ཧོ་ཡུས་ཐའོ།

ཧོ་ཡུས་ཐའོ། ཕོ། བོད་རིགས། 1977ལོའི་ཟླ་12པར་སྐྱེས། ཀྲུང་གུང་ཏང་ཡོན། སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་ཁྲེང་ཏུའུ་གྲོང་ཁྱེར་རྒྱལ་ཁྲལ་ཅུས་རླངས་འཁོར་ཉོས་ཁྲལ་བསྡུ་ལེན་དོ་དམ་ཡན་ལག་ཅུས་ཀྱི་ཀྲུའུ་རེན་ཁོའོ་ཡོན་ཡིན་པ།

ཁོང་ནི་རང་གི་ཆུང་མར་ཉལ་ཁྲིའི་མདུན་དུ་སྲི་ཞུ་ཡག་པོ་སྒྲུབ་མཁན་ཁྱོ་ག་བཟང་པོ་ཞིག་དང་། ཆུང་མའི་གྱོས་པོ་དང་གྱོས་མོར་སྲི་ཞུ་ཡག་པོ་སྒྲུབ་མཁན་མག་པ་ཡག་པོ་ཞིག་རེད། ཆུང་མ་དབུགས་ཆད་ཁའི་སྐབས་སུ་ཁོང་གིས་ཆུང་མར་ཁས་ལེན་བྱས་ཏེ་ཞབས་ཕྱི་ཡག་པོ་ཞུས་ནས་གྱོས་པོ་དང་གྱོས་མོ་ཚེ་མཇུག་འཚོ་བ་སྐྱིད་པོ་སྐྱེལ་ཐུབ་པ་བྱས་པ་རེད། ཆུང་མ་ཚེ་ལས་འདས་རྗེས་ཆུང་མར་སྨན་བཅོས་བྱེད་སྐབས་ཟུག་པའི་བུ་ལོན་ཧུར་ཐག་འཇལ་བ་རེད། ཁ་དན་ཚིག་གནས་གསེར་ལས་རིན་ཐང་ཆེ་ཞེས་པ་ལྟར་ཁོང་གིས་ཆུང་མའི་ཚབ་ཏུ་རྒན་རྒོན་གཉིས་ལ་ཞབས་ཕྱི་ཡག་པོ་ཞུས་ཏེ་བརྩེ་སེམས་དང་བྱ་སྤྱོད་ལ་བརྟེན་ནས་རྒན་རྒོན་ལ་སྲི་ཞུ་སྒྲུབ་པའི་གཏམ་རྒྱུད་བརྩམས་ཡོད།

2009ལོར་ཆུང་ལའེ་རུ་བཅའ་སྡོད་ཧྲི་ཤོག་ཅིག་གི་འཕྲལ་སྒྲུབ་དཔུང་སྡེའི་མྱུལ་ཞིབ་ཀུའུ་ཀྲང་ཧོ་ཡུས་ཐའོ་དང་ཞིང་ཆེན་རྟེན་རྫས་བཤམས་མཛོད་ཁང་གི་འགྲེལ་བཤད་པ་ཞུས་ཝུའེ་ཧྭ་གཉེན་སྒྲིག་བྱས། ཧོ་ཡུས་ཐའོ་ཡི་དཔུང་སྡེ་ཆུང་ལའེ་རུ་ཡོད་པ་དང་། སྦྱོང་བརྡར་ལས་འགན་ལྕི་བས་ཁྱིམ་དུ་ལོག་པའི་དུས་ཚོད་ཧ་ཅང་ཉུང་ཉུང་རེད། ཞུས་ཝུའེ་ཧྭ་ཡིས་ཉིན་ལྟར་ཐག་རིང་འགྲུལ་སྐྱེལ་རླངས་འཁོར་ལ་བསྡད་ནས་ལས་ཀར་འགྲོ་བ་དང་ལས་ཀར་འགྲོ་སྐབས་ཁྲེང་ཏུའུ་ནས་ཆུང་ལའེ་བར་འགྲོ་འོང་བྱེད་དགོས་ཀྱི་ཡོད། དེ་ལྟར་ཁོང་གཉིས་ཀྱིས་སྔོན་ལ་བྱ་གཞག་གཙོ་བོར་བཟུང་ནས་ལོ་གཉིས་རྗེས་སུ་གཞི་ནས་ཕྲུ་གུ་སྐྱེ་རྒྱུའི་ཁ་ཆད་བྱས། ཁོང་གཉིས་ཀྱིས་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་འབྱུང་འགྱུར་ནང་བུ་བཙའ་གསོ་སྐྱོང་གི་བདེ་སྐྱིད་འཚོ་བར་ཡིད་སྨོན་བྱེད་པའི་སྐབས་ཞུས་ཝུའེ་ཧྭ་ལ་མཐོང་དཀོན་པའི་མཁལ་མའི་འབྲས་སྐྲན་ཕོག་པ་རེད། ཆུང་མའི་ནད་གཞི་ཉིན་རེ་ལས་ཉིན་རེ་མ་འདས་པར་ལྕི་རུ་སོང་བས། ཧོ་ཡུས་ཐའོ་ཡིས་དཔུང་སྡེར་དགོངས་པ་ཞུས་ནས་ཉིན་མཚན་བལྟོས་མེད་ཆུང་མར་ལྟ་སྐྱོང་བྱས་ནས་བསྡད། སླད་ཕྱིན་ཆུང་མར་ལྟ་སྐྱོང་དེ་བས་ཡག་པོ་ཐུབ་ཆེད། ཁོང་གིས་དཔུང་སྡེར་ལས་སྒྱུར་རེ་ཞུ་བྱས། དཔུང་སྡེས་གཙོ་གནད་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་ཡུལ་ལས་བྱེད་པ་ཞིག་ཡིན་པས་གྱོས་པོ་དང་གྱོས་མོས་རང་ཉིད་ཀྱི་མག་པ་ལས་སྒྱུར་བྱེད་པར་བློ་ཕམ་ཆེན་པོ་བྱས།

