ཤིན་ཧྭ་གསར་འགྱུར་ཁང་པེ་ཅིང་ནས་ཟླ་3ཚེས་19ཉིན་གློག་འཕྲིན་འབྱོར་གསལ། ཉེ་ཆར། ཀྲུང་གུང་ཀྲུང་དབྱང་གཞུང་དོན་ཐིང་དང་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གཞུང་དོན་ཐིང་གི་བཟའ་བཅའི་བདེ་འཇཌ་ཀྱི་འཁོར་འབྲེལ་ཧྲིལ་པོའི་ལྟ་འདོམས་ལ་ཤུགས་སྣོན་སྔར་བས་རྒྱག་རྒྱུའི་སྐོར་གྱི་བསམ་འཆར（གཤམ་དུ《བསམ་འཆར》ཞེས་བསྡུ་རྒྱུ）བཀྲམ་ནས་སྲིད་ཇུས་དང་བྱེད་ཐབས་མང་པོ་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ཡོད་པ་རེད།

བཟའ་བྱའི་ཞིང་ལས་ཐོན་རྫས་འདེབས་གསོ་དང་བཟའ་བཅའ་ཐོན་སྐྱེད་དང་། གསོག་ཉར། སྐྱེལ་འདྲེན། བསྐུར་སྐྱེལ། སྡེབ་སྐྱེལ། ཕྱིར་ཚོང་། འཛད་སྤྱོད། ནང་འདྲེན་སོགས་ཞིང་ནང་ནས་གསོལ་ཅོག་བར་གྱི་འཁོར་འབྲེལ་ཧྲིལ་པོར་ཁྱབ་པའི་ལྷུ་ཚིགས་ཁག་གི་ལྟ་འདོམས་ཐད་ལྷག་པའི་གནད་དོན་ལ་དམིགས་ཏེ། བསམ་འཆར་ནང་ཕྱོགས་བརྒྱད་ཀྱི་ཐད་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་དགོས་པའི་མཐུན་སྦྱོར་ལྟ་འདོམས་ཀྱི་བྱེད་ཐབས་དང་ལམ་སྲོལ་བཏོན་པར་ཁྱོན་ཞིབ་ཕྲའི་བྱེད་ཐབས་དོན་ཚན་21ཡོད་པ་རེད།

《བསམ་འཆར》ནང་བསྟན་དོན། བཟའ་བྱའི་བདེ་འཇགས་དོ་དམ་གྱི་འགན་འཁྲི་སྔར་བས་ཁ་གསལ་བཟོ་ཆེད། མཐུན་སྦྱོར་ལྟ་འདོམས་ལམ་སྲོལ་འཛུགས་པ་དང་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། འཁོར་འབྲེལ་ཧྲིལ་པོའི་ལྟ་འདོམས་མཉམ་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ། བཟའ་བཅའི་བདེ་འཇགས་ཀྱི་མཐའ་ཚད་མཐའ་གཅིག་ཏུ་སྲུང་བ་བཅས་བྱས་ཏེ། མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཀྱི་གཟུགས་གཞི་བདེ་ཐང་དང་ཚེ་སྲོག་བདེ་འཇགས་ལ་འགན་ལེན་ཏན་ཏིག་བྱེད་པའི་ཐད་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་དང་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་མོས་མཐུན་ཐོབ་པ་བརྒྱུད། ད་ལྟ་འབྲེལ་ཡོད་བསམ་འཆར་འདི་བཏོན་ཡོད།

《བསམ་འཆར》ནང་བླང་བྱ་བཏོན་དོན། བཟའ་བཅའི་ཞིང་ལས་ཐོན་རྫས་ཀྱི་མཐུན་སྦྱོར་ལྟ་འདོམས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། བཟའ་བཅའི་ཐོན་སྐྱེད་གཉེར་སྐྱོང་གི་ཆོག་འཐུས་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ། བཟའ་བཅའ་གསོག་ཉར་གྱི་ལྟ་འདོམས་ལམ་སྲོལ་མགྱོགས་མྱུར་འཛུགས་པ། བཟའ་བཅའ་སྐྱེལ་འདྲེན་གྱི་མཐུན་སྦྱོར་ལྟ་འདོམས་ལམ་སྲོལ་མགྱོགས་མྱུར་འཛུགས་པ། བཟའ་བཅའ་སྐུར་སྐྱེལ་གྱི་བདེ་འཇགས་དང་སྡེབ་སྐྱེལ་གྱི་བདེ་འཇགས་དོ་དམ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ། དྲ་ཐོག་ནས་བཟའ་བཅའ་ཕྱིར་འཚོང་བྱེད་པའི་ལས་རྣམ་གསར་པའི་ལྟ་འདོམས་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ། བཟའ་བཏུང་ཞབས་ཞུའི་ཕྱོགས་བསྡུས་ལྟ་འདོམས་ལམ་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ། ནང་འདྲེན་བཟའ་བཅའི་ཉེན་ཁ་མཉམ་འགོག་མཉམ་སྡོམ་ལམ་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ། སྒྲིག་འཛུགས་བྱས་ནས་ལག་ལེན་བསྟར་བར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ་བཅས་བྱེད་དགོས།

