2019ལོའི་ཟླ་བདུན་པར་བོད་སྐྱོར་ལས་བྱེད་པ་ཁག་དགུ་པའི་ཤེས་ལྡན་པ་བོད་དུ་སླེབས་པ་ནས་བཟུང་། ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་དུས་རབས་གསར་པའི་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་དགོངས་པ་མཛུབ་ཁྲིད་དུ་མཐའ་འཁྱོངས་དང་། བོད་ཀྱི་ལས་དོན་སྐོར་གྱི་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་རྣམ་བཤད་གལ་ཆེན་དང་དུས་རབས་གསར་པའི་ཏང་གི་བོད་སྐྱོང་མཛད་ཇུས་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་ནན་ཏན། ཀྲུང་དབྱང་གི་བོད་ཀྱི་ལས་དོན་སྐོར་གྱི་བཞུགས་མོལ་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་དྲུག་པ་དང་བདུན་པའི་དགོངས་དོན་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་བཅས་བྱས་ནས། རང་རྟོགས་ངང“སྤྱི་ཡོངས་གཉིས”ལ་དམིགས་པ་དང“རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དོན་ཆེན”སེམས་ལ་བཅངས་ཏེ། སྙིང་རུས་ལ་བརྟེན་ནས་ལྷག་བསམ་མངོན་པ་དང་། དངོས་སྒྲུབ་ལ་བརྟེན་ནས་འགན་འཁྲི་བསྒྲུབས་ཏེ་མཐའ་མཚམས་ལ་གཞི་ཚུགས་པ་དང་མཐོ་སྒང་ལ་ལེགས་སྐྱེས་ཕུལ་བ་དང་བོད་ཡུན་རིང་བདེ་འཁོད་དང་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་ཆེད་ལེགས་སྐྱེས་ཆེན་པོ་ཕུལ་ཡོད།

སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཞི་མཐུན་བརྟན་ལྷིང་བསྲུངས་པ།

བོད་སྐྱོར་ལས་བྱེད་པ་ཁག་དགུ་པའི་ཤེས་ལྡན་པས་བརྟན་ལྷིང་སྲུང་སྐྱོང་སྔ་བར་ཕྱི་གསུམ་དུ་འགན་འཁྲི་ཨང་དང་པོར་བརྩིས་ནས་མཐའ་སྲུང་མཐའ་བརྟན་དང་། བརྟན་ལྷིང་སྲུང་སྐྱོང་། ཐོལ་བྱུང་དོན་རྐྱེན་ཐག་གཅོད་སོགས་ཀྱི་ལས་དོན་རང་འགུལ་ངང་བསྒྲུབས་ཏེ། རང་ཉིད་ཀྱི་གཉེན་ཉེ་གྲོངས་པ་དང་ནང་མིར་ནད་གཞི་ལྕི་པོ་ཕོག་ནས་སྨན་ཁང་ལ་སྡོད་དགོས་བྱུང་ཡང་། སྔར་བཞིན་ལས་གནས་བརྟན་པོར་བསྲུངས་ཤིང་། ལས་དོན་སྒྲུབ་རིང་། བོད་སྐྱོར་མ་དངུལ་བཏང་ནས་བརྟན་ལྷིང་སྲུང་སྐྱོང་དང་གཞི་རིམ་ཏང་འཛུགས་སྐྱོང་གི་རྣམ་གྲངས་ལག་ལེན་བསྟར་ཏེ། གཞི་རིམ་ཏང་རྩ་འཛུཌ་ཀྱི་གོང་བུ་འགྲིལ་ཤུགས་དང་འཐབ་ནུས་ཆེ་རུ་བཏང་བ་མ་ཟད། བོད་སྐྱོར་སྟོབས་ཤུགས་མཐའ་བརྟན་མཐའ་དར་ལ་ཕྱོགས་པར་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ་དང་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་འབྱོར་འབྲིང་དཔེ་སྟོན་གྲོང་ཚོ་འཛུགས་སྐྲུན་སོགས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ལག་ལེན་བསྟར་ནས་མཐའ་སྲུང་སྲ་བརྟན་དང་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་བདེ་འཇགས་ལ་བོད་སྐྱོར་གྱི་སྟོབས་ཤུགས་ལེགས་སྐྱེས་ཕུལ་ཡོད།

