བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་ནས་ལོ་ངོ་70སོང་རིང་། ནག་ཆུ་གྲོང་ཁྱེར་གྱིས་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་དང་བོད་ཀྱི་དམིགས་བསལ་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པ་དང་ནག་ཆུའི་དོན་དངོས་དང་མཐུན་པའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་བུར་གོམ་ཞེང་ཆེན་པོས་བསྐྱོད་དེ། ཡངས་ཤིང་རྒྱ་ཆེ་བའི་བོད་བྱང་ཐང་དུ་དུས་ཐུང་ལོ་ངོ་བཅུ་ཕྲག་ནང་ལོ་ངོ་སྟོང་གི་མཆོང་སྐྱོད་ཀྱི་མི་ཡུལ་གྱི་བྱས་རྗེས་ངོ་མཚར་བཏོད་ཅིང་། སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་རྒྱུན་མཐུད་བརྟན་ཐོག་ཡར་འཕེལ་དང་། དཔལ་འབྱོར་སྐྱོན་བྲལ་ངང་འཕེལ་རྒྱས་མྱུར་པོ། དམངས་འཚོ་ལེགས་གཏོང་། སྐྱེ་ཁམས་བཟང་པོ་རྒྱུན་འཁྱོངས། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་རྣམ་པ་གསར་རྐྱང་དུ་གྱུར་པ་བཅས་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་མངོན་གསལ་དོད་པོ་ཐོབ་ནས་ནག་ཆུ་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལེའུ་གསར་རྐྱང་ཞིག་བརྩམས་ཡོད།

“རྟ་ཟོག་ལྟར་སྡུག་ལས་བྱེད་པ”ནས“རང་ཁྱིམ་རང་བདག”བྱུང་བའི་བར་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་ལམ་ལུགས་ལ་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་གྱི་མཆོང་སྐྱོད་བྱུང་བ།

“བོད་རྙིང་པར་མི་འབོར་གྱི་95%བཟུང་བའི་ཞིང་བྲན་དང་བྲན་གཡོག་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་རིམ་པ་དམའ་ཤོས་ཡིན་པས་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་ལ་རྒྱ་སྤུ་ཙམ་ཡང་མེད། བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་ནས་ལོ་ངོ་70སོང་རིང་། བོད་བྱང་ཐང་གི་མི་རིགས་ཁག་གི་མི་དམངས་ཀྱིས་ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་གི་འགོ་ཁྲིད་འོག སྤྱི་ཚོགས་གསར་པ་དང་འཚོ་བ་གསར་པ་བཏོད་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་བཀས་བཀོད་རྒྱུད་འཛིན་ཞིང་བྲན་ལམ་ལུགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ནས་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་སུ་མཆོང་སྐྱོད་ཐུབ་པ་དང་མི་རིགས་ཁག་གི་མི་དམངས་རྣམས་དེ་སྔའི་རྟ་ཟོག་ལས་སྐྱོ་བའི་ཞིང་བྲན་ནས་འདྲ་མཉམ་དང་རང་དབང་ཡོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདག་པོར་གྱུར། དེ་ནི་ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་གིས་བོད་མི་དམངས་ལ་བསྐྲུན་པའི་བདེ་སྐྱིད་ཆེ་ཤོས་རེད”ཅེས་ཤན་རྩ་རྫོང་བ་ཚྭ་ཤང་མེ་ཏོ་ལྷས་གྲོང་ཚོའི་ཏང་ཡོན་རྒན་གྲས་ཤེས་བྷ་ཡིས་མྱོང་ཚོར་ཟབ་མོའི་སྒོ་ནས་བཤད།

ལོ་ངོ་70ཡི་རིང་། ནག་ཆུའི་གཞི་རིམ་ཏང་རྩ་འཛུགས་འཛུགས་སྐྱོང་ལས་དོན་ལ་འཕེལ་རྒྱས་མྱུར་པོ་བྱུང་ནས་ཏང་གི་སྲིད་འཛིན་རྨང་གཞི་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་བརྟན་དུ་ཕྱིན་ཡོད། 1953ལོར་ནག་ཆུ་ཡན་ལག་ལས་དོན་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་ཏང་ཀྲི་པུའུ་གཅིག་ལས་མེད་པ་ནས་ད་ཆ་གྲོང་ཁྱེར་ཡོངས་སུ་གཞི་རིམ་ཏང་རྩ་འཛུགས་2653ཡོད་པའི་བར་ཏང་རྩ་འཛུགས་ཀྱི་མ་ལག་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཤུགས་སྣོན་ཐེབས་ཡོད། ཏང་གི་རྩ་འཛུགས་དང་ཏང་གི་ལས་དོན་ཁྱབ་ཁྱོན་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཆེ་རུ་བཏང་ཞིང་། མིག་སྔའི་བར“གསུམ་ལྡན”གྱི་ཚད་གཞི་དང་མཐུན་པའི་སྤྱི་དབང་མིན་པའི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་ཁེ་ལས་ལ་ཏང་རྩ་འཛུགས་ཁྱབ་ཚད་63%ཟིན་པ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་རྩ་འཛུགས་ལ་ཏང་རྩ་འཛུགས་ཁྱབ་ཚད་100%ཟིན་ཡོད།

