ཉེ་ཆར། ཀྲུང་གོ་ལྕགས་ལམ་མཚོ་བོད་ཚོགས་པ་ཚད་ཡོད་ཀུང་སིས“མཚོ་བོད་ལྕགས་ལམ་གྱི་སྙིང་སྟོབས་དར་སྤེལ་གཏོང”ཞེས་པའི་སྐོར་སྐྱོད་སྙན་ཞུའི་ཚོགས་འདུ་བོད་ལྗོངས་ལྷ་སར་འཚོགས་ཤིང་། མི་སེམས་འགུལ་བའི་རྣམ་པ་དང་གནས་ཚུལ་ལས་མི་རྣམས་ཀྱི་མིག་ཟུང་དབང་མེད་དུ་བརླན་པར་བྱས།

1984ལོའི་ཟླ་5ཚེས་1ཉིན། མཚོ་བོད་ལྕགས་ལམ་ཟི་ལིང་ནས་གོར་མོ་བར་གྱི་དུམ་བུ་སྤྱོད་འགོ་ཚུཌ་པ་རེད། 2006ལོའི་ཟླ་7ཚེས་1ཉིན། ལམ་ཐག་ཧྲིལ་པོར་སྤྱི་ལེ་1142ཡོད་པའི་གོར་མོ་ནས་ལྷ་སའི་བར་གྱི་ལྕགས་ལམ་ཧྲིལ་པོར་མེ་འཁོར་ཤར་གཏོང་ཐུབ་པ་ལས་ལམ་ཐག་ཧྲིལ་པོར་སྤྱི་ལེ་1956ཡོད་པའི་མཚོ་བོད་ལྕགས་ལམ་ཟི་ལིང་ནས་ལྷ་སའི་བར་གྱི་ལྕགས་ལམ་ཧྲིལ་པོ་བསྐྲུན་ཟིན་ཏེ་མེ་འཁོར་ཤར་གཏོང་ཐུབ་པ་མཚོན་ཡོད། དེ་ནི་འཛམ་གླིང་དུ་ས་བབ་མཐོ་ཤོས་དང་། ལམ་ཐག་རིང་ཤོས། འཁྱགས་ས་བརྒྱུད་པའི་ལམ་ཐག་རིང་ཤོས་བཅས་ཀྱི་ས་མཐོའི་ལྕགས་ལམ་ཞིག་ཡིན་པ་དེས་འཛམ་གླིང་གི་ཟིན་ཐོ་མང་པོ་བཏོད་ཡོད།

ལམ་བསྐྲུན་པ་ནི་ཕུགས་འདུན་མངོན་འགྱུར་བྱེད་པ་ཞིག་ཡིན་ཏེ། ལྕགས་ལམ་དེ་ནི་ལྕགས་འབྲུག་ཆེན་པོ་ཞིག་དང་འདྲ་བར་ཁུ་ནུ་རི་རྒྱུད་བརྒལ་བ་དང་གངས་ལྗོངས་ས་མཐོ་འཕྲེད་དུ་བཅད་པ་ལས་ཀྲུང་གོ་གསར་པའི་མི་རབས་ཁ་ཤས་ཀྱི་ཕུགས་འདུན་མཚོན་ལ། ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱི་ཞུམ་མེད་སྙིང་སྟོབས་ཀྱང་མངོན་ཡོད།

