ལྷ་ས་སྐྱིད་ཆུའི་ལྷོ་ངོས་སུ་གནས་པའི་ཚེ་མཆོག་གླིང་གྲོང་ཚོར་མཚན་མོ་གློག་འོད་ཁྲ་ལམ་མེར་འཚེར་ཞིང་། དེ་གར་དངོས་ལྗོངས་ཟློས་གར་ཆེ་གྲས《འུན་ཤིང་ཀོང་ཇོ》འཁྲབ་བཞིན་ཡོད་པ་རེད།

2012ལོར་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱིས་ཆུ་ཚད་མཐོ་བའི་ཡུལ་སྐོར་འཁྲབ་སྟོན་ལེ་ཚན་ཞིག་གཏོད་རྒྱུའི་བླང་བྱ་བཏོན་པས་པེ་ཅིང་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་བོད་སྐྱོར་ལས་བྱེད་པ་དང་ཚོགས་པས་མཉམ་དུ་གསར་རྩོམ་སྒྲིག་འཛུགས་དང་། ཀུང་སི་འཛུགས་པ། འཁྲབ་སྟོན་པ་བསྡུ་བ་བཅས་བྱས་ཏེ《འུན་ཤིང་ཀོང་ཇོ》ཞེས་པའི་འཁྲབ་སྟོན་དེ་བསམ་ཚུལ་ནས་མངོན་སུམ་དུ་བསྒྱུར་པ་རེད། 2013ལོར་འཁྲབ་སྟོན་བྱས་པ་ནས་བཟུང་རིམ་རྩིས་བྱས་ན་འཁྲབ་སྟོན་ཐེངས་2000ལྷག་ཙམ་བྱས་པ་མ་ཟད་ལྟད་མོ་བ་དང་ཡུལ་སྐོར་བ་མི་ཐེངས་ཁྲི་3000ལྷག་ཙམ་ལ་སྣེ་ལེན་ཡང་ཞུས་ཤིང་། ཚེ་མཆོག་གླིང་གྲོང་ཚོ་དེ་ཡང《འུན་ཤིང་ཀོང་ཇོ》ཞེས་པའི་དངོས་ལྗོངས་ཟློས་གར་རྣམ་གྲངས་གཉེར་བར་བརྟེན་ཉེ་རིང་གང་སར་སྐད་གྲགས་ཆོད་པའི་གྲོང་ཚོ་ཕྱུག་པོ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད།

ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་། ཁ་གཏད་བོད་སྐྱོར་ཞིང་ཆེན་དང་གྲོང་ཁྱེར་དང་དེ་བཞིན་ཀྲུང་དབྱང་ཁེ་ལས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་ཉིང་ཁྲི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཀླུ་ནང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཡུལ་སྐོར་གྲོང་རྡལ་ཆུང་ངུ་དང་ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་སྒྲིག་བཀོད་ཆ་ཚང་ཤོས་ཀྱི་སྔོ་ཚལ་རྟེན་གཞི་པ་སྣམ་རྫོང་སོགས་རོགས་སྐྱོར་བྱ་ཡུལ་གྱི་ཐོན་ཁུངས་ལེགས་ཆ་དང་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་མི་མངོན་པའི་ནུས་པ་སྔོག་འདོན་གཏིང་ཟབ་བྱས་པ་དང་། ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་ཀྱི་ས་གནས་ཁག་གི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ནང་གནས་སྒུལ་ཤུགས་འཕེལ་བར་བྱས་པ་རེད།

1994ལོར་ཀྲུང་དབྱང་གི་བོད་ཀྱི་ལས་དོན་སྐོར་གྱི་བཞུགས་མོལ་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་གསུམ་པའི་ཐོག་བོད་ལ་ཁ་གཏད་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་པའི་གྲོས་འགོ་བཏོན་ཞིང་། ལོ་30ཡི་རིང་ཀྲུང་དབྱང་རྩ་འཛུགས་པུས་འབྲེལ་ཡོད་ཕྱོགས་དང་མཉམ་དུ་སྔ་རྗེས་སུ་བོད་སྐྱོར་ལས་བྱེད་པ་དང་ཤེས་ལྡན་པ་ཁག་ཐེངས་10དང་མི་ཁྲི་1.2ཙམ་བོད་དུ་ལས་ཀ་བྱེད་པར་མངགས་པ་རེད། ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་པ་འཚོགས་ཚུན། རིམ་རྩིས་བྱས་ན་རིགས་ཁག་གི་བོད་སྐྱོར་རྣམ་གྲངས་9500ལྷག་ཙམ་ལག་བསྟར་བྱས་པ་དང“ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་བཞི་པའི”རིང་ཁོ་ནར་བོད་སྐྱོར་ཞིང་ཆེན་དང་གྲོང་ཁྱེར་17གྱིས་ཐོན་ལས་བོད་སྐྱོར་རྣམ་གྲངས་229བཀོད་སྒྲིག་བྱས་པ་དང་བོད་སྐྱོར་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་44.06བཏང་བ་རེད།

