ཀྲུང་དབྱང་གི་དཔལ་འབྱོར་ལས་དོན་ཚོགས་འདུའི་ཐོག“འཛད་སྤྱོད་ལ་སྐུལ་སྤེལ་ཤུགས་ཆེན་དང་མ་འཇོག་གི་ཕན་འབྲས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས། རྒྱལ་ནང་གི་དགོས་མཁོ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་རྒྱ་ཆེར་གཏོང་དགོས”ཞེས་བཏོན་ཡོད།

འཛད་སྤྱོད་ནི་དཔལ་འབྱོར་འཕར་བར་སྐུལ་ཁྲིད་བྱེད་པའི“སྒུལ་ཤུགས་གཙོ་བོ”རེད། 2024ལོར། འཛད་རྫས་རྙིང་པ་གསར་དུ་བརྗེ་བ་དང་དེ་བཞིན་འབོར་ཚད་འཕར་བའི་མང་འདུས་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་སྐུལ་ཁྲིད་འོག འཛད་སྤྱོད་ཀྱི་མི་མངོན་པའི་སྟོབས་ཤུགས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཐོན་ནས། རྒྱལ་དམངས་དཔལ་འབྱོར་བརྟན་པོ་འཕར་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བར་འདེགས་སྐྱོར་ནུས་ལྡན་བྱས་ཡོད། 2024ལོར། འཛད་སྤྱོད་གཏོང་སྒོས་དཔལ་འབྱོར་འཕར་བར་ལེགས་སྐྱེས་འབུལ་ཚད་44.5%ཟིན་ནས། རྒྱལ་ནང་གི་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར་གྱི་བརྒྱ་ཆའི་གྲངས་2.2འཕར་བར་སྐུལ་ཁྲིད་ཐུབ་ཡོད།

2024ལོར། འབོར་ཆེའི་འཛད་སྤྱོད་འཕར་ཚད་དང་ཞབས་ཞུའི་འཛད་སྤྱོད་འཕར་ཚད་ཅུང་མགྱོགས་པས། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་གྲོང་མི་མི་རེའི་ཆ་སྙོམས་ཞབས་ཞུའི་རང་བཞིན་གྱི་འཛད་སྤྱོད་གཏོང་སྒོ་སྒོར་13016ཟིན་པ་དེ་2023ལོ་ལས་7.4%འཕར་ཡོད། འཛད་སྤྱོད་ཀྱི་འཕར་གཞི་གསར་པ་རྒྱུན་མཐུད་ཐོན་པ་དང་། “རྒྱལ་སྲོལ”དང“རྒྱལ་རླབས”སོགས་འཛད་སྤྱོད་ཀྱི་ཐ་སྙད་གསར་པ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཐོན་ནས། སྡེ་ཁུལ་གྱི་ཚོང་འདུས་སོགས་འཛད་སྤྱོད་ཀྱི་རྣམ་པ་རྙིང་འབུད་གསར་འདོན་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད།

ཚོང་དོན་པུའི་གསར་འགྱུར་མགྲིན་ཚབ་པ་ཧོ་ཡུང་ཆན་གྱིས། “རང་རྒྱལ་གྱི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་རྨང་གཞི་བརྟན་པ་དང་། ལེགས་ཆ་མང་བ། མཉེན་ཤུགས་ཆེ་བ། མི་མངོན་པའི་ནུས་པ་ཆེ་བ་བཅས་ཡོད་ཅིང་། ཡུན་རིང་ལེགས་སུ་འགྲོ་བའི་འདེགས་སྐྱོར་ཆ་རྐྱེན་དང་གཞི་རྩའི་འཕེལ་ཕྱོགས་ལ་འགྱུར་བ་བྱུང་མེད། སྔོན་དཔག་བྱས་ན། འཛད་སྤྱོད་ཁྲོམ་ར་སྤྱིའི་ཆ་ནས་རྒྱུན་མཐུད་བརྟན་པོ་འཕར་བའི་འཕེལ་ཕྱོགས་མངོན་རྒྱུ་རེད”ཅེས་བཤད།

