ཟླ་བཞི་པར་མངའ་རིས་སུ་ད་དུང་གནམ་གཤིས་གྲང་ངར་ཆེ་ཡང་། མངའ་རིས་ས་ཁུལ་མི་དམངས་སྨན་ཁང་གི་བུད་མེད་དང་བུ་བཙའི་སྡེ་ཁག་གི་ནད་ཁང་ནང་དྲོ་སོབ་སོབ་ཀྱི་སྣང་བ་ཞིག་སྟེར། སྦྲུམ་མ་བློ་གྲོས་བཟང་མོས་སྐྱེས་མ་ཐག་པའི་ཕྲུ་གུ་པང་ལ་བཏབ་སྟེ་ངོ་གདོང་ནས་འཛུམ་དམུལ་དམུལ་ངང“དེ་གའི་སྨན་པའི་རྣམ་འགྱུར་ལེགས་ལ་ལག་རྩལ་ཡང་ཡག་པས། བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་ཚོར་སྣང་ཆེན་པོ་བྱུང་ལ་བློའང་བདེ་པོ་འདུག”ཅེས་བཤད།
ཤིས་ཨན་གྲོང་ཁྱེར་སྨན་ཁང་བཞི་པ་ནས་ཡོང་བའི་ཕྲུ་གུ་སྐྱེ་གཡོག་བོད་སྐྱོར་སྨན་པ་མཱ་ཆན་གྱིས་སྨན་བཅོས་ཤེས་ལྡན་པའི་ཚོགས་སྒྲིག་རྣམ་པའི་བོད་སྐྱོར་ལས་དོན་སྤེལ་བ་ནས་བཟུང་། སྦྲུམ་མ་ས་ཁུལ་མི་དམངས་སྨན་ཁང་ལ་བསྡད་ནས་ཤི་བའི་གནས་ཚུལ་གཅིག་ཀྱང་ཐོན་མྱོང་མེད་ལ། ཕྲུ་གུ་དམར་འབྱར་སྡེ་ཁག་གིས་ཕྲུ་གུ་མང་པོ་བསྐྱབས་ནས་མངའ་རིས་ཀྱི་སྨན་བཅོས་ཟིན་ཐོ་གསར་པའང་བཏོད་ཡོད་ཅེས་སྤོབས་པ་ཆེན་པོས་གསར་འགོད་པར་བཤད་བྱུང་།
2015ལོ་ནས་བཟུང་། ཧྲའན་ཤིས་ཞིང་ཆེན་གྱིས་མངའ་རིས་ས་ཁུལ་གྱི་སྨན་བཅོས་འཕྲོད་བསྟེན་བྱ་གཞག་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེན་བྱས་ནས་སྔ་རྗེས་སུ་ཚོགས་སྒྲིག་རྣམ་པའི་སྨན་བཅོས་ཤེས་ལྡན་པ་ཁག་གསུམ་དང་མི་53བཏང་ཡོད། ཚོགས་སྒྲིག་རྣམ་པའི་བོད་སྐྱོར་གྱི་རིགས་གཅིག་མཁས་དབང་ཡང་དེའི་ནང་ཧུར་ཐག་ཞུགས་ནས་རང་འགུལ་ངང་ལས་དོན་བསྒྲུབས་པ་དེས་རང་ངོས་ཀྱི་ལེགས་ཆ་གང་ལེགས་འདོན་ཐུབ་ནས་ལག་རྩལ་གསར་པའི་རྣམ་གྲངས་51དང་། ལས་སྒོ་གསར་པའི་རྣམ་གྲངས་33 སྨན་བཅོས་ཀྱི་ཞིབ་འཇུག་བརྗོད་གཞི་21འདུན་ཞུ། གཤགས་བཅོས་སྣ་ཚོགས་1542བཅས་ཀྱི་ལས་དོན་སྤེལ་བ་དང་ཀ་ལི་ཕྱེ་བ་དང་། ཀ་ལི་འབིགས་པ། མཚང་རུས་བརྗེ་བ་སོགས་ཀྱི་གཤགས་བཅོས་ཆེན་པོ་ལེགས་སྒྲུབ་བྱས་ཏེ་མངའ་རིས་ས་ཁུལ་སྨན་བཅོས་འཕྲོད་བསྟེན་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་སྟོང་ཆ་མང་པོ་བསབས་ཤིང་། 2016ལོའི་ཟླ་12པར་ཚོགས་སྒྲིག་རྣམ་པའི་བོད་སྐྱོར་སྨན་བཅོས་རུ་ཁག་གི་རིགས་གཅིག་མཁས་ཅན་གྱི་སྒེར་སེམས་མེད་པའི་རོགས་སྐྱོར་དང་ས་ཁུལ་མི་དམངས་སྨན་ཁང་གི་སྨན་དོན་པ་ཡོངས་ཀྱི་ཐུན་མོང་འབད་བརྩོན་འོག སྨན་ཁང“ཀ་པ་རིམ་པ་གཉིས་པ”གཏོད་རྒྱུ་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་སྟེ་མངའ་རིས་ས་ཁུལ་ལ་རིམ་པ་ལྡན་པའི་སྨན་ཁང་མེད་པའི་ལོ་རྒྱུས་མཇུག་འགྲིལ་བ་རེད།
སྨན་བཅོས་འཕྲོད་བསྟེན་སྒྲིག་གཞི་སྒྱུར་བཅོས་སྔར་བས་ཟབ་ཏུ་བཏང་ནས་སྨན་ཁང་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་རྒྱུར་སྐུལ་མ་གཏོང་བ་དང་དེ་བཞིན་སྨན་བཅོས་ཀྱི་ཞབས་ཞུའི་སྤུས་ཚད་མཐོ་རུ་དང་ཕན་འབྲས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་ཉིན་བཞིན་ཆེ་རུ་འགྲོ་བའི་རྒྱ་ཆེའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་སྨན་བཅོས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་སྔར་བས་ཡག་པོ་བསྐངས་ཆེད། 2018ལོའི་ཟླ་3པར་མངའ་རིས་ས་ཁུལ་མི་དམངས་སྨན་ཁང་གིས་དུས་དཔག་བབ་བསྟུན་ངང “ཁ་པ་རིམ་པ་གསུམ་པའི་ཕྱོགས་བསྡུས་སྨན་ཁང”གཏོད་པའི་ལས་དོན་དངོས་སུ་འགོ་བརྩམས་པ་རེད།
