆུས་ཤིན་ཧྭ་ལམ་ཁྲོམ་གཞུང་གི་གྲོང་མི་སུང་ཡུང་དབྱིས་དེ་ལྟར་བརྗོད། སྡོད་ཁང་གསར་པའི་ལྡེ་མིག་སྤྲོད་རྒྱུའི་སྐོར་ཐོས་མ་ཐག་ཞོགས་པ་ཆུ་ཚོད་དྲུག་དང་ཕྱེད་ཀ་ནས་ལངས་ཏེ། དགའ་ཚོར་ཆེན་པོས་སྡོད་ཁང་གསར་པའི་ལྡེ་མིག་ལེན་པར་སྐྱོད་པའི་གནས་ཚུལ་ད་ལྟའང་ཁོང་གིས་བློ་ལ་གསལ་པོར་ངེས་ནས་ཡོད།

ལི་ཚང་ཆུས་སུ་ཉེ་བའི་ལོ་ལྔའི་རིང་སྤྱི་པའི་བོགས་གཏོང་ཁང་པར་སྡོད་མཁན་གྲོང་མི་8421ཡོད་པ་དང་དེའི་ནང་སུང་ཡུང་དབྱི་དང་འདྲ་བའི་གྲོང་མི་རྣམས་སྡོད་ཁང་གསར་པར་སྡོད་རྒྱུ་བྱུང་བ་མ་ཟད། ད་དུང་ཁྱིམ་ཚང་མི་ཉུང་བ་ཞིག་ལ་བོགས་གཏོང་ཁ་གསབ་དངུལ་ལེན་རྒྱུ་ཡོད་པ་རེད།

སྡོད་ཁང་འགན་ལེན་དང་བོགས་གཏོང་ཁ་གསབ་དངུལ་སྤྲོད་རྒྱུ་གལ་ཆེ་མཉམ་དུ་བཞག་པ་དང་སྤྱི་པའི་བོགས་གཏོང་ཁང་པའི་འགན་ལེན་ཁྱབ་རྒྱ་ཟམ་མི་ཆད་པར་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ཞིང་། 2020ལོའི་ཟླ་6པའི་བར། རྒྱལ་ཡོངས་སུ་དཀའ་ངལ་ཡོད་པའི་མང་ཚོགས་ཁྲི་3700ལྷག་ཙམ་སྤྱི་པའི་བོགས་གཏོང་ཁང་པའི་ནང་སྡོད་རྒྱུ་བྱུང་བ་དང་། ད་དུང་རིམ་རྩིས་བྱས་ན། དཀའ་ངལ་ཡོད་པའི་མང་ཚོགས་ཁྲི་2200ཙམ་ལ་སྤྱི་པའི་བོགས་གཏོང་ཁང་པའི་བོགས་གཏོང་ཁ་གསབ་དངུལ་རག་ཡོད། ཡོང་འབབ་དམའ་འབྲིང་གི་ཁྱིམ་ཚང་གི་སྡོད་ཁང་ཆ་རྐྱེན་ལེགས་སུ་གཏོང་བ་དང་། ལས་ཀ་ཡོད་ཀྱང་ཁང་པ་མེད་པའི་ལས་བཟོ་དང་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་དུ་ལས་ཀ་བྱེད་མཁན་ཕྱི་ནས་ཡོང་བའི་ལས་མིའི་སྡོད་ཁང་གི་དཀའ་ངལ་ཞི་ལྷོད་དུ་གཏོང་ཆེད། སྤྱི་པའི་བོགས་གཏོང་སྡོད་ཁང་གིས“ཐ་སྐྱོང”གི་འགན་ལེན་ནུས་པ་འདོན་སྤེལ་བྱས་ཡོད།

— གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ཉེན་ཡོད་སྡོད་ཁང་བསྒྱུར་བཀོད་དང་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་ཁུལ་ཆུང་རྙིང་པ་བསྒྱུར་བཀོད་མཉམ་དུ་དམ་འཛིན་བྱས་ནས་མི་སེར་རྣམས་བདེ་འཇགས་དང་སྐྱིད་སྣང་དོད་པའི་སྡོད་ཁང་ནང་སྡོད་རྒྱུ་བྱུང་བ།

