ད་ལོའི་ཟླ་4པར་རྒྱལ་ཁབ་འཕེལ་སྒྱུར་ཨུ་ལྷན་དང་། ཚོང་དོན་པུའུ། ཁྲོམ་ར་ལྟ་འདོམས་སྤྱི་ཁྱབ་ཅུས་བཅས་ཀྱིས《ཁྲོམ་རར་ཞུགས་འཐུས་ཀྱི་བཀག་རྒྱའི་གསལ་ཐོ(2025ལོའི་དཔར་མ)》མཉམ་དུ་བཀྲམ་ཞིང་། དེ་གོང་ལག་བསྟར་བྱས་པའི་2022ལོའི་དཔར་མའི་བཀག་རྒྱའི་གསལ་ཐོ་དང་བསྡུར་ན། 《ཁྲོམ་རར་ཞུགས་འཐུས་ཀྱི་བཀག་རྒྱའི་གསལ་ཐོའི(2025ལོའི་དཔར་མ)》དོན་ཚན་117ནས་106བར་ཉུང་དུ་ཕྱིན་ཡོད་ལ། ཁྱབ་ཁོངས་ལ་ལ་དང་། ཞུགས་འཐུས་ཚོད་འཛིན་ལྷུག་གཏོང་། ཞུགས་འཐུས་ལྷུ་ཚིགས་ཁུ་བསྡུ་བཅས་སུ“ཞུགས་འཐུས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ལྷུག་ཏུ་གཏོང་བའི”སྲིད་ཇུས་ལག་བསྟར་བྱས་པར་བརྟེན། ལས་རིགས་མང་པོ་ཞིག་གི་ཞུགས་འཐུས་ཚོད་འཛིན་ལྷུག་ཏུ་ཕྱིན་ཡོད།

ཁྲོམ་རར་ཞུགས་འཐུས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ལྷུག་ཏུ་ཕྱིན་པར་བརྟེན་ཁྲོམ་རའི་སྒྲིག་སྲོལ་དེ་བས་ཁ་གསལ་བྱུང་བ་དང་། ཁྲོམ་རའི་ཁོར་ཡུག་དེ་བས་དྲང་གཞག་བྱུང་བ། ཁེ་ལས་ཀྱི་མ་འཇོག་སེམས་ཤུགས་འཕེལ་ནས་ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་དམངས་གཉེར་ཁེ་ལས་ལ་དེ་བས་ཡངས་པའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་བར་མཐོངས་ཐོབ་ཡོད། གྲངས་གཞི་ལས་མངོན་པར། ཟླ་5པའི་ཟླ་མཇུག་བར། ལྗོངས་ཡོངས་སུ་གཉེར་སྐྱོང་བྱེད་པོའི་དུད་ཚང་ཁྲི་58.03ཟིན་ནས་དུས་མཚུངས་ལས11.04%འཕར་ཏེ་དམངས་གཉེར་ཁེ་ལས་ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད།

སྲིད་ཇུས་ཀྱི་བཀག་རྒྱ་བསལ་བས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་རམ་འདེགས་ཐུབ་པ།

ཨ་མདོའི་ཐོག་དཀར་ཚང་ཕྱུགས་ཐོན་ལས་ཚད་ཡོད་འགན་འཁྲི་ཀུང་སི་ནི་མི་རིགས་ཀྱི་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་ཐོན་རྫས་དང་། དཀར་ཆུའི་ཐོན་རྫས། ཡུལ་ཟོག་ཐོན་ཚོང་བཅས་གཞི་གཅིག་ཏུ་འདུས་པའི་ཐོན་ལས་ཀུང་སི་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། ཀུང་སིའི་ལྟེ་བའི་ཚོགས་པས་ཕ་ཡུལ་གྱི་ཐོན་རྫས་དང་གྲངས་འཛིན་སྨྱན་སྦྱོར་མཉམ་འདྲེས་བྱས་ཏེ་རང་བདག་འགྲེམས་ཚོང་བྱེད་ཐབས་བརྒྱུད་ཞིང་འབྲོག་པའི་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་ཐོན་རྫས་ཀྱི་་བྲིན་ཚོང་ཐབས་ལམ་རྒྱ་སྐྱེད་བཏང་ནས་གྲོང་གསེབ་དཔལ་འབྱོར་སྣ་མང་ཅན་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད།

