“ཐཱན་གཉིས”ཀྱི་དམ་བཅའ་དང་རང་བདག་བྱ་སྤྱོད་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ཐག་གཅོད་ཡང་དག་བྱེད་དགོས།
སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་བཏོན་གནང་བའི་སྐྱེ་ཁམས་ཤེས་དཔལ་འཛུགས་སྐྱོང་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བར་ངེས་པར་དུ་ཐག་གཅོད་ཡང་དག་བྱེད་དགོས་པའི་འབྲེལ་བ་གལ་ཆེན་ལྔའི་ཁྲོད། “‘ཐཱན་གཉིས’ཀྱི་དམ་བཅའ་དང་རང་བདག་བྱ་སྤྱོད་ཀྱི་འབྲེལ་བ”ནི་དེའི་གྲས་ཤིག་ཡིན། ང་ཚོས“ཐཱན་གཉིས”ཀྱི་དམིགས་ཚད་མངོན་འགྱུར་བྱེད་པའི་གལ་ཆེའི་རང་བཞིན་ལ་ངོས་འཛིན་གང་ལེགས་བྱེད་དགོས་ཤིང་། དམ་བཅའ་བརྩི་སྲུང་དང་བློ་བརྟན་འགྱུར་མེད་ངང་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་བློ་སྟོབས་དང་འགན་འཁྲི་འཁུར་སེམས་ཡོད་དགོས་ལ། གཟབ་ནན་ངང་གོམ་པ་བརྟན་སྤོ་དང་ལས་དོན་སྒྲུབ་མཁས་པའི་བློ་གྲོས་དང་ཐབས་ཇུས་ཡང་ལྡན་དགོས།
སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས“ཐཱན་ཚད་མཐོ་ཤོས་དང་ཐཱན་ཚད་སྙོམ་སྦྱོར་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་ནི་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གིས་བསམ་གཞིགས་གཟབ་ནན་བྱས་ཏེ་བཏོན་པའི་འཐབ་ཇུས་ཀྱི་ཐབས་ཇུས་གལ་ཆེན་ཞིག་རེད་ལ། ང་ཚོས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཁས་བླངས་པའི་བརྗིད་ཉམས་ལྡན་པའི་དམ་བཅའ་ཞིག་དང་། དཔལ་འབྱོར་གྲུབ་ཆའི་ཕྱོགས་སྒྱུར་རིམ་སྤོར་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་། ལྗང་མདོག་ཐཱན་ཉུང་ཐོན་ལས་ཀྱི་འགྲན་རྩོད་ལེགས་ཆ་ཆགས་པ། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་མངོན་འགྱུར་བྱེད་པའི་ནང་གནས་ཀྱི་བླང་བྱ་བཅས་ཀྱང་རེད”ཅེས་བསྟན་གནང་ཡོད། དེ་ནི་གཞན་སྐུལ་འོག་སྒྲུབ་དགོས་པ་ཞིག་མིན་པར་ང་ཚོ་རང་ཉིད་ནས་ངེས་པར་དུ་སྒྲུབ་དགོས་པ་ཞིག་རེད།
ད་ལོ་ནི“ཐཱན་གཉིས”ཀྱི་དམིགས་ཚད་བཏོན་ནས་ལོ་ལྔ་འཁོར་བའི་ལོ་ཡིན་ཞིང་། ལོ་ལྔའི་རིང་ཀྲུང་གོས་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་ཏན་ཏིག་གི་བྱ་སྤྱོད་ལ་བརྟེན་ནས་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ལྗང་མདོག་ཕྱོགས་སྒྱུར་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ། གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་ལ་ཁ་གཏད་གཅོག་ཆེད་སྟོབས་ཤུགས་དང་བློ་གྲོས་ལེགས་སྐྱེས་ཕུལ་ཡོད། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཏང་གི་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