སྨན་རིན་ཧ་ཅང་མཐོ་པོ་ཡོད་པས་ཧོ་ཡུས་ཐའོ་ཡིས་རང་གི་གསོག་དངུལ་དང་ལས་སྒྱུར་བཀོད་སྒྲིག་གྲོན་དངུལ་ཚང་མ་བཏང་ཡང་ད་དུང་འདང་གི་མེད། ཁོང་གིས་སླར་ཡང་སྤུན་གྲོགས་དང་འཐབ་གྲོགས་ཚོའི་ས་ནས་དངུལ་སྒོར་ཁྲི་10གཡར་ནའང་མཐར་ཆུང་མའི་ནད་གཞི་བཅོས་ཐབས་བྲལ། ནད་གཞི་ལྕི་པོ་ཕོག་པའི་ཞུས་ཝུའེ་ཧྭ་ཡི་སྔ་བར་ཕྱི་གསུམ་དུ་ལོ་ན་མཐོ་པོར་སླེབས་པའི་རང་གི་ཕ་མར་སེམས་ཁྲལ་ཆེན་པོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ཁོང་ཚེ་ལས་འདས་པའི་སྐབས་སུ་ཧོ་ཡུས་ཐའོ་ཡིས་ཆུང་མའི་སེམས་ཁྲལ་ཤེས་ནས་ཁོ་མོར“ཁྱེད་ཀྱི་ཕ་མར་བུ་མོ་རང་ལས་མེད། ཁྱེད་རང་ངའི་མནའ་མ་ཡིན་པས་ངས་ཁྱེད་ཀྱི་ཚབ་ཏུ་ཕ་མ་གཉིས་ལ་ཞབས་ཕྱི་ཡག་པོ་བསྒྲུབས་ནས་ཚེ་མཇུག་འཚོ་བ་སྐྱིད་པོ་སྐྱེལ་ཐུབ་པ་བྱེད་ཀྱི་ཡིན”ཞེས་སེམས་གསོ་བྱས། ཧོ་ཡུས་ཐའོ་དང་ཞུས་ཝུའེ་ཧྭ་གཉེན་སྒྲིག་བྱས་པ་ནས་ཞུས་ཝུའེ་ཧྭ་ཚེ་ལས་མ་འདས་བར་ལོ་གཉིས་ལས་སོང་མེད། ཆུང་མར་ནད་གཞི་ཕོག་སྐབས་སྨན་རིན་མང་པོ་ཆད་ཡོད་པ་དང་ད་ཆའི་བར་དུའང་འཇལ་ཚར་མེད། དེའི་ཐད་ཧོ་ཡུས་ཐའོ་ཡིས་ཆུང་མའི་ཚེ་སྲོག་སྐར་ཆ་གཅིག་རིང་དུ་ཕྱིན་ནའང་འབད་བརྩོན་བྱེད་རིན་ཡོད། ནད་གཞི་སྨན་བཅོས་བྱེད་རིང་ཟུག་པའི་བུ་ལོན་ཚང་མ་ངེས་པར་དུ་འཇལ་ཐུབ་པ་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་བློ་ཐག་ཆོད་པོས་བརྗོད།

