ལོ་70ཡི་གོང་གི་གནས་ཚུལ་ལ་ཕྱིར་དྲན་བྱས་ཚེ། ཁྲོན་བོད་གཞུང་ལམ་བསྐྲུན་ནས་རླངས་འཁོར་ཤར་གཏོང་ཐུབ་པར་དཀའ་ངལ་ཇི་ཙམ་འཕྲད་ཡོད་དམ། “ལམ་གཉིས”ཀྱི་སྙིང་སྟོབས་གྲུབ་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ནང་མི་སེམས་འགུལ་བའི་གཏམ་རྒྱུད་གང་དག་ཐོན་ཡོད་དམ།

ཟླ་8པའི་ཟླ་འགོར“བདེ་སྐྱིད་ལམ་ཆེན་བདེ་ཤིག་ཤིག མཁའ་ལམ་གླུ་སྒྲ་སྙན་ལྷང་ལྷང་། ‘ལམ་གཉིས’བསྐྲུན་ནས་རླངས་འཁོར་ཤར་གཏོང་ཐུབ་སྟེ་ལོ་70འཁོར་བར་དྲན་གསོ་ཞུ་བའི”མཉམ་འབྲེལ་བཅར་འདྲི་བྱེད་འགོ་ཚུགས་པའི་སྐབས་དེར་གསར་འགོད་པ་སི་ཁྲོན་འགྲིམ་འགྲུལ་ལས་རིགས་ལག་རྩལ་སློབ་གླིང་དུ་གནས་པའི་ཁྲོན་བོད་གཞུང་ལམ་གྱི་རྟེན་མཛོད་ཁང་སྟེ། སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་གཞུང་ལམ་བརྗོད་དོན་གཙོ་བོར་བྱས་པའི་རྟེན་མཛོད་ཁང་ཐོག་མ་དེར་གནས་ཚུལ་ཤེས་རྟོགས་བྱེད་པར་བསྐྱོད་པ་ཡིན།

“མཁའ་ལམ”ཞིག

རྟེན་མཛོད་ཁང་དུ་སྐྱོད་སྐབས་མིག་ལམ་དུ་འཆར་བ་ནི་མུ་ཁྱུད་དུ་ཆགས་པའི“རི་ཚོགས”ཡིན་པ་དང་། རི་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་གློག་ཐག་རིང་པོ་ཞིག་འཐེན་ཡོད་པ་དེས་ཁྲོན་བོད་གཞུང་ལམ་མཚོན་གྱི་ཡོད། རི་བོ་ཆེ་གྲས་14ཡི་ནང་ནས་ཨེར་ལང་རི་བོར་ས་བབ་མཐོ་ཚད་སྨི་3400ལྷག་ཙམ་ཡོད་པ་ཕུད། གཞན་དག་ཚང་མར་ས་བབ་མཐོ་ཚད་སྨི་4000ཡན་ཡོད། ས་བབ་མཐོ་ཚད་དམའ་ཤོས་ཡིན་པའི་ཁྲེང་ཏུའུ་དང་མཐོ་ཤོས་ཡིན་པའི་ཁྲོ་ལའི་དབར་ས་བབ་ཧེ་བག་སྨི་5500ལྷག་ཙམ་ཡོད་པ་རེད། སྐབས་དེ་དུས་ལམ་བཟོ་བར་འཕྲུལ་ཆས་ཆེ་གྲས་མེད་པས་སྤྱི་ལེ་2000ལྷག་ཙམ་གྱི་ཁྲོན་བོད་གཞུང་ལམ་ཐོག་ཕུག་ལམ་གཅིག་ཀྱང་མེད་པར་གཞུང་ལམ་ཚང་མ་གཡང་གཟར་རམ་རི་སྟེང་དུ་བཟོས་ཡོད་པས། སྐབས་དེ་དུས་གཞུང་ལམ་བཟོ་བའི་དཀའ་ཚེགས་ནི་ད་ཆ་བསམ་ཚོད་བྱེད་དཀའ་བ་ཞིག་རེད།

