ལམ་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་ནས་མཐའ་མཚམས་ས་ཁུལ་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་གོམ་སྟབས་སྤོ་མགྱོགས་སུ་གཏོང་དགོས།
—— རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཏང་ཨུད་སྐབས་བཅུ་པའི་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་དྲུག་པའི་དགོངས་དོན་སློབ་སྦྱོང་དང་ལག་བསྟར་སྐོར་གྱི་གླེང་ཐེངས་ལྔ་པ།
རྒྱལ་ཁབ་སྐྱོང་བར་ངེས་པར་དུ་མཐའ་མཚམས་སྐྱོང་དགོས་པ་དང་མཐའ་མཚམས་སྐྱོང་བར་སྔོན་ལ་བོད་བརྟན་ལྷིང་ཡོང་བ་བྱེད་དགོས། བོད་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདེ་འཇགས་སྲུང་བཅད་གལ་ཆེན་ཞིག་རེད། མཐའ་སྟོབས་ནི་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་དང་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གིས་བོད་ཀྱི་ལས་དོན་ལ་གནང་བའི“དོན་ཆེན་བཞིའི”ཡ་གྱལ་དང་། “རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དོན་ཆེན”ནི་ངེས་པར་དུ་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་ཁུར་དགོས་པའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འགན་འཁྲི་གལ་ཆེན་ཞིག་རེད།
མཐའ་མཚམས་ས་ཁུལ་ནི་རྒྱལ་ཁབ་བདེ་འཇགས་སྲུང་བཅད་ཀྱི་འགོག་སྲུང་འཛིང་རགས་དང་པོ་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདག་དབང་བདེ་འཇགས་དང་མངའ་ཁོངས་ཆ་ཚང་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་པའི་གཡུལ་ས་མདུན་མ་རེད། མེས་རྒྱལ་ལྷོ་ནུབ་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་སྲུང་སྐྱོང་ཡག་པོ་བྱེད་རྒྱུ་ནི་བོད་ཀྱི་གཡོལ་ཐབས་མེད་པའི་འགན་འཁྲི་ཞིག་རེད། དེས་ན་ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལས་དོན་སྤྱི་ཡོངས་ཁྲོད་ཀྱི་བོད་ཀྱི་འཐབ་ཇུས་གནས་བབ་ཤེས་རྟོགས་གཏིང་ཟབ་བྱས་ཏེ། ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་བསྐྱར་དར་རླབས་པོ་ཆེ་ཡོང་བ་བྱེད་པའི་འཐབ་ཇུས་སྤྱི་ཡོངས་དང་འཛམ་གླིང་ལ་ལོ་བརྒྱའི་ནང་བྱུང་མ་མྱོང་བའི་འགྱུར་ལྡོག་ཆེན་པོའི་མཐོ་ཚད་དང་། སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་དེང་རབས་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་སྟོབས་ཆེན་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པའི་མཐོ་ཚད། དུས་རབས་གསར་པའི་ཏང་གི་བོད་སྐྱོང་མཛད་ཇུས་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་གཏིང་ཟབ་བྱེད་པའི་མཐོ་ཚད་བཅས་སུ་ལངས་ནས་མཐའ་སྲུང་མཐའ་སྟོབས་དང་མཐའ་དར་མཐའ་བརྟན་གྱི་འགན་འཁྲིའི་སེམས་པ་དང་ལས་འགན་སྒྲུབ་སེམས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས། མཐའ་མཚམས་ས་ཁུལ་མགྱོགས་མྱུར་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པ་དང་ས་སྲུང་མཐའ་བརྟན་གྱི་རྨང་གཞི་བརྟན་དུ་གཏོང་བ་དེ། ཏང་གི་སེམས་ཁྲལ་སེལ་བ་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཆེད་དུ་འགན་འཁྲི་སྒྲུབ་པའི་ཞིབ་ཕྲའི་བྱ་སྤྱོད་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲོག་ཤིང་ཁེ་ཕན་ལ་སྲུང་སྐྱོང་དང་ཀྲུང་གོའི་ལུགས་ཀྱི་དེང་རབས་ཅན་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་གསོན་ཉམས་དོད་པའི་ལག་ལེན་དུ་བརྩིས་ཏེ། མཐའ་མཚམས་ས་ཁུལ་གྱི་ཡུན་རིང་བདེ་འཁོད་དང་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཕན་འབྲས་དངོས་ལ་བརྟེན་ནས་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་དང་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་ལ་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་བྱེད་ལུགས་མཚོན་པར་བྱེད་དགོས།
མཐའ་མཚམས་དར་རྒྱས་བྱུང་ན་མཐའ་མཚམས་བརྟན་ལྷིང་ཡོང་བ་དང་མཐའ་མཚམས་མང་ཚོགས་ཕྱུག་པོ་ཆགས་ན་མཐའ་མཚམས་སྲ་བརྟན་ཡོང་ངེས་རེད། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་གོང་འོག་ཀུན་གྱིས་ལྗོངས་ཏང་ཨུད་ཀྱི་འགྱུར་མེད་སྟོབས་ལྡན་གྱི་འགོ་ཁྲིད་འོག