ཆུང་མའི་རྗེས་འཇུག་ཡག་པོ་བསྒྲུབས་རྗེས་ཧོ་ཡུས་ཐའོ་ཡིས“གྱོས་པོ་དང་གྱོས་མོར་ཞབས་ཕྱི་ཡག་པོ་བསྒྲུབ་རྒྱུའི”ཁས་ལེན་ལག་ཐོག་ཏུ་འཁྱོལ་བ་བྱས་ནས་གྱོས་པོ་དང་གྱོས་མོ་རང་ཁྱིམ་དུ་དྲངས་ནས“དེ་རིང་ནས་བཟུང་ང་ཁྱེད་ཚོའི་ཕྲུ་གུ་རེད”ཅེས་བསམ་པ་རྣམ་དག་ངང་བརྗོད། དེ་སྔོན་ཁྱིམ་ཚང་ནང་ལྟོ་ཆས་བཟོ་མྱོང་མེད་པའི་ཁོང་གིས་ཚལ་བརྔོ་རྒྱུ་ཧུར་ཐག་སྦྱངས་ནས་ཉིན་ལྟར་གྱོས་པོ་གྱོས་མོར་འཚོ་བཅུད་ལྡན་ལ་བྲོ་བ་ཞིམ་པའི་ཁ་ལག་བཟོ་གི་ཡོད། རྒན་རྒོན་གཉིས་སེམས་འགུལ་ཆེན་པོ་ཐེབས་བཞིན་མི་ཐུག་ཚད་ལ་ཧོ་ཡུས་ཐའོ་ལ་བསྔགས་བརྗོད་བྱེད་ཅིང་། ཁོང་གཉིས་ཀྱིས་ཡུས་ཐའོ་རང་གི་ཕྲུ་གུ་ངོ་མ་མིན་ཡང་ངོ་མ་ལས་ལྷག་པ་ཡོད་ཅེས་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད། རྒན་རྒོན་གཉིས་ཀྱི་སེམས་ཁྲལ་སེལ་ཆེད་ཧོ་ཡུས་ཐའོ་ཡིས་ཆུང་མ་ཚེ་ལས་འདས་རྗེས་སླར་ཡང་གཉེན་སྒྲིག་བྱས་མེད་པ་རེད། གྱོས་པོ་དང་གྱོས་མོས་བྱམས་སྐྱོང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། གྱོས་པོ་དང་གྱོས་མོས་རང་གི་བུ་མོ་གྲོངས་ནས་ལོ་ཁ་ཤས་སོང་ཡང་ཧོ་ཡུས་ཐའོ་ད་དུང་གཅིག་པུར་བསྡད་པ་མཐོང་སྐབས་ཁོང་གཉེན་སྒྲིག་བྱེད་སྒོའི་ནང་ཞུགས་སུ་བཅུག ཁོང་གིས“ཆུང་མ་སྔོན་མའི་ཕ་མར་ངེས་པར་དུ་ཞབས་ཕྱི་ཡག་པོ་ཞུས་ནས་ཚེ་མཇུག་འཚོ་བ་སྐྱིད་པོ་སྐྱེལ་ཐུབ་པ་བྱེད་རྒྱུའི”ཆ་རྐྱེན་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཡོད། བོད་རིགས་བུ་མོ་ཁྲེན་ཅན་ཝུའེ་དང་ཐུག་འཕྲད་བྱུང་སྐབས་ཁོ་མོས་ཧོ་ཡུས་ཐའོ་ཡི་རེ་བ་དེ་དགའ་སྤྲོའི་ངང་དང་ལེན་བྱས། གང་ལགས་ཤེ་ན། ཁ་དན་ཚིག་གནས་གསེར་ལས་རིན་ཐང་ཆེ་བར་བརྩི་བ་དང་མི་ལ་བརྩེ་སེམས་ཟབ་མོ་འཆང་མཁན་སྐྱེས་པ་དེ་འདྲ་ཞིག་དང་ཚེ་གང་གཏན་གྲོགས་བྱེད་རིན་ཡོད་པ་ཁོ་མོས་གསལ་པོ་ཤེས་ཀྱི་ཡོད། ཧོ་ཡུས་ཐའོ་ལ་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཀུན་སྤྱོད་དཔེ་བཟང་བ་སོགས་ཀྱི་མཚན་སྙན་ཐོབ་པ་རེད།

དྲང་སྲོང་།

དྲང་སྲོང་། བོད་རིགས། 1952ལོའི་ཟླ་9པར་སྐྱེས། ཀྲུང་གུང་ཏང་ཡོན། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཆབ་མདོ་གྲོང་ཁྱེར་ཁ་རུབ་ཆུས་རི་དུང་ཤང་འཕྲོད་བསྟེན་ཁང་གི་ཡོན་ཀྲང་དང་། རི་དུང་བོད་སྨན་བཟོ་གྲྭའི་ཁྲང་ཀྲང་ཡིན་པ།

དྲང་སྲོང་ནི་བོད་ལུགས་སྨན་པ་ཞིག་གི་ཁྱིམ་རྒྱུད་དུ་སྐྱེས་པ་དང་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མངོན་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་གི“པན་ལུང་ཁྱད་ལྡན་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི”རྒྱུན་འཛིན་པ་མི་རབས་བརྒྱད་པ་ཡིན། འཕྲོད་བསྟེན་ཁང་གི་ཡོན་ཀྲང་ཡིན་པའི་ཁོང་གིས་སྨན་པས་བྱམས་སེམས་རྒྱུན་དུ་སྒོམ་རྒྱུའི་དམ་བཅའ་བརྟན་དུ་སྲུང་བ་དང་བོད་སྨན་བཟོ་གྲྭའི་ཁྲང་ཀྲང་ཡིན་པའི་ཁོང་གིས་ཟོལ་མེད་ཡིད་རྟོན་གྱི་སྨན་སྦྱོར་འདུ་ཤེས་བསྲུངས་པར་རྒྱ་ཆེའི་ནད་པ་ཡོངས་ཀྱི་ཡིད་ཆེས་དང་གུས་བཀུར་ཐོབ་ཡོད།