དཀའ་ངལ་དེ་འདྲའི་ཁྲོད་གཞུང་ལམ་ཇི་ལྟར་བསྐྲུན་མིན་རྟེན་མཛོད་ཁང་ནས་ཤེས་ཐུབ། བརྐོས་ཐིག་གསལ་ལ་མི་གསལ་བའི་ཚད་ཤིང་ཞིག་ཡོད་པ་དེས་སྐབས་དེ་དུས་ཀྱི་ལམ་ཐིག་རྩད་ཞིབ་དཀའ་ཚེགས་ཆེ་བའི་བདེན་དཔང་བྱེད་ཐུབ་པ་དང་། རྨང་གཞིའི་གཞི་གྲངས་ཀྱི་དཔྱད་གཞི་མེད་ལ་འགྲིམ་འགྲུལ་དང་འཕྲིན་གཏོང་ཡོ་བྱད་ཀྱང་མེད་པར་རྩད་ཞིབ་ཚད་འཇལ་རུ་མི་ཚོས་རྐང་ཐང་མར་ས་བབ་མཐོ་ཚད་སྨི་4000ནས་6000བར་གྱི་རི་མཐོ་200ལྷག་ཙམ་བརྒལ་བ་དང་། ཆུ་བོ་བརྒྱ་ཕྲག་སྒྲོལ་བ། སྤྱི་ལེ་ཁྲི་1ལྷག་ཙམ་སྐྱོད་པ་བཅས་བྱས་མཐར་ལམ་ཐིག་ཧྲིལ་པོར་རྩད་ཞིབ་ཚད་འཇལ་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་བ་དང་འབྲེལ་གདམ་ག་བྱ་གཞིའི་ལམ་ཐིག་7བཏོན་པ་རེད།

སྲིང་བལ་གྱི་ལྭ་བ་གཉིས།

ཁྲོན་བོད་གཞུང་ལམ་གྱི་རྟེན་མཛོད་ཁང་དུ་སྲིང་བལ་གྱི་ལྭ་བ་གཉིས་ཉར་ཚགས་བྱས་ཡོད་པ་དེ་གཉིས་དེ་སྔའི་ལམ་བཟོ་བ་དང་ལམ་སྲུང་བའི་གྲང་འགོག་གྱོན་གོས་ཡིན་པས“ལམ་གཉིས”ཀྱི་སྙིང་སྟོབས་གསོན་ཉམས་དོད་པོས་མཚོན་གྱི་ཡོད།

ས་མཐོའི་གྲང་འགོག་སྲིང་བལ་ལྭ་བ་སྔོན་པོ་དེས་ཁྲོན་བོད་ལྷོ་རྒྱུད་གཞུང་ལམ་བསྐྲུན་པའི་དཔང་པོ་བྱེད་ཐུབ། ཁྲོན་བོད་ལྷོ་རྒྱུད་གཞུང་ལམ་ནི་ཤར་འགུ་རོ་ནས་ལི་ཐང་དང་། འབའ་ཐང་། སྨར་ཁམས་བཅས་བརྒྱུད་སྤོམ་མདའ་བར་ཡིན་པ་དང་ཁྲོན་བོད་བྱང་རྒྱུད་གཞུང་ལམ་ལས་ལམ་ཐག་སྤྱི་ལེ་200ལྷག་ཙམ་གྱིས་ཐུང་བ་ཡོད་པ་རེད། ལྷོ་རྒྱུད་གཞུང་ལམ་གྱི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་ཆེ་བ་དང་དྲོད་ཚད་ཧེ་བག་ཧ་ཅང་ཆེ་བ་མ་ཟད། ལམ་ཀྱག་ཀྱོག་དང་སྐྱེལ་འདྲེན་སྟབས་མི་བདེ་བས་དེ་བསྐྲུན་པར་ལོ་13འགོར་ཡོད་པ་རེད། ཁོར་ཡུག་དཀའ་ཚེགས་ཆེ་ཡང་ལམ་བཟོ་བ་ཚོས་གཞུང་ལམ་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྔར་བཞིན་འབད་བརྩོན་བྱས་ཡོད།