དཔལ་འབྱོར་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་རམ་འདེགས་བྱས་པ།

བོད་ཀྱི་ཡུལ་སྐོར་ལས་རིགས་ལྟ་འདོམས་ལས་སྟེགས་ཀྱི་གྲངས་གཞི་ལས་མངོན་པར་གཞིགས་ན། 2021ལོ་ནས་བཟུང་ཅང་སུའུ་ནས་བོད་ལ་ཡུལ་སྐོར་དུ་ཡོང་མཁན་26937ཟིན་པ་དེ་དུས་མཚུངས་ལས་70.9%འཕར་ཡོད།

བོད་སྐྱོར་ལས་བྱེད་པ་ཁག་དགུ་པའི་ཤེས་ལྡན་པས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་དུས་མཚམས་གསར་པར་གཞི་ཚུགས་ནས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་གསར་པ་ལག་བསྟར་དང་། འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་རྣམ་པ་གསར་པར་རང་འགུལ་ངང་ཞབས་འདེགས་ཞུས་ནས་མཉམ་འདྲེས་ཡོང་བར་བྱེད་པ། བོད་སྐྱོར་ལས་དོན་ཚང་མ“ལྡན་དགོས་པ་གསུམ་དང་ཕན་འདོགས་པ་གཅིག”གི་བླང་བྱ་ལྟར་མཐའ་འཁྱོངས་བཅས་བྱས་ཏེ། རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་འཛུགས་སྐྲུན་དང་། ཁྱད་ལྡན་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས། གསར་གཏོད་ལ་བརྟེན་ནས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད། གྲོང་གསེབ་དར་རྒྱས། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་ཅན་གསར་པ་སོགས་ཀྱི་གཙོ་གནད་ལས་དོན་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏིང་ཟབ་བཏང་ཡོད།

ཉེ་བའི་ལོ་གསུམ་རིང་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མ་དང་། ཡུལ་སྐོར་རིག་གནས། ཞིང་འབྲོག་གསར་པ། སྔོ་ལྗང་སྐྱེ་ཁམས་སོགས་ལ་དམིགས་ཏེ་ཚོང་འགུགས་མ་འདྲེན་ཤུགས་ཆེན་བྱས་ནས་ནང་སའི་ཁེ་ལས་1054གདན་དྲངས་པར་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་288.76དམིགས་སར་འབྱོར་ཡོད། “ཚོགས་སྒྲིག་ཆུང་ངུའི”བོད་སྐྱོར་གསར་གཏོད་བྱས་ནས་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་དང་། གླིང་ཁུལ་འཛུགས་སྐྲུན། གྲོང་གསེབ་དར་རྒྱས། གྲོང་ཁྱེར་འཆར་འགོད་སོགས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་ལ་དམིགས་ཏེ། ཁྱད་ལྡན་སྤུས་རྟགས་71གཏོད་རོགས་དང་། སྔོན་ཐོན་ལག་རྩལ་ཁག་228ནང་འདྲེན། ལག་རྩལ་གྱི་དཀའ་གནད་ཁག་126བསལ་བ་བཅས་བྱས་ནས། རོཌ་སྐྱོར་བྱ་ཡུལ་གྱི་གསར་གཏོད་དང་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ་རེད།