དྲང་སྲོང་གིས་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་དང་བྱམས་སེམས་རྒྱུན་དུ་སྒོམ་རྒྱུ་སྨན་བཅོས་ལས་ལ་ཞུགས་པའི་དམ་བཅའ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་བརྩིས་ཏེ་རྟག་ཏུ་བསམ་གཞིག་གཟབ་ནན་དང་དཀའ་སྤྱད་བརྩོན་ཞིབ་བྱས་ནས་སྨན་པའི་ཀུན་སྤྱོད་བློ་སྦྱོང་དང་ལས་སྒོའི་ཆུ་ཚད་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་མཐོ་རུ་བཏང་ཞིང་། ཀུན་སྤྱོད་བཟང་ལ་སྨན་བཅོས་ལག་རྩལ་བྱང་ཆུབ་པས་མཐའ་འཁོར་གྱི་མང་ཚོགས་ཚང་མ་ཁོང་གི་སར་ནད་བསྟེན་པར་ཡོང་བ་དང་ཡུལ་གཞན་གྱི་ནད་པའང་ཁོང་གི་སྙན་གྲགས་ལས་དེ་གར་ནད་བསྟེན་པར་ཡོང་གི་ཡོད། ས་ཆ་གང་ཞིག་གི་ནད་པ་ཡིན་རུང་ཁོང་གིས་ཚང་མར་ལྟ་སྟངས་གཅིག་པ་འཛིན་ཞིང་། ནད་པས་བསམ་བློ་གཏོང་སར་བསམ་བློ་གཏོང་བ་དང་ནད་པར་གང་མཁོ་དེ་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ནད་པ་རྣམས་ལ་སྨན་བཅོས་སྔ་ཙམ་ཐུབ་པ་བྱ་ཆེད། ཁོང་གིས་སྤྱིར་ངལ་གསོ་རྒྱག་གི་མེད་པ་དང་མི་གཞན་དག་འཁོར་ཤག་བསྡད་རུང་ཁོང་སྔར་མུས་བཞིན་ལས་ཀ་བྱས་ནས་སྡོད་ཀྱི་ཡོད། ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་ཚན་པ་མི་ཉུང་བ་ཞིག་གིས་གླ་ཕོགས་མཐོ་པོ་སྤྲད་དེ་ཁོང་གདན་ཞུ་བྱས་རུང་ཁོང་གིས་ཁས་བླངས་མེད། ཁོང་གིས་བྱམས་སེམས་རྒྱུན་སྒོམ་ཞེས་པ་ནི་དངུལ་གྱི་ཆེད་དུ་མ་ཡིན་པར་དེ་ནི་སྨན་པ་ཞིག་གིས་ནད་པར་བཞག་པའི་དམ་བཅའ་རེད་ཅེས་བརྗོད་མྱོང་།

དྲང་སྲོང་གིས་སྨན་པ་ཞིག་གི་དམ་བཅའ་བསྲུངས་ཏེ་ནད་པར་སེམས་ཁུར་དང་ལྟ་རྟོག་ཚད་མེད་བྱས། རི་དུང་ཤང་འཕྲོད་བསྟེན་ཁང་གནས་ཡུལ་ནི་ས་མ་འབྲོག་ཡིན་པས་ནད་པ་ཕལ་ཆེ་བའི་དཔལ་འབྱོར་ཆ་རྐྱེན་ཡག་པོ་མེད། འོན་ཏེ་དྲང་སྲོང་གིས་དེ་དག་ལ་ཞེ་ལོག་ནས་གློད་གཏོང་མ་བྱས་པར་རྟག་ཏུ་ནད་པའི་གནས་ཚུལ་དངོས་ལ་གཞིགས་ཏེ་དེ་དང་འཚམ་པའི་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་པ་དང་སྨན་རིན་རྩ་ཆག་བཏང་བ་དང་ཆབས་ཅིག་འཚོ་བའི་ཐད་ལའང་རང་ནུས་ལྕོགས་ཚོད་ཀྱིས་ལྟ་རྟོག་བྱས། ནད་པ་ཕལ་ཆེ་བར་ནད་ཁང་དུ་སྡོད་པ་དང་བཟའ་བཏུང་གི་དངུལ་མེད་པར་བརྟེན་ཁོང་གི་ཁྱིམ་དུ་སྡོད་ཀྱི་ཡོད། ཁོང་གིས་གནས་ཚུལ་དེ་དག་ལ་སེམས་འཛིན་དང་འཁང་ར་ཡེ་ནས་མ་བྱས་པར་ད་དུང་རོགས་པ་གང་ཐུབ་བྱས།