ཏང་གི་འགོ་ཁྲིད་དང་གསོ་སྐྱོང་འོག ཡར་ལངས་ཞིང་བྲན་དང་དེའི་རྗེས་རབས་པ་འབོར་ཆེན་ཞིག་རིམ་ཁག་འགོ་ཁྲིད་ལས་གནས་སུ་བསྐྱོད་དེ་ནག་ཆུའི་བྱ་གཞག་ཁག་གི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་མཁན་གྱི་རྐང་འཛིན་སྟོབས་ཤུགས་སུ་གྱུར་ཡོད།

དབུལ་ཞིང་ཕོངས་པ་ནས་དཔྱིད་ཀྱི་དཔལ་ཡོན་བཞད་པ་ལྟ་བུའི་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་མྱུར་པོ་བྱུང་བ།

བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་མ་བཏང་གོང་། ནག་ཆུའི་དཔལ་འབྱོར་གཞི་རྩའི་ཆ་ནས་ཉམས་ཞན་གྱི་སྲོལ་རྒྱུན་འབྲོག་ལས་ལ་རྟེན་དགོས་པའི་ཁར་ཐོན་སྐྱེད་ནུས་ཤུགས་ཀྱི་ཆུ་ཚད་ཧ་ཅང་དམའ་པོ་ཡོད་པས། ཡངས་ཤིང་རྒྱ་ཆེ་བའི་བོད་བྱང་ཐང་གི་བྱ་གཞག་མང་པོ་སྟོང་ཆར་ལུས་ནས་ཐ་ན་གཞུང་ལམ་གཅིག་དང་གློག་ཁང་གཅིག་ཀྱང་མེད་པར་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ཧ་ཅང་ཞན་པོ་ཡོད། ད་ཆའི་གྲོང་ཁྱེར་སྲིད་གཞུང་གནས་སའི་ནག་ཆུ་གྲོང་རྡལ་ལ་སྐབས་དེ་དུས་དགོན་སྡེ་གཅིག་དང་ས་ཕག་གིས་བརྒྱབ་པའི་ཁང་པ་བཅུ་གྲངས་ལས་མེད།

ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གི་ཐུགས་ཁུར་དང་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཏང་ཨུད་དང་སྲིད་གཞུང་གི་འགྱུར་མེད་སྟོབས་ལྡན་གྱི་འགོ་ཁྲིད་འོག ནག་ཆུས་གཞི་ཁྱོན་ཆེ་བའི་མ་དངུལ་བཏང་ནས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས་པ་དང་། འགྲིམ་འགྲུལ་དང་ནུས་རྒྱུ་སོགས་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་རྣམ་གྲངས་འབོར་ཆེན་བསྐྲུན་པ་དང་འབྲེལ། ནུས་པ་ཆེན་པོ་བཏོན་པས་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་རྨང་གཞི་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་བརྟན་དུ་ཕྱིན་ཡོད།

ས་ཁུལ་ཡོངས་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར་1990ལོའི་སྒོར་དུང་ཕྱུར་2.95ནས་2020ལོའི་སྒོར་དུང་ཕྱུར་171.41བར་ལྡབ་58འཕར་བ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཛད་རྫས་སིལ་ཚོང་བསྡོམས་འབོར་1985ལོའི་སྒོར་ཁྲི་5404ནས་2020ལོའི་སྒོར་དུང་ཕྱུར་29.08བར་ལྡབ་54འཕར་བ། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་གྲོང་མི་རེའི་ཆ་སྙོམས་བཀོལ་སྤྱོད་ཆོག་པའི་ཡོང་འབབ་1980ལོའི་སྒོར་640.75ནས་2020ལོའི་སྒོར་41635བར་ལྡབ་65འཕར་བ། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་གྲོང་མི་རེའི་ཆ་སྙོམས་བཀོལ་སྤྱོད་ཆོག་པའི་ཡོང་འབབ་1980ལོའི་སྒོར་175.55ནས་2020ལོའི་སྒོར་13651བར་ལྡབ་78འཕར་བ། ཐོན་ལས་གསུམ་པའི་གྲུབ་ཆ་1990ལོའི་85:1:14ནས་ད་ཆའི་12.5:31.7:55.8ལ་ལེགས་སྒྲིག་བཅས་བྱུང་ནས། ནག་ཆུའི་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་མགྱོགས་མྱུར་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བའི་རྣམ་པ་རྒྱུན་འཁྱོངས་ཐུབ་སྟེ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཕྱོགས་བསྡུས་སྟོབས་ཤུགས་མངོན་གསལ་དོད་པོས་ཟབ་ཏུ་ཕྱིན་ཡོད།