ཀུང་སིའི་འགན་འཁུར་བ་བྱང་ཆུབ་རྡོ་རྗེས“ཁྲོམ་རར་ཞུགས་འཐུས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ལྷུག་ཏུ་གཏོང་བའི་སྲིད་ཇུས་ཀྱིས་ལམ་ལུགས་རང་བཞིན་གྱི་བཀག་རྒྱ་གཏོར་ནས་གཉེར་སྐྱོང་བྱེད་པོ་སྣ་ཚོགས་འདྲ་མཉམ་ངང་འགྲན་རྩོད་ནང་ཞུགས་པར་གོ་སྐབས་བསྐྲུན་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ཆེའི་ཁེ་ལས་རྣམས་ཁྱབ་ཁོངས་གསར་པ་དང་ཁྲོམ་ར་གསར་པར་ཞུགས་པའི་མ་གནས་ཀྱང་མངོན་གསལ་དོད་པོས་དམའ་རུ་ཕྱིན་ཏེ། གསར་གཏོད་ཀྱི་གསོན་ཤུགས་སྐུལ་སྤེལ་དང་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་བར་མཐོངས་རྒྱ་ཆེར་གཏོང་བར་ལམ་ལུགས་ཀྱི་འགན་སྲུང་མཁོ་འདོན་བྱས་ཡོད”ཅེས་བཤད།

དམངས་གཉེར་ཁེ་ལས་ཁྲོམ་རའི་འགྲན་རྩོད་ལ་མི་སྐྲག་ལ། འགྲན་རྩོད་དྲག་པོར་ཡང་མི་སྐྲག་པར། དྲང་གཞག་འགྲན་རྩོད་ཀྱི་གོ་སྐབས་ཉུང་བར་སྐྲག་གི་ཡོད།

ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་། བོད་ཀྱིས་ཁྲོམ་རར་ཞུགས་འཐུས་ཀྱི་བཀག་རྒྱའི་གསལ་ཐོ་ལག་བསྟར་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏིང་ཟབ་བཏང་ནས་དམངས་གཉེར་ཁེ་ལས་དྲང་གཞག་ངང་ཁྲོམ་རའི་འགྲན་རྩོད་ནང་ཞུགས་པ་དང་། དམངས་གཉེར་ཁེ་ལས་ཀྱི་ཁྲོམ་རའི་གསོན་ཤུགས་འཕེལ་བ། དམངས་གཉེར་ཁེ་ལས་ཀྱི་གསར་གཏོད་ཀྱི་མི་མངོན་པའི་སྟོབས་ཤུགས་འདོན་སྤེལ་བཅས་བྱས་ཏེ་རྒྱ་ཆེའི་དམངས་གཉེར་ཁེ་ལས་ཁྲོམ་རའི་དཔལ་འབྱོར་འཛུགས་སྐྲུན་ནང་ཞུགས་ཐུབ་པར་བྱས་ཡོད།

རང་སྐྱོང་ལྗོངས་འཕེལ་སྒྱུར་ཨུ་ལྷན་གྱི་འབྲེལ་ཡོད་འགན་འཁུར་བས་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་སྲོག་ཤིང་ནི་དྲང་གཞག་ཡོང་བ་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཡིན། ང་ཚོས་དམངས་གཉེར་ཁེ་ལས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་འགོག་རྐྱེན་བཟོ་བའི་བཀག་རྡོ་མེད་པར་བཟོས་ནས་དམངས་གཉེར་ཁེ་ལས་ཚང་མར་གངས་ལྗོངས་ས་མཐོར་འདྲ་མཉམ་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་གོ་སྐབས་ཐོབ་པར་བྱེད་ཀྱི་ཡིན་ཞེས་བཤད།

སྤུས་ལེགས་ཞབས་ཞུས་ལས་སྒྲུབ་ཀྱི་མ་གནས་དམའ་རུ་ཕྱིན་པ།

ལྷ་སའི་རིམ་གསུམ་སྲིད་དོན་ཞབས་ཞུའི་ཚོམས་ཆེན་དུ་སྐྱོད་སྐབས། ཞབས་ཞུ་བའི་ལམ་སྟོན་འོག་ལས་སྒོ་གཉེར་མཁན་གྲོང་མི་རྣམས་གོ་རིམ་ལྡན་པའི་ངང་ལས་སྒོ་གཉེར་བཞིན་འདུག