འཕྲོད་བསྟེན་ཁང་གི་སྨན་བཅོས་མ་གནས་སྔར་བས་དམའ་རུ་བཏང་ནས་ནད་པ་ཚང་མས་ནད་བསྟེན་ཐུབ་པ་ཡོང་ཆེད། དྲང་སྲོང་གིས་ཕྱོགས་གང་ས་ནས་མ་དངུལ་གྲབས་གསོག་བྱས་ཏེ་1995ལོར་བོད་ལྗོངས་ཆབ་མདོ་རི་དུང་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་སྨན་རྫས་ཞིབ་བཟོ་ལྟེ་གནས་ཀྱི་བོད་སྨན་བཟོ་གྲྭ་བཙུགས། དུས་དེ་ནས་བཟུང་ཁོང་གིས་ལས་གནས་གཉིས་ཀྱི་འགན་འཁུར་བ་སྟེ། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་ཉིན་ལྟར་རྒྱུན་གཏན་བཞིན་ནར་པར་སྨན་བཅོས་བྱེད་པ་དང་། གནའ་བོའི་གསོ་རིག་སྨན་རྫས་ཀྱི་ཚད་ལྡན་ཡིག་ཆ་སྔོག་འདོན་དང་ལེགས་སྒྲིག་བྱེད་པ། བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་སྨན་རྫས་སྐོར་གྱི་རིག་གནས་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་པ་དང་། རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་པ། འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ཏེ་བོད་སྨན་རིགས་30ལྷག་ཙམ་ཞིབ་བཟོ་བྱས་ནས་ནད་པ་རྣམས་གཅོང་ནད་ལས་ཐར་ཐབས་བྱས་པ་དང་། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་ཁོང་གོས་བོད་སྨན་བཟོ་གྲྭའི་དོ་དམ་ལ་དམ་འཛིན་བྱས་ཏེ་སྨན་གྱི་སྤུས་ཚད་ལ་ལྟ་སྐུལ་ནན་པོ་བྱེད་པ་དང་རྒྱུ་ཆ་དོ་ནན་པོས་བདམས་ཏེ་ལྷག་བསམ་རྣམ་པར་དག་པའི་སྒོ་ནས་སྨན་བཟོས་པར“སྦྱོར་རྟ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་དང་། སྤུས་ཚད་ལ་བློས་འགེལ་ཆོག་པ། ཕན་ནུས་མངོན་གསལ་དོད་པ”བཅས་ཀྱི་བསྔགས་བརྗོད་ཐོབ་ཡོད། བོད་སྨན་བཟོ་གྲྭའི་སྨན་རྫས་སྣ་ཁ་15ལ་རྒྱལ་ཁབ་སྨན་རྫས་ཀྱི་ཆོག་འཐུས་ཨང་རྟགས་ཐོབ་པ་དང་། སྨན་རྫས་སྣ་ཁ་3རྒྱལ་ཁབ་ཀྲུང་ལུགས་སྨན་རྫས་ཀྱི་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་ཁོངས་ནང་བཅུག་པ། སྨན་རྫས་སྣ་ཁ་2བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ཕུལ་བྱུང་གྲགས་ཅན་གྱི་ཐོན་རྫས་གྲས་སུ་བཅུག་ཡོད། བོད་སྨན་བཟོ་གྲྭས་ལོ་ལྟར་མཐའ་འཁོར་གྱི་ཤང་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་དུད་ཚང་870ཡི་ཞིང་འབྲོག་པ་དང་སྨན་རྒྱུ་ཉོ་སྒྲུབ་ཀྱི་མངགས་ཐོ་བཞག་པ་དང་རྟག་ཏུ་གན་རྒྱ་བཞིན་དངུལ་ཆད་ལུས་མེད་པར་ཉོ་སྒྲུབ་བྱས་པས་ཞིང་འབྲོག་དུད་ཚང་དེ་དག་ལ་ལོ་ལྟར་ཡོང་འབབ་སྒོར་2000ཡན་བྱུང་ཡོད། དྲང་སྲོང་ལ་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་དཔེ་བཟང་དང་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ཀུན་སྤྱོད་དཔེ་བཟང་བ་སོགས་ཀྱི་མཚན་སྙན་ཐོབ་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་ཡོངས་ལྔ་གཅིག་ངལ་རྩོལ་གྱི་གཟེངས་རྟགས་ཀྱང་ཐོབ་ཡོད་པ་རེད།

བསོད་ནམས་དོན་གྲུབ།

བསོད་ནམས་དོན་གྲུབ། ཕོ། བོད་རིགས། 1964ལོའི་ཟླ་5པར་སྐྱེས། ཀྲུང་གུང་ཏང་ཡོན། ཡུན་ནན་ཞིང་ཆེན་འབའ་ལྷ་དཀར་རྫོང་སྣོད་བཅུད་ཡུལ་སྐོར་གསར་སྤེལ་ཚད་ཡོད་ཀུང་སིའི་ཏུང་ཧྲི་ཀྲང་དང་། སྤྱི་ཁྱབ་ཅིང་ལི། ཏང་ཀྲི་པུའུ་ཧྲུའུ་ཅི་བཅས་གཅིག་ལྕོགས་ཡིན་པ།

ཁ་བཤད་དོན་ཐོག་ཏུ་འཁྱོལ་ཆེད། བསོད་ནམས་དོན་གྲུབ་ཀྱིས་དུས་ཡུན་ལོ་8སྤྱད་དེ་ཕ་ཡུལ་ལ“མཁའ་ལམ”ཞིག་དང་A4རིམ་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གྲགས་ཅན་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་བསྐྲུན་ནས་ཡུལ་མི་ཚོར་འཚོ་བའི་ལམ་བུ་དང་ཕྱུག་འགྱུར་ལམ་བུ་བཏོད་དེ་གྲོང་ཚོ་དབུལ་པོ་དེའི་དུད་ཚང་རེར་ཆ་སྙོམས་ཡོང་འབབ་སྒོར་ཁྲི་10ལྷག་ཙམ་ཟིན་ཏེ“འབྱོར་ཕྱུག་གྲོང་ཚོར”གྱུར་ནས་ཁ་དན་ཚིག་གནས་ཀྱི“ཁམས་པའི་ཕོ་གསར”ཞེས་པའི་མཚན་སྙན་ཐོབ།