མིག་སྔར། ས་མཐོར་གྲང་ངར་ཆེ་བའི་ནམ་དུས་འཆར་ཡང་མེ་འཁོར་ལ་བསྡད་དེ་བོད་ནས་འགྲོ་འོང་བྱེད་མཁན་ཡུལ་སྐོར་བ་སྔར་བཞིན་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད། “ང་ཚོ་ལྷ་སར་ཡུལ་སྐོར་ཡོང་ནས་གཟའ་འཁོར་གཅིག་སྡོང་རིང་། ཕོ་བྲང་པོ་ཏ་ལ་དང་གནམ་ལྕགས་འབར་བར་བལྟས་པ་ཡིན་ལ། ཁྱད་ལྡན་བོད་ཟས་ཁག་གཅིག་ཀྱང་བཟས་ཏེ་ས་མཐོའི་མཛེས་ལྗོངས་དང་མི་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་ལྡན་རིག་གནས་ལ་མྱོང་རོལ་བྱས་པ་ཡིན”ཞེས་ཀྲེ་ཅང་ནས་ཡོང་བའི་ཀའོ་ཧའེ་ཏན་གྱི་ནང་མི་བཞི་པོ་ལྷ་སར་ཡུལ་སྐོར་ལ་ཡོང་བ་དང་ལྷ་སའི་མེ་འཁོར་བབས་ཚུཌ་སུ་མེ་འཁོར་Z166བསྒུགས་ནས་ཕྱིར་ལོག་རྩིས་ཡོད་པ་རེད།

ལྕགས་ལམ་གྱི་བོད་རིགས་ལས་བཟོ་ཁག་དང་པོའི་གྲས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་ལོ་43ལ་སླེབས་པའི་བསོད་ནམས་སྒྲོལ་མ་2006ལོར་སློབ་གྲྭ་ཐོན་ནས་ལས་ཀར་ཞུགས་པ་དང་ད་ཆ་ལྷ་ས་མེ་འཁོར་བབས་ཚུགས་ཀྱི་ཀྲེན་ཀྲང་གཞོན་པར་གྱུར་ཅིང་། ཁོང་གིས་ས་མཐོའི་འཕེལ་རྒྱས་དང་འགྱུར་ལྡོག་ལ་དཔང་པོ་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད།

“མཚོ་བོད་ལྕགས་ལམ་དུ་མེ་འཁོར་ཤར་གཏོང་ཐུབ་ནས་ལོ་18སོང་རིང་། མངོན་གསལ་དོད་ཤོས་ནི་མི་རིགས་ཁག་གི་ཡུལ་སྐོར་བ་བོད་ནས་འགྲོ་འོང་བྱེད་དུས་སྟབས་བདེ་རུ་སོང་བ་དང་བདེ་འཇགས་ཆེ་རུ་ཕྱིན་པ་དང་། བོད་དུ་ཡུལ་སྐོར་དང་། ཚོང་གཉེར། གླ་པ་བཅས་ལ་ཡོང་མཁན་མང་དུ་ཕྱིན་ནས་སྔོན་ཐོན་གྱི་ལག་རྩལ་ཁྱབ་གདལ་བྱུང་བ་དང་ཆབས་ཅིག་བོད་ཀྱི་མི་རྣམས་གྲོང་ཁྱེར་གཞན་དུ་སློབ་གྲྭ་འགྲིམ་པ་དང་ཡུལ་སྐོར་དུ་སྐྱོད་པར་ཡང་སྔར་བས་སྟབས་བདེ་རུ་ཕྱིན་པ་དེ་རེད”ཅེས་བསོད་ནམས་སྒྲོལ་མས་བཤད།

མཚོ་བོད་ལྕགས་ལམ་དུ་མེ་འཁོར་ཤར་གཏོང་ཐུབ་པ་ལས་ནག་ཆུ་དང་ལྷ་ས་སོགས་ལ་འཚོ་བའི་མཁོ་ཆས་དང་ཐོན་སྐྱེད་དངོས་རྫས་དེ་བས་སྣ་ཁ་འཛོམས་སུ་ཕྱིན་ཁར་དངོས་ཟོག་སྐྱེལ་འདྲེན་གྱི་དུས་ཚོད་ཐུང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་། བདེ་འཇགས་རང་བཞིན་དང་སྐྱེལ་འདྲེན་བྱེད་ཚད་མཐོ་རུ་ཤུགས་ཆེན་ཕྱིན་ཡོད་པ་རེད།