ལྷ་སའི་ཟ་ཁང་ག་གེ་མོ་ཞིག་གི་སྦྱིན་བདག་སྐུ་ཞབས་ཀུའོ་ཡིས“ལས་སྒྲུབ་ཚོམས་ཆེན་དུ་འཛུལ་སྐབས་ལས་དོན་མི་སྣས་རང་འགུལ་ངང་ལས་སྒོ་གང་གཉེར་མིན་སྐད་ཆ་དྲིས་ཀྱི་འདུག་ལ་ངང་རྒྱུད་རིང་པོས་ང་ཚོ་སྐར་ཁུང་ཕྱོགས་སུ་འཁྲིད་པ་མ་ཟད། དཔྱད་གཞི་གང་དགོས་མིན་དང་བཀོལ་སྤྱོད་གང་འདྲ་བྱེད་དགོས་མིན་སོགས་ཞིབ་ཕྲ་བརྗོད་བྱུང་། ཁོང་གི་རོགས་རམ་འོག་ལག་ཁྱེར་ཚང་མ་གཉེར་ཐུབ་བྱུང”ཞེས་བཤད།

སྲིད་ཇུས་ཀྱི་གསོན་ཤུགས་ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུར་ཐུག་ཡོད། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་དམངས་གཉེར་ཁེ་ལས་ཀྱིས་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་དེ་བས་ལེགས་པའི་སྒོ་ནས་ཞབས་འདེགས་ཞུ་ཆེད། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཁྲོམ་ར་ལྟ་འདོམས་ཅུས་ཀྱིས“སྣ་འདུས་ཐབས་བཟང”གི་ཞབས་ཞུའི་བྱེད་ཐབས་སྤྱད་ཡོད། ཁེ་ལས་ལ“དྲ་གཅིག་ཀུན་སྒྲུབ”ཀྱི་ལས་སྟེགས་གཉེར་བ་དང་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། ཐོ་འགོད་བརྒྱུད་རིམ་ལེགས་སུ་གཏོང་བ། རིག་ནུས་ཞིབ་མཆན་དང་གློག་རྡུལ་ཚོང་གཉེར་ལག་ཁྱེར་དང་གློག་རྡུལ་ཐམ་ག་བཀོལ་སྤྱོད་ཁྱབ་གདལ་སོགས་བྱེད་ཐབས་དེ་དག་གིས་དམངས་གཉེར་ཁེ་ལས་ཁྲོམ་རར་ཞུགས་འཐུས་བྱ་རྒྱུར་སྟབས་བདེ་བསྐྲུན་ཡོད།

ཉེན་ཁ་ཆུང་བའི་བཟའ་བཅའི་རིགས་ལ་དམིགས་ནས“སྔོན་ལ་ལག་ཁྱེར་སྤྲད་རྗེས་ཞིབ་བཤེར”དང་། “རང་བདག་གསལ་བསྒྲགས” “ཡོངས་བསྒྲགས་ཁས་ལེན”བཅས་འཚོལ་ཞིབ་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ་ཆོག་འཐུས་ཞིབ་མཆན་དུས་བཅད་གསུམ་ཆ་གཅིག་ཁུ་བསྡུ་ཐུབ་རྒྱུ་རེད། 2024ལོའི་ལོ་མཇུག་བར། ལྟ་འདོམས་ཐོན་ཁུངས་བསྐྱར་ཟློས་བྱེད་ཚད་དུས་མཚུངས་ལས་50%ཉུང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་བརྟག་དཔྱད་ཐེངས་གྲངས་ཀྱང་66%ཁུ་བསྡུ་ཐུབ་ཡོད།

“ཁྲོམ་རའི་ལྟ་འདོམས་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་ཁེ་ལས་ཀྱི་ཆ་འཕྲིན་སྒྱུར་བ་དང་། ཐོ་བསུབ་པ། ཟ་ཁང་བཙུགས་པ། གནས་སྤོ་ཐོ་འགོད། ཁེར་རྐྱང་བཟོ་ཚོང་དུད་ཚང་ཁེ་ལས་སུ་ཕྱོགས་སྒྱུར་སོགས་བརྒྱུད་རིམ་ཧྲིལ་པོའི་དོ་དམ་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་བཞག་ཡོད། ཁྲིམས་ལྟར་ཕན་ཆེའི་སྒོ་ནས་བཟོ་ལས་ཐོན་རྫས་ཐོན་སྐྱེད་ཆོག་འཐུས་ལག་ཁྱེར་གཉེར་བར་བརྟེན་ཁེ་ལས་ཀྱི་རེ་ཞུའི་དཔྱད་ཡིག‘མཉམ་དུ་སྐྱེལ་བ་དང་དྲ་གཅིག་ཀུན་སྒྲུབ’ཐུབ་པ་དང་། ཉེན་ཁ་ཚོད་འཛིན་དང་སྒྲུབ་གཉེར་གྱི་ནང་དོན་མང་བའི་ཆོག་འཐུས་བྱ་བར་ནང་དོན་ཞིབ་ཕྲ་བརྗོད་པའི་ལམ་ལུགས་ལག་བསྟར་བྱས་པར་བརྟེན་གཉེར་སྐྱོང་བྱེད་པོའི་ལས་སྒྲུབ་མ་གནས་མངོན་གསལ་དོད་པོས་དམའ་རུ་ཕྱིན་ཡོད”ཅེས་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཁྲོམ་ར་ལྟ་འདོམས་ཅུས་ཁྲོམ་ར་ཞིབ་བཤེར་གྱི་ཀྲོན་ཡོན་པ་སངས་སྒྲོལ་དཀར་གྱིས་བཤད།

