འདི་ནི་ནན་ཅིང་གསོ་རིག་སློབ་ཆེན་ཞོར་གཏོགས་བྱིས་པའི་སྨན་ཁང་གི་སྙིང་ནད་ཚན་ཁག་ལྟེ་གནས་ཀྱི་ཀྲུའུ་རེན་མོ་ཤུས་མིང་གིས་ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་མལ་གྲོ་གུང་དཀར་རྫོང་དུ་བྱིས་པར་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་བཞིན་པ། ཤིན་ཧྭ་གསར་འགྱུར་ཁང་གི་གསར་འགོད་པ། ཀྲང་རུའུ་ཧྥུང་གིས་པར་བླངས།

འདི་ནི་གཞིས་རྩེ་གྲོང་ཁྱེར་གམ་པ་རྫོང་གི་བོད་སྐྱོར་ལས་བྱེད་པས་ཞིང་པར་ཞིང་ནང་དུ་རྩྭ་ངན་འཐུ་རོགས་བྱེད་བཞིན་པ།

1994ལོ་ནས་བཟུང་ཁག་10ཡི་བོད་སྐྱོར་ཤེས་ལྡན་ལས་བྱེད་པ་ཁྲི་1.2ཙམ་གྱིས་སྔ་རྗེས་སུ་ས་མཐོའི་ཡུལ་ལུང་ཁག་ཏུ་འབད་བརྩོན་ཆེན་པོས་ལས་དོན་བསྒྲུབས་ཡོད། དཔལ་འབྱོར་གྱི་བོད་སྐྱོར་དང་། ཐོན་ལས་ཀྱི་བོད་སྐྱོར། ཚན་རྩལ་གྱི་བོད་སྐྱོར། ལས་ཞུགས་ཀྱི་བོད་སྐྱོར། དབུལ་སྐྱོར་གྱི་བོད་སྐྱོར་སོགས་ནས་སྨན་བཅོས་དང་སློབ་གསོའི་ཤེས་ལྡན་པའི“ཚོགས་སྒྲིག་རྣམ་པའི”བོད་སྐྱོར་བར་དང་། མ་དངུལ་སྤྲོད་པ་དང་རྣམ་གྲངས་བསྐྲུན་པའི“གཞན་བརྟེན་རྣམ་པའི”རོགས་སྐྱོར་ནས་ཐོན་ལས་དར་སྤེལ་དང་། ལག་རྩལ་གྱི་རྒྱབ་སྐྱོར། ཤེས་ལྡན་པ་གསོ་སྐྱོང་སོགས་ཀྱི“རང་བརྟེན་རྣམ་པའི”རོགས་སྐྱོར་སོགས་བར། ཁོང་ཚོས་གངས་ལྗོངས་ས་མཐོར་རྩ་བ་ཚུགས་ཏེ་མི་རབས་ནས་མི་རབས་བར་བློ་གྲོས་དང་རྔུལ་ཆུ་བཏོན་པ་དང་། བྱ་སྤྱོད་དངོས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ལས་འགན་དང་འགན་འཁྲི་ཧུར་ཐག་བསྒྲུབས་པ་རེད།

—རྩོམ་སྒྲིག་པས།

ཁམ་བུའི་མེ་ཏོག་བཞད་དུས་ཡུལ་སྐོར་བའི་ཡིད་དབང་རབ་ཏུ་འཕྲོག

མི་དམངས་ཉིན་རེའི་ཚགས་པར་གྱི་གསར་འགོད་པ། ཞུས་ཡུས་ཡའོ།

“ལོ་རེའི་ཁམ་བུའི་མེ་ཏོག་དུས་ཆེན་སྐབས་གྲོང་ཚོའི་ནང་གི་ཡུལ་སྐོར་བ་མང་པོའི་སྐད་ཆའི་ནང་ཀོང་ཏུང་གི་ཡུལ་སྐད་ཟབ་མོ་ལྡན་ཡོད། ང་ཚོ་ས་སྐྱེས་རྡོ་སྐྱེས་ཀྱི་ཀ་ལ་གྲོང་ཚོའི་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཉན་དུས་སྙིང་ཉེ་བའི་སྣང་བ་འདུག”ཅེས་ཉིང་ཁྲི་གྲོང་ཁྱེར་བྲག་ཡིབ་ཆུས་ཀ་ལ་གྲོང་ཚོ་ཨུ་ལྷན་གྱི་ཀྲུའུ་རེན་གཞོན་པ་ཉི་མ་རྡོ་རྗེས་བཤད།