མི་དམངས་འཚོ་ཐབས་བྲལ་བ་ནས་བདེ་སྡོད་ལས་བརྩོན་བྱེད་པའི་བར་མང་ཚོགས་ཀྱི་སྐྱིད་སྣང་ཟམ་མི་ཆད་པར་ཆེ་རུ་ཕྱིན་པ།

དེ་སྔ་ནག་ཆུ་ནི་ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་དཀའ་ཚེགས་ཆེ་ཤོས་དང་། འཕེལ་རྒྱས་འགོར་ཤོས། དབུལ་སྒྲོལ་ལས་འགན་དཀའ་ཚེགས་ཆེ་ཤོས་བཅས་ཀྱི་ས་ཁུལ་དང་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་གྲས་ཤིག་རེད་ལ། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི“ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་གསུམ་པའི”རིང་གི་དབུལ་སྒྲོལ་འགག་སྒྲོལ་གྱི་གཡུལ་ས་གཙོ་བོ་ཆེན་པོ་གསུམ་གྱི་གྲས་ཤིག་ཀྱང་རེད། དབུལ་སྒྲོལ་འགག་སྒྲོལ་གྱི་དམག་འཐབ་ལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་རྒྱལ་ཁ་ལེན་རིང་ནག་ཆུ་གྲོང་ཁྱེར་གྱིས“ངེས་པར་དུ་རྒྱལ་ཁ་ལེན་དགོས་པའི”བློ་སྟོབས་ལ་བརྟེན་ནས་གོང་འོག་སེམས་པ་གཅིག་མཐུན་དང་འགག་སྒྲོལ་དཀའ་སེལ་བྱས་མཐར། དབུལ་སྒྲོལ་འགག་སྒྲོལ་གྱི་ལས་དོན་ལ་ཐག་གཅོད་རང་བཞིན་གྱི་གྲུབ་འབྲས་ཐོབ་ཡོད། “ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་གསུམ་པའི”རིང་། རིམ་རྩིས་བྱས་ན་དུད་ཚང་31907གྱི་མང་ཚོགས་དབུལ་པོ་137033དབུལ་གྲོལ་ཐུབ་ནས་དབུལ་པོ་ཐོན་ཚད་2015ལོའི་ལོ་མཇུག་གི་22.7%ནས་0%བར་ཆག་པ་དང་། གྲོང་ཚོ་དབུལ་པོ(གྲོང་ལྷན)1173ཚང་མ་དབུལ་གྲོལ་ཐུབ་པ། ཤིན་ཏུ་དབུལ་བའི་རྫོང(ཆུས)10ཡི་དབུལ་ཞྭ་ཕུད་ནས་དབུལ་པོ་དབུལ་རྐྱང་གཞི་རྩའི་ཆ་ནས་བསྡད་མེད། དུད་ཚང་12654ཡི་མང་ཚོགས་50335ཡུལ་གཞན་དུ་གནས་སྤོས་དབུལ་སྐྱོར་བྱས་པ་དང་ཐོན་ལས་དབུལ་སྐྱོར་རྣམ་གྲངས་404བསྐྲུན་པས་དབུལ་སྒྲོལ་མང་ཚོགས་ལ“སེམས་ཁྲལ་མེད་པ་གཉིས་དང་འགན་སྲུང་གསུམ”བརྟན་པོའི་ངང་མངོན་འགྱུར་བྱུང་ཡོད། ནག་ཆུ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ནུབ་རྒྱུད་དུ་གནས་པའི་དཔལ་མགོན་རྫོང་ཕྱིང་ལུང་ཤང་གི་དབུལ་སྒྲོལ་མང་ཚོགས་བཀྲ་ཤིས་དབང་ཕྱུག་གིས“ཏང་དང་སྲིད་གཞུང་གི་སྲིད་ཇུས་བཟང་པོ་ལས་ང་ཚོ་རྦད་དེ་དབུལ་གྲོལ་ཐུབ་པ་དང་། ད་ཆ་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་འབྱོར་འབྲིང་ཕྱོགས་སུ་སྐྱོད་པའི་ཡིད་ཆེས་ཆེན་པོ་ཡོད་པས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ”ཞེས་མྱོང་ཚོར་ཟབ་མོའི་སྒོ་ནས་བཤད།