སྔོན་ཆད་འབའ་ལྷ་གྲོང་ཚོ་ནི་ཕྱི་ཕྱོགས་དང་འབྲེལ་ཐག་ཆད་པ་དང་བྲག་རི་གཡང་གཟར་སྟེང་གི་ཞེང་ཚད་སྨི་གཅིག་ཀྱང་མེད་པའི་མི་དང་རྟའི་བགྲོད་ལམ་གཅིག་ཡོད་པ་དེ་ཡུལ་གཞན་དང་འབྲེལ་མཐུད་བྱ་ཡུལ་དེ་རེད། ལོ་13ལ་སླེབས་སྐབས་བསོད་ནམས་དོན་གྲུབ་ཕ་ཡུལ་དང་རི་ཁུག་ནས་ཐོན་ཏེ་འཚོ་ཐབས་གསར་པ་ཞིག་འཚོལ་འགོ་བརྩམས། ཁོང་གིས་འབད་བརྩོན་ལྷོད་མེད་བྱས་པ་བརྒྱུད། ཁ་དན་ཚིག་གནས་དང་གཞུང་དྲང་གི་གཤིས་རྒྱུད་ལ་བརྟེན་ནས་རྒྱུ་ནོར་མང་པོ་བསགས་ཡོད། ལོ་35ལ་སླེབས་སྐབས་བསོད་ནམས་དོན་གྲུབ་ཀྱིས་དཀའ་སྤྱད་རྔུལ་ཆུར་བརྟེན་ནས་བྱུང་བའི་ཡོང་འབབ་མང་པོ་འཁྱེར་ཏེ་ཕ་ཡུལ་དུ་ལོག་པ་དང“ངས་ཚང་མར་རླངས་འཁོར་ཤར་གཏོང་ཐུབ་པའི་གཞུང་ལམ་ཞིག་བཟོ་རྒྱུ་དང་། འབའ་ལྷ་དཀར་རྫོང་གི་གྲོག་རོང་ཆེན་པོ་གསར་སྤེལ་བྱས་ཏེ་འཛམ་གླིང་རིམ་པའི་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་ཞིག་དང་ཚང་མའི་སྣེ་འཁྲིད་དེ་འཚོ་བ་ཡག་པོ་སྐྱེལ་ཐུབ་པ་བྱེད་པའི་ཡུལ་སྐོར་མཛེས་ལྗོངས་ཤིག་བསྐྲུན་རྒྱུ་ཡིན”ཞེས་སྒམ་བརླིང་ལྡན་པའི་དམ་བཅའ་བཞག

ཁ་དན་ཚིག་གནས་གསེར་ལས་རིན་ཐང་ཆེ་ཞེས་པ་ལྟར། བསོད་ནམས་དོན་གྲུབ་ཀྱིས་ཁང་པ་དང་རླངས་འཁོར་བཙོངས་པ་དང་ཚོང་ཁང་སྒོ་བརྒྱབ་པའི་ཁར་བུ་ལོན་དུང་ཕྱུག་གཅིག་ཙམ་ཟུག་སྟེ་ཕྱུག་བདག་ནས་བུ་ལོན་གྱི་བདག་པོར་གྱུར་ཡོད། དུས་ཡུན་ལོ་8རིང་དཀའ་བ་གྲངས་མེད་སྤྱད་པ་བརྒྱུད། མཐར་རི་སྐེད་དང་གྲོག་རོང་ཁུལ་དུ་ཞེང་ཚད་སྨི་6.5དང་རིང་ཚད་སྤྱི་ལེ་35ཡོད་པའི་སྣུམ་ནག“མཁའ་ལམ”ཞིག་བཟོས་ཏེ་འབའ་ལྷ་གྲོང་ཚོ་ནས་རྫོང་གྲོང་བར་གྱི་བར་ཐག་ཉིན་བཞི་ལྔ་ཙམ་ཡོད་པ་ནས་རླངས་འཁོར་གྱིས་ཆུ་ཚོད་གཅིག་ལྷག་ཙམ་ལས་མི་འགོར་བའི་བར་ཐུང་དུ་བཏང་བ་རེད།

བསོད་ནམས་དོན་གྲུབ་ཀྱིས“མི་གཅིག་ཕྱུག་པོ་ཆགས་ཚེ་ཕྱུག་པོར་མི་བརྩི་བར་ཚང་མ་ཕྱུག་པོ་ཆགས་ཚེ་གཞི་ནས་དངོས་གནས་ཕྱུག་པོ་ཡིན”ཞེས་ཤོད་ཀྱི་ཡོད། 1999ལོར་ཁོང་གིས་ཡུལ་སྐོར་གསར་སྤེལ་ཀུང་སི་ཐོ་འགོད་བྱས་ཏེ་བཙུགས་ནས་ཡུལ་སྐོར་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་གཏོད་པའི་བྲེལ་བརྩོན་བྱེད་འགོ་ཚུགས། ལོ་མང་དཀའ་བ་སྤྱད་པ་དང་རིམ་རྩིས་བརྒྱབ་ན་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་3ཙམ་བཏང་བ་བརྒྱུད། ཁོང་གིས་ས་ཐག་རིང་བའི་འབའ་ལྷ་དཀར་རྫོང་གི་གྲོག་རོང་ཆེན་པོ་དེ་A4རིམ་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གྲགས་ཅན་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་དུ་བསྐྲུན་ནས་ཡུལ་མི་ཚོར“ཕྱུག་འགྱུར་ལམ་བུ”བཏོད་ཡོད། ད་ཕན་ལོ་ཤས་རིང་། ཁོང་གིས་གྲོང་ཚོའི་ནང་གི་བེད་མེད་དུ་ལུས་པའི་ས་ཆ་བོགས་མར་བླངས་ནས་སྣོད་བཅུད་ཞིང་ལས་འཕེལ་རྒྱས་བཏང་སྟེ་དུད་ཚང་རེར་བོགས་དངུལ་སྒོར་ཁྲི་གཅིག་རེ་སྤྲད་པ་དང་། བོད་བཟོའི་ཁང་པ་རྙིང་པ་རྣམས་སྔ་ཉམས་ལྟར་ཉམས་བཟོ་བྱས་ནས་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་གསེང་བྱ་ཡུལ་བསྐྲུན་པ། སྒོར་ཁྲི་200ལྷག་ཙམ་གྱི་མཛེས་ལྗོངས་ལས་གྲྭ་གྲོང་མིར་འགན་གཙང་སྤྲད་ནས་བོད་རིགས་མང་ཚོགས་ལ་རང་སྟོབས་རང་འཕེལ་དང་ངལ་རྩོལ་རྩལ་ནུས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུར་སྐུལ་མ་བཏང་བ། མཛེས་ལྗོངས་ཀྱི་ལམ་བུ་སྲུང་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུ་དེ་དུམ་བུར་དབྱེ་ནས་གྲོང་མིར་འགན་གཙང་སྤྲད་དེ་ལོ་ལྟར་དུད་ཚང་རེར་གླ་ཆ་སྒོར་7000སྤྲད་པ་རེད། ན་ནིང་འབའ་ལྷ་གྲོང་ཚོའི་དུད་ཚང་རེའི་ཆ་སྙོམས་ཡོང་འབབ་སྒོར་ཁྲི་10ལྷག་ཙམ་ཟིན་ནས་དེ་སྔ་དུད་ཚང་60ལྷག་ཙམ་ཡོད་པ་ནས་རེ་ཞིག་དུད་ཚང་14བར་ཉམས་རྒུད་དུ་སོང་བའི་འབའ་ལྷ་གྲོང་ཚོ་འདི་ཉིད་ད་ཆ་མི་ཡུལ་གྱི་ལྷ་ཡུལ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད་པ་རེད། བསོད་ནམས་དོན་གྲུབ་ལ་ཡུན་ནན་ཞིང་ཆེན་ཀྱི་ཀུན་སྤྱོད་དཔེ་བཟང་བའི་མཚན་སྙན་ཐོབ་པ་དང་གཟི་བརྗིད་ལྡན་པའི་ངང“ཀྲུང་གོའི་མི་བཟང་གི་མིང་གྲལ”དུ་ཚུད་པ་རེད།

