གྲངས་གཞི་ལས་མངོན་པར། འདི་ལོའི་ཟླ་དང་པོ་ནས་བརྒྱད་པའི་བར། རྒྱལ་ཡོངས་སུ་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་ཁུལ་ཆུང་རྙིང་པ་ཁྲི་4.2གསར་དུ་སྒྱུར་བཀོད་བྱེད་འགོ་ཚུགས་ཤིང་། ཅང་སུའུ་དང་། ཅི་ལིན། མཚོ་སྔོན་སོགས་ས་ཁུལ་6ལ་ལས་འགོ་འཛུགས་ཚད་90%ལྷག་ཙམ་ཟིན་ཡོད།

གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་ཁུལ་ཆུང་རྙིང་པ་སྒྱུར་བཀོད་བྱེད་པར་ཕྱོགས་གཅིག་དམངས་འཚོའི་བདེ་རྩ་དང་འབྲེལ་ཡོད་པ་དང་ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་གྲོང་ཁྱེར་འཕེལ་རྒྱས་དང་འབྲེལ་ཡོད་པས། གྲོང་ཁྱེར་གསར་སྒྱུར་གྱི་ནང་དོན་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་ལ། མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་འཚོ་བར་བཅངས་པའི་མི་དམངས་ཀྱི་རེ་འདོད་དེ་བས་མཚོན་གྱི་ཡོད། རང་རྒྱལ་གྱིས“ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་བཞི་པའི”དུས་མཇུག་ཏུ་སླེབས་སྐབས། ས་གནས་ཁག་གི་དོན་དངོས་དང་ཟུང་འབྲེལ་བྱས་ནས་2000ལོའི་ལོ་མཇུག་གོང་བསྐྲུན་པའི་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་ཁུལ་ཆུང་རྙིང་པ་སྒྱུར་བཀོད་བྱེད་དགོས་པའི་ལས་འགན་གཞི་རྩའི་ཆ་ནས་ལེགས་འགྲུབ་ཐུབ་པའི་བརྩོན་ལེན་བྱེད་དགོས་ཞེས་བཏོན་ཡོད། 2019ལོ་ཚུན། རིམ་རྩིས་བརྒྱབ་ན། རང་རྒྱལ་གྱིས་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་ཁུལ་ཆུང་རྙིང་པ་ཁྲི་25.88གསར་དུ་སྒྱུར་བཀོད་བྱེད་འགོ་ཚུགས་པ་དེས་གྲོང་མི་དུང་ཕྱུར་1.1ཙམ་ལ་ཕན་པ་ཐོབ་ཡོད།

ཏང་གི་སྐབས་ཉི་ཤུ་པའི་ཀྲུང་ཨུ་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་གསུམ་པའི《གཏན་འབེབས》ནང་། “རྒྱུན་མཐུད་ཆོག་པའི་གྲོང་ཁྱེར་གསར་སྒྱུར་བྱ་ཐབས་དང་སྲིད་ཇུས་ཁྲིམས་སྲོལ་འཛུགས་དགོས”ཞེས་བཏོན་ཡོད། རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གིས《མི་རྩ་བར་འཛིན་པའི་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་ཅན་གྱི་འཐབ་ཇུས་གསར་པ་ལག་ལེན་གཏིང་ཟབ་བསྟར་བའི་ལོ་ལྔའི་བྱ་སྤྱོད་འཆར་གཞི》བཀྲམ་ནས“གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་ཁུལ་ཆུང་རྙིང་པ་སྒྱུར་བཀོད་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ”དེ་གྲོང་ཁྱེར་གསར་སྒྱུར་བྱེད་པ་དང་བདེ་འཇགས་ཀྱི་སྟབས་བསྟུན་བྱ་སྤྱོད་ལག་བསྟར་གཏིང་ཟབ་བྱེད་པའི་གཙོ་གནད་ལས་འགན་གྱི་གྲས་སུ་བཅུག་ཡོད། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་ཁུལ་ཆུང་རྙིང་པ་སྒྱུར་བཀོད་བྱེད་པ་དེ་དམངས་འཚོར་ཕན་པ་དང་ནང་མཁོ་རྒྱ་ཆེར་གཏོང་བར་དོན་སྙིང་གལ་ཆེན་ལྡན་ཡོད་པས། ལས་དོན་འདིར་སྐུལ་འདེད་ཏན་ཏིག་བཏང་སྟེ་མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་འཚོ་བ་དེ་བས་སྟབས་བདེ་དང་། དེ་བས་བློ་བདེ་བ། དེ་བས་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པ་བཅས་ཡོང་བ་བྱེད་དགོས།

