ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་། བོད་ཀྱི་ཁྱད་ལྡན་ཐོན་རྫས་དེ་བས་མང་བ་ས་མཐོ་ནས་ཐོན་ཏེ་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཡུལ་ལུང་ཁག་དང་མང་ཚོགས་དཀྱུས་མའི་དུད་ཚང་དུ་ཁྱབ་ཡོད། བོད་སྐྱོར་ཞིང་ཆེན་དང་གྲོང་ཁྱེར་ཁག་གིས“ནང་སའི་ཁྲོམ་ར+བོད་ཀྱི་ཐོན་ཁུངས”ཀྱི་བྱེད་སྟངས་འཚོལ་ཞིབ་ཧུར་ཐག་བྱས་ཏེ་བོད་ཀྱི་ཐོན་རྫས་ཡངས་ཤིང་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཁྲོམ་རར་ཁྱབ་རྒྱུར་གཞོགས་འདེགས་བྱས་པ་རེད།

ཁྲོམ་རའི་ཚོང་གཉེར་གྱི་འབྲེལ་ཟམ་བསྐྲུན་པ།

“ཁུ་ལུ་སྤྱི་རྒྱ་རེར་སྒོར་1355ཟིན་ནས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཟིན་ཐོ་གསར་པ་བཏོད་ཡོད”ཕྱིར་ཚོང་གི་རིན་གོང་མཐོ་ལ་སྤུས་ཀ་ལེགས་པས་ཚོང་པ་མི་ཉུང་བ་ཞིག་ཐག་རིང་གི་བོད་ལྗོངས་མངའ་རིས་ས་ཁུལ་རུ་ཐོག་རྫོང་དུ་བསྐྱོད་རའི་ཁུ་ལུའི་ཧབ་ཚོང་ནང་ཞུགས་པ་རེད།

ལོ་ཤས་གོང་། ཁྲོམ་ར་རྒྱ་སྐྱེད་གཏོང་དཀའ་བ་སོགས་རྒྱུ་རྐྱེན་མང་པོའི་དབང་གིས་རུ་ཐོག་རྫོང་གི་ཁུལ་ལྡན་ར་དཀར་པོའི་ཐོན་ལས་སྐབས་ཤིག་རིང་འཕེལ་མེད་སོར་གནས་སུ་གྱུར་ནས་འབྲོག་པ་ཁག་གཅིག་གི་གསོ་ཚགས་ཀྱི་ཧུར་སེམས་ལའང་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཡོད།

ཧོ་པེ་ཞིང་ཆེན་བོད་སྐྱོར་ལས་དོན་རུ་ཁག་གིས་འཕྲལ་དུ་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་ནས་ཁུལ་ལྡན་ར་དཀར་པོའི་ཁུ་ལུའི་ཐོན་རྫས་དཔྱད་ཞིབ་དང་ཧབ་ཚོང་གི་བྱེད་སྒོའི་གྲ་སྒྲིག་བྱས་པ་དང་། ཧོ་པེ་ཞིང་ཆེན་ནང་ཁུལ་གྱི་ཁུ་ལུའི་ཐོན་སྐྱེད་ཁེ་ལས་མང་པོར་འབྲེལ་གཏུག་བྱས་ཏེ་མངགས་ཐོའི་གསོ་ཚགས་འཚོལ་ཞིབ་བྱས་ཤིང་། “རུ་ཐོག་གི་ཁུལ་ལྡན་ར་དཀར་པོའི”ས་ཁམས་མཚོན་རྟགས་ར་སྤྲོད་ཚོང་རྟགས་ལ་ཆོག་མཆན་འཐོབ་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས་སྤུས་རྟགས་འཐབ་ཇུས་མགྱོགས་མྱུར་ལག་ལེན་བསྟར་བ་རེད།

“ད་རེས་ཧབ་ཚོང་ནང་ཞུགས་མཁན་ཚོང་པ་ཕལ་ཆེ་བ་ནི་ཆིང་ཧོ་རྫོང་ནས་རེད། ཁུ་ལུ་ཏུན་40.18ལ་ཧབ་ཚོང་བྱེད་ཚད་སྒོར་ཁྲི་1298ཟིན་ནས་རྫོང་ཡོངས་ཀྱི་ཞིང་འབྲོག་པ་93%ལ་ཕན་པ་ཐོབ་པ་དང་། དུད་ཁྱིམ་རེར་ཆ་སྙོམས་ཡོང་འབབ་སྒོར་5500ལྷག་ཙམ་མང་དུ་སོང་ཡོད”ཅེས་ཧོ་པེ་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཁག་བཅུ་པའི་བོད་སྐྱོར་ལས་བྱེད་པ་དང་། རུ་ཐོག་རྫོང་ཨུད་ཀྱི་རྒྱུན་ལས་ཧྲུའུ་ཅི་གཞོན་པ། རྒྱུན་ལས་རྫོང་དཔོན་གཞོན་པ་བཅས་ཡིན་པའི་ཀུའོ་ཨའེ་པིན་གྱིས་བཤད།

