ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་། རང་ལྗོངས་ཀྱིས“ས་མཐོའི་དཔལ་འབྱོར་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་སྔོན་སྤེལ་ཁུལ་གཏོད་པར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་རྒྱུ”དམིགས་ཚད་དུ་བྱས་ནས་ནུས་ཆེ་དང་སྟབས་བདེའི་སྲིད་དོན་ཁོར་ཡུག་དང་། ཡོངས་བསྒྲགས་ཁ་གསལ་གྱི་ཁྲིམས་སྐྱོང་ཁོར་ཡུག དྲང་གཞག་རིམ་ལྡན་གྱི་ཁྲོམ་རའི་འགྲན་རྩོད་ཁོར་ཡུག་བཅས་མུ་མཐུད་བཏོད་ཡོད། ཁེ་ལས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་ཁྲོད་འཕྲད་པའི་དཀའ་ངལ་ལ་དམིགས་ནས། འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཚན་གྱིས་རང་འགུལ་ངང་སྒོ་རྩར་བསྐྱོད་དེ་སྲིད་ཇུས་གསེད་བཀྲོལ་དང་། བརྒྱུད་རིམ་ཧྲིལ་པོར་སྒྲུབ་རོགས་ཀྱིས་ཁེ་ལས་ལ་སྲིད་ཇུས་ལས་བྱུང་བའི“ཕན་པ”ཆ་ཚང་པོ་སྤྱོད་གང་ཐུབ་དང་སྤྱོད་མཁས་པོ་བྱེད་རོགས་བྱས་པས། དམངས་གཉེར་ཁེ་ལས་མཁས་པར་མ་འཇོག་བྱེད་པར་བློ་བདེ་པོ་དང་། དོན་དག་སྒྲུབ་པར་སེམས་ཁྲལ་མེད་པ། བྱ་བ་བསམ་དོན་བཞིན་འགྲུབ་པ། འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བར་བློ་བདེ་པོ་བཅས་བྱུང་ཡོད།

ཚོང་གཉེར་ཁོར་ཡུག་ནི་ཐོན་སྐྱེད་ནུས་ཤུགས་ཡིན་ལ། དཔལ་འབྱོར་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི“འདེགས་སྐྱོར་བརྟན་པོ”ཞིག་ཀྱང་རེད།

བོད་ལྗོངས་ཆེས་བྲིན་ནས་འབྲུ་བདེ་ཐང་ཚན་རྩལ་ཚད་ཡོད་ཀུང་སིའི་ཏུང་ཧྲི་ཀྲང་ཁྲེང་རུའོ་ཆུང་གིས་རང་ལྗོངས་ཀྱི་རིམ་ཁག་སྲིད་གཞུང་གིས“དྲ་གཅིག་ཀུན་སྒྲུབ”དང“སྐར་ཁུང་གཅིག་འཐུས”ལག་ལེན་བསྟར་བ་དེས་དམངས་གཉེར་ཁེ་ལས་མཁས་པར་དངོས་གནས་བྱུང་བ་མ་ཟད། “ཞིབ་མཆན་ཁ་གསལ་འགོད་པ”དང“ཞབས་འདེགས་ཕྱི་གསལ་ནང་གསལ་ཞུ་བ”དེས་ཁེ་ལས་ཀྱིས་དོན་དག་བསྒྲུབ་རྒྱུར་སྔར་བས་སེམས་ཁྲལ་མེད་པ་བྱུང་ནས་སྲིད་དོན་ཞབས་ཞུར་འཛིན་པའི་ཁེ་ལས་ཀྱི་ཡིད་ཆེས་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ཡོད་ཅེས་བཤད།

ཁྲེང་རུའོ་ཆུང་གིས“ཚོང་གཉེར་ཁོར་ཡུག་ཟམ་མི་ཆད་པར་ལེཌ་སུ་ཕྱིན་པ་དེས་ང་ཚོའི་ཀུང་སིར་ཕན་པ་ཆེན་པོ་ཐོབ་སོང་། ནས་འདེབས་པ་དང་། ཐོན་རྫས་ཞིབ་སྤེལ། ཁྲོམ་རར་བྲིན་ཚོང་སོགས་ཀྱི་ལྷུ་ཚིགས་ལ་རིམ་ཁག་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེན་ཐོབ་ཡོད་ལ། ལྷག་པར་དུ‘ཁེ་ལས་དང་། སྲིད་གཞུང་། ཞིང་དུད་བཅས་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི’བྱེད་སྟངས་བརྒྱུད་ནས་འདེབས་འཛུགས་རྟེན་གཞི་འཛུགས་སྐྲུན་དང་མངགས་ཐོར་མིང་རྟགས་འགོད་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་བཏང་བས་ཞིང་དུད་ལ་འབབ་འཕར་ཡོང་བར་སྣེ་ཁྲིད་ཐུབ་པ་མ་ཟད། ཁེ་ལས་ལ་མ་བཅོས་རྒྱུ་ཆ་མཁོ་འདོན་བརྟན་པོ་བྱུང་ནས་ཁེ་ལས་རྒྱུན་མཐུད་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་མ་ཐེབས་ཡོད”ཅེས་བཤད།

ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་བཟོ་ཚོང་མཉམ་འབྲེལ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་དམངས་གཉེར་ཁེ་ལས་ལ་མ་དངུལ་བསྡུ་སྒྲིལ་དང་། དཔལ་འབྱོར་ཚོང་དོན། བཅའ་ཁྲིམས་ཞབས་ཞུ་བཅས་ཀྱི་ལས་སྟེགས་ཧུར་ཐག་བཏོད་ཡོད་ལ། འགན་ནུས་སྡེ་ཚན་དང་མཉམ་དུ“དཔྱ་ཁྲལ་དང་ཁེ་ལས་ཀྱི་འདུ་ཚོགས”དང་དངུལ་རྩས་དམངས་གཉེར་ཁེ་ལས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་པའི་བཞུགས་མོལ་ཚོགས་འདུ་ཚོགས་པ་སོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་ནས་ཁེ་ལས་ཀྱི་མ་དངུལ་བསྡུ་སྒྲིལ་གྱི་དཀའ་ངལ་ནུས་ལྡན་བསལ་ཡོད། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་བཟོ་ཚོང་མཉམ་འབྲེལ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་ཁྲུའུ་དང་ཁང་གི་འགན་འཁུར་བ་སྟོབས་རྒྱལ་གྱིས། རང་ལྗོངས་ཀྱིས་ད་དུང་དམངས་གཉེར་དཔལ་འབྱོར་གྱི་རྩོད་གཞི་དྲ་ཐོག་ནས་གཏུག་བཤེར་དང་འདུམ་འགྲིག་སྦྲེལ་མཐུད་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་འཛུགས་པར་སྐུལ་འདེད་ཧུར་ཐག་བཏང་བ་མ་ཟད། 《ཁེ་ལས་ཀྱི་བཅའ་ཁྲིམས་ཉེན་ཁ་འགོག་ཟོན་གྱི་ཕྱོགས་སྟོན》རྩོམ་སྒྲིག་དང་འགྲེམས་སྤེལ་གྱིས། གློག་འཕྲིན་ཁ་བསླུས་འགོག་ཐབས་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱས་ཏེ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ཁེ་ལས་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བར་སྲུང་སྐྱོང་བྱས་ཡོད། སྲིད་གཞུང་དང་ཚོང་པའི་དབར་གྱི་ཉེ་གཙང་འབྲེལ་བ་གསར་པ་ལག་ལེན་བསྟར་བར་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་བཟོ་ཚོང་མཉམ་འབྲེལ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་ཁོངས་མིའི་ཚན་པར་དམངས་གཉེར་ཁེ་ལས་ཀྱིས་ཚོང་གཉེར་ཁོར་ཡུག་ལ་གདེང་འཇོག་བྱས་པའི་གྲུབ་འབྲས་བརྡ་ཁྱབ་བཏང་བ་དང་། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་འཕེལ་སྒྱུར་ཨུ་ལྷན་གྱིས་དམངས་གཉེར་ཁེ་ལས་དང་བཞུགས་མོལ་ཚོགས་འདུ་འཚོགས་ནས་ཁེ་ལས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་དང་གནད་དོན་ཁག་11བདེ་བླག་ངང་སྙན་སེང་ཞུས་ནས་ཐག་གཅོད་བྱས་ཡོད་ལ། ཇའི་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བ་སོགས་ལ་དམིགས་ཏེ་བརྟག་ཞིབ་བྱས་པའི་གྲུབ་འབྲས་མང་པོ་ཐོབ་ནས་ཚོང་གཉེར་ཁོར་ཡུག་ལེགས་སུ་གཏོང་བར་ཐབས་ཇུས་ཀྱི་གཞི་འཛིན་ས་ནུས་ལྡན་མཁོ་འདོན་ཐུབ་ཡོད།