ཧོ་ཡུང་ཆན་གྱིས། ཀྲུང་དབྱང་གི་དཔལ་འབྱོར་ལས་དོན་ཚོགས་འདུའི་དགོངས་དོན་ལག་བསྟར་གཏིང་ཟབ་དང་དོན་འཁྱོལ་བྱས་ཏེ། ཚོང་དོན་ལས་དོན་གྱི“གལ་ཆེན་གསུམ”གྱི་ངེས་གནས་ལ་གཞི་ཚུགས་ནས། འཛད་སྤྱོད་རྒྱ་སྐྱེད་དང་དམངས་འཚོར་ཕན་འདོགས་པ་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་འཛད་སྤྱོད་སྐུལ་སྤེལ་གྱི་ཆེད་དོན་བྱ་སྤྱོད་ལག་ལེན་ཤུགས་ཆེན་བསྟར་ནས། དངོས་སྒྲུབ་ཀྱི་བྱ་ཐབས་དེ་བས་མང་བ་བཏོན་ཐོག གཤམ་གསལ་གྱི་ཕྱོགས་འགའི་ལས་དོན་གཙོ་གནད་ཐོག་ལེགས་སྒྲུབ་བྱ་རྒྱུ་སྟེ། གཅིག་ནས་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཚན་དང་མཉམ་དུ་འཛད་རྫས་རྙིང་པ་གསར་པར་བརྗེ་བའི་སྲིད་ཇུས་ལག་ལེན་བསྟར་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་དང་། གཉིས་ནས་ཚོང་ལས་དང་། ཡུལ་སྐོར་དང་རིག་གནས། ལུས་རྩལ་བདེ་ཐང་བཅས་མཉམ་འདྲེས་ཀྱི་འཛད་སྤྱོད་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་བྱེད་སྒོ་གསར་གཏོད་ཀྱིས་གཉེར་བ། གསུམ་ནས་ཞབས་ཞུའི་འཛད་སྤྱོད་རྒྱ་ཆེར་གཏོང་བ་དང་། ཞབས་ཞུའི་འཛད་སྤྱོད་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་སྲིད་ཇུས་ཡིག་ཆ་དོན་འཁྱོལ་ཡག་པོ་བྱེད་པ། བཞི་ནས་འཛད་སྤྱོད་གསར་པ་སྐྱེད་སྲིང་དང་སྟོབས་ཆེར་བཏང་ནས། ཕུད་འགྲེམས་དཔལ་འབྱོར་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་སྲིད་ཇུས་ཡིག་ཆ་གང་མགྱོགས་འདོན་པ་དང་། གངས་འཁྱགས་དཔལ་འབྱོར་དང་དབུ་དཀར་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་བཏང་སྟེ། གྲངས་འཛིན་འཛད་སྤྱོད་དང་། ལྗང་མདོག་འཛད་སྤྱོད། བདེ་ཐང་འཛད་སྤྱོད་བཅས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ། ལྔ་ནས་འཛད་སྤྱོད་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ལེགས་སུ་གཏོང་བ་དང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་འཛད་སྤྱོད་ལྟེ་གནས་གྲོང་ཁྱེར་སྐྱེད་སྲིང་དང་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་ཟབ་ཏུ་གཏོང་བ། “སྐར་མ་བཅོ་ལྔའི་དམངས་ཕན་འཚོ་བའི་ཁུལ”འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ། རྫོང་ཁོངས་ཚོང་ལས་ཀྱི་ལོ་གསུམ་གྱི་བྱ་སྤྱོད་ལག་བསྟར་གཏིང་ཟབ་བྱེད་པ། “ཚོང་འདུས་སྟོང་དང་ཚོང་ཁང་ཁྲིའི”སྒྱུར་བཀོད་རིམ་སྤོར་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ་བཅས་རེད།

ཀྲུང་གོའི་འཛད་སྤྱོད་པའི་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་གཞོན་པ་དང་དྲུང་ཆེ་ཝང་ཀྲེན་ཡུས་ཀྱིས། “འཛད་སྤྱོད་ཁོར་ཡུག་བཟང་པོ་ནི་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་རྒྱལ་ནང་གི་དགོས་མཁོ་རྒྱ་ཆེར་གཏོང་བ་དང་འཛད་སྤྱོད་ཀྱི་མི་མངོན་པའི་སྟོབས་ཤུགས་འདོན་པའི་འདེགས་སྐྱོར་གལ་ཆེན་ཞིག་རེད་ལ། དཔལ་འབྱོར་འཕར་བར་སྐུལ་ཁྲིད་དང་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་འགན་ལེན་གལ་ཆེན་ཞིག་ཀྱང་རེད”ཅེས་བརྗོད་པ་དང་། ཁོང་གིས། “རྒྱལ་ཡོངས་འཛད་སྤྱོད་པའི་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་བློ་གྲོས་315”ཡི་ལས་སྟེགས་ཡག་པོ་བསྐྲུན་པ་དང་ཡག་པོ་སྤྱད་ནས། འཛད་སྤྱོད་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་འཕྲལ་མཁོ་དང་། དཀའ་ངལ། སེམས་ཁྲལ། རེ་སྒུག་བཅས་ཀྱི་མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་དང་། འཛད་སྤྱོད་པའི་མཐུན་ཚོགས་རྩ་འཛུགས་ཀྱི་ལས་སྟེགས་ཀྱི་ལེགས་ཆ་གང་ལེགས་བཏོན་ནས། སྤྱི་ཚོགས་ཕྱོགས་ཁག་འཛད་སྤྱོད་པའི་ཁེ་དབང་སྲུང་སྐྱོང་ལས་དོན་ནང་ཧུར་ཐག་ཞུགས་རྒྱུར་སྐུལ་སློང་བྱས་ཏེ། ཁེ་དབང་སྲུང་སྐྱོང་གི་མཉམ་ཤུགས་གཅིག་ཏུ་བསྒྲིལ་ནས། བདེ་འཇགས་དང་བློ་བདེའི་འཛད་སྤྱོད་ཁོར་ཡུག་མཉམ་དུ་བསྐྲུན་དགོས་ཞེས་བསྟན་པ་རེད།