ཐུབ་བསྟན།

ཐུབ་བསྟན། ཕོ། བོད་རིགས། 1934ལོའི་ཟླ་10པར་སྐྱེས། ཀྲུང་གུང་ཏང་ཡོན། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་གཞས་མ་གཏམ་མཁས་ཅན་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་མཚན་འཛིན་ཀྲུའུ་ཞི། སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ལམ་བུའི་ཐོག་ཚེ་གང་རིང་ཕུགས་བསམ་དོན་གཉེར་བྱས་ཤིང་། བོད་དུ་ཐུབ་བསྟན་ཞེས་པའི་མིང་དེ་ཚང་མར་རྒྱུས་མངའ་ཡོད་པ་དང་། ཁོང་གི་གཞས་མ་གཏམ《གླིང་སྒྲུང》ཞེས་པ་སོགས་སྒྱུ་རྩལ་བརྩམས་ཆོས་བོད་རིགས་མང་ཚོགས་ཁྲོད་ཡུན་རིང་གནས་པ་མ་ཟད་ཚང་མས་ཧ་ཅང་དགའ་པོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ཐུབ་བསྟན་གྱིས་སྔར་བཞིན་བོད་རིགས་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་གཞས་མ་གཏམ་གྱི་གར་སྟེགས་སྟེང་འཁྲབ་སྟོན་བྱེད་བཞིན་ཡོད།

ཐུབ་བསྟན་ལོ་6ལ་སླེབས་སྐབས་ལྷ་ས་ཀུན་བདེ་གླིང་དགོན་པར་དཔེ་ཆ་སྦྱོང་བར་སྐྱོད་པ་དང་ཆབས་ཅིག་ལྷ་མོའང་སྦྱོང་འགོ་བརྩམས། དཀའ་སྤྱད་འབད་འཐབ་བྱས་པ་བརྒྱུད། ཁོང་གིས་མི་སྣ་གཙོ་བོའི་འགན་རིམ་བཞིན་འཁུར་ཏེ་ལྷ་སའི་རྒྱལ་གཅེས་གཞོན་ནུའི་རིག་གནས་མཉམ་སྤྲོའི་ཚོགས་འདུའི་རིག་རྩལ་དྲིལ་བསྒྲགས་རུ་ཁག་གི་ཁོངས་མི་ཞིག་ཏུ་འཚར་ལོངས་བྱུང་ཡོད། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་གྲ་སྒྲིག་ཨུ་ལྷན་འཛུགས་པའི་ཚོགས་ཆེན་ཐོག་ཁོང་གིས་འཁྲབ་སྟོན་བྱས་པའི《མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་ཟློས་གར》ཞེས་པར་ལྟད་མོ་བ་ཚོར་བག་ཆགས་ཟབ་མོ་བྱུང་ཡོད། དུས་རབས་གོང་མའི་ལོ་རབས་60པར། ལྷ་སའི་གྲོང་ཁྱེར་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་འགོ་བཙུགས་ནས་ཐུབ་བསྟན་སོགས་ཀྱིས་བོད་སྐད་ཐོག་ནས་ལེ་ཚན《གྲོང་གསར་སྐོར་བ》ཞེས་པ་འཁྲབ་སྟོན་བྱས་ཏེ་བོད་ལྗོངས་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་གྲུབ་འབྲས་ལ་བསྔགས་བརྗོད་བྱས་པར་ཚུར་སྣང་ལན་ཆ་དྲག་པོ་བྱུང་བ་དང་། བོད་ཀྱི་སྒྱུ་རྩལ་ཚོགས་པས་རྟག་ཏུ་འཁྲབ་སྟོན་བྱེད་རིང་གི་ལྟད་མོ་ཆེ་བའི་ལེ་ཚན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པ་རེད། 1964ལོར་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱིས་གཉེར་བའི་སྐབས་དང་པོའི་ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་མང་ཚོགས་ཀྱི་ལས་ཞོར་རིག་རྩལ་སྐོང་འཁྲབ་ཐོག་ཐུབ་བསྟན་གྱིས་གཙོ་འཁྲབ་པ་བྱས་པའི《དཀར་ཆུ་བཟང་བ》དང་། 《འོང་སྐོར》 《ལྷ་སའི་སྟོད་གཞས》སོགས་ལེ་ཚན་ཚང་མར་བྱ་དགའ་ཐོབ་ཡོད་པ་རེད། 1972ལོར་ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་རིག་རྩལ་ཚོགས་པས་གོང་རིམ་གྱི་གཏན་འབེབས་ལ་གཞིགས་ནས་ཟློས་གར་རུ་ཁག་མལ་གྲོ་གུང་དཀར་རྫོང་དུ་འཚམས་འདྲིའི་འཁྲབ་སྟོན་བྱེད་པར་མངགས་པ་རེད། ཐུབ་བསྟན་གྱིས་ཟློས་གར་རུ་ཁག་གི་སྣེ་འཁྲིད་དེ་གཡང་གཟར་བརྒལ་བ་དང་སྦྲེང་ཟམ་བརྒྱུད་དེ་ཟླ་གཅིག་རིང་ལ་ཀླུང་བརྒལ་ནས་མལ་གྲོ་གུང་དཀར་རྫོང་གི་ཆུས་ཁག་དང་། མཐའ་སྲུང་། སོ་ལྟ་ཁང་བཅས་སུ་འཁྲབ་སྟོན་བྱས་ཏེ་ལས་འགན་བདེ་བླག་ངང་ལེགས་སྒྲུབ་བྱས་ཡོད།