མང་ཚོགས་ཀྱི་རེ་སྒུག་དང་བསྟུན་ནས་སྒྱུར་བཀོད་ཀྱི་གཙོ་གནད་གཏན་འཁེལ་བྱེད་དགོས། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་ཁུལ་ཆུང་རྙིང་པར་གང་ཞིག་སྒྱུར་བཀོད་བྱེད་དགོས་པ་དང་ཇི་ལྟར་བྱས་ནས་སྒྱུར་བཀོད་བྱེད་དགོས་པའི་ཐད། སྡེ་ཁུལ་གྱི་གྲོང་མིའི་རེ་འདོད་དེ་སྒྱུར་བཀོད་ཀྱི་གཙོ་གནད་ལ་འཛིན་དགོས་ངེས་རེད། ལེའོ་ཉིང་དུ་ཧྲེན་དབྱང་གྲོང་ཁྱེར་མུའུ་ཏན་སྡེ་ཁུལ་གྱིས་དོན་གྲོས་ཚོགས་འདུ་འཚོག་པ་དང་བརྟག་ཞིབ་འདྲི་ཤོག་སྤྲོད་པ་སོགས་ཀྱི་བྱ་ཐབས་བརྒྱུད་གྲོང་མིའི་བསམ་འཆར་བསྡུ་ལེན་གང་ལེགས་བྱས་ནས་བེད་མེད་ཁང་པ་ཞིག་བསྐྱར་དུ་ཇུས་འགོད་བྱས་ནས་བེད་སྤྱོད་དང་། ཁྱིམ་སྡོད་རྒན་གསོའི་ཞབས་ཞུ་ལྟེ་གནས་དང་། སྡེ་ཁུལ་གྱི་ཟ་ཁང་། བདེ་སྐྱིད་སློབ་གསོའི་སློབ་ཁང་སོགས་ཀྱི་བྱེད་ནུས་མང་དུ་བཏང་སྟེ“རྒན་རྒོན་དང་བྱིས་པའི”ཞབས་ཞུའི་ཞན་ཆ་བསལ་ཡོད། ཁྲུང་ཆིང་དུ་ཧུང་ཡུས་ཕོ་ཡུག་ཁུལ་གྱི་ཁུལ་ཆུང་རྙིང་པ་སྒྱུར་བཀོད་རྣམ་གྲངས་ལ“གྲོང་མིས་གྲོས་འགོ་འདོན་པ་དང་། ཚང་མས་གྲོས་མོལ་བྱེད་པ། སྡེ་ཁུལ་གྱིས་བསྐྱར་གྲོས་བྱེད་པ། ཆེད་ལས་གྲོས་ཞིབ་བྱེད་པ། མཐའ་མའི་གྲོས་ཆོད་བྱུང་བ”བཅས་ཀྱི“གྲོས་ལྔའི”ལས་ཀའི་ལམ་སྲོལ་ཆགས་ཤིང་། གྲོང་མི་དང་། འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཚན། ཁྲོམ་གཞུང་སྡེ་ཁུལ། རྣམ་གྲངས་ཀུང་སི་སོགས་ཀྱིས་ཁུལ་ཆུང་རྙིང་པ་སྒྱུར་བཀོད་ཇུས་གཞི་ཐུན་མོང་ཐོག་གཏན་འཁེལ་བྱས་ཡོད།