ཆིན་ཅིན་ཡོན་ནི་ཀྲུང་གོ་ལྕགས་ལམ་མཚོ་བོད་ཚོགས་པ་ཚད་ཡོད་ཀུང་སི་ལྷ་ས་ནུབ་ཚུགས་སུ་ལས་ཀར་ཞུགས་ནས་ལོ་15སོང་བས་ལྕགས་ལམ་ཟོག་འདྲེན་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་དཔང་པོ་བྱེད་ཐུབ། ཁོང་གིས“ལྕགས་ལམ་ཟོག་འདྲེན་ལས་དབོར་འདྲེན་མ་གནས་མངོན་གསལ་དོད་པོས་ཆུང་དུ་ཕྱིན་པ་མ་ཟད། ས་གནས་འདི་གའི་ཞིང་འབྲོག་པར་འབབ་འཕར་ཕྱུག་འགྱུར་གྱི་ལས་ཀ་བརྟན་པོ་ཞིག་ཀྱང་རག་ཡོད” 2006ལོ་ནས་བཟུང་ལྷ་ས་ནུབ་ཚུགས་ཀྱི་དོས་ཁང་དང་མཉམ་ལས་བྱས་པའི་ཟོག་འགྲེམས་ཀུང་སི་4ནས་མིག་སྔར་20ལྷག་ཙམ་བར་མང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་དངོས་ཟོག་དབོར་ཚད་ལོ་རེ་བཞིན་མང་དུ་ཕྱིན་ཏེ་2006ལོའི་ཏུན་ཁྲི་32.9ནས་2023ལོའི་ཏུན་ཁྲི་571.3བར་མང་དུ་ཕྱིན་ནས་ལོ་རེར་ཆ་སྙོམས་འཕར་ཚད་17.2%ཟིན་ཡོད་ཅེས་བཤད།

ལོ་18སོང་རིང་། མཚོ་བོད་ལྕགས་ལམ་གྱིས་བོད་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་དང་མི་ཆོས་རིག་གནས་སྤེལ་རེས་ལ་སྐུལ་འདེད་མངོན་གསལ་དོད་པོ་ཐེབས་ནས་བོད་འདི་ཉིད་མེས་རྒྱལ་གྱི་ས་ཆ་མང་པོ་དང་འབྲེལ་མཐུད་བྱེད་པའི“སྲོག་རྩ”ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད། གྲངས་གཞི་ལས་མངོན་པར་གཞིགས་ན། 2024ལོའི་ཟླ་6ཚེས་30ཉིན་བར་མཚོ་བོད་ལྕགས་ལམ་དུ་རིམ་རྩིས་བརྒྱབ་ན་བོད་ནས་འགྲོ་འོང་བྱེད་མཁན་ཡུལ་སྐོར་བ་མི་ཐེངས་ཁྲི་3688.5དང་བོད་ནས་སྐྱེལ་གཏོང་གི་དངོས་ཟོག་ཏུན་ཁྲི་8775.1ཟིན་ཡོད་པ་རེད། བོད་ཀྱི་GDP2006ལོའི་སྒོར་དུང་ཕྱུར་342ནས་2023ལོའི་སྒོར་དུང་ཕྱུར་2392.67བར་འཕར་ཡོད་པ་རེད།

དར་རྒྱས་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་དེ་ནི་འཛུགས་སྐྲུན་པ་ཁག་ཐེངས་མང་པོ་དང་ཁ་འབྲལ་ཐབས་མེད། དེ་སྔའི་མཚོ་བོད་ལྕགས་ལམ་འཛུགས་སྐྲུན་པ་ཚོའི་ངོས་ནས་བརྗོད་ན། “དཀའ་གནད་ལ་འགྲན་སློང་དང་རྩེ་གྲར་བརྩོན་པའི”མཚོ་བོད་ལྕགས་ལམ་གྱི་སྙིང་སྟོབས་སྔ་ས་ནས་མི་ཚང་མའི་སེམས་སུ་རྡོ་ལ་རི་མོ་བརྐོས་པ་ལྟར་ངེས་ཡོད།