ཁ་གཏད་རོགས་སྐྱོར་གྱི་ལམ་སྲོལ་ལ་བརྟེན་ནས་ལམ་ལུགས་ཀྱི་ལེགས་ཆ་དེ་ནུབ་རྒྱུད་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་སྒུལ་ནུས་ཆེན་པོར་སྒྱུར་བཞིན་ཡོད།

ཤིན་ཅང་ཐ་ཁེ་ལ་མ་ཀན་བྱེ་ཐང་གི་ནུབ་ངོས་སུ་གནས་པའི་སྔོ་ལྗང་ཚལ་ཅ་ཧྲི་རྫོང་དུ་ཤིན་ཅང་གི་ཤིང་འབྲས་ཞིན་མེ་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་དང་སྟོབས་ཆེར་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་ཅིང་། 2021ལོར་ཀོང་ཏུང་གིས་ཤིན་ཅང་ལ་རོགས་སྐྱོར་བྱས་ཏེ་ཅ་ཧྲི་རྫོང་དུ་གཡོད་ཅ་ཞིན་མེ་ཐོན་ལས་གླིང་བསྐྲུན་པ་མ་ཟད། གླིང་ཁུལ་གྱི་ལེ་ལག་ཚང་བའི་གྲང་ཉར་སོས་ཉར་ཁུལ་དང་། ལས་སྣོན་ཐོན་སྐྱེད་ཁུལ། ཉོ་ཚོང་ཞབས་ཞུ་ཁུལ་སོགས་བསྐྲུན་ནས་དེང་རབས་ཅན་གྱི་ཞིང་ལས་ཐོན་ལས་གླིང་ཡང་བཏོད་ཡོད། དུས་དེ་ནས་བཟུང་ཤིང་འབྲས་ཞིན་མེ་ཐོན་ལས་ཀྱི་གོང་འོག་ལ་དམིགས་པའི་ཁེ་ལས་འཁོར་འབྲེལ་མཉམ་དུ་བསྡུ་འགོ་ཚུགས་པ་རེད།

2014ལོར་ཀྲུང་དབྱང་གི་ཤིན་ཅང་ལས་དོན་སྐོར་གྱི་བཞུགས་མོལ་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་གཉིས་པ་འཚོགས་ཚུན། ཤིན་སྐྱོར་ཞིང་ཆེན་དང་གྲོང་ཁྱེར་དང་དེ་བཞིན་ཀྲུང་དབྱང་གི་འབྲེལ་ཡོད་ཚན་པ་ཁག་གིས་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གི་ཐབས་ཇུས་བཀོད་སྒྲིག་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་ནན་ཏན་བྱས་པས་ཁ་གཏད་ཤིན་སྐྱོར་ལས་དོན་ལ་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་གྱི་གྲུབ་འབྲས་ཐོབ་ཅིང་། ལོ་10ཡི་རིང་ས་གནས་ཁག་དང་སྡེ་ཚན་ཁག་གིས་རིམ་རྩིས་བྱས་ན་ཤིན་སྐྱོར་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་391བཏང་ནས་ཤིན་ཅང་གི་ཁྱད་ལྡན་ལེགས་ཆའི་ཐོན་ལས་དང་ངལ་རྩོལ་མང་འདུས་ཅན་གྱི་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་པ་དང་། ཤིན་ཅང་གི་ཁེ་ལས་གྲགས་ཅན་ཁག་གཅིག་ཤིན་སྐྱོར་ཞིང་ཆེན་དང་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་འོག་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་འཕེལ་རྒྱས་དང་སྟོབས་ཆེར་སོང་ཡོད་པ་རེད།

ཁ་གཏད་ཤིན་སྐྱོར་གྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེན་འོག་ཤིན་ཅང་གི་ཐོན་ལས་གྲུབ་ཆ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ལེགས་སུ་ཕྱིན་པ་དང་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀར་སྒོ་མོ་འབྱེད་ནུས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཆེ་རུ་སོང་སྟེ་རྒྱལ་ཡོངས་གཅིག་གྱུར་གྱི་ཁྲོམ་ར་ཆེ་མོའི་ནང་མཉམ་འདྲེས་གཏིང་ཟབ་དང་ཞབས་འདེགས་ཞུ་བར་རྨང་གཞི་བརྟན་པོ་བཏིང་ཡོད། ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་པ་འཚོགས་ཚུན། ཤིན་ཅང་གི་དཔལ་འབྱོར་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་དེ་མགྱོགས་བགྲོད་འཁོར་ལམ་དུ་བསྐྱོད་ནས་ས་ཁུལ་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར་སྒོར་དུང་ཕྱུར་8360ལྷག་ཙམ་ནས་སྒོར་དུང་ཕྱུར་ཁྲི་1.7བར་འཕར་ཏེ་ལོ་རེར་ཆ་སྙོམས་6.6%འཕར་ཡོད།