བབ་ཆགས་ཀྱི་བོད་ལྭ་དེ་ལམ་སྐྱོང་བཟོ་པ་ཁྲེན་ཏེ་ཧྭ་ཡིས་ཞལ་འདེབས་ཕུལ་བ་ཞིག་རེད། ཁྲོ་ལ་ནི་ཁྲོན་བོད་གཞུང་ལམ་གྱི་གངས་རི་མཐོ་ཤོས་དེ་ཡིན་པ་དང་ལམ་སྐྱོང་ས་ཚིགས་ལྔ་པ་ནི་ཁྲོན་བོད་གཞུང་ལམ་གྱི་ས་བབ་མཐོ་ཤོས་ཀྱི་ལམ་སྐྱོང་ས་ཚིགས་ཤིག་ཡིན་པ་རེད། ཁྲེན་ཏེ་ཧྭ་ནི་ལམ་སྐྱོང་ས་ཚིགས་ལྔ་པའི་པན་ཀྲང་ཡིན་ཞིང་། ཁོང་གིས་ཁྲོན་བོད་གཞུང་ལམ་བྱང་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་ལམ་317གྱི་ལམ་གཙོ་བོར་ལོ་བཅུ་གྲངས་ཉིན་གཅིག་ལྟར་གངས་རི་སྲུང་བ་དང་གཞུང་ལམ་ཤར་གཏོང་དང་འགྲོ་འོང་བྱེད་མཁན་གྱི་བདེ་འཇགས་སྲུང་གི་ཡོད་པས། ཁོང་ལ་གངས་ལྗོངས་ས་མཐོའི“ལམ་རྡོ”དང་ཁྲོན་བོད་གཞུང་ལམ་གྱི“ཚེ་སྲོག་སྲུང་མཁན”ཞེས་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད། ལྭ་བ་དེ་ནི་ཁྲེན་ཏེ་ཧྭ་ལམ་སྐྱོང་ས་ཚིགས་ལྔ་པར་ལས་ཀ་བྱེད་སྐབས་ཀྱི་གྱོན་གོས་ཡིན་པ་དང་དུས་ཡུན་རིང་པོ་གྱོན་རུང་སྔར་བཞིན་དྲོ་པོ་ཡོད།

བབ་ཆགས་ལ་སྤྱིར་བཏང་མ་ཡིན་པའི་ལྭ་བ་དེ་གཉིས་ནི་ལོ་70ལྷག་ཙམ་རིང་ཁྲོན་བོད་གཞུང་ལམ་འཛུགས་སྐྲུན་དང་བདག་སྐྱོང་བྱེད་མཁན་མི་རབས་ནས་མི་རབས་བར་གྱི་མཚོན་རྟགས་ཤིག་རེད། ཁོང་ཚོ་ཡོད་པའི་དབང་གིས་ཁྲོན་བོད་གཞུང་ལམ་དུ་བགྲང་གིས་མི་ལང་བའི་གཏམ་རྒྱུད་ངོ་མཚར་ཅན་དེ་དག་བྱུང་ཡོད།

བགྲོད་ལམ་གསུམ།

རྟེན་མཛོད་ཁང་དུ་པར་རིས་གསུམ་འགྲེམས་སྟོན་བྱས་ཡོད་པ་དེ་དག་ནི་ཨེར་ལང་རི་བོ་བརྒལ་སྐབས་ཀྱི་བགྲོད་ལམ་གསུམ་པོ་དེ་ཡིན་པ་སྟེ། 1950ལོར་སྐྲུན་འགོ་ཚུགས་པའི་ཁྲོན་བོད་གཞུང་ལམ་གྱི་ཨེར་ལང་རི་བོའི་ལམ་རྙིང་པ་དང་། 1999ལོར་རླངས་འཁོར་ཤར་གཏོང་ཐུབ་པའི་ཁྲོན་བོད་གཞུང་ལམ་གྱི་ཨེར་ལང་རི་བོའི་ཕུག་ལམ་རྙིང་པ། 2017ལོར་རླངས་འཁོར་ཤར་གཏོང་ཐུབ་པའི་གཡག་རྔ་ནས་དར་མདོའི་བར་གྱི་མྱུར་བགྲོད་གཞུང་ལམ་གྱི་ཨེར་ལང་རི་བོའི་ཕུག་ལམ་གསར་པ་བཅས་རེད། འགྲོ་ལམ་དེ་གསུམ་ཤར་གཏོང་ཐུབ་རྗེས་དེ་སྔ་དུས་ཚོད་ཉིན་ཕྱེད་འགོར་བ་ནས་ད་ཆ་ཆུ་ཚོད་གཅིག་བར་ཐུང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་དེ་ནས་སླར་ཡང་སྐར་མ་15བར་ཐུང་དུ་ཕྱིན་པས་དེ་བས་མགྱོགས་ལ་བདེ་འཇགས་ལྡན་པ་ཞིག་ཡོད།

གཞུང་ལམ་བསྐྲུན་ཏེ་རླངས་འཁོར་ཤར་གཏོང་ཐུབ་ནས་ལོ་70ཡི་རིང་ཁྲོན་བོད་གཞུང་ལམ་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་ཇེ་ལེགས་སུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། 1969ལོར་ཁྲོན་བོད་ལྷོ་ལམ་དུ་རླངས་འཁོར་ཤར་གཏོང་ཐུབ་པ་དང་བགྲོད་ལམ་གཉིས་ཆགས་རྗེས་1984ལོར་ཁྲོན་བོད་གཞུང་ལམ་གཞི་ཁྱོན་ཆེན་པོས་བསྐྱར་སྐྲུན་རྒྱས་སྐྲུན་བྱེད་འགོ་ཚུགས་ནས་ཀྱག་ཀྱོག་གི་ལམ་བུ་མང་པོ་ཞིག་འདྲོང་པོར་བཟོས་པ་དང་གངས་རི་མཐོན་པོ་མང་པོ་བསྐོར་བ་ནས་རི་ལ་ཨི་ཁུང་ཕུག་སྟེ་ཕུག་ལམ་དུ་སྐྱོད་པའི་བར་དུ་འགྱུར་ལྡོག་སོང་ཡོད།