“གཟིགས་སྐྱོང་གཉིས”ཀྱི་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་བླང་བྱ་དོན་འཁྱོལ་བྱས་ཏེ་དམངས་འཚོའི་བོད་སྐྱོར་རྣམ་གྲངས་སྣ་ཚོགས་1377ལག་ལེན་བསྟར་ནས་དམངས་འཚོའི་ཞན་ཆ་ཁག་གཅིག་བསལ་བ་དང་། དབུལ་སྒྲོལ་འགག་སྒྲོལ་གྱི་རྒྱལ་ཁ་ཕུ་ཐག་གཅོད་པར་དམིགས་ནས་དབུལ་སྐྱོར་རྣམ་གྲངས་919ལག་ལེན་བསྟར་ཏེ་རོགས་སྐྱོར་བྱ་ཡུལ་གྱི་མང་ཚོགས་དབུལ་པོ་བདེ་བླག་ངང་དབུལ་སྒྲོལ་ཐུབ་རོགས་བྱས་པ། དབུལ་སྒྲོལ་འགག་སྒྲོལ་གྱི་གྲུབ་འབྲས་སྲ་བརྟན་དང་རྒྱ་ཆེར་གཏོང་བ་དང་གྲོང་གསེབ་དར་རྒྱས་སྦྲེལ་མཐུད་ནུས་ལྡན་ལ་སྐུལ་འདེད་ཤུགས་ཆེན་བཏང་ནས། རྣམ་གྲངས་606ལག་ལེན་བསྟར་ཏེ་ཞིང་འབྲོག་ལས་སྤུས་ཚད་མཐོ་ཞིང་ཕན་འབྲས་ཆེ་བ་དང་། ཞིང་འབྲོག་ཁུལ་སྡོད་མལ་དང་ལས་གཉེར་ལ་འཚམ་པ། ཞིང་འབྲོག་མང་ཚོགས་འཚོ་བ་འབྱོར་ཕྱུག་ལྡན་པ་བཅས་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ་རེད།

མི་རིགས་དབར་གྱི་འགྲོ་འོང་དང་སྤེལ་རེས་མཉམ་འདྲེས་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ།

བོད་སྐྱོར་ལས་བྱེད་པ་ཁག་དགུ་པའི་ཤེས་ལྡན་པས་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ་དང་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་གཅིག་མཐུན་འདུས་གྲུབ་ཀྱི་འདུ་ཤེས་བརྟན་པོ་འཛུགས་པ་གཙོ་རྐང་དུ་བྱས་ཏེ་རོཌ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་དང་བྱ་ཡུལ་ཕྱོགས་གཉིས་པོའི་རྫོང་དང་ཆུས་དང་། ཤང་དང་གྲོང་རྡལ། གྲོང་ཚོ(གྲོང་ལྷན)བཅས་དབར་ཆ་སྒྲིག་རོགས་སྐྱོར་ལ་མཐུན་སྦྱོར་བྱས་ནས་རོགས་སྐྱོར་བྱ་ཡུལ་ཚན་པ་ཁག་རོཌ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་ཚན་པར་བཅར་ལན་སྤེལ་རེས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་སྒྲིག་འཛུགས་བྱས་པ་དེས། མི་རིགས་ཁག་གི་ལས་བྱེད་པ་དང་མང་ཚོགས་དབར་ཕན་ཚུན་འགྲོ་འོང་དང་། སྤེལ་རེས། མཉམ་འདྲེས་བཅས་ཇི་ཙམ་བྱས་པ་དེ་ཙམ་གྱིས་ཉེ་རུ་ཕྱིན་པ་དང་བརྩེ་བ་ཟབ་ཏུ་ཕྱིན་ཡོད།

2021ལོའི་ཟླ་10པར་ཧྲན་ཏུང་ཞིང་ཆེན་འཕྲོད་བསྟེན་བདེ་ཐང་ཨུ་ལྷན་དང་ཧྲན་ཏུང་བོད་སྐྱོར་བཀོད་འདོམས་པུའི་མཐུན་སྦྱོར་ལ་བརྟེན་ནས། ཅི་ནན་གྲོང་ཁྱེར་ལྟེ་བའི་སྨན་ཁང་གི་ལས་དོན་པ་ལས་གྲུབ་པའི་རིགས་གཅིག་མཁས་ཅན་ཚོགས་པས་གཞིས་རྩེ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་སློབ་ལོན་བྱིས་པར་ལྷན་སྐྱེས་སྙིང་ནད་ཡོད་མེད་དབྱེ་འབྱེད་ཀྱི་ལས་དོན་སྤེལ་བ་རེད།