ཁྲོམ་རར་ཞུགས་འཐུས་ལྷུག་ཏུ་ཕྱིན་པས་གསར་གཏོད་ཀྱི་གསོན་ཤུགས་འཕེལ་བ།

སྟབས་བདེ་དང་། དྲང་གཞག སྔོན་དཔག་ཆོག་པ་བཅས་ཀྱི་ཁྲོམ་རའི་ཁོར་ཡུག་མུ་མཐུད་སྐྲུན་ཆེད། ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་། རང་ལྗོངས་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཚན་གྱིས་སྲིད་ཇུས་རབ་དང་རིམ་པ་བཏོན་ནས་ཁྲོམ་རར་ཞུགས་འཐུས་སྔར་བས་ལྷུག་ཏུ་དང་ཁྲོམ་རར་ཞུགས་འཐུས་སྟབས་བདེ་རུ་བཏང་སྟེ་དམངས་གཉེར་ཁེ་ལས་ལ་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་སྒུལ་ཤུགས་ཆེན་པོ་བསྣན་ཡོད།

“ད་ཆ་ཀུང་སི་འཛུགས་པ་དང་། སྒྱུར་བ། ཐོ་བསུབ་པ་སོགས་ཚང་མ་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཁྲོམ་ར་ལྟ་འདོམས་སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུའི་དྲ་ཚིགས་ནས་གཉེར་ཆོག་པས་ཞིབ་མཆན་གྱི་དུས་ཚོད་མགྱོགས་པ་མ་ཟད། བྱ་བ་སྒྲུབ་བདེ་པོ་འདུག”ཅེས་བོད་ལྗོངས་བཅིངས་འགྲོལ(ཚོགས་པ)ཚད་ཡོད་ཀུང་སིའི་འགན་འཁུར་བ་ཏུའུ་ཡ་ཉིང་གིས་བཤད།

“ཞིབ་མཆན་འགོད་པར‘ཐེངས་མང་འགྲོ་དགོས་པ’ནས‘སྐར་ཁུང་གཅིག་འཐུས’བར་གྱི་སྲིད་ཇུས་ལྷུག་གཏོང་གིས་ང་ཚོས་བོད་ལུགས་བཟོ་སྐྲུན་ལག་རྩལ་ཞིབ་སྤེལ་ལ་དུས་ཚོད་མང་པོ་གྲོན་ཆུང་ཐུབ་པ་མ་ཟད། ཁེ་ལས་ཀྱིས་ནུས་ཤུགས་དེ་བས་མང་བ་ཚན་རྩལ་གསར་གཏོད་ཐད་འཇོག་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད”ཅེས་བོད་ལྗོངས་སྐྱིད་དར་འཛུགས་སྐྲུན་ཚོགས་པ་ཚད་ཡོད་ཀུང་སིའི་འགན་འཁུར་བ་བཀྲ་དར་གྱིས་བཤད།

བཀག་རྒྱ་གཏོར་བ་ནས་ཞབས་ཞུ་ལེགས་གཏོང་བར་བོད་ཀྱིས་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་ལེགས་ཆར་བརྟེན་ནས་ས་མཐོའི་དམངས་གཉེར་ཁེ་ལས་ལ་ཕན་པ་བསྐྲུན་ཡོད། སྲིད་ཇུས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་མུ་མཐུད་ལེགས་སུ་དང་ཁྲོམ་རའི་བར་མཐོངས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་རྒྱ་ཆེར་ཕྱིན་པར་བརྟེན་ས་མཐོའི་དམངས་གཉེར་ཁེ་ལས་ལ་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་གོ་སྐབས་དེ་བས་མང་བ་བཏོད་དེ་བོད་ཀྱི་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་དེ་བས་ངར་ཤུགས་ལྡན་ལ་དེ་བས་ཡུན་རིང་གི་སྒུལ་ཤུགས་སྣོན་ཐུབ།