ཚེས་11ཉིན་གྱི་སྔ་དྲོར། གསར་འགོད་པས“ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་དབུ་བརྙེས་ནས་ལོ་75འཁོར་བར་རྟེན་འབྲེལ་ཞུ་བའི”བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་བརྗོད་དོན་གཙོ་བོའི་མུ་འབྲེལ་གསར་འགྱུར་ཡོངས་བསྒྲགས་ཚོགས་འདུ་ནས་ཤེས་རྟོགས་བྱས་པར། ལོ་75ཡི་རིང་། ལྷོ་ཁ་གྲོང་ཁྱེར་གྱིས་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གི་མཛད་ཕྱོགས་སྲིད་ཇུས་ཁག་དང་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་བཀོད་སྒྲིག་བླང་བྱ་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་ནན་ཏན་བྱས་ཏེ་བློ་བརྟན་འགྱུར་མེད་ངང་བརྟན་ལྷིང་སྲུང་སྐྱོང་དང་། འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད། དམངས་འཚོར་ཕན་འདོགས་པ། གྲོང་ཁྱེར་དེ་ཡོངས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་དར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་ལ་སྐུལ་འདེད། སྤྱི་ཚོགས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ཡར་ཐོན། མི་དམངས་ཀྱི་འཚོ་བ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་འབྱོར་འབྲིང་མངོན་འགྱུར་བཅས་བྱས་པར་བརྟེན་ཆབ་སྲིད་བདེ་འཇགས་དང་། སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་ལྷིང་། དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས། མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ། ཆོས་ལུགས་འཆམ་མཐུན། སྐྱེ་ཁམས་བཟང་བ། མཐའ་མཚམས་སྲ་བརྟན། མི་དམངས་བདེ་སྡོད་ལས་བརྩོན་བཅས་ཀྱི་དུས་བབ་བཟང་པོ་མངོན་པ་མ་ཟད། བྱ་གཞག་ཁག་ལ་ཀུན་གྱིས་དོ་སྣང་བྱེད་པའི་གྲུབ་འབྲས་ཀྱང་ཐོབ་ཡོད།

རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་ཉིན་རེ་བཞིན་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་ཕྱོགས་བསྡུས་སྟོབས་ཤུགས་ཆེ་རུ་ཕྱིན་པ། ལོ་75ཡི་རིང་། ལྷོ་ཁས་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་མུ་མཐུད་སྐུལ་འདེད་བཏང་བར་བརྟེན་ཐོན་སྐྱེད་ནུས་ཤུགས་ལ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་བཅིངས་འགྲོལ་ཐོབ་པ་དང་འཕེལ་རྒྱས་ཕྱིན་ཏེ་ནུས་རྒྱུ་དང་། འགྲིམ་འགྲུལ། ཆུ་བེད། འཕྲིན་གཏོང་སོགས་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་འབོར་ཆེན་ཞིག་སྔ་རྗེས་སུ་ལག་ལེན་བསྟར་བས་གནམ་ཆུར་བརྟེན་ནས་ཞིང་ལས་དང་ཕྱུགས་གསོ་བའི་ཞིང་འབྲོག་ཐོན་སྐྱེད་ཀྱི་རྣམ་པར་འགྱུར་ལྡོག་ཕྱིན་པ་དང་དཔལ་འབྱོར་གྲུབ་ཆར་རྩ་བའི་ཆ་ནས་འགྱུར་ལྡོག་ཕྱིན་ཏེ་གྲོང་ཁྱེར་ཡོངས་ཀྱི་ས་ཁུལ་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་ཀྱི་སྤྱིའི་རིན་ཐང་ཐོ་འགོད་བྱེད་སྔ་ཤོས་ཀྱི་1985ལོའི་སྒོར་དུང་ཕྱུར་2.54ནས་2023ལོའི་སྒོར་དུང་ཕྱུར་273.01བར་འཕར་ནས་ལྡབ་108ཙམ་འཕར་བ་དང་ལོར་ཆ་སྙོམས་13.1%འཕར་ཡོད། རིམ་རྩིས་བྱས་ན། གཏན་འཇགས་རྒྱུ་ནོར་ལ་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་2364.61བཏང་ཡོད་པ་རེད།

སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བྱ་གཞག་དབྱར་མཚོ་རྒྱས་པ་ལྟར་འཕེལ་རྒྱས་ཕྱིན་པ་དང་མི་དམངས་ཀྱི་འཚོ་བ་ཉིན་བཞིན་ལེགས་སུ་ཕྱིན་པ། ལོ་75ཡི་རིང་། དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་མགྱོགས་མྱུར་འཕེལ་རྒྱས་ཕྱིན་པ་བརྒྱུད་མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཀྱི་འཚོ་བའི་ཆུ་ཚད་ཆེས་ཆེར་མཐོ་རུ་ཕྱིན་ནས་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་གྲོང་མི་མི་རེའི་ཆ་སྙོམས་བཀོལ་སྤྱོད་ཆོག་པའི་ཡོང་འབབ་1978ལོའི་སྒོར་143.5ནས་2023ལོའི་སྒོར་21691བར་འཕར་ནས་ཐོག་མར་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཆ་སྙོམས་ཆུ་ཚད་དུ་སླེབས་པ་དང་ལོ་རེར་ཆ་སྙོམས་འཕར་ཚད་11.8%ཟིན་ཡོད། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བྱ་གཞག་ཁག་དབྱར་མཚོ་རྒྱས་པ་ལྟར་འཕེལ་རྒྱས་ཕྱིན་ནས་སློབ་ཞུགས་གོང་གི་སློབ་གསོ་དང་། རྨང་གཞིའི་སློབ་གསོ། ལས་རིགས་སློབ་གསོ། དམིགས་བསལ་སློབ་གསོ་བཅས་ལ་ཁྱབ་པའི་ཅུང་ཆ་ཚང་བའི་དེང་རབས་ཀྱི་སློབ་གསོའི་མ་ལག་ཅིག་ཆགས་ཟིན་པ་དང་རིམ་པ་ཁག་དང་རིགས་ཁག་གི་སློབ་གྲྭ་1959ལོའི་སློབ་ཆུང་4དང་སློབ་གྲྭར་འགྲོ་མུས་ཀྱི་སློབ་མ་552ཡོད་པ་ནས་2023ལོར་སློབ་གྲྭ་464དང་སློབ་གྲྭར་འགྲོ་མུས་ཀྱི་སློབ་མ་62873བར་འཕར་ནས་ལྡབ་116དང་ལྡབ་113.9སོ་སོར་འཕར་ཏེ་1959ལོའི་ཡིག་རྨོངས་བ་95%ཡན་གྱི་བཟུང་ཚད་ནས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ཡིག་རྨོངས་སེལ་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད།

སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་བཟང་པོ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱུང་བ་དང་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་རྣམ་པ་གསར་རྐྱང་དུ་གྱུར་བ། ལོ་75ཡི་རིང་། ལྷོ་ཁས་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་གསར་སྤེལ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་སྒོ་ཚང་མའི་དམར་ཐིག་དང་། མཐའ་ཚད། གློག་ཆེན་བཅས་ལ་བརྩིས་ནས་དཔལ་འབྱོར་དང་། སྤྱི་ཚོགས། སྐྱེ་ཁམས་བཅས་ཞི་མཐུན་གཅིག་གྱུར་ཧུར་ཐག་ཡོང་བ་བྱས་ཡོད། གནམ་སྔོན་པོ་དང་། ཆུ་དྭངས་གཙང་། ས་གཙང་བ་བཅས་ཀྱི་རྣམ་པ་བཟང་པོ་རྒྱུན་མཐུད་སྲ་བརྟན་བྱུང་ནས་གྲོང་ཁྱེར་ཡོངས་ཀྱི་མཁའ་རླུང་གི་སྤུས་ཚད་ལེགས་ཚད་99%ཡན་དུ་མཐོ་རུ་ཕྱིན་པ་དང་། གཙང་པོ་དང་མཚེའུའི་ཆུ་སྤུས་Ⅲརིམ་པའི་ཚད་གཞིར་སླེབས་པའམ་ཡང་ན་དེ་ལས་ལེགས་པ། གཅིག་སྡུད་རྣམ་པའི་འཐུང་ཆུའི་ཆུ་འགོ་ཁུལ་དང་གཙང་པོ་དང་མཚེའུའི་ཆུ་སྤུས་ལོན་ཚད་100%ཟིན་པ། རྩྭ་ཐང་དང་། མཚེའུ། འདམ་ར། རང་བྱུང་ནགས་ཚལ། ཆུའི་སྐྱེ་ཁམས། ས་གཤིས་ཤུལ་བཞག