ནག་ཆུ་གྲོང་ཨུད་ཀྱི་ཧྲུའུ་ཅི་ཨའོ་ལིའུ་ཆོན་གྱིས“འབད་འབུངས་ཡར་བརྩོན་བྱེད་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ནང་ང་ཚོས་སྔ་བར་ཕྱི་གསུམ་དུ་དཀའ་ངལ་དང་རྙོག་དྲ་སྲིད་གཞུང་གིས་ཐག་གཅོད་དང་མང་ཚོགས་ལ་སྟབས་བདེ་དང་ཕན་པ་དངོས་སྐྲུན་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད”ཅེས་གསར་འགོད་པར་བཤད།

“ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་གསུམ་པའི”རིང་། གྲོང་ཁྱེར་ཡོངས་ཀྱི་ལོ་འདི་གར་ཐོན་པའི་མཐོ་སློབ་སློབ་ཐོན་སློབ་མ་ཁྱོན་8727ལས་ཞུགས་ཐུབ་ནས་ལས་ཞུགས་ཐུབ་ཚད་94.9%ཟིན་པ་དང་། མི་44310ལ་རྩལ་ནུས་གསོ་སྦྱོང་བྱས་ནས་ལས་ཞུགས་ཐུབ་ཚད་51.1%ཟིན་ཡོད། ཞིང་འབྲོག་པ་ཁྲི་36.21ལས་ཞུགས་གཞན་སྒྱུར་བྱས་ནས་འབབ་འཕར་སྒོར་དུང་ཕྱུར་31.16བྱུང་ཡོད། རྫོང(ཆུས)7ལ་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་འོས་འགན་སློབ་གསོ་དོ་སྙོམས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཞིབ་བཤེར་རྩིས་ལེན་བྱུང་བ་དང་། རྫོང་5ལ་བྱང་ཚད་སློབ་གསོའི་ཞིབ་བཤེར་རྩིས་ལེན་བྱུང་ནས“100%ལྔའི”སློབ་གསོའི་དམིགས་ཚད་ལས་འགན་མུ་མཐུད་བརྟན་དུ་ཕྱིན་ཡོད། སྨན་བཅོས་ཞབས་ཞུའི་ཆུ་ཚད་རྒྱུན་མཐུད་མཐོ་རུ་ཕྱིན་ཞིང་། གྲོང་ཁྱེར་མི་དམངས་སྨན་ཁང“ཀ་པ་རིམ་པ་གསུམ་པའི”སྨན་ཁང་དུ་གྲུབ་འབྲས་ཐོབ་པའི་ངང་བཏོད་པ་དང་། རྫོང་7གྱི་མི་དམངས་སྨན་ཁང་རིམ་ལྡན་སྨན་ཁང་དུ་བཏོད་པས། མི་ཆིག་སྟོང་རེར་ནད་ཁྲི་3.82རེ་དང་སྨན་བཅོས་མི་སྣ་2.64རེ་ཡོད། ཞིང་འབྲོག་ཁུལ་དུ་སྨན་བཅོས་ལམ་ལུགས་དང་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་གྲོང་མིར་སྨན་རིན་མི་དགོས་པའི་གཟུགས་པོར་བརྟག་དཔྱད་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་ཁྱབ་ཡོད། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་ས་བབ་མཐོ་བའི་སྨན་བཅོས་དང་རྒན་གསོ་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ལྟེ་གནས་ཐོག་མ་བསྐྲུན་པ་དང་། རྒན་གསོའི་ཞབས་ཞུའི་སྒྲིག་གཞི་དང་གེགས་སེལ་མཛོད་ཁང་བསྐྲུན་ཡོད། རིག་གནས་དང་རླུང་འཕྲིན་བརྙན་འཕྲིན་བྱ་གཞག་གོང་འཕེལ་བྱུང་བ་དང་། རིམ་བཞིའི་སྤྱི་པའི་རིག་གནས་ཞབས་ཞུའི་མ་ལག་གཞི་རྩའི་ཆ་ནས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་བས། ཕུལ་བྱུང་གི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་སྲུང་སྐྱོང་དང་། རྒྱུན་འཛིན། བེད་སྤྱོད་བཅས་བྱེད་ནུས་མངོན་གསལ་དོད་པོས་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ཡོད།