དྲ་ཐོག་ནས་བཟའ་བཅའ་ཕྱིར་ཚོང་བྱེད་པའི་ལས་རྣམ་གསར་པར་ལྟ་འདོམས་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བའི་ཐད《བསམ་འཆར》ནང་བླང་བྱ་བཏོན་དོན། དྲ་ཐོག་ནས་བཟའ་བཅའ་ཕྱིར་ཚོང་བྱེད་པའི་ལས་གཉེར་བྱེད་པོའི་འགན་འཁྲི་ནན་དུ་གཏོང་དགོས་ཤིང་། དྲ་རྒྱའི་ཉོ་ཚོང་ལས་སྟེགས་ཀྱི་ཁེ་ལས་ཀྱིས་གཏན་འབེབས་ལྟར་ཆེད་མངགས་བཟའ་བཅའི་བདེ་འཇགས་དོ་དམ་སྒྲིག་གཞིའམ་ཡང་ན་དམིགས་འཛུགས་ཀྱི་ཆེད་བསྐོས་བཟའ་བཅའི་བདེ་འཇཌ་ཀྱི་དོ་དམ་པ་བཀོད་སྒྲིག་བྱེད་དགོས་པ་དང་། བཟའ་བཅའ་ཐོན་སྐྱེད་གཉེར་སྐྱོང་བའི་དྲ་ཞུགས་ཕྱིར་ཚོང་བྱེད་པོའི་འོས་ཐོབ་ལ་ཞིབ་བཤེར་ནན་པོ་བྱས་ནས་བྱེད་པོའི་ཆ་འཕྲིན་དང་བཟའ་བཅའི་ཆ་འཕྲིན་པར་འགོད་ཡོངས་བསྒྲཌ་ཚད་ལྡན་དུ་གཏོང་བ་དང་བཟའ་བྱའི་ཞིང་ལས་ཐོན་རྫས་ཀྱི་ཚད་ལོན་ལག་ཁྱེར་སྟོན་པ་དང་ཞིང་སྨན་ལྷག་རོར་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་པ་སོགས་ལ་ཁྲིམས་ལྟར་ཞིབ་བཤེར་དང་འགག་སྒོ་ནན་པོ་སྲུང་དགོས་པ། དྲ་ཞུགས་ཕྱིར་ཚོང་བྱ་སྤྱོད་བརྒྱུད་རིམ་གྱི་དོ་དམ་ཚོད་འཛིན་ལ་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་ནས་སྒྲིག་འགལ་བྱེད་སྤྱོད་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་པར་དུས་ཐོག་ཏུ་དེ་མཚུངས་ཀྱི་ཐག་གཅོད་བྱེད་དགོས། དྲ་ཐོག་ཏུ་དངོས་ཟོག་ཚོང་མཁན་དང་དེའི་ཞབས་ཞུའི་སྒྲིག་གཞིས་ཚད་ལྡན་ངང་ཚོང་གཉེར་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་བ་དང་། འོས་སྦྱོར་བྱས་པའི་བཟའ་བཅར་ཁྲིམས་ལྟར་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་དགོས། བརྡ་ཁྱབ་བྱེད་སྒོར་ཞུགས་མཁན་གྱིས་ཁྲིམས་ལྟར་བཟའ་བཅའི་རིགས་ཀྱི་དྲ་སྦྲེལ་བརྡ་ཁྱབ་ཇུས་འགོད་དང་། བཟོ་སྐྲུན། ཚབ་གཉེར། ཡོངས་བསྒྲགས་སོགས་བྱེད་དགོས། བཟའ་བཅའི་ཐོན་སྐྱེད་གཉེར་སྐྱོང་བས་སྤུས་ཚད་དང་བདེ་འཇགས་ཀྱི་འགག་སྒོར་དམ་འཛིན་ནན་པོ་བྱས་ཏེ་དྲ་ཐོག་དང་དྲ་ཕྱིའི་ཚད་གཞི་དང་སྤུས་ཚད་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་པ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས། ལས་གཉེར་བྱེད་པོས་ཐོན་རྫས་ཁྲིམས་འགལ་ཡིན་པ་ཤེས་བཞིན་དུ་འབྲེལ་ཡོད་ཐག་གཅོད་བྱེད་ཐབས་མ་སྤྱད་ན། ཁྲིམས་ལྟར་དེ་མཚུངས་ཀྱི་འགན་འཁྲི་ཁུར་དགོས།