ཁུལ་ཆུང་ནང་གི་གློག་སྐས་ཀྱི་མཐེབ་བཀྱག་མནན་རྗེས་འཁྱུག་ཙམ་ཞིག་ལ་རང་སྡོད་སའི་ཐོག་སོར་སླེབས་ཀྱི་ཡོད། “ང་ཐོག་སོ་ལྔ་པར་སྡོད་ཀྱི་ཡོད། ཨ་མ་ཡང་ལོ་80ལྷག་ཙམ་ལ་སླེབས་ཀྱི་ཡོད། སྔོན་མ་གློག་སྐས་མེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཨ་མ་ལོ་བཅུ་གྲངས་ནང་ཕྱིར་ཐེངས་ཁ་ཤས་ལས་བསྐྱོད་མྱོང་མེད། ད་ཆ་སྡོད་ཁང་གསར་པར་གློག་སྐས་ཡོད་པས་སྟབས་བདེ་པོ་འདུག”ཅེས་ཉིང་པའོ་ཧའེ་ཧྲུའུ་ཆུས་པའེ་ཡུན་ཁྲོམ་གཞུང་ཨན་ཧྥུང་སྡེ་ཁུལ་སན་ཏིང་ཧྥང་ཁུལ་ཆུང་གི་གྲོང་མི་ཧྲེན་མིང་རུའུ་ཡིས་དེ་ལྟར་བརྗོད་བྱུང་། ད་ཆ་ཁོང་གིས་རྐུབ་སྟེགས་འཁོར་ལོ་ཅན་ཞིག་ཉོས་ནས་རྒྱུན་དུ་ཨ་མ་ཁྲིད་ནས་ཁུལ་ཆུང་གསར་པའི་ནང་འཆམ་འཆམ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།

སྡོད་ཁང་བསྒྱུར་བཀོད་བྱས་པ་དེས་མི་སེར་གྱི་ཉིན་བཞིན་ཆེ་རུ་འགྲོ་བའི་སྡོད་ཁང་གི་དགོས་མཁོ་གང་ལེགས་བསྐངས་ཤིང་། ཀྲུང་དབྱང་ནོར་སྲིད་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་འོག་གྲོང་གསེབ་ཏུ་ན་ནིང་ལོ་མཇུག་བར་གྲོང་མི་དུད་ཚང་ཁྲི་6200ཉེན་ཡོད་སྡོད་ཁང་ནས་བདེ་འཇགས་ལྡན་པའི་སྡོད་ཁང་གསར་པར་སྤོས་ཡོད། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་དུ་འདི་ལོ་གྲོང་མིའི་དུད་ཚང་ཁྲི་700ཡི་སྡོད་ཁང་རྙིང་པ་བསྒྱུར་བཀོད་བྱས་ཤིང་། འབྱུང་འགྱུར་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་སྡོད་ཁང་ཁུལ་ཆུང་བསྒྱུར་བཀོད་ཀྱི་ཕན་པ་གྲོང་མི་དུང་ཕྱུར་མང་པོར་ཁྱབ་རྒྱུ་རེད།

བོགས་གཏོང་དང་། འཚོང་བ། བསྒྱུར་བཀོད། ཁ་གསབ་བཅས་ཀྱི་བྱེད་ཐབས་མཉམ་དུ་བཟུང་བ་དང་། སྡོད་ཁང་འགན་ལེན་ཕྱོགས་ཡོངས་ལ་ཁྱབ་པ། སྡོད་ཁང་འགན་ལེན་མ་ལག་དང་སྡོད་ཁང་ཁྲོམ་རའི་མ་ལག་མཉམ་བཟུང་བཅས་བྱས་ཏེ“མི་དམངས་ལ་སྡོད་སའི་ཁང་པ་ཡོད་པ་བྱ་རྒྱུའི”དམིགས་ཚད་མངོན་འགྱུར་བྱ་རྒྱུར་མཉམ་དུ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ་རེད།