དམག་སྡོད་དང་དམངས་བདེ་དུས་གཅིག་མཉམ་སྤེལ་དང་མཐའ་མཚམས་སྲ་བརྟན་དང་མཐའ་མཚམས་དར་རྒྱས་གལ་ཆེ་མཉམ་འཇོག་མཐའ་འཁྱོངས་བྱེད་པ་དང་། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་མཐའ་མཚམས་སྟོབས་ལྡན་དང་མཐའ་སྲུང་སྲ་བརྟན་ལ་དམ་འཛིན་དང་། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་མཐའ་དར་དང་དམངས་ཕྱུག་ལ་དམ་འཛིན་བྱེད་པ། མཐའ་མཚམས་བཅོས་སྐྱོང་གི་ཕན་ནུས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལྟེ་བའི་ཁེ་ཕན་ལ་སྲུང་སྐྱོང་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱེད་དགོས། ཏང་སྲིད་དམག་ཉེན་དམངས་ལྔས་མཉམ་དུ་མཐའ་མཚམས་བཅོས་སྐྱོང་དང་མཐའ་མཚམས་བརྟན་ལྷིང་ཡོང་བར་བྱེད་པའི་ལམ་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། རྒྱལ་སྲུང་སྐུལ་སློང་མ་ལག་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ། མཐའ་མཚམས་སྟོབས་ཆེར་གཏོང་བའི་སྲིད་ཇུས་ལེགས་སྒྲིག་དང་སྒྱུར་བཅོས་བྱེད་སྟངས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ། མཐའ་མཚམས་ཀྱི་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལམ་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ནས་མཐའ་མཚམས་ས་ཁུལ་འཛུགས་སྐྲུན་མགྱོགས་པོ་བྱེད་དགོས། མཐའ་མཚམས་ས་ཁུལ་གྱི་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་ཕྱི་ནང་སྦྲེལ་མཐུད་ཀྱི་འདེགས་སྐྱོར་ནུས་པ་ད་དུང་ཆེན་པོ་མེད་པའི་དོན་དངོས་ལ་མཐོང་ཆེན་བྱས་ཏེ། མཐའ་མཚམས་ཀྱི་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་ཀྱི་ཞན་ཆ་མགྱོགས་མྱུར་སེལ་དགོས། གོ་རིམ་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་འབྲེལ་མཐུད་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་དང་ཆབས་ཅིག་འགྲིམ་འགྲུལ་དང་། འཕྲིན་གཏོང་། ནུས་རྒྱུ་སོགས་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྤྱི་འདོམས་བྱས་ཏེ། མཐའ་མཚམས་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་བར་སྟོང་དང་མཐའ་བརྟན་འདེགས་སྐྱོར་གྱི་ནུས་པ་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས།
རྣམ་གྲངས་གལ་ཆེན་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པར་རྒྱལ་སྲུང་གི་དགོས་མཁོར་བསམ་གཞིགས་གང་ལེགས་བྱེད་པ་དང་། བྱེད་ནུས་དང་སྒྲིག་བཀོད་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་བཀོད་སྒྲིག་བྱེད་པ། ཚད་ལྡན་ཅན་གྱི་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྐུལ་འདེད་ཧུར་ཐག་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ནས་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་དམག་དམངས་མཉམ་སྐྲུན་མཉམ་སྤྱོད་ཡོང་བ་ཧུར་ཐག་བྱེད་དགོས། ཏང་སྲིད་དམག་ཉེན་དམངས་ལྔས་མཉམ་དུ་མཐའ་མཚམས་སྟོབས་ལྡན་དང་མཐའ་སྲུང་སྲ་བརྟན་དུ་གཏོང་བའི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་ལམ་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། “བློ་རིག་མཐའ་སྲུང”འཛུགས་སྐྱོང་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ། མཐའ་སྲུང་དཔུང་ཁག་འཛུགས་སྐྱོང་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ། དུས་བདེའི་མཐའ་མཚམས་གཏོད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་བཅས་ལ་བརྟེན་ནས་མཐའ་མཚམས་ལ་སྲུང་སྐྱོང་དང་མཐའ་མཚམས་ལ་ཚོད་འཛིན་བྱེད་པའི་ནུས་པ་མུ་མཐུད་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས།
ཏང་གི་གཞི་རིམ་རྩ་འཛུགས་ནི་ཏང་གི་ལས་དོན་ཡོངས་རྫོགས་དང་འཐབ་འཛིང་བྱེད་ནུས་ཀྱི་རྨང་གཞི་རེད་ལ། མཐའ་མཚམས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པར་མེད་དུ་མི་རུང་བའི་གདོང་ལེན་པའང་རེད། དེས་ན་རྩ་འཛུགས་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་ལ་སྔར་བས་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ་དང་། ལས་ཀའི་ལམ་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ། གཞི་རིམ་གྱི་དམག་འཐབ་མཁར་རྫོང་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་སྲ་བརྟན་དུ་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ཏེ། ཏང་སྲིད་དམག་ཉེན་དམངས་ལྔས་མཉམ་དུ་མཐའ་མཚམས་བརྟན་ལྷིང་དང་། མཐའ་མཚམས་སྲ་བརྟན། མཐའ་མཚམས་དར་རྒྱས། མཐའ་མཚམས་སྟོབས་ལྡན་བཅས་ཡོང་བར་བྱེད་པའི་དྲང་ནུས་ཆེན་པོ་གཅིག་ཏུ་སྒྲིལ་དགོས། སྒྲོལ་དཀར་དང་གཡང་འཛོམས་གཅེན་གཅུང་གཉིས་ཀྱིས་མཐའ་མཚམས་སུ་རྩ་བ་བཙུགས་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ས་ཆར་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་པའི་སྔོན་ཐོན་བྱས་རྗེས་རྒྱ་ཁྱབ་ཏུ་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱས་ཏེ། མི་རིགས་ཁག་གི་ལས་བྱེད་པ་དང་མང་ཚོགས་ལ་བླ་ན་མེད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་ཆ་སྲུང་མཁན་དང་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་ཁྱིམ་གཞིས་སྐྲུན་མཁན་ཞིག་བརྩོན་ལེན་བྱེད་དགོས་པའི་སློབ་གསོ་ཁྲིད་སྟོན་བྱེད་དགོས།