་བཅུ་པའི་ཐོག་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི“རྟེན་གཞི་གཅིག་དང་དཔེ་སྟོན་གཉིས”ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་བཀོད་པ་གསར་པ་ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་འཛུགས་པ་དང་། ལྗོངས་ནང་ཁུལ་གྱི་མཁོ་སྤྲོད་འགན་ལེན་དང་ལྗོངས་ཕྱིར་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མ་ཕྱིར་གཏོང་ལ་གཙོ་གནད་ཐོག་སྤྱི་འདོམས་བྱེད་པ། ནུས་རྒྱུ་གཙང་མ་གཙོ་བོར་འཛིན་པ་དང་ནུས་མང་མཉམ་སྤེལ་གྱི་ནུས་ཁུངས་མ་ལག་རགས་ཙམ་འཛུགས་པ་བཅས་བྱས་ནས་མཁོ་སྤྲོད་འགན་སྲུང་ནུས་པ་མངོན་གསལ་དོད་པོས་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས་པ་བཏོན་ཡོད། འབྲི་ཆུའི་སྟོད་རྒྱུད་དང་། རྫ་ཆུའི་སྟོད་རྒྱུད། བོད་ཤར་རྒྱུད་ཀྱི་གཡུ་རྫ་སོགས་ཆུའི་མཛེས་ལྗོངས་གཞི་གཅིག་ཅན་གྱི་རྟེན་གཞི་མང་པོ་ཞིག་བསྐྲུན་པར་བརྟན་པོའི་ངང་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ་དང་། བོད་ཤར་ལྷོ་ནས་གཡོད་ཀང་ཨའོ་ཁུག་ཆེན་བར་གྱི་ཆན་ཧྥུའུ±800ཡི་ཆེས་མཐོ་གནོན་ཐད་རྒྱུག་གློག་གཏོང་འགོ་ཚུགས་པ། ལྷོ་རི་བྱང་རིའི་སྔོ་འགྱུར་ལས་གྲྭ་ཚ་ཚ་འུར་འུར་ངང་འགོ་ཚུགས་པ་སོགས་ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་གོང་འོག་ཚང་མས“ལྗང་མདོག”གི་ལས་ལ་གཞོལ་བ་དང“གསར་པར”བརྟེན་ནས་དར་རྒྱས་ཡོང་བར་བྱེད་པ། “ཐཱན་གཉིས”ཀྱི་འཐབ་ཇུས་ལ་བརྟན་ཞིང་གོ་རིམ་ལྡན་པའི་ངང་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ཏེ། ཐཱན་ཚད་མཐོ་ཤོས་དང་ཐཱན་ཚད་སྙོམ་སྦྱོར་ལ་ལེགས་སྐྱེས་ཧུར་ཐག་ཕུལ་ཡོད།
“ཐཱན་གཉིས”ཀྱི་དམ་བཅའ་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་པར་ང་ཚོའི་ཆོད་སེམས་དང་རྣམ་འགྱུར་ཧ་ཅང་བརྟན་པོ་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་ངེས་པར་དུ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ལ་གཞི་ཚུགས་པ་དང་དོན་དངོས་དང་ཟུང་འབྲེལ་བྱས་ནས་རང་བདག་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་དགོས། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས“ང་ཚོས་ཁས་བླངས་པའི‘ཐཱན་གཉིས’ཀྱི་དམིགས་ཚད་ནི་བློ་བརྟན་འགྱུར་མེད་ཞིག་ཡིན་མོད། འོན་ཀྱང་དམིགས་ཚད་དེར་སླེབས་པའི་ཐབས་ལམ་དང་། བྱེད་སྟངས། མྱུར་ཚད། ཤུགས་ཚད་བཅས་ང་ཚོ་རང་ཉིད་ལ་བརྟེན་དགོས”ཞེས་གསུངས་ཡོད། “ཐཱན་གཉིས”ཀྱི་དམིགས་ཚད་མངོན་འགྱུར་བྱ་རྒྱུ་ནི་ལས་སླ་མོ་ཞིག་གཏན་ནས་མིན། ལྷག་པར་དུ་མིག་སྔར་གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གི་གནད་དོན་ཆབ་སྲིད་ཅན་གྱི་འཕེལ་ཕྱོགས་ཇེ་ཆེར་འགྲོ་བ་དང་། ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གཅིག་གིས་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་ལ་ཁ་གཡར་ནས་ཐཱན་སྒོ་ཁྲལ་སོགས་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་བཏོན་ཏེ་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བཞིན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ལ་བཙོག་འབུད་ཉུང་གཏོང་གི་འགན་འཁྲི་འགེལ་བ་སོགས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བཞིན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཆེ་ཤོས་ཡིན་པའི་ཀྲུང་གོས“ཐཱན་གཉིས”ཀྱི་དམིགས་ཚད་བརྟན་སྲུང་བྱེད་དགོས་ལ་སྟབས་བསྟུན་ངང་ཐབས་ཇུས་ལེགས་སྒྲིག་བྱས་ནས། རྒྱལ་སྤྱིའི་གར་སྟེགས་ཐོག་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་པོའི་འགན་འཁྲི་མངོན་དགོས་པ་དང་ཆབས་ཅིག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱུན་མཐུད་ཆོག་པའི་འཕེལ་རྒྱས་འགན་ལེན་བྱེད་དགོས།
ང་ཚོས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་འཆར་འགོད་དང་བརྟན་ཐོག་ཡར་བརྩོན་བྱེད་པ་དང་། ཁོར་ཡུག་གི་རྒྱུ་རྐྱེན་གྱི་རྙོག་འཛིང་རང་བཞིན་དང་སྐྱེ་ཁམས་མ་ལག་གི་ཆ་ཚང་རང་བཞིན་སོགས་ལ་ཕྱོགས་བསྡུས་བསམ་གཞིགས་བྱེད་པ། འཕེལ་རྒྱས་དང་བཙོག་འབུད་ཉུང་གཏོང་དང་། ཐཱན་ཉུང་གཏོང་དང་བདེ་འཇགས། སྲིད་གཞུང་དང་ཁྲོམ་ར། སྤྱི་ཡོངས་དང་ཆ་ཤས། ཕུགས་ཀྱི་དམིགས་ཚད་དང་དུས་ཐུང་གི་དམིགས་ཚད། རྒྱལ་ནང་དང་རྒྱལ་སྤྱི་སོགས་ཕྱོགས་མང་པོའི་དབར་གྱི་འབྲེལ་བ་སྤྱི་འདོམས་ངང་ཐག་གཅོད་ཡག་པོ་བཅས་བྱས་ཏེ། ཀྲུང་གོའི་རྒྱལ་བབ་དང་བོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ལ་གཞིགས་པའི“ཐཱན་གཉིས”ཀྱི་དམིགས་ཚད་མངོན་འགྱུར་བྱེད་པའི་ཐབས་ལམ་དང་བྱེད་སྟངས་གཏན་འཁེལ་བྱེད་པ་དང་། ཐཱན་ཚད་མཐོ་ཤོས་དང་ཐཱན་ཚད་སྙོམ་སྦྱོར་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་མྱུར་ཚད་དང་ཤུགས་ཚད་ལ་དམ་འཛིན་ཡག་པོ་བྱས་ནས། ཐཱན་ཚད་མཐོ་ཤོས་དང་ཐཱན་ཚད་སྙོམ་སྦྱོར་སྣེ་ཁྲིད་དུ་བྱེད་པ་དང་། ཐཱན་ཉུང་གཏོང་དང་། སྦགས་བཙོག་ཉུང་གཏོང་། ལྗང་མདོག་རྒྱ་སྐྱེད། འཕར་སྣོན་བཅས་ལ་མཐུན་སྦྱོར་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ། བོད་ཀྱི་དོན་དངོས་དང་མཐུན་པའི་ལྗང་མདོག་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་བུ་ཞིག་ཧུར་ཐག་གཏོད་དགོས།
འབྲེལ་ཡོད་གསར་འགྱུར།