ཉེ་བའི་ལོ་གསུམ་རིང་། ནང་སའི་ཏང་སྲིད་ལས་ཁུངས་དང་། ཁེ་ལས་དང་བྱ་གཞག་ཚན་པ། སྤྱི་ཚོགས་ཚོགས་པ། སྤྱི་ཕན་རྩ་འཛུགས། མི་སྒེར་བཅས་ཀྱིས་དངུལ་དངོས་ཞལ་འདེབས་རྒྱག་པར་སྐུལ་སློང་བྱས་པར་ཁྱོན་སྒོར་དུང་ཕྱུར་3.97བྱུང་ནས་དྭ་ཕྲུག་དང་སློབ་མ་དབུལ་པོ་སོགས་མི་9393ལ་རོགས་སྐྱོར་བྱས་པ་མ་ཟད། ལྷན་སྐྱེས་སྙིང་ནད་དང་། གྲུམ་བུ་ཚིགས་ཆེན་ནད། མཆུ་ཤོ་རྐན་ཤོ། སྐྱ་གྲིབ་སོགས་ཀྱི་ནད་པ་5062ལ་རིན་མེད་སྨན་བཅོས་བྱས་པ་རེད།

ད་བར“ནམ་ཡང་ཏང་གི་རྗེས་སུ་འབྲང”བའི་བརྗོད་དོན་གཙོ་བོའི་དྲིལ་བསྒྲགས་དང“ངས་མང་ཚོགས་ལ་བྱ་བ་དངོས་སྒྲུབ་པའི”ལག་ལེན་བྱེད་སྒོ་སོགས་ཐེངས་2900ལྷག་ཙམ་སྤེལ་བར་མང་ཚོགས་མི་ཐེངས་ཁྲི་16.7ཞུགས་པ་དང་། “གྲོང་ཚོ་དང་དུད་ཚང་དུ་བསྐྱོད་ནས་ཆ་སྒྲིག་རོགས་སྐྱོར”གྱི་ཞབས་འདེགས་བྱེད་སྒོ་གཏིང་ཟབ་སྤེལ་ནས་དུད་ཚང་3215ཡི་མི་9638དང་ཆ་སྒྲིག་བྱས་པ། རང་ཉིད་ཀྱིས་་དངུལ་བཏོན་ནས་འཚམས་འདྲིར་སྒོར་ཁྲི་1092བཏང་བ་དང་བྱ་བཟང་ཁག་3815བསྒྲུབས་ཡོད།

ཤེས་ལྡན་པར་བརྟེན་ནས་བོད་དར་རྒྱས་གཏོང་བའི་འཐབ་ཇུས་ལ་གཡུར་ཟའི་གྲུབ་འབྲས་ཐོབ་པ།

བོད་སྐྱོར་ཞིང་ཆེན་དང་། གྲོང་ཁྱེར། ཚན་པ་བཅས་ལ་མཐུན་སྦྱོར་བྱས་ནས་མི་3500ལྷག་ཙམ་བོད་ལ་དུས་ཐུང་ཞབས་འདེཌ་ཞུ་བར་བཏང་བ་དང་། རིཌ་གཅིག་མཁས་ཅན་2500ལྷག་ཙམ་བོད་དུ་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་དུ་བཅུག་ནས་ལས་སྒོ་གསར་པ་དང་ལག་རྩལ་གསར་པ་2174ནང་འདྲེན་དང་ཁྱབ་གདལ་བཏང་བས། ས་གནས་དེ་གའི་ལས་བྱེད་པ་དང་མང་ཚོཌ་ཀྱི་འཇོན་ཐང་དང་ཆུ་ཚད་སྔར་བས་མཐོ་རུ་ཕྱིན་ཡོད།