རྟེན་མཛོད་ཁང་གི་གྲངས་གཞིས་བདེན་དཔང་བྱེད་ཐུབ་པ་སྟེ། གཞུང་ལམ་ཐོག་མར་བསྐྲུན་ཟིན་སྐབས་ཁྲོན་བོད་བྱང་རྒྱུད་ཀྱི་ལམ་ཐག་སྤྱི་ལེ་2416དང་ཁྲོན་བོད་ལྷོ་རྒྱུད་ཀྱི་ལམ་ཐག་སྤྱི་ལེ་2149ཟིན་པ་དང་། 2020ལོའི་ལོ་མཇུག་ཏུ་ཁྲོན་བོད་བྱང་རྒྱུད་ཀྱི་ལམ་ཐག་སྤྱི་ལེ་1994དང་ཁྲོན་བོད་ལྷོ་རྒྱུད་ཀྱི་ལམ་ཐག་སྤྱི་ལེ་2104ཟིན་གྱི་ཡོད་པ་རེད། འོ་ན་ཅི་ཞིག་གིས་རྐྱེན་པས་ལམ་ཐག་ཐུང་དུ་ཕྱིན་པ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྤུས་ཚད་ལེགས་སུ་བཏང་བ་དང་སྒྱུར་བཀོད་ཐེངས་མང་བྱས་པ་བརྒྱུད། ད་ཆའི་ཁྲོན་བོད་བྱང་ལམ་དང་ལྷོ་ལམ་གྱི་གཞུང་ལམ་འདྲོང་བ་དང་ཕུག་ལམ་མང་བས་ལམ་ཐག་སྔར་བས་ཐུང་དུ་དང་ཤར་བགྲོད་བདེ་འཇགས་སྔར་བས་ཆེ་རུ་ཕྱིན་པ་ནི་སྨོས་མི་དགོས་པ་ཞིག་རེད།

ཁྲོན་བོད་གཞུང་ལམ་གྱི་བགྲོད་ལམ་གཙོ་བོ་ཁོ་ན་མ་ཡིན་པར། ད་དུང་ཁྲོན་བོད་ལམ་ཐིག་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་ལམ་227དང་། རྒྱལ་ལམ་214 རྒྱལ་ལམ་109སོགས་ཀྱང་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ལེགས་སུ་བཏང་བ་དང་སྒྱུར་བཀོད་བྱས་ཡོད། གཞུང་ལམ་དང་། མྱུར་བགྲོད་གཞུང་ལམ། ལྕགས་ལམ། དམངས་སྤྱོད་མཁའ་འགྲུལ་སོགས་ཕྱོགས་བསྡུས་འགྲིམ་འགྲུལ་མ་ལག་ཆགས་ནས་གང་སར་འགྲོ་ལམ་ཤར་གཏོང་ཐུབ་སྟེ། ལམ་རྒྱུད་ས་ཁུལ་གྱི་གྲོང་གསེབ་དར་རྒྱས་ལ་འདེགས་སྐྱོར་བྱེད་བཞིན་ཡོད།

རྟེན་མཛོད་ཁང་དུ་པར་འགའ་ཞིག་འགྲེམས་སྟོན་བྱས་པ་དེ་ནི་པར་ལེན་ལ་དགའ་པོ་བྱེད་མཁན་ཚོས་ཁྲོན་བོད་གཞུང་ལམ་བརྒྱུད་འཁོར་འཁྲིད་ཡུལ་སྐོར་བྱེད་སྐབས་བཞག་པའི་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་སྐད་ཅིག་མ་ཞིག་རེད། འགྲིམ་འགྲུལ་སྐྱེལ་འདྲེན་དང་ཡུལ་སྐོར་ལས་རིགས་མཉམ་འདྲེས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་ཆབས་ཅིག་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་བྱ་བ་འདི་ལྟ་བུ་ད་དུང་དེ་བས་མང་བ་ཡོང་ངེས་རེད།

(རྩོམ་ཡིག་འདིའི་ནང་གི་ཚན་པའི་མིང་ཁ་ཤས་ནི་སྐབས་དེའི་མིང་ཡིན)