རྒྱལ་ཁབ་འཕེལ་སྒྱུར་ཨུ་ལྷན་གྱི་དྲུང་ཆེ་གཞོན་པ་ཤའོ་ཝེ་མིང་གིས། འཛད་སྤྱོད་སྐུལ་སྤེལ་གྱི་ཆེད་དོན་བྱ་སྤྱོད་ལག་ལེན་བསྟར་ནས། འཛད་སྤྱོད་ལ་སྐུལ་སྤེལ་དང་དམངས་འཚོར་ཕན་འདོགས་པ་གཉིས་ཟུང་འབྲེལ་བྱས་ཏེ། གཤམ་གྱི་ཕྱོགས་འགའི་ཐད་ནས་ཐབས་ཇུས་ལག་བསྟར་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ་སྟེ། གཅིག་ནས་གྲོང་མིའི་ཡོང་འབབ་འཕར་སྣོན་དང་ཁུར་པོ་ཡང་དུ་གཏོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ་ཡིན་ཞིང་། ངལ་རྩོལ་པ་དེ་བས་མང་བས་རྩལ་ནུས་མཐོ་རུ་གཏོང་བར་བརྟེན་ནས་ལས་གནས་ཀྱི་ཡོང་འབབ་མང་དུ་གཏོང་བར་སྐུལ་ཁྲིད་བྱེད་པར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་ཏེ། ཐབས་ཤེས་ཡོད་རྒུ་རྩལ་སྤྲུགས་ཀྱིས་ཞིང་པའི་འབབ་འཕར་ཐབས་ལམ་རྒྱ་ཆེར་གཏོང་བ་དང་། རྒན་ཡོལ་ཞུས་པའི་མི་སྣའི་གཞི་རྩའི་རྒན་གསོའི་དངུལ་དང་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་གྲོང་མིའི་རྨང་གཞིའི་རྒན་གསོའི་དངུལ་མཐོ་རུ་འོས་འཚམ་གཏོང་བ་དང་། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་གྲོང་མིའི་སྨན་བཅོས་འགན་བཅོལ་གྱི་ནོར་སྲིད་ཁ་གསབ་ཚད་གཞི་མཐོ་རུ་གཏོང་བ། གཉིས་ནས་འཛད་སྤྱོད་ཐོན་རྫས་ཀྱི་ཞབས་ཞུའི་མཁོ་སྤྲོད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་སུ་གཏོང་བ་དང“གསར་པ་གཉིས”

ཀྱི་སྲིད་ཇུས་ལག་བསྟར་བྱེད་ཤུཌ་ཆེ་རུ་བཏང་ནས། ཞབས་ཞུའི་འཛད་སྤྱོད་རྒྱ་ཆེར་བཏང་ཐོག སྣེ་ཁྲིད་ཁེ་ལས་དང་ཞབས་ཞུའི་སྤུས་རྟགས་གཏོད་པ། གསུམ་ནས་འཛད་སྤྱོད་ཀྱི་འཕར་གཞི་གསར་པ་སྐྱེད་སྲིང་དང་། མི་མངོན་པའི་སྟོབས་ཆེའི་ཐོན་ལས་སྐྱེད་སྲིང་བྱས་ཏེ་རྒན་རྒོན་གྱི་བཟའ་བཏུང་ཞབས་ཞུ་དང་། ཁྱིམ་སྡོད་རོགས་སྐྱོར། སྡེ་ཁུལ་གྱི་དམངས་ཕན། ལས་ཁུངས་ཀྱི་རྒན་གསོ་སོགས་ཀྱི་ཞབས་ཞུ་རྒྱ་ཆེར་བཏང་ནས། རིག་ནུས་རམ་འདེགས་ཡོ་བྱད་དང་། དབུ་དཀར་ཆེད་གཏོང་མེ་འཁོར། རྒན་རྒོན་གྱི་སློབ་སྦྱོང་དང་ཡུལ་སྐོར་སོགས་བྱ་དངོས་གསར་པ་རྒན་རྒོན་དེ་བས་མང་བའི་འཚོ་བའི་ནང་ལོངས་སུ་སྤྱོད་ཐུབ་ཐབས་བྱེད་པ། བཞི་ནས་འཛད་སྤྱོད་ཁོར་ཡུག་ལེགས་སུ་གཏོང་བ་དང་ཚོང་དོན་ཟོག་འགྲེམས་མ་ལག་དང་གྲང་ཕྲེང་ཟོག་འགྲེམས་མ་ལག་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་ནས། སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་ཀྱི་ཟོག་འགྲེམས་མ་གནས་དམའ་རུ་ནུས་ལྡན་གཏོང་བ་དང་ཡིད་རྟོན་མ་ལག་འཛུགས་སྐྱོང་ལ་སྐུལ་འདེད་མུ་མཐུད་བཏང་ནས། བློ་བདེའི་འཛད་སྤྱོད་ཁོར་ཡུག་ཧུར་ཐག་བསྐྲུན་པ་བཅས་རེད་ཅེས་ངོ་སྤྲོད་བྱས།