དངུལ་རྩའི་ཞབས་ཞུའི་མ་ལག་ཡག་པོ་ཆགས་པར་བྱེད་པ་ནི་ཚོང་གཉེར་ཁོར་ཡུག་ལེགས་སུ་གཏོང་བའི་སྟོབས་ཤུགས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན། དམངས་གཉེར་ཁེ་ལས་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་དངུལ་རྩའི་སྒྲིག་གཞི་དང་ལྟ་འདོམས་སྡེ་ཚན་གྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེན་ཐོབ་དགོས་པ་ནི་ཁ་ཚ་དགོས་གཏུགས་སུ་གྱུར་ཡོད།

ཀྲུང་གོ་མི་དམངས་དངུལ་ཁང་བོད་ལྗོངས་ཡན་ལག་དངུལ་ཁང་བཅའ་ཁྲིམས་ལས་དོན་ཁྲུའུ་ཡི་ཁྲུའུ་ཀྲང་གཞོན་པ་ལིའུ་ཐའོ་ཡིས། “ཟླ་3ཚེས་5ཉིན། ཙུང་ལི་ལི་ཆང་གིས་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་སྙན་སྒྲོན་ནང་། དམངས་གཉེར་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་སྲིད་ཇུས་བྱ་ཐབས་དོན་འཁྱོལ་ཏན་ཏིག་དང་དེར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས་ཞེས་བསྟན་ཡོད། 2024ལོར་བཏོན་པའི《བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ཚོང་གཉེར་ཁོར་ཡུག་ལེགས་སུ་གཏོང་རྒྱུའི་སྲོལ་ཡིག》གི་དོན་ཚན་ཉེར་ལྔ་པའི་ནང་། དངུལ་རྩའི་དོ་དམ་སྡེ་ཚན་གྱིས་དངུལ་རྩའི་སྒྲིག་གཞི་ཁག་ལ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དངུལ་རྩའི་སྲིད་ཇུས་དང་མཐུན་པའི་སྔོན་འགྲོའི་ཆ་རྐྱེན་འོག་དམངས་གཉེར་ཁེ་ལས་དང་། ཁེ་ལས་འབྲིང་ཆུང་དང་ཕྲན་ཚེགས་ཁེ་ལས། ཁེར་རྐྱང་བཟོ་ཚོང་དུད་ཚང་། ཞིང་འབྲོག་པའི་ཆེད་ལས་མཉམ་ལས་ཁང་སོགས་ཁྲོམ་རའི་བྱེད་པོར་ཡིད་རྟོན་དངུལ་བུན་གཏོང་སྤྲོད་དང་དངུལ་རྩའི་རྒྱབ་སྐྱོར་གཞན་དག་བྱེད་མང་དུ་གཏོང་བར་ངེས་པར་དུ་སྐུལ་ལྕག་དང་ཁྲིད་སྟོན་བྱེད་དགོས་ཞེས་འཁོད་ཡོད། གོམ་སྟབས་རྗེས་མར། ཀྲུང་གོ་མི་དམངས་དངུལ་ཁང་བོད་ལྗོངས་ཡན་ལག་དངུལ་ཁང་གིས་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཏང་ཨུད་དང་སྲིད་གཞུང་དང་། དེ་བཞིན་མི་དམངས་དངུལ་ཁང་སྤྱི་ཁྱབ་དངུལ་ཁང་གི་ཐབས་ཇུས་བཀོད་སྒྲིག་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་དོན་འཁྱོལ་བྱས་ཏེ། མ་དངུལ་བསྡུ་སྒྲིལ་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་ཚོང་གཉེར་ཁོར་ཡུག་ལེགས་སུ་གཏོང་བ་དང་དངོས་ཚན་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་པའི་གླེང་མང་བའི་གནད་དོན་ལ་མུ་མཐུད་དམིགས་ཏེ། དངུལ་རྩའི་སྒྲིག་གཞིས་ཁེ་ལས་འབྲིང་ཆུང་དང་། ཁེར་རྐྱང་བཟོ་ཚོང་དུད་ཚང་། གཉིས་གཏོད་སོགས་སྤྱི་ཕན་ཁྱབ་ཁོངས་དང་། བཟོ་སྐྲུན་ལས་རིགས། གཙོ་གནད་རྣམ་གྲངས་སོགས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བར་ཁྲིད་སྟོན་བྱས་ཏེ། ཚོང་གཉེར་ཁོར་ཡུག་ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་ལེགས་སུ་བཏང་ནས་བོད་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་རམ་འདེགས་བྱེད་ཀྱི་ཡིན”ཞེས་གསུངས་པ་རེད།