སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཏང་ཨུད་དང་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་སྙན་སེང་གསན་སྐབས་གནང་བའི་གསུང་བཤད་གལ་ཆེན་གྱི་དགོངས་དོན་ལ་རང་ལྗོངས་སུ་ཚུར་སྣང་ལན་ཆ་ཆེན་པོ་བྱུང་བ།
“བོད་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་རང་ངོས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པས་དོན་དངོས་ལ་གཞིགས་ནས་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས” ཟླ་8ཚེས་20ཉིན། ཀྲུང་གུང་ཀྲུང་དབྱང་གི་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཀྲུའུ་ཞི། ཀྲུང་དབྱང་དམག་ཨུད་ཀྱི་ཀྲུའུ་ཞི་བཅས་ཡིན་པའི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཏང་ཨུད་དང་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་སྙན་སེང་གསན་སྐབས་གནང་བའི་གསུང་བཤད་གལ་ཆེན་ནི་དཔྱིད་རླུང་དྲོན་མོ་ཞིག་དང་འདྲ་བར་གངས་ལྗོངས་ས་མཐོའི་ས་ཕྱོགས་གང་སར་ལྡང་སྟེ། རང་ལྗོངས་ཀྱི་རྒྱ་ཆེའི་ལས་བྱེད་པ་དང་མང་ཚོགས་ཁྲོད་ཚུར་སྣང་ལན་ཆ་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད། ཡར་ཀླུང་གཙང་པོའི་ངོགས་གཉིས་ནས་གཙང་གསུམ་རོང་ཁུལ་བར་དང་། བྱང་རྩྭ་ཐང་ནས་ཇོ་མོ་གླང་མའི་འདབས་རོལ་བར། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་ཁ་གསལ་ཚིག་ནན་གྱི་གསུང་བཤད་ལ་ཐུན་མོང་གི་ངོས་འཛིན་ཟབ་མོ་བྱུང་ནས། བོད་ཀྱི་མི་རིགས་ཁག་གི་བུ་ཕྲུག་ཚོས་དངོས་སྒྲུབ་དོན་གཉེར་དང་འབད་འབུངས་ཡར་བརྩོན་བྱེད་པའི་སྟོབས་ཤུགས་ཆེན་པོ་གཅིག་ཏུ་བསྒྲིལ་ཡོད། ཚང་མས། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་མངགས་བཅོལ་ཟབ་མོ་བློ་ལ་བརྟན་པོར་བཅངས་ནས་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་བརྗོད་དོན་གཙོ་བོར་དམ་པོར་དམིགས་ཏེ། དོན་དངོས་ལ་གཞི་ཚུགས་པ་དང་ལེགས་ཆ་གང་ལེགས་བཏོན་ནས་སེམས་ནུས་གཅིག་སྒྲིལ་གྱིས“འཛུགས་གཏོད་བཞིར”སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ། མཐུན་སྒྲིལ་དང་། འབྱོར་ཕྱུག ཤེས་དཔལ། ཞི་མཐུན། མཛེས་སྡུག་བཅས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་དེང་རབས་ཅན་གྱི་བོད་ལྗོངས་གསར་པ་སྐྲུན་པའི་དུས་རབས་ཀྱི་ལེའུ་གསར་པ་ཧུར་ཐག་རྩོམ་གྱི་ཡིན་ཞེས་གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་ངང་བཤད།
སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་བོད་ཀྱི་ལས་དོན་ཡག་པོ་སྒྲུབ་པར་ངེས་པར་དུ་ཏང་གི་འགོ་ཁྲིད་མཐའ་འཁྱོངས་དང་ཏང་འཛུགས་སྐྱོང་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་དགོས་པའི་ནན་བཤད་གནང་ཡོད། དེའི་ཐད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་སྲིད་གཞུང་གཞུང་རྒྱུ་ཨུ་ལྷན་ཏང་ཨུད་ཀྱི་ཧྲུའུ་ཅི་གཞོན་པ་དང་ཀྲུའུ་རེན་ཧུའུ་ཁྲུན་ལ་མྱོང་ཚོར་ཟབ་མོ་ཡོད་ཅིང་། ཁོང་གིས་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་གཞུང་རྒྱུ་ཨུ་ལྷན་ཁོངས་གཏོགས་ཀྱིས་ཏང་གིས་གཞུང་ཁོངས་ཁེ་ལས་ལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་འགོ་ཁྲིད་བྱ་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་དང་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ་དང་། ལྗོངས་ཏང་ཨུད་ཀྱི“དབང་ཆ་ལྔའི”ལས་དོན་བླང་བྱ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་དོན་འཁྱོལ་བྱས་ཏེ། གཞུང་ཁོངས་ཁེ་ལས་ཀྱི་སྒྱུར་བཅོས་རྒྱུན་མཐུད་ཟབ་གཏོང་དང་གཞུང་ཁོངས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་འགྲན་རྩོད་ནུས་པ་དང་། གསར་གཏོད་ནུས་པ། ཚོད་འཛིན་ནུས་པ། ཉེན་འགོག་ནུས་པ་བཅས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་བོད་ཡུན་རིང་བདེ་འཁོད་དང་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ཆེད་གཞུང་ཁོངས་ཁེ་ལས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་སྐྱེས་སུ་འབུལ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་བཤད།
སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་གསུང་བཤད་གལ་ཆེན་གྱི་དགོངས་དོན་སློབ་སྦྱོང་བྱས་པ་བརྒྱུད། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་ཐིང་སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུ་ཁྲུའུ་ཡི་ཁྲུའུ་ཀྲང་གཞོན་པ་ལིའུ་ཧུང་ཅིན་ལ་སྐུལ་མ་ཆེན་པོ་ཐེབས་ཤིང་། ཁོང་གིས་སླད་ཕྱིན་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་ཐོན་ཁུངས་མུ་མཐུད་སྔོག་འདོན་གཏིང་ཟབ་བྱས་ཏེ་ས་མཐོའི་རིག་གནས“གསོན་ཤུགས་ཀྱིས་ཁེངས་པ་དང་ཕྱིར་བསྐྱོད་ཐུབ་པར”བྱས་ནས་བོད་ཀྱི་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་ཡུལ་ལྗོངས་ཚང་མ་མཐོང་ཐུབ་པ་དང་མི་སེམས་འགུལ་བའི་གཏམ་རྒྱུད་ཚང་མ་ཐོས་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་བཤད།
ལྷོ་ཁ་གྲོང་ཁྱེར་ཟངས་རི་རྫོང་ཨུད་ཀྱི་ཧྲུའུ་ཅི་སུན་ཧྲོའུ་དབྱིན་གྱིས། “ང་ཚོས་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་གསུང་བཤད་གལ་ཆེན་གྱི་དགོངས་དོན་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་གཏིང་ཟབ་བྱས་ཏེ་ཟངས་རིའི་ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་ལེགས་ཆར་གཞི་ཚུགས་ནས་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མ་དང་། ལྗང་མདོག་འཛུཌ་སྐྲུན་རྒྱུ་ཆ། ས་མཐོའི་རྒུན་འབྲུམ། རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་སོགས་ཁྱད་ལྡན་ལེགས་ཆའི་ཐོན་ལས་སྟོབས་ཤུགས་གཅིག་སྡུད་ཀྱིས་བཏོད་དེ་ས་ཁོངས་གཅིག་གི་ནུས་པར་བརྟེན་ནས་སྤྱི་ཡོངས་ལ་ཕན་པ་ཐོབ་པར་བྱ་རྒྱུ་ཡིན”ཞེས་བཤད།
