བོད་ལྗོངས་ཉིན་རེའི་ཚགས་པར་ཐོག་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་གཞིགས་ན། ཉེ་ཆར། གསར་འགོད་པར་སྨན་བཅོས་ཤེས་ལྡན་པའི“ཚོགས་སྒྲིག་རྣམ་པའི”བོད་སྐྱོར་བྱས་ནས་ལོ་ངོ་བཅུ་འཁོར་བའི་གསར་འགྱུར་ཡོངས་བསྒྲགས་ཚོགས་འདུ་ནས་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བར། 2015ལོར་ཀྲུང་དབྱང་གི་བོད་ཀྱི་ལས་དོན་སྐོར་གྱི་བཞུགས་མོལ་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་དྲུག་པའི་ཐོག་སྨན་བཅོས་ཤེས་ལྡན་པའི“ཚོགས་སྒྲིག་རྣམ་པའི”བོད་སྐྱོར་ཐབས་ཇུས་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ཚུན་གྱི་ལོ་བཅུའི་རིང་རིམ་རྩིས་བརྒྱབ་ན། བོད་སྐྱོར་ཁག་ཐེངས་11ལ་ཁྱོན་མི་ཐེངས་2417ཟིན་པའི“ཚོགས་སྒྲིག་རྣམ་པའི”བོད་སྐྱོར་རིགས་གཅིག་མཁས་ཅན་གྱིས་བོད་དུ་འོང་སྟེ། བོད་ཀྱི་སྨན་བཅོས་འཕྲོད་བསྟེན་བྱ་གཞག་ལ་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་གྱི་གྲུབ་འབྲས་ཐོབ་པར་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ་བརྒྱུད། “ཆག་པ་གཉིས་དང་། མཐོ་རུ་གཅིག སྨན་བཅོས་ཐུབ་པ་གསུམ”གྱི་ལས་ཀའི་དམིགས་ཚད་བདེ་བླག་ངང་མངོན་འགྱུར་བྱུང་སྟེ། མི་རིགས་ཁག་གི་མང་ཚོགས་ལ་བདེ་ཐང་བྱུང་ཚད་དང་བདེ་སྐྱིད་ཐོབ་ཚད་མངོན་གསལ་དོད་པོས་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ཡོད།

ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བར་གཞིགས་ན། 2020ལོའི་ལོ་མཇུག་བར་དུ། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་སྦྲུམ་མ་ཤི་ཚད་དེ་2014ལོའི་ཁྲི་108.86/10ནས་ཁྲི་48/10བར་ཆག་པ་དང་། ཕྲུ་གུ་དམར་འབྱར་ཤི་ཚད་16.81‰ནས་7.6‰བར་ཆག་པ། མི་རེའི་ཆ་སྙོམས་སྔོན་དཔག་ཚེ་ཚད་ལོ་72.19བར་མཐོ་རུ་ཕྱིན་པ་དེ་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་མདུན་གྲལ་དུ་སླེབས་པ།“ནད་ཆེན”400ཙམ་བོད་ནས་སྨན་བཅོས་ཐུབ་པ། “ནད་འབྲིང”2200ལྷག་ཙམ་གྲོང་ཁྱེར(ས་ཁུལ)ནས་སྨན་བཅོས་ཐུབ་པ། “ནད་ཆུང”མང་ཆེ་བ་རྫོང་དང་། ཤང་། གྲོང་རྡལ་བཅས་ནས་སྨན་བཅོས་ཐུབ་སྟེ། མི་རིགས་ཁག་གི་མང་ཚོགས་ཀྱི་བདེ་ཐང་ཆུ་ཚད་མངོན་གསལ་དོད་པོས་མཐོ་རུ་ཕྱིན་ནས་སྔོན་གཏན་འཁེལ་བའི་དམིགས་ཚད་དུས་བཀག་ལྟར་མངོན་འགྱུར་བྱུང་ཡོད།

“ཚོགས་སྒྲིག་རྣམ་པའི”རོགས་སྐྱོར་བྱས་པ་བརྒྱུད། བོད་ཀྱི་སྨན་ཁང་གི་རིམ་པ་འཛུགས་སྐྱོང་ལ་མཆོང་སྐྱོད་ལྟ་བུའི་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་ཞིང་། མིག་སྔར་གྲོང་ཁྱེར་མི་དམངས་སྨན་ཁང་6“ཀ་པ་རིམ་པ་གསུམ་པའི”སྨན་ཁང་ལ་བདེ་བླག་ངང་རིམ་སྤོར་བྱས་པ་དང་རྫོང་མི་དམངས་སྨན་ཁང་7“ཀ་པ་རིམ་པ་གཉིས་པའི”སྨན་ཁང་ལ་བདེ་བླག་ངང་རིམ་སྤོར་ཐུབ་ཡོད། རོགས་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་ཞིང་ཆེན་དང་གྲོང་ཁྱེར་ཁག་གི་སྨན་ཁང་184དང་རོགས་སྐྱོར་དང་ལེན་སྨན་ཁང་དབར་ལ་རོགས་ཁྲིད་ལམ་སྲོལ་བཙུགས་ཤིང་། “ཚོགས་པས་ཚོགས་པ་འཁྲིད་པ”དང“དགེ་རྒན་གྱིས་དགེ་ཕྲུག་འཁྲིད་པ”སོགས་ཀྱི་བྱེད་ཐབས་སྤྱད་པ་བརྒྱུད། རིམ་རྩིས་བརྒྱབ་ན་སྨན་བཅོས་ཚོགས་པ་2039ལ་རོགས་ཁྲིད་བྱས་པ་དང་། ས་གནས་དེ་གའི་སྨན་དོན་པ་5416གསོ་སྐྱོང་བྱས་པ། རིམ་པ་གསུམ་པ་དང་བཞི་པའི་གཤགས་བཅོས་རིགས་ཁྲི་13.6བྱས་པ། ལག་རྩལ་གསར་པ་5211ཁྱབ་གདལ་བཏང་བ། སྟོང་ཆ་2806བཅས་གསབ་ཡོད།