རྒྱལ་ལམ་318ཀྱི་འགྲམ་དུ་གནས་པའི་ཀ་ལ་གྲོང་ཚོར་ཁམ་བུའི་མེ་ཏོག་གྲོང་ཚོ་ཞེས་སྐད་གྲགས་ཉིན་རེ་བཞིན་ཆེ་རུ་སོང་ཞིང་། དེ་ཡང་ཀོང་ཏུང་ནས་ཡོང་བའི་བོད་སྐྱོར་ཤེས་ལྡན་ལས་བྱེད་པའི་རོགས་རམ་དང་ཁ་འབྲལ་ཐབས་མེད། “ས་འོག་ལྕགས་ལམ་གྱི་ཆེད་སྤྱོད་མེ་འཁོར་སོགས་ཡུལ་སྐོར་འོས་སྦྱོར་བྱེད་སྟངས་བརྒྱུད་ང་ཚོས་འགྲུལ་ཁུངས་ཁྲོམ་ར་རྒྱ་སྐྱེད་ཧུར་ཐག་བཏང་ནས་སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་བགྲོད་ལམ་དུ་བསྐྱོད་པས། ས་གནས་གཉིས་ཀྱི་འགྲོ་འོང་དང་། སྤེལ་རེས། མཉམ་འདྲེས་བཅས་ཉིན་རེ་བཞིན་དམ་ཟབ་ཏུ་ཕྱིན་ཡོད”ཅེས་ཀོང་ཏུང་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཁག་བཅུ་པའི་བོད་སྐྱོར་ལས་དོན་རུ་ཁག་ཕྱོགས་བསྡུས་གཞུང་ལས་ཁང་གི་ཀྲུའུ་རེན་དང་། ཉིང་ཁྲི་གྲོང་ཁྱེར་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་ཅུས་ཀྱི་ཏང་ཙུའི་ཧྲུའུ་ཅི་གཞོན་པ་དང་ཅུས་ཀྲང་ཐན་ཡུང་གིས་བརྗོད།

“ང་ཚོའི་ཁམ་བུའི་མེ་ཏོག་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་གྱི་སྤྱིའི་རྒྱ་ཁྱོན་ལ་མུའུ་278དང་རི་སྐྱེས་ཁམ་སྡོང་1253ཡོད། ད་ལོའི་ཁམ་བུའི་མེ་ཏོག་དུས་ཆེན་ལ་གྲོང་ཚོ་ཡོངས་སུ་ཡུལ་སྐོར་ཡོང་འབབ་སྒོར་ཁྲི་360ལྷག་ཙམ་བྱུང་ཡོད”ཅེས་ཉི་མ་རྡོ་རྗེས་ངོ་སྤྲོད་བྱས།

ཉིང་ཁྲིའི་ཁམ་སྡོང་ནི་རི་སྐྱེས་སྡོང་པོའི་རིགས་ཡིན་པས་དེ་དག་སྟེང་བཏགས་པའི་ཁམ་བུ་ཟ་མི་ཉན། སྔོན་ཆད་གྲོང་མི་མང་པོས་ཤིང་སྡོང་བཅད་ནས་བུད་ཤིང་བྱས་ན་ཡག་པ་མེད་དམ་སྙམ་མྱོང་ཡོད།

ཀ་ལ་གྲོང་ཚོའི་ཏང་ཀྲི་པུའི་ཧྲུའུ་ཅི་སྤེན་པས“ཤིང་སྡོང་གཅོད་པ་ལས་སླ་ནའང་སླར་ཡང་འདེབས་དགོས་ན་ཁག་པོ་ཡིན”ཞེས་བཤད་དེ་མོས་མཐུན་བྱས་མེད། དེ་དུས་གྲོང་འདབས་ཡུལ་སྐོར་དར་འཕེལ་བྱུང་བར་བརྟེན། གྲོང་མི་ཚོས་གོ་སྐབས་དམ་འཛིན་གྱིས་གུར་རྒྱག་པ་དང་། མཛེས་ལྗོངས་བཟོ་བ། རིག་རྩལ་འཁྲབ་སྟོན་སྣ་ཚོགས་བྱེད་པ་བཅས་བྱས་ནས་ཡུལ་སྐོར་བའི་ཡིད་དབང་བཀུག་པས། ཉིང་ཁྲིའི་ཁམ་བུའི་མེ་ཏོག་དུས་ཆེན་གྱི་ཐོག་མའི་རྣམ་པ་ཡང་རིམ་གྱིས་ཆགས་ཡོད།