སྐྱེ་དངོས་སྣ་མང་རང་བཞིན་བཅས་ལ་སྲུང་སྐྱོང་ནུས་ལྡན་ཐུབ་ཡོད། གྲོང་ཁྱེར་ཡོངས་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་ཅན་དུ་འགྱུར་ཚད་33.2%ཟིན་པ་དང་། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་གྲོང་མིས་གྲོང་ཁྱེར་ཡོངས་ཀྱི་སྤྱིའི་མི་འབོར་གྱིས་31.9%བཟུང་བ་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་གྲོང་མི་མི་རེའི་ཆ་སྙོམས་བཀོལ་སྤྱོད་ཆོག་པའི་ཡོང་འབབ་སྒོར་48126ཟིན་ཡོད། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་དྲོད་རླངས་མཁོ་འདོན་ལས་དོན་ལ་ཚད་བརྒལ་རང་བཞིན་གྱི་གྲུབ་འབྲས་ཐོབ་ཅིང་། 2023ལོའི་ལོ་མཇུག་བར་ས་བབ་མཐོ་བའི་ཤང་དང་གྲོང་རྡལ་20ལ་དྲོད་རླངས་མཁོ་འདོན་དང་ས་བབ་མཐོ་བའི་ཤང་དང་གྲོང་རྡལ་10ལ་གསོ་རླུང་མཁོ་འདོན་ལས་གྲྭ་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་བ་དང་། ས་བབ་མཐོ་བའི་རྫོང་གྲོང་4ལ་དྲོད་རླངས་མཁོ་འདོན་བརྟན་པོ་བྱུང་ཡོད།

ཐོན་ལས་འཛུགས་སྐྲུན་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་སྟོབས་ཆེར་ཕྱིན་པ་དང་སྒྱུར་བཅོས་སྒོ་དབྱེར་གཡུར་ཟའི་གྲུབ་འབྲས་ཐོབ་པ། ལོ་75ཡི་རིང་། ལྷོ་ཁའི་ཞིང་འབྲོག་ལས་ཀྱི་ཁྱད་ལྡན་ཐོན་ལས་ཆུང་བ་ནས་ཆེ་བའི་བར་འཕེལ་རྒྱས་མྱུར་པོ་ཕྱིན་ནས་གྲོང་ཁྱེར་ཡོངས་ཀྱི་འབྲུ་རིགས་ཀྱི་ཐོན་འབབ་1959ལོའི་ཏུན་ཁྲི་2.8ནས་2023ལོའི་ཏུན་ཁྲི་17.04བར་འཕར་བ་དང་། 2023ལོར་མུའུ་རེའི་འབྲུ་རིགས་ཐོན་འབབ་སྤྱི་རྒྱ་440.36ཟིན་ཏེ་ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་ཨང་དང་པོར་སླེབས་པ་དང་། ནས་ཀྱི་མུའུ་རེའི་ཐོན་འབབ་སྤྱི་རྒྱ་418.29ཟིན་ཏེ་ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་ཨང་གཉིས་པར་སླེབས་ཡོད། ཚོང་འགུགས་མ་འདྲེན་བྱེད་ཤུགས་ཟམ་མི་ཆད་པར་ཆེ་རུ་བཏང་བ་དང“ནང་འདྲེན་དང་ཕྱིར་སྐྱོད”ལ་སྐུལ་འདེད་ཤུགས་ཆེན་བཏང་ཞིང་། རིམ་རྩིས་བྱས་ན། ཚོང་འགུགས་མ་འདྲེན་གྱི་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་600ཙམ་དམིགས་སར་འབྱོར་ཡོད། ཁ་གཏད་བོད་སྐྱོར་གྱི་རོགས་སྐྱོར་ལས་དོན་ལ་ཕན་འབྲས་མངོན་གསལ་དོད་པོ་ཐོབ་ཅིང་། 1994ལོ་ནས་བཟུང“ཞིང་ཆེན་གསུམ་དང་ཀུང་སི་གཅིག”(ཧུའུ་པེ་ཞིང་ཆེན་དང་། ཧུའུ་ནན་ཞིང་ཆེན། ཨན་ཧུའེ་ཞིང་ཆེན། ཀྲུང་གོ་འབྲུ་རིགས་ཚོགས་པ་ཚད་ཡོད་ཀུང་སི)གིས་རིམ་རྩིས་བྱས་ན། ཀྲུང་དབྱང་གི་འཆར་གཞི་ལྟར་བོད་སྐྱོར་ལས་བྱེད་པ་ཁག་བཅུ་དང་ཤེས་ལྡན་པ་1639དང་དུས་ཐུང་གི་བོད་སྐྱོར་ཆེད་ལས་ལག་རྩལ་མི་སྣ་1471ལྷོ་ཁར་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་པར་བཏང་ཡོད། རོགས་སྐྱོར་མ་དངུལ་དང་དངོས་ཟོག་སྒྲིག་ཆས་སྒོར་དུང་ཕྱུར་92.08བཏང་བ་དང་རྣམ་གྲངས་1734ལག་བསྟར་བྱས་པ་མ་ཟད། ཕུལ་བྱུང་གི་ཁེ་ལས་འབོར་ཆེན་ལྷོ་ཁར་གཞིས་ཆགས་པར་བརྟེན་ལྷོ་ཁའི་རང་བརྟེན་ནུས་པ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ནས་ལྷོ་ཁའི་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་མགྱོགས་མྱུར་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་རྒྱུར་སྐུལ་མ་ནུས་ལྡན་ཐེབས་ཡོད།