ཐོན་རྫས་ཕྱིར་ཚོང་གི་ཐབས་ལམ་རྒྱ་བསྐྱེད་པ།

2024ལོའི་ཁྲུང་ཆིང་ཚོང་དོན་བོད་སྐྱོར་འཛད་སྤྱོད་རོགས་སྐྱོར་གྱི“ཁྱབ་སྤེལ་ལྔའི”ཆེད་དོན་འོས་སྦྱོར་བྱེད་སྒོའི་ནང་ཚགས་ཤ་སྐམ་པོ་དང་། ཇ་བསྲུབས་མ། ཀུ་ཤུའི་སྐྱུར་ཁུ་སོགས་བོད་ཀྱི་ཁྱད་ལྡན་ཐོན་རྫས་སྣ་ཚོགས་གང་སར་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་ཅིང་། ཁྲུང་ཆིང་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཧྲ་ཕིང་པ་ཆུས་སུ་སྡོད་མཁན་གྲོང་མི་ལི་དབྱི་ཞོགས་པ་སྔ་མོ་ནས་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་ཡུལ་དུ་སླེབས་ཡོད།

“ཁྲུང་ཆིང་དུ་བོད་ཀྱི་ཁྱད་ལྡན་ཞིམ་ཟས་ཀྱི་བྲོ་བ་མྱོང་བ་དང་ཅ་དངོས་ཉོ་ཐུབ་པ་མ་ཟད། སྒོར་གཞས་ལའང་མྱོང་རོལ་ཐུབ་པས་ས་མཐོའི་ཡུལ་དུ་སླེབས་པ་ལྟར་གྱི་སྣང་བ་འདུག”ཅེས་ལི་དབྱིས་བཤད།

ཁྲུང་ཆིང་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཁག་བཅུ་པའི་བོད་སྐྱོར་ལས་དོན་རུ་ཁག་གིས་འབྲེལ་གཏུག་བྱས་ཏེ་བོད་ཀྱི་ཁེ་ལས་20ལྷག་ཙམ་གྱིས་སྤུས་ལེགས་ཐོན་རྫས་སྣ་ཁ་300ལྷག་ཙམ་ཁྱེར་ནས་འགྲེམས་སྟོན་ནང་ཞུགས་ཤིང་། “དྲ་ཕྱིའི་འགྲེམས་སྟོན་འགྲེམས་ཚོང+དྲ་ཐོག་ཐད་གཏོང་འོས་སྦྱོར”ཟུང་འབྲེལ་བྱས་ཏེ་བོད་ཀྱི་ཞིང་ལས་ཁྱད་ལྡན་ཐོན་རྫས་དག་གངས་ལྗོངས་ས་མཐོའི་ཡུལ་ནས་གྲོང་ཁྱེར་ཁྲུང་ཆིང་ས་ཆར་བསྐྱལ་བ་དང་། མི་ཐེངས་ཁྲི་3ལྷག་ཙམ་གྱི་ཡིད་དབང་འཕྲོགས་ནས་འགྲེམས་སྟོན་ལ་བལྟས་པ་རེད།

“ང་ཚོས་འགྲེམས་འཚོང་བྱེད་པའི་བོད་བྱའི་ཐོན་རྫས་ལ་ཁྲུང་ཆིང་གི་གྲོང་མིའི་ཁས་ལེན་ཐོབ་པས། ང་ཚོ་ཁྲུང་ཆིང་གི་ཁྲོམ་རར་ཞུགས་པའི་ཡིད་ཆེས་འཕེལ་བྱུང”ཞེས་ཆབ་མདོ་ཀྲེང་ཞུང་ཞིང་འབྲོག་ཐོན་རྫས་གསར་སྤེལ་ཚད་ཡོད་ཀུང་སིའི་འགན་འཁུར་བ་ཀྲང་ཡུང་གིས་བཤད།