གྲོང་ཚོའི་ཡུལ་སྐོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་རོགས་རམ་བྱ་ཆེད། ཀོང་ཏུང་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཁག་བདུན་པའི་བོད་སྐྱོར་ལས་བྱེད་པ་དང་། སྐབས་དེ་དུས་ཀྱི་བྲག་ཡིབ་ཆུས་ཨུད་ཀྱི་ཧྲུའུ་ཅི་གཞོན་པ། རྒྱུན་ལས་ཆུས་ཀྲང་གཞོན་པ་བཅས་ཡིན་པའི་སུན་ཧྲི་ཧུང་གིས་ཆུས་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཚན་གྱི་བློ་མཐུན་ཚོའི་སྣེ་ཁྲིད་དེ་ཀ་ལ་གྲོང་ཚོར་བརྟག་ཞིབ་ཐེངས་མང་བྱས་མཐར། “ཐོན་ཁུངས་བསྡུ་སྒྲིལ་དང་། གྲོང་ཚོའི་ཡུལ་ལྗོངས་གཅིག་སྒྲིལ། གྲོང་ཚོར་སྐུལ་འདེད”བཅས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་བསམ་ཕྱོགས་བཏོན་ཡོད། དེ་རྗེས་བྲག་ཡིབ་ཆུས་ཀྱིས་རིམ་རྩིས་བརྒྱབ་ན་བོད་སྐྱོར་མ་དངུལ་སྒོར་ཁྲི་600དང་། ཉིང་ཁྲི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཡུལ་སྐོར་ཐད་ཁ་གསབ་ཏུ་བྱ་དགའ་སྤྲོད་པའི་མ་དངུལ་སྒོར་ཁྲི་100 བྲག་ཡིབ་ཆུས་ཀྱི་ནོར་སྲིད་མ་དངུལ་སྒོར་ཁྲི་160བཅས་གྲབས་གསོག་བྱས་ནས་ཀ་ལ་གྲོང་ཚོའི་རི་སྐྱེས་ཁམ་སྡོང་སྲུང་སྐྱོང་དང་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ་རེད།

ཨར་པོ་རྒྱག་སྐབས་ཉིང་ཁྲིའི་དགུན་དུས་ལ་འཁེལ་བས། ཀ་ལ་གྲོང་ཚོའི་ཡུལ་མིས་ཨར་པོ་བར་ཇ་བསྲུབས་མ་བསྐྱལ་བས་རུ་མི་ཚོའི་སེམས་ལའང་དྲོ་སྐྱིད་ཀྱི་སྣང་བ་བྱུང་། ལོ་ཕྱེད་སོང་བ་དང་གྲོང་ཚོའི་ནང་མཁྲེགས་འགྱུར་ལམ་བཏིང་བ་དང་རླངས་འཁོར་འཇོག་ས་བཟོས་པས་གྲོང་ཚོའི་བཀོད་པ་ཧ་ཅང་ཉམས་དགའ་བར་གྱུར་འདུག

2015ལོའི་དཔྱིད་ཀར་ཀ་ལ་གྲོང་ཚོས་ཁམ་བུའི་མེ་ཏོག་དུས་ཆེན་བསུས་ཤིང་། ཕྱི་ལོར་ཀ་ལ་གྲོང་ཚོའི་ཁམ་བུའི་མེ་ཏོག་དུས་ཆེན་གྱི་ཡུལ་སྐོར་ཡོང་འབབ་སྒོར་ཁྲི་100ལས་བརྒལ་ཡོད།

འདི་ནི་བརྗིད་ཆགས་པའི་གཉན་ཆེན་ཐང་ལྷ་དང་ལྟ་ན་སྡུག་པའི་གནམ་མཚོ་ཕྱུག་མོ་གཅིག་ལ་གཅིག་རྒྱན་དུ་གྱུར་པའི་རྣམ་པ་ཡིན་པ། སུན་ཀྲི་ཧྥང་གིས་པར་བླངས།

འདི་ནི་ཉིང་ཁྲི་གྲོང་ཁྱེར་ཀ་ལ་གྲོང་ཚོའི་ཁམ་བུའི་མེ་ཏོག་གི་མཛེས་སྡུག་ཉམས་བཟང་གིས་ཡུལ་སྐོར་བའི་ཡིད་དབང་བཀུག་ནས་ལྟ་སྐོར་བྱེད་པ། འདི་ག་ཚགས་པར་གྱི་གསར་འགོད་པ། ཞུས་ཡུས་ཡའོ་ཡིས་པར་བླངས།

འདི་ནི་ནག་ཆུ་གྲོང་ཁྱེར་དཔལ་མགོན་རྫོང་ཀྲུང་གོ་རྡོ་སྣུམ་རྫས་འགྱུར་སློབ་ཆུང་དུ་སློབ་མས་འཚོ་བཅུད་ལྡན་པའི་བཟའ་བཅའ་ཁྱེར་ནས་སློབ་གྲྭ་གྲོལ་རྒྱུར་སྒུག་བཞིན་པ། ཤིན་ཧྭ་གསར་འགྱུར་ཁང་གི་གསར་འགོད་པ། བསྟན་འཛིན་ཉི་དར་གྱིས་པར་བླངས།

【སྣུར་སྲིང་ལྟ་ཀློག】

ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་། བོད་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་འཕར་ཚད་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་མདུན་གྲལ་དུ་སླེབས་ཡོད། 2012ལོ་ནས་2022ལོའི་བར་ལོ་རེར་ཡུལ་སྐོར་བར་སྣེ་ལེན་ཞུ་ཚད་མི་ཐེངས་ཁྲི་1058.39ནས་ཁྲི་3002.76བར་མང་དུ་སོང་བ་དང་། ལོ་རེར་ཡུལ་སྐོར་གྱི་ཡོང་འབབ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་126.48ནས་སྒོར་དུང་ཕྱུར་407.07བར་མང་དུ་ཕྱིན་ནས་ལྡབ་2.2ལྷག་ཙམ་འཕར་ཡོད།