“མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ནི་ཞིང་ལས་ཚན་རིག་སུའོ་ཡི་སྲོག་རྩ་ལྟ་བུ་ཡིན་ལ། ལོ་དྲུག་ཅུ་ལྷག་ཙམ་རིང་གཅིག་རྒྱུན་གཅིག་གིས་བཟུང་སྟེ་དར་སྤེལ་བྱས་ཏེ། ཞིང་ལས་ཚན་རྩལ་བ་མི་རེ་ངོ་རེའི་སེམས་དབུས་སུ་ཟུག་ཡོད”ཅེས་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་སྐོར་གླེང་མ་ཐག་གཞིས་རྩེ་གྲོང་ཁྱེར་ཞིང་ལས་ཚན་རིག་སུའོ་ཀྲང་ཡན་པའོ་ཡིང་གིས་སྤོབས་སེམས་ཆེན་པོས་བཤད།
གཞིས་རྩེ་གྲོང་ཁྱེར་ཞིང་ལས་ཚན་རིག་སུའོ་ནི་1953ལོར་བཙུགས་པ་དང་ད་བར་ལོ་དྲུག་ཅུ་ལྷག་ཙམ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ལྡན། ད་ཆ་ཁང་དེར་ལས་བཟོ་106ཡོད་པ་དང་། བོད་རིགས་དང་། རྒྱ་རིགས། ཐུའུ་ཅ་རིགས། མེའོ་རིགས། ཏུང་རིཌ་སོགས་མི་རིགས་མང་པོ་ཡོད་ལ། གྲངས་ཉུང་མི་རིཌ་ཀྱིས་ལས་བཟོའི་བསྡོམས་འབོར་གྱི་77.4%བཟུང་ཡོད། 1998ལོར་གཞིས་རྩེ་གྲོང་ཁྱེར་ཞིང་ལས་ཚན་རིག་སུའོ་ལ“ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་སྔོན་ཐོན་མཉམ་སྡེབ”ཀྱི་གཟི་བརྗིད་མཚན་སྙན་ཐོབ་པ་རེད།
གཞིས་རྩེ་གྲོང་ཁྱེར་ཞིང་ལས་ཚན་རིག་སུའོ་སྒོ་རའི་ནང་སླེབས་སྐབས། དྲོད་ཁང་ཆེ་མོའི་སྟར་པ་མང་པོ་གྲལ་སྟར་འགྲིག་ལ། མི་རིགས་མི་འདྲ་བའི་ལས་དོན་པས་དྲོད་ཁང་ནས་ངལ་རྩོལ་བྱེད་ཞོར་དགའ་བའི་དགོད་སྒྲ་ཡང་ཡང་གྲགས་འོང་། “ང་ཚོ་འདིར་མི་རིགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་མེད་པར་ཚང་མ་ཁྱིམ་ཚང་གཅིག་ལྟར་འཆམ་མཐུན་ངང་གནས་ཡོད། མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ལྡན་ན་བློ་བག་ཕེབས་ལ། ལས་ཀ་ཅི་བྱེད་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་འགྲུབ་ཐུབ”ཅེས་གཞིས་རྩེ་གྲོང་ཁྱེར་ཞིང་ལས་ཚན་རིག་སུའོ་ཡི་ཞོག་ཁོག་དུག་སེལ་ལྟེ་གནས་ཀྱི་ལས་རོགས་ཞིབ་འཇུག་པ་ཟླ་བ་བུ་ཁྲིད་ཀྱིས་ལས་ཀ་བྱེད་ཞོར་དུ་བཤད།
ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་། གཞིས་རྩེ་གྲོང་ཁྱེར་ཞིང་ལས་ཚན་རིག་སུའོ་ཡིས་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་འཛུགས་གཏོད་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཚན་རིག་ཞིབ་འཇུག་དོ་དམ་བྱེད་སྟངས་གསར་གཏོད་ཀྱི་ལས་དོན་ཁྲོད་བཅུག་ནས། “ཁ་འབྲལ་ཐབས་མེད་པ་གསུམ”ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