ཟླ་7ཚེས་24ཉིན། ཆུ་ཚོད་3ལྷག་རིང་གི་དྲ་རྒྱའི་ཐད་གཏོང་ལ་དྲ་གྲོགས་ཁྲི་2000ལྷག་ཙམ་གྱིས་བོད་ཀྱི་ཁྱད་ལྡན་ཐོན་རྫས་མངགས་ཉོ་བྱས་པ་དང་། བོད་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར(ས་ཁུལ)བདུན་གྱི་ཚོང་དོན་ཅུས་ཀྱི་ལས་བྱེད་པ་ཐད་གཏོང་ཁང་དུ་བསྐྱོད་དེ་བོད་ཀྱི་ཅ་དངོས་བཟང་པོ་འོས་སྦྱོར་བྱས་ནས་ཡུལ་ལུང་རང་གི་ཁྱད་ལྡན་ཞིང་ལས་ཐོན་རྫས་ཀྱི“མགྲིན་ཚབ”བྱས་པ་རེད།

བོད་ཀྱི་དྲ་ཐོག་ཚོང་དོན་དབྱར་མཚོ་རྒྱས་པ་ལྟར་གོང་འཕེལ་སོང་ནས་བོད་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་རམ་འདེགས་བྱེད་པའི་སྟོབས་ཤུགས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་གྱུར། བོད་སྐྱོར་ཞིང་ཆེན་དང་གྲོང་ཁྱེར་ཁག་གིས་འཛད་སྤྱོད་རོགས་སྐྱོར་གྱི་མཉམ་ལས་ལམ་སྲོལ་གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་ངང་བཟོས་པ་དང་། དུས་མཚུངས་སུ་དྲ་ཐོག་ཚོང་དོན་ལས་སྟེགས་ཆེ་གྲས་ཁག་དང་མཉམ་དུ“ཐོན་རྫས་ཡག་པོ་བོད་ནས་ཡུལ་ཕྱོགས་གཞན་དུ་འཚོང་བར”སྐུལ་འདེད་ཧུར་ཐག་བཏང་ནས། བོད་ཀྱི་དབུལ་སྒྲོལ་འགག་སྒྲོལ་གྱི་གྲུབ་འབྲས་སྲ་བརྟན་དང་རྒྱ་ཆེར་གཏོང་རྒྱུར་གཞོགས་འདེགས་བྱས་པ་རེད།

རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་གྱི་འཛད་སྤྱོད་ཁྲོམ་ར་བཏོད་པ།

ཇོ་མོ་གླང་མའི་འདབས་སུ་ཁྱད་ཆོས་མངོན་པར་གསལ་བའི་ཐུན་མོང་གཉེན་སྟོན་ཞིག་གཉེར་གྲབས་ཡོད་ལ། ཕྱོགས་བཞི་མཚམས་བརྒྱད་ནས་ཡོང་བའི་གཞོན་ནུ་ཕོ་མོ་དག་གིས་གཞིས་རྩེ་རུ་བརྗིད་ཆགས་པའི་ཇོ་མོ་གླང་མར་ལྟ་སྐོར་བྱེད་ཐུབ་པ་མ་ཟད། ད་དུང་ལམ་རྒྱུད་ཀྱི་གནའ་གྲོང་ས་སྐྱ་དང་ངོ་མཚར་ཆེ་བའི་སྨུག་གྲོག་རོང་སོགས་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་དུ་ཡུལ་སྐོར་ཡང་བྱེད་ཆོག “གཉེན་སྒྲིག་དང་ཡུལ་སྐོར། པར་ལེན”བཅས་མཉམ་འདྲེས་ཀྱི་ཇོ་མོ་གླང་མའི་འདབས་ཀྱི་གཉེན་སྟོན་ཟླ་9པར་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ལ། ད་ལོ་ནི་ཧྲང་ཧའེ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་བོད་སྐྱོར་ལས་དོན་རུ་ཁག་གིས་བཏོད་པའི་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་གྱི་ཐོན་རྫས་གསར་པའི་གྲས་ཡིན་པའི་ཇོ་མོ་གླང་མའི་འདབས་ཀྱི་གཉེན་སྟོན་གཉེར་བའི་ལོ་གསུམ་པ་རེད།

“རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་གྱི་ཐོན་རྫས་གསར་པ་ཇུས་འགོད་དང་ཐོན་རྫས་ཉམས་ལེན་གཏིང་ཟབ་བཏོད་པ་དེས་གཞིས་རྩེའི་ཡུལ་སྐོར་ཁྲོམ་ར་རྒྱ་སྐྱེད་པར་རོགས་རམ་གང་ལེགས་བྱེད་ཐུབ”ཕྱོགས་གཅིག་ནས་ས་ཆ་གཞན་གྱི་ཡུལ་སྐོར་བ་བོད་དུ་ཡུལ་སྐོར་དང་འཛད་སྤྱོད་ལ་ཡོང་རྒྱུའི་ཡིད་དབང་བཀུག་པ་དང་། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་གསར་གཏོད་ཐོན་རྫས་ཡུལ་ཕྱོགས་གཞན་དུ་ཁྱབ་པར་བྱས་ནས་མི་དེ་བས་མང་བས་བོད་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་པར་བྱས་ཏེ། རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་ཐོན་རྫས་ཀྱི་ཟུར་སྣོན་རིན་ཐང་ཆེ་རུ་སོང་ནས་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་འཛད་སྤྱོད་ཀྱི་ཐོན་ལས་འཁོར་འབྲེལ་རིང་དུ་གཏོང་ཐུབ་ཅེས་ཧྲང་ཧའེ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཁག་བཅུ་པའི་བོད་སྐྱོར་ལས་བྱེད་པ་དང་། གཞིས་རྩེ་གྲོང་ཁྱེར་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་ཅུས་ཀྱི་ཏང་ཙུའི་ཁོངས་མི། ཅུས་ཀྲང་གཞོན་པ་བཅས་ཡིན་པའི་ཀེ་ཡུང་མིང་གིས་བཤད།

ད་ལོའི་ཟླ་5པར། ཧྲང་ཧའེ་གྲོང་ཁྱེར་ཡུང་ཁང་ལམ་གྱི་ཁྲོམ་གཞུང་དུ་འཁྲུག་ཆ་ཧ་ཅང་དོད་ཅིང་། ཞུས་ཅ་ཧུའེ་དཔེ་ཁང་དུ་མི་རིགས་ཀྱི་རྒྱན་གོས་གྱོན་པའི་འཁྲབ་སྟོན་པས་མི་མང་པོའི་ཡིད་དབང་བཀུག་པ་རེད། དེ་ནི་བོད་ལྗོངས་གཞིས་རྩེ་ས་སྐྱ་རྫོང་ནས་ཡོང་བའི་མི་རིགས་གླུ་གར་ཚོགས་པ་དང་ཧྲང་ཧའེ་རོལ་དབྱངས་སློབ་གླིང་གིས་མཉམ་དུ་འཁྲབ་སྟོན་བྱས་པ་ཞིག་རེད། གཞན་ཡང་ཚོང་པ་20ཙམ་གྱིས་བོད་ཀྱི་ཁྱད་ལྡན་བཟའ་བཏུང་དང་རིག་གནས་གསར་གཏོད་ཐོན་རྫས་གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་ངང་བཏོན་པ་རེད།

ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་། པེ་ཅིང་དང་ཧེ་ལུང་ཅང་ནས་བཏང་བའི“སེམས་འབྲེལ·ཅིང་བོད་རྟགས་ཅན”ཡུལ་སྐོར་མེ་འཁོར་དང“ལུང་བོད་རྟགས་ཅན”བོད་སྐྱོར་ཡུལ་སྐོར་ཆེད་སྤྱོད་མེ་འཁོར་རྒྱུན་མཐུད་ངང་གཏོང་འགོ་ཚུགས་ཤིང་། ཀོང་ཀྲོའུ་ས་འོག་ལྕགས་ལམ་ལམ་ཐིག་3པར“ཉིང་ཁྲི”རྟགས་ཅན་གྱི་ཡུལ་སྐོར་ཆེད་སྤྱོད་མེ་འཁོར་བསྐྱོད་པ་དང་། ལེའོ་ཉིང་བརྙན་འཕྲིན་གྱི་དཔྱིད་གསར་དུས་ཆེན་གྱི་མཚན་ཚོགས་སུ་ནག་ཆུའི་མི་རིགས་ཁྱད་ལྡན་རིག་གནས་འཁྲབ་ཚན་བཏོན་པ་སོགས་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་ལ་བརྟེན་ནས། ཁ་གཏད་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་འདྲིས་ལ་ཟམ་མི་ཆད་པར་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་སྟེ། བོད་ཀྱི་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་གྱི་ཐོན་རྫས་ལ་ཁྲོམ་ར་སྔར་བས་རྒྱ་ཆེ་བ་ཞིག་བཏོད་པ་རེད།