དྲ་ཐོག་ནས་བཟའ་བཅའ་ཕྱིར་ཚོང་བྱེད་པའི་བདེ་འཇགས་གནད་དོན་ལ་མཐུན་སྦྱོར་བཅོས་སྒྲིག་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས་ཤིང་། ཁྲོམ་ར་ལྟ་འདོམས་སྡེ་ཚན་གྱིས་ཞིང་ལས་དང་གྲོང་གསེབ་དང་། བཟོ་ལས་དང་ཆ་འཕྲིན་ཅན། དྲ་འཕྲིན། རླུང་འཕྲིན་བརྙན་འཕྲིན་སོགས་སྡེ་ཚན་དང་མཉམ་དུ་ཐད་གཏོང་ཟོག་ཚོང་དང་། སྒེར་ཁོངས་དྲ་ཐོག་ཚོང་དོན། སྡེ་ཁུལ་ཚོགས་ཉོ་སོཌ་དྲ་ཐོག་ནས་བཟའ་བཅའ་ཕྱིར་ཚོང་བྱེད་པའི་ལས་རྣམ་གསར་པར་བཅོས་སྒྲིག་བྱེད་པའི་བླང་བྱ་ཁ་གསལ་བཟོས་ཏེ། འགན་འཁྲི་ལྟར་དྲ་ཐོག་ནས་བཟའ་བཅའ་ཕྱིར་ཚོང་བྱེད་པའི་བདེ་འཇགས་གནད་དོན་གྱི་ཆ་འཕྲིན་ལ་ལྟ་ཞིབ་ཚད་ལེན་དང་བརྡ་ཁྱབ་གཏོང་བ་དང་གཞོགས་འདེགས་ཐག་གཅོད་བྱ་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་དགོས། དྲ་འཕྲིན་སྡེ་ཚན་གྱིས་སྡེ་ཚན་ཁག་གིས་བརྡ་ཁྱབ་བཏང་བའི་དྲ་ཐོག་ནས་བཟའ་བཅའ་ཕྱིར་ཚོང་བྱེད་པའི་བདེ་འཇགས་ཐད་ཀྱི་དོན་དངོས་དང་མི་མཐུན་པའི་ཆ་འཕྲིན་རྫུན་མར་དེ་མཚུངས་ཀྱི་ཐག་གཅོད་ཡག་པོ་བྱེད་དགོས། སྲིད་འཛིན་ཆད་གཅོད་དང་ཉེས་དོན་ཆད་གཅོད་ཕྱོགས་གཉིས་ཟུང་འབྲེལ་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་ཁྲིམས་འགལ་ཉེས་གསོག་བྱེད་སྤྱོད་ལ་ཁྲིམས་ལྟར་རྡུང་རྡེག་གཏོང་དགོས།

བཟའ་བཏུང་ཞབས་ཞུའི་ཕྱོགས་བསྡུས་ལྟ་འདོམས་ལམ་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་རྒྱུའི་ཐད《བསམ་འཆར》ནང་བཏོན་དོན། དྲ་ཐོག་ནས་ཟ་མ་མངགས་ཉོ་བྱེད་པའི་དྲ་ཐོག་དྲ་ཕྱི་གཞི་གཅིག་ཅན་གྱི་ལྟ་འདོམས་ལ་ཤུཌ་སྣོན་རྒྱག་དགོས་ཤིང་། ཁྲོམ་ར་ལྟ་འདོམས་སྡེ་ཚན་གྱིས་བཟོ་ལས་དང་། ཆ་འཕྲིན་ཅན། དྲ་འཕྲིན་སོགས་སྡེ་ཚན་དང་མཉམ་དུ་བཟའ་བཅའི་བདེ་འཇགས་ཐད་ཁྲིམས་འགལ་གནས་ཚུལ་ཚབས་ཆེན་ཡོད་པའི་ལས་སྟེགས་ལ་ཁྲིམས་ལྟར་ཐག་གཅོད་བྱེད་དགོས། ལས་སྟེགས་དང་ཚོང་དུད་ཀྱིས“དྲ་སྦྲེལ་དང་ཐབ་ཚང་ཕྱི་གསལ་ནང་གསལ་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བ”ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས་ཟ་ཁང་མེད་པའི་ཉོ་སྐྱེལ་ལ་ལྟ་འདོམས་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ལྟ་སྐུལ་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས།