ཧྲའན་ཤིས་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཤུགས་ཆེའི་རྒྱབ་སྐྱོར་འོག མངའ་རིས་ས་ཁུལ་མི་དམངས་སྨན་ཁང་གིས་ཧྲའན་ཤིས་ཞིང་ཆེན་མི་དམངས་སྨན་ཁང་སོགས“ཀ་པ་རིམ་གསུམ་པའི”སྨན་ཁང་11དང་སྔ་རྗེས་སུ“སྨན་ཁང་གིས་སྡེ་ཁག་འགན་གཙང་ལེན་པའི”གྲོས་མཐུན་ལ་མིང་རྟགས་བཀོད་ནས“སྡེ་ཁག་འགན་གཙང་ལེན་མཁན་སྨན་ཁང”གི་སྔོན་ཐོན་གྱི་སྨན་བཅོས་ལག་རྩལ་དང་དོ་དམ་གྱི་འདུ་ཤེས་དཔྱད་གཞིར་འཛིན་ཏེ་སྨན་ཁང་དང་སྡེ་ཁག་འཛུགས་སྐྱོང་བྱེད་པའི་རྒྱ་སྟོབས་ཆེ་རུ་བཏང་ཡོད། སྨན་ཁང་བཙུགས་མ་ཐག་པའི་དོས་དྲག་སྡེ་ཁག་དེ“སྨན་ཁང་གིས་སྡེ་ཁག་འགན་གཙང་ལེན་པའི”ལམ་ལུགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡར་རྒྱས་ཆེན་པོ་བྱུང་སྟེ་ནད་གཞི་ལྕི་པོ་དང་ཚབས་ཆེན་མྱུར་སྐྱོབ་བྱས་རིང་ནུས་པ་ཆེན་པོ་ཐོན་པར་རྒྱ་ཆེའི་ལས་བྱེད་པ་དང་མང་ཚོགས་ཀྱི་གདེང་འཇོག་བཟང་པོ་རྒྱ་ཁྱབ་ཏུ་ཐོབ་ཡོད།
བོད་སྐྱོར་སྨན་བཅོས་རུ་མིས“ཚོགས་པས་ཚོགས་པ་འཁྲིད་པ”དང་། “རིགས་གཅིག་མཁས་ཅན་གྱིས་རྐང་འཛིན་པ་འཁྲིད་པ” “དགེ་རྒན་གྱིས་དགེ་ཕྲུག་འཁྲིད་པ”སོགས་ཀྱི་བྱེད་ཐབས་ལ་བརྟེན་ནས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་བྱང་ཚད་མཐོ་བ་དང་། སྨན་བཅོས་བྱ་གཞག་ལ་དགའ་ཞེན། སློབ་སྦྱོང་དང་ཞིབ་འཇུག་བྱ་བར་བརྩོན་པ། གསོ་སྐྱོང་བྱེད་རིན་ཆེན་པོ་ལྡན་པ་བཅས་ཀྱི་ལས་སྒོའི་རྐང་འཛིན་པ་80དང་སྔ་རྗེས་སུ་ཆ་བསྒྲིགས་ནས་འགན་འཁྲིའི་ཡི་གེར་མིང་རྟགས་བཀོད་པ་དང་དགེ་ཕྲུག་ཁྲིད་པའི་འཆར་གཞི་བཟོས་ཏེ། “གཅིག་གཏད་གཅིག”ངང་ཁྲིད་པ་དང“དམར་ཁྲིད”བྱས་ཏེ་ལག་རྩལ་སྦ་གསང་མེད་པར་གཞན་ལ་སློབ་ཐུབ་པའི་འགན་ལེན་བྱས་ཡོད།
“གོམ་སྟབས་རྗེས་མར། ང་ཚོས་དགོས་གཏུགས་ཀྱི་བསམ་པ་དང་འགན་འཁྲི་འཁུར་སེམས་ཐོག་ནས་ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས‘ཁ་པ་རིམ་པ་གསུམ་པ་’གཏོད་པ་དང་སྨན་བཅོས་ཤེས་ལྡན་མི་སྣའི་ཚོགས་སྒྲིག་རྣམ་པའི་བོད་སྐྱོར་གྱི་གཙོ་གནད་ལས་དོན་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས་ས་ཁུལ་མི་དམངས་སྨན་ཁང་དེ་ཉིད་བོད་ཀྱི་ནུབ་རྒྱུད་ཀྱི་སྨན་བཅོས་ལྟེ་གནས་ཤིག་ཏུ་བསྐྲུན་ཏེ་མངའ་རིས་ཀྱི་མི་རིགས་ཁག་གི་ལས་བྱེད་མང་ཚོགས་ལ་ཆུ་ཚད་མཐོ་བའི་སྨན་བཅོས་ཞབས་ཞུ་ལོངས་སུ་སྤྱོད་རྒྱུ་ཡོང་བ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན”ཞེས་ཡོན་ཀྲང་ཡུས་ཡུང་གིས་ཡིད་ཆེས་ཀྱིས་ཁེངས་བཞིན་བཤད།