ཡུན་རིང་ཚུན་དུ། ལེའོ་ཉིང་བོད་སྐྱོར་སྨན་བཅོས་རུ་ཁག་གིས“དགེ་རྒན་གྱིས་དགེ་ཕྲུག་འཁྲིད་པའི”ནང་རྒྱང་བསྟེན་ནད་དཔྱད་རིགས་གཅིག་མཁས་ཅན་གྱི་མཛུབ་ཁྲིད་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་སྐྱོར་སྨན་པས་དགེ་ཕྲུག་ཁྲིད་དེ་ཕྲུ་གུ་དམར་འབྱར་གྱི་ཁྲག་བདེ་བླག་བརྗེ་བ་དང་བྲང་ཁོག་ལ་སྦུ་གུ་སྒར་བའི་གཤགས་བཅོས་སོགས་ཀྱི་ལག་རྩལ་གསར་པ་མང་པོ་བྱིས་པའི་ཚན་ཁག་དང་ཕྱི་བཅོས་ཚན་ཁག་སོགས་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་ཚན་ཁག་གི་གཤགས་བཅོས་ལ་སྤྱད་པ་དེས་ཚད་བརྒལ་ཆེན་པོ་བྱུང་ནས་ནད་པ་གྲོང་ཁྱེར་དེ་རང་ལ་སྨན་བཅོས་ཐུབ་པའི་དམིགས་ཚད་རིམ་གྱིས་མངོན་འགྱུར་བྱུང་ཡོད།

ཕྱིར་གསོ་སྦྱོང་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་བ། ཉེ་བའི་ལོ་གསུམ་རིང་། བོད་སྐྱོར་ལས་བྱེད་པ་ཁག་དགུ་པའི་ཤེས་ལྡན་པ་མི་ཐེངས་ཁྲི་2ལྷག་ཙམ་སྔ་རྗེས་སུ་སྒྲིག་འཛུགས་བྱས་ནས་ཡུལ་གཞན་དུ་ལག་རྩལ་གསོ་སྦྱོང་སྣ་ཚོགས་ལ་ཞུགས་སུ་བཅུག་སྟེ། སྔོན་ཐོན་གྱི་བྱེད་སྟངས་དང་སྔོན་ཐོན་གྱི་ཉམས་མྱོང་སྦྱངས་པས། མཐོང་རྒྱ་དང་འཇོན་ཐང་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ནས་ལས་སྒོའི་རྐང་འཛིན་ཤེས་ལྡན་པ་འབོར་ཆེན་གསོ་སྐྱོང་ཐུབ་ཡོད། དེ་དང་ཆབས་ཅིག་གསོ་སྦྱོང་འཛིན་གྲྭ་སྣ་ཚོགས་ཐེངས་4620ལྷག་ཙམ་གཉེར་ནས་རིམ་པ་ཁག་དང་རིགས་ཁག་གི་ལས་བྱེད་པ་དང་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་མི་ཐེངས་ཁྲི་10ལྷག་ཙམ་ལ་མཛུབ་ཁྲིད་དང་གསོ་སྦྱོང་བྱས་པས། གནས་དེ་གའི་ལས་བྱེད་པ་དང་ཤེས་ལྡན་པའི་འཇོན་ཐང་ཆེ་རུ་ཕྱིན་པ་དང་བྱང་ཚད་མཐོ་རུ་ནུས་ལྡན་ཕྱིན་ནས་ཁོ་ཚོ་གནས་ཐུབ་པ་དང་། བྱེད་ཐུབ་པ། ཡུན་རིང་སྡོད་ཐུབ་པ་བཅས་ཀྱི་ཤེས་ལྡན་མི་སྣའི་དཔུང་ཁག་ཅིག་གྲུབ་ཡོད།