ཐུབ་བསྟན་གྱིས་བོད་ཀྱི་ས་ཆ་གང་སར་བསྐྱོད་ནས་ཞིང་འབྲོག་མང་ཚོགས་ལ་འཁྲབ་སྟོན་བྱས་པ་དང་ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱེད་པ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་འཁྲབ་སྟོན་གལ་ཆེན་ནང་ཐེངས་མང་ཞུགས་ཏེ་མི་རིགས་ཀྱི་སྒྱུ་རྩལ་དར་སྤེལ་གཏོང་བ་དང་། དེ་བཞིན་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་རིག་གནས་སྤེལ་རེས་བྱ་ཆེད་སྐུལ་འདེད་ཀྱི་ནུས་པ་འདོན་སྤེལ་བྱས་ཏེ་རྒྱལ་ཁབ་ལ་གཟི་བརྗིད་མང་པོ་བརྩོན་ལེན་བྱས་ཡོད། 1982ལོར་ཁོང་གིས་བོད་ཀྱི་ཚབ་བྱས་ཏེ་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་གཞས་མ་གཏམ་གྱི་ཕུལ་བྱུང་ལེ་ཚན་ལྟ་སྦྱོང་འཁྲབ་སྟོན་ནང་ཞུགས་པ་དང《གླིང་སྒྲུང》གཞས་མ་གཏམ་གྱི་ཐོག་ནས་དངོས་གཞིའི་གར་སྟེགས་སྟེང་ཐོག་མར་འཁྲབ་སྟོན་བྱས་པ་དང་། 1987ལོར་ཁོང་དབྱིན་ཇིའི་ལོན་ཏོན་དུ“རྒྱལ་སྤྱིའི་ཕོ་བྲང་རོལ་དབྱངས་ཀྱི་སྒྱུ་རྩལ་དུས་ཆེན”དང་ལོ་རྒྱུས་སྙན་ངག་གི་གླུ་ལེན་འཁྲབ་སྟོན་ནང་ཞུགས་ཏེ《གླིང་སྒྲུང》གི་དུམ་བུ《འཛོམས་པའི་ཞྭ་བཤད》འཁྲབ་སྟོན་བྱས་པར་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་སྐུ་མགྲོན་གྱི་མཐོང་རྒྱ་ཆེ་རུ་སོང་ཡོད། 1991ལོར་ཐུབ་བསྟན་ལ“《གླིང་སྒྲུང》གི་ལོ་རྒྱུས་སྙན་ངག་སྔོག་འདོན་བྱེད་པའི་ཕུལ་བྱུང་གྲུབ་འབྲས་ཀྱི་གཟི་བརྗིད་བྱ་དགའ”ཐོབ་ཡོད། 2008ལོར་ལོ་75ལ་སླེབས་པའི་ཐུབ་བསྟན་གྱིས་པེ་ཅིང་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་དང་དབང་སྐྱོན་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་གཉེར་རིང་སྤེལ་བའི“ཀྲུང་གོའི་གཏམ་རྒྱུད”ཀྱི་མངོན་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་གི་འགྲེམས་སྟོན་བྱེད་སྒོར་ཞུགས་ནས《གླིང་སྒྲུང》གི་གཞས་མ་གཏམ་འཁྲབ་སྟོན་བྱས། ཐུབ་བསྟན་ལ་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་འཁྲབ་སྟོན་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་བྱ་དགའ་རིམ་པ་དང་པོ་ཐེངས་4ཐོབ་པ་དང་། ཤིང་པད་མའི་བྱ་དགའི་ཚེ་གང་གྲུབ་འབྲས་བྱ་དགའ་ཐོབ་པ་རེད།