སློབ་གྲྭའི་བཟའ་བཅའི་བདེ་འཇགས་ཀྱི་མཐུན་སྦྱོར་དོ་དམ་ལམ་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་དགོས་ཤིང་། སློབ་གསོ་སྡེ་ཚན་གྱིས་ཞིང་ལས་དང་གྲོང་གསེབ་དང་། ཁྲོམ་ར་ལྟ་འདོམས་སྡེ་ཚན་དང་མཉམ་དུ་སློབ་གྲྭའི་ཟ་ཁང་གི་བཟའ་བཅའི་བདེ་འཇགས་ཀྱི་བརྒྱུད་རིམ་ཧྲིལ་པོའི་དོ་དམ་ལམ་ལུཌ་འཛུགས་པ་དང་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་དགོས། སློབ་གསོ་སྡེ་ཚན་གྱིས་སློབ་གྲྭའི་བཟའ་བཅའི་བདེ་འཇགས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་ལས་དོན་ལ་སྤྱི་འདོམས་དོ་དམ་དང་མཛུབ་ཁྲིད་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་དང་། སློབ་གྲྭའི་ཟ་ཁང་གི་བཟའ་བཅའི་རྒྱུ་ཆ་འབོར་ཆེན་མཁོ་འདོན་ཚོང་པའི་འོས་ཐོབ་ཞིབ་དཔྱད་ལམ་ལུགས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ། མཁོ་འདོན་ཚོང་པའི་ཡིད་རྟོན་ཞན་པའི་ཟིན་ཐོ་འཁོད་པའི་གསལ་ཐོ་བཟོ་བ་བཅས་བྱས་ནས་སྤུས་ལེགས་དང་བདེ་འཇགས་ཀྱི་བཟའ་བཅའི་རྒྱུ་ཆ་སློབ་གྲྭའི་ཟ་ཁང་དུ་སྤྱོད་ཐུབ་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས། སློབ་གྲྭའི་ཟ་ཁང་གི་བཟའ་བཅའི་རྒྱུ་ཆ་འབོར་ཆེན་གཅིག་སྡུད་ཐོག་འོས་སྐུལ་རྒྱག་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་ཉོ་སྒྲུབ་ལ་གྲངས་འཛིན་ཅན་གྱི་ལས་སྟེཌ་བསྐྲུན་ཏེ་བཟའ་བཅའ་ཉོ་སྒྲུབ་དང་། མཁོ་སྤྲོད། ཞིབ་བཤེར་རྩིས་ལེན། བསྡོམས་རྩིས་སོགས་ཀྱི་བརྒྱུད་རིམ་ཚད་ལྡན་དུ་གཏོང་དགོས། སློབ་གསོ་སྡེ་ཚན་གྱིས་སློབ་གྲྭ་འབྲིང་ཆུང་གི་སློབ་གྲྭའི་བཟའ་བཅར་ལྟ་སྐུལ་ཁྱིམ་བདག་ཨུ་ལྷན་ནུས་ཆེ་དང་ཚད་ལྡན་ངང་འཁོར་སྐྱོད་བྱ་རྒྱུར་མཛུབ་ཁྲིད་བྱས་ཏེ་ཁྲོམ་ར་ལྟ་འདོམས་སོགས་སྡེ་ཚན་དང་མཉམ་དུ་ཚུར་ལན་ནམ་ཡང་ན་ཐད་སྐྱེལ་གྱི་གནད་དོན་དུས་ཐོག་ཏུ་ཐག་གཅོད་བྱེད་དགོས། ཁྲོམ་ར་ལྟ་འདོམས་སྡེ་ཚན་གྱིས་འགན་གཙང་གཉེར་སྐྱོང་དང་། བཟའ་བཅའི་རྒྱུ་ཆ་མཁོ་སྤྲོད། བཟའ་བཅའ་མཁོ་འདོན་སོགས་གཉེར་སྐྱོང་བྱེད་པོའི་ཆོག་འཐུས་ལ་དོ་དོམ་ནན་པོ་བྱས་ཏེ་སློབ་གྲྭའི་བཟའ་བཅའི་བདེ་འཇགས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་ཁྲིམས་འགལ་བྱེད་སྤྱོད་ལ་ཁྲིམས་ལྟར་ཞིབ་བཤེར་ཐག་གཅོད་བྱེད་དགོས།