2022ལོའི་ཟླ་7པར་མཚོ་སྐྱོར་ལས་བྱེད་པ་དང་ཤེས་ལྡན་པ་ཁག་ལྔ་པ་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་དུ་བསྐྱོད་ནས་ཁ་གཏད་རོགས་སྐྱོར་གྱི་ལས་དོན་གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་ངང་སྤེལ་ཞིང་། ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་པེ་ཅིང་མཚོ་སྐྱོར་བཀོད་འདོམས་པུའི་རོགས་རམ་འོག་འབྲི་གཡག་གི་ཉྭ་རིལ་དམར་བཙོས་དང་། ཚགས་ཤ་བཅུད་ལྡན། ཉུང་མ་བསྙལ་ཚལ་སོགས་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་ཡུལ་ཤུལ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཀྲོའུ་ནས་ཐོན་པའི་ཁྱད་ལྡན་ཞིང་འབྲོག་ཐོན་རྫས་མང་དག་ཅིག་པེ་ཅིང་གི་ཚོང་ཁང་དང་མི་སེར་གྱི་གསོལ་ལྕོག་ཏུ་གཤོམ་འགོ་ཚུགས་པ་རེད།

“འབྲི་གཡག་ནི་ཡུལ་ཤུལ་གྱི་གྲོང་གསེབ་དར་རྒྱས་ཀྱི་ཕུགས་འདུན་སྒྲུབ་པའི་རེ་བའི་གྲུ་གཟིངས་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད”ཅེས་ཡུལ་ཤུལ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཀྲོའུ་ཞིང་འབྲོག་ཚན་རྩལ་ཅུས་ཀྱི་ཅུས་ཀྲང་གཞོན་པ་གྲགས་མདོ་ཚེ་རིང་གིས་བརྗོད་ཅིང་། ཁོང་གིས། མཚོ་སྐྱོར་ལས་བྱེད་པའི་རོགས་རམ་འོག་ཡུལ་ཤུལ་ཀྲོའུ་ཡིས“ཡུལ་ཤུལ་གྱི་འབྲི་གཡག”ཅེས་པའི་ཡུལ་ལུང་གི་སྤྱི་པའི་སྤུས་རྟགས་བཏོད་དེ་ལས་སྣོན་ཞིབ་ཚགས་བྱས་པའི་ས་མཐོའི་ཡུལ་ཟོག་མུ་མཐུད་བཟོས་ཏེ་ས་མཐོའི་ཡུལ་ཟོག་གི་ཁྲོམ་ར་ཆེན་པོ་བཏོད་ཡོད། “2023ལོར་ང་ཚོས་པེ་ཅིང་ལ་ཚགས་ཤའི་ཐོན་རྫས་སོས་པ་ཁག་ཐེངས་5མཁོ་འདོན་བྱས་པ་ཡིན། ཉོ་སྒྲུབ་ཀྱི་རིན་གོང་ནི་རང་སའི་ཁྲོམ་ར་ལས་ཧ་ཅང་མཐོ་བའི་ཁར་འབྲོག་པ་དང་མཉམ་ལས་ཁང་གི་ཡོང་འབབ་ཀྱང་རྒྱུན་མཐུད་འཕར་ཡོད”ཅེས་བཤད་པ་རེད།

ལོ་གཉིས་ཀྱི་རིང་། མཚོ་སྐྱོར་ཞིང་ཆེན་དང་གྲོང་ཁྱེར་ཁག་གིས་དམངས་འཚོ་དང་ཐོན་ལས་སོགས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་ལས་ཀར་ཧུར་ཐག་གཞོལ་ཞིང་། ཤར་རྒྱུད་ཀྱི་ཞིང་ཆེན་དང་། རང་སྐྱོང་ལྗོངས། གྲོང་ཁྱེར་བཅས་སུ་ཚོང་འགུགས་མ་འདྲེན་གྱི་བྱེད་སྒོ་ཐེངས་94སྤེལ་བར་འབྲེལ་གཏུག་མཐུན་སྦྱོར་བྱས་པ་དང་། ཤར་རྒྱུད་ཀྱི་ཁེ་ལས་355མཚོ་སྔོན་དུ་རྟོག་ཞིབ་བྱེད་པར་གདན་དྲངས་པ། རྣམ་གྲངས་ཁག་152ནང་འདྲེན་བྱས་པ་བཅས་ལ་བརྟེན་ནས་གྲོས་མཐུན་བཞག་པའི་སྤྱི་འབོར་སྒོར་དུང་ཕྱུར་960ཟིན་ཡོད་པ་རེད།