ད་ཆ་སྐད་གྲགས་མེད་པར་ལེགས་སྐྱེས་འབུལ་མཁན་ལྕགས་ལམ་བདག་སྐྱོང་ལས་དོན་པས་ད་དུང་གངས་ལྗོངས་ས་མཐོར་མུ་མཐུད་འབད་འཐབ་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ད་ལོའི་ཟླ་9ཚེས་1ཉིན། མེ་འཁོར་བདེ་འཇགས་ངང་སྐྱོད་ཐུབ་པའི་འགན་སྲུང་བྱ་ཆེད། མཚོ་བོད་ལྕགས་ལམ་གོར་མོ་ནས་ལྷ་སའི་བར་གྱི་དུམ་བུའི་གདང་ལའི་བབས་ཚུགས་ལྷོ་མ་ནས་ལྷ་སའི་བར་གྱི་མེ་འཁོར་བབས་ཚུགས་27གྱི་ལྷོད་གཏོང་ཁུལ་དུ་སྲུབས་མེད་ཅན་གྱི་སྒྱུར་བཀོད་ཨར་ལས་དངོས་སུ་འགོ་ཚུགས་པ་དང་སྔོན་དཔག་བྱས་ན་ཟླ་11པའི་ཟླ་དཀྱིལ་དུ་མཇུག་འགྲིལ་རྒྱུ་རེད།

ཨར་ལས་བྱ་ཡུལ་དུ་ད་ལོ་ལས་གནས་སུ་གསར་དུ་ཞུགས་པའི་སློབ་ཆེན་སློབ་མ་ཡེ་ཧའོ་རན་གྱིས་ལ་དུག་བཟོད་བསྲན་བྱེད་བཞིན་དུ་ཕྱིར་བཤོལ་བརྒྱབ་མེད། ཁོང་གིས“ང་འདི་གར་སླེབས་རྗེས་གཞི་ནས་སྐབས་དེ་དུས་ཀྱི་ལྕགས་ལམ་འཛུགས་སྐྲུན་པ་ཚོའི་དཀའ་ངལ་དངོས་སུ་ཚོར་བྱུང”སླད་ཕྱིན་རྒན་རབས་དང་ལས་རོགས་ཚོའི་སེམས་ཤུགས་ལ་སློབ་སྦྱོང་དང་ལྕགས་ལམ་ཉམས་བཟོའི་ཨར་སྐྲུན་ལག་རྩལ་སློབ་སྦྱོང་བྱས་ནས་འཚར་ལོངས་མགྱོགས་པོ་ཡོང་བ་བྱེད་ཀྱི་ཡིན་ཞེས་བཤད།

ཀྲུང་གོའི་དེང་རབས་ཅན་གྱི་གྲུབ་འབྲས་ཀྱི་མཚོན་རྟགས་ཤིག་ཡིན་པའི་མཚོ་བོད་ལྕགས་ལམ་ནི་འཁྱགས་རོམ་གྱིས་བསྡམས་པའི་གངས་ལྗོངས་ས་མཐོར་གསོན་ཤུགས་སྦྱིན་མཁན་དང་ས་མཐོའི་འཕོ་འགྱུར་ཆེན་པོར་དཔང་པོ་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། ཕུགས་འདུན་ཕྲག་ཏུ་ཁུར་ཏེ་དེ་བས་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་འབྱུང་འགྱུར་གྱི་ཕྱོགས་སུ་སྐྱོད་བཞིན་ཡོད།

(ཤིན་ཧྭ་གསར་འགྱུར་ཁང་ནས་འབྱོར་པའི་གློག་འཕྲིན་གཞིར་བཟུང)