བོད་ལྗོངས་སྤོ་བོའི་ས་མཐོའི་ར་མོ་ཤག་ཆེན་གྱི་ཐོན་ལས་གསར་སྤེལ་ཚད་ཡོད་ཀུང་སིའི་འགན་འཁུར་བ་ཆིའུ་ཆོན་ལེ་ཡིས། “སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་གསུང་བཤད་གལ་ཆེན་ལས་ས་མཐོའི་ཁྱད་ལྡན་ཞིང་ལས་ཐོན་རྫས་ལས་སྣོན་ཞིབ་ཚགས་བྱེད་པའི་ལམ་བུའི་ཐོག་སྐྱོད་པའི་ང་ཚོའི་གདེང་ཚོད་སྔར་བས་བརྟན་དུ་ཕྱིན་སོང་། ང་ཚོས་ཉིང་ཁྲིའི་ཐོན་ཁུངས་ལེགས་ཆ་གཞིར་བཟུང་ཐོན་ཁུངས་ལས་སྣོན་ལས་རིགས་འཕེལ་རྒྱས་ཤུགས་ཆེན་བཏང་ནས་ཚན་རྩལ་གཤོག་ཟུང་དུ་བྱེད་པ་དང་སྤུས་ཚད་རྩ་བར་བྱས་ཏེ་བོད་ཀྱི་ར་མོ་ཤག་ཆེན་ཐོན་ལས་རྩེར་སོན་ཅན་དང་སྤུས་རྟགས་ཅན་ལ་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས‘རི་སྔོན་ཆུ་དྭངས’མང་ཚོགས་ཕྱུག་པོ་ཆགས་པར་བྱེད་པའི‘གསེར་དངུལ་རིར’བསྒྱུར་བ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན”ཞེས་བཤད།
སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་མངགས་བཅོལ་ཟབ་མོ་ལས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འབྲི་གཡག་ཐོན་ལས་ལག་རྩལ་མ་ལག་ལས་གནས་ཀྱི་ཚན་རིག་མཁས་ཅན་དང་། ལྗོངས་ཞིང་འབྲོག་ཚན་རིག་ཁང་གི་ཡོན་ཀྲང་གཞོན་པ། བོད་ཀྱི་བཟོ་བོ་བཅས་ཡིན་པའི་པ་སངས་དབང་འདུས་ལ་ཕྲག་ཐོག་གི་འགན་འཁྲི་ལྕི་པོ་ཡིན་པའི་ཚོར་སྣང་བྱུང་ཞིང་། ཁོང་གིས། “ང་ཚོས་བོད་ཀྱི་ཁྱད་ལྡན་འབྲི་གཡག་ཐོན་ལས་ལ་དམིགས་ནས་ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་ཚན་ཞིབ་འགག་སྒྲོལ་བྱས་ཏེ། ཚན་རྩལ་གསར་གཏོད་སྒུལ་ཤུགས་སུ་བྱས་ནས་འབྲི་གཡག་ཐོན་ལས་ཀྱི་ཕན་འབྲས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་དང་དེ་ཉིད་རྩེར་སོན་ཅན་དང་ལྗང་མདོག་ཅན་གྱི་ཕྱོགས་སུ་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ་བོད་ཀྱི་ས་མཐོའི་དཔལ་འབྱོར་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ནུས་པ་འདོན་པ་དང་སྟོབས་ཤུགས་སྐྱེས་སུ་འབུལ་རྒྱུ་ཡིན”ཞེས་བཤད།
མངགས་བཅོལ་ཟབ་མོ་རི་བོ་ཐའེ་ཧྲན་ལས་ཀྱང་ལྕི། འབད་འཐབ་ལྷོད་མེད་བྱས་ནས་འབྱུང་འགྱུར་གསར་གཏོད་བྱེད། བོད་ཀྱི་མི་རིགས་ཁག་གི་ལས་བྱེད་པ་དང་མང་ཚོགས་ཚོས་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་གསུང་བཤད་གལ་ཆེན་གྱི་དགོངས་དོན་མཛུབ་སྟོན་དུ་བྱས་ཏེ་དོན་དངོས་ལ་གཞི་ཚུགས་པ་དང་ཡུལ་བབ་དང་བསྟུན་ནས། ས་མཐོའི་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལེའུ་གསར་རྐྱང་ཧུར་ཐག་བརྩམས་ཏེ་ཕུལ་བྱུང་གི་གྲུབ་འབྲས་ལ་བརྟེན་ནས་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་དང་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གི་ཐུགས་ཁུར་དང་ཐུགས་རེ་ཟབ་མོར་དྲིན་ལན་འཇལ་བཞིན་ཡོད།
འབྲེལ་ཡོད་གསར་འགྱུར།