་མཐའ་འཁྱོངས་ཐོག་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་འཛུགས་གཏོད་བྱ་རྒྱུ་དེ་མི་རིགས་ཁག་གི་ཁྱད་ཆོས་དང་ཟུང་འབྲེལ་དང་། མི་རིགས་ཁག་གི་ལེགས་ཆ་དང་ཟུལ་འབྲེལ། ཚན་ཞིབ་ལས་དོན་དང་ཟུང་འབྲེལ། ཞབས་ཞུ་བྱ་ཡུལ་དང་ཟུང་འབྲེལ་བཅས་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཤིང་། “གཉིས་མོས་ཀྱིས་གཙོ་ཁྲིད་བྱེད་པའི”ཚན་རྩལ་གསར་གཏོད་དང་དོ་དམ་བྱེད་སྟངས་ཧུར་ཐག་བཏོད་ནས། རྒྱ་རིགས་ཀྱིས་གཙོ་བོར་བྱེད་པའི་ཞིང་ལས་ཚན་རིག་ཞིབ་འཇུག་དང་། གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱིས་གཙོ་གནད་དུ་ཚན་རྩལ་ཞབས་འདེགས་ཞུ་བའི་ཞིང་འབྲོག་ལས་ཚན་རྩལ་གསར་གཏོད་བྱེད་སྟངས་ཤིག་རིམ་བཞིན་ཆགས་ཡོད།
ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་། གཞིས་རྩེ་གྲོང་ཁྱེར་ཞིང་ལས་ཚན་རིག་སུའོ་ཡིས་གྲོང་ཁྱེར་ཡོངས་ཀྱི་སྔོ་ཚལ་འདེབས་འཛུགས་བྱེད་པར་ས་བོན་དང་ལག་རྩལ་མཁོ་འདོན་བྱས་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་ལ་ཕུག་ཆེ་བ་ཨང་དང་པོ་དང་གཉིས་པ་གསོ་སྤེལ་བྱས་པར་ཞིང་འབྲོག་པའི་དགའ་བསུ་ཆེན་པོ་ཐོབ་ཡོད། ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བར་གཞིགས་ན། གཞིས་རྩེ་གྲོང་ཁྱེར་ཞིང་ལས་ཚན་རིག་སུའོ་ཡིས་ལོ་ལྟར་གཞིས་རྩེ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་རྫོང(ཆུས)ཁག་ལ་སྔོ་ཚལ་འདེབས་འཛུགས་ལག་རྩལ་གསོ་སྦྱོང་སྣ་ཚོགས་བྱས་ནས། གྲོང་ཁྱེར་ཡོངས་ཀྱི་རྫོང་ཁག་གི་ཞིང་འབྲོག་པར་སྔོ་ཚལ་འདེབས་འཛུགས་ཚད་ལྡན་ཅན་དུ་འགྱུར་བར་དགེ་མཚན་ལྡན་པའི་ནུས་པ་བཏོན་ཡོད།
ལོ་དྲུག་ཅུ་ལྷག་ཙམ་རིང་། གཞིས་རྩེ་གྲོང་ཁྱེར་ཞིང་ལས་ཚན་རིག་སུའོ་ཡི་ཚན་ཞིབ་པས་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་རྨང་གཞིར་བྱས་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་ཞིང་ས་གཤིན་པོར་བཀོད་ལ། དཀའ་སྤྱད་འབད་འབུངས་དང་། ལེགས་སྐྱེས་འབུལ་རྒྱུར་སྤྲོ་བ། གསར་གཏོད་ཡར་བརྩོན་བཅས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཞིང་ལས་ཚན་རྩལ་གྱི་ཆུ་ཚད་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་མཐོ་རུ་བཏང་ནས་གསར་གཏོད་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་ཡང་ཡང་ཐོན་པ་རེད།