གྲོང་མི་ནི་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་ཁུལ་ཆུང་རྙིང་པ་སྒྱུར་བཀོད་ཀྱི་ཕན་པ་འཐོབ་མཁན་རེད་ལ་དེ་བས་ཀྱང་དེའི་ནང་ཞུགས་མཁན་ཡིན་པས། ཁུལ་ཆུང་སྒྱུར་བཀོད་ཀྱི་ཞིབ་ཕྲའི་གནས་ཚུལ་རྒྱུས་མངའ་ཆེ་ཤོས་ཡོད་ལ། སྐད་ཆ་ཤོད་དབང་ཡང་ཆེ་ཤོས་ཡོད། ས་གནས་ཁག་གིས་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་ཁུལ་ཆུང་རྙིང་པ་སྒྱུར་བཀོད་བྱེད་རིང་གྲོང་མི་གཙོ་བོར་བརྩིས་ནས། གྲོང་མི་སྒྱུར་བཀོད་ཀྱི་བརྒྱུད་རིམ་ཧྲིལ་པོར་ཞུགས་པར་སྐུལ་སློང་བྱས་ཏེ། གྲོང་མིའི་རེ་སྒུག་ལ་དུས་ཐོག་ཏུ་ཨ་ལན་ཧུར་ཐག་སློག་དགོས།

ཕྱིའི་རྣམ་པ་སྒྱུར་བཀོད་བྱེད་དགོས་ལ་ནང་གི་ཁོར་ཡུག་ཀྱང་དེ་བས་ལེགས་སུ་གཏོང་དགོས། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་ཁུལ་ཆུང་རྙིང་པ་སྒྱུར་བཀོད་ཐད་ཕྱིའི་རྣམ་པ་མཛེས་པོ་ཡོང་བ་ཕུད་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་ལེགས་སུ་གཏོང་བ་དང་སྡེ་ཁུལ་གྱི་བྱེད་ནུས་རིམ་སྤོར་ལ་དེ་བས་མཐོང་ཆེན་བྱེད་དགོས། ཐོག་ཁང་ལ་དཀར་རྩི་བྱུག་པ་དང་། ཁུལ་ཆུང་དཀར་ཆ་དོད་པ། སྒྲིག་འགལ་སྐྲུན་དངོས་བཤིག་པ་སོགས་ཀྱི་ལས་གྲྭ་ནི་མེད་དུ་མི་རུང་བ་ཡིན་ཞིང་། དེ་དང་ཆབས་ཅིག་ས་འོག་སྦུག་དྲ་བསྐྱར་སྐྲུན་དང་། གློག་སྐས་སྒྲིག་སྦྱོར། རླངས་འཁོར་འཇོག་ས་རྒྱས་སྐྲུན། སྤྲོ་གསེང་བྱ་ཡུལ་སྐྲུན་པ་སོགས་གྲོང་མིའི་རྒྱུན་གཏན་འཚོ་བ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་ལས་གྲྭ་ཡང་གལ་ཆེན་པོ་རེད། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ངོས་ནས་བརྗོད་ན། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་ཁུལ་ཆུང་རྙིང་པ་སྒྱུར་བཀོད་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རིང་། ས་གནས་ཁག་གིས་ཁྱོན་མདོང་ལམ་སྤྱི་ལེ་ཁྲི་32.6སྒྱུར་བཀོད་ལེགས་གཏོང་དང་། གློག་སྐས་ཁྲི་12.5སྒྲིག་སྦྱོར། རྒན་གསོ་དང་བཅོལ་གསོ་སོགས་སྡེ་ཁུལ་གྱི་ཞབས་ཞུའི་སྒྲིག་བཀོད་ཁྲི་7.27གསར་འཛུགས། རླངས་འཁོར་འཇོག་ས་ཁྲི་360གསར་སྐྲུན་བཅས་བྱས་ཏེ“སྒྲིག་བཀོད་ཆུང་ངུར”བརྟེན་ནས“དམངས་འཚོ་ཆེན་པོ”ལེགས་སུ་བཏང་ཡོད། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་ཁུལ་ཆུང་རྙིང་པ་སྒྱུར་བཀོད་ཀྱི་གོ་སྐབས་གལ་ཆེན་འདི་ཡག་པོ་སྤྱད་ནས་སྡེ་ཁུལ་གྱི་བྱེད་ནུས་སྔར་བས་ལེགས་སུ་གཏོང་དགོས།

མི་དམངས་ཀྱི་བློ་ལ་བབས་པའི་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་ཁུལ་ཆུང་རྙིང་པ་སྒྱུར་བཀོད་ལས་དོན་དེ་བས་མང་བ་སྤེལ་ཏེ། མི་དམངས་མང་ཚོགས་ལ་སྤུས་ཚད་དེ་བས་མཐོ་བའི་འཚོ་བའི་བར་མཐོངས་སྐྲུན་རྒྱུའི་རེ་སྒུག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།