“བོད་དང་ཞིང་ཆེན་བཞིའི་བོད་རིགས་ས་ཁུལ་ཡུན་རིང་བདེ་འཁོད་ཡོང་བར་ངེས་པར་དུ་རྒྱུན་སྲིང་ལྷོད་མེད་ངང་དམ་འཛིན་བྱས་ནས་ཕུགས་འཕེར་གྱི་ཇུས་གཞི་འདིང་བ་དང་། རྩ་བ་བརྟན་ཚུགས་ཀྱི་བྱ་ཐབས་སྤྱོད་དགོས”ཞེས་པའི་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞིས་ཅིན་ཕིང་གི་གསུང་བཤད་གལ་ཆེན་གྱིས་རྒྱལ་སྤྱི་རྒྱལ་ནང་གི་སྤྱི་ཡོངས་གཉིས་ལ་གཅིག་འདོམས་བྱས་པས་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཞི་མཐུན་བརྟན་ལྷིང་སྲུང་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུ་དེ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདེ་འཇགས་དང་ཡུན་རིང་བདེ་འཁོད་འགན་ལེན་བྱེད་པའི་ཐད་ཀྱི་གལ་ཆེའི་རང་བཞིན་ནན་བཤད་དང་། བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཞི་མཐུན་བརྟན་ལྷིང་སྲུང་སྐྱོང་གི་དམིགས་ཚད་དང་ཐབས་ལམ་གསལ་སྟོན་བྱས་པ་དེ་ནི་དུས་བབ་གསར་པའི་འོག་ང་ཚོས་བོད་ཀྱི་ལས་དོན་ཡག་པོ་སྒྲུབ་པའི་གཞི་རྩའི་བསྲུང་བྱ་ཞིག་རེད།
བོད་ནི་མེས་རྒྱལ་གྱི་ལྷོ་ནུབ་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་རྒྱལ་སྒོ་གལ་ཆེན་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདེ་འཇགས་སྲུང་ཡོལ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པས་ཁ་ཕྲལ་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱེད་པའི་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་འཐབ་ས་དང་པོར་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་གནས་ཡོད། རྒྱལ་ཁབ་སྐྱོང་བར་ངེས་པར་དུ་མཐའ་མཚམས་སྐྱོང་དགོས་པ་དང་མཐའ་མཚམས་སྐྱོང་བར་སྔོན་ལ་བོད་བརྟན་ལྷིང་ཡོང་བ་བྱེད་དགོས། བོད་ཡུན་རིང་བདེ་འཁོད་ཡོང་བར་བོད་ཀྱི་ལས་དོན་ཁག་སྔར་བས་ཡག་པོ་སྒྲུབ་པ་དང“འགན་ལེན་བཞི”མངོན་འགྱུར་ཡོང་བ་བྱེད་པའི་རྨང་གཞི་དང་སྔོན་འགྲོའི་ཆ་རྐྱེན་འོག་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཞི་མཐུན་བརྟན་ལྷིང་སྲུང་སྐྱོང་ཏན་ཏིག་བྱས་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདེ་འཇགས་དང་ཡུན་རིང་བདེ་འཁོད་འགན་ལེན་བྱ་རྒྱུ་ནི་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་ང་ཚོའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འགན་འཁྲི་ཆེ་ཤོས་དེ་རེད།
བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་འགལ་བ་གཙོ་བོ་དང་དམིགས་བསལ་འགལ་བས་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཞི་མཐུན་བརྟན་ལྷིང་སྲུང་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཡུན་རིང་དང་། རྙོག་འཛིང་། དཀའ་ཚེགས་བཅས་ལྡན་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ལས་འགན་ཞིག་ཡིན་པ་ལས་ལམ་སེང་འགྲུབ་ཐུབ་པ་ཞིག་མིན་པ་ཐག་ཆོད་ཡོད། དེས་ང་ཚོར་བརྟན་ལྷིང་ནི་ཐམས་ཅད་ལས་ལྷག་པའི་བསམ་བློ་བརྟན་པོ་ཆགས་པར་བྱས་ནས་བརྟན་ལྷིང་སྲུང་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུ་དེ་ལྡོག་མེད་ཀྱི་ལས་འགན་དང་འགན་འཁྲི་ཨང་དང་པོར་བརྩི་བ་དང་། བརྟན་ལྷིང་སྲུང་སྐྱོང་གི་ལས་དོན་དེ་ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལས་དོན་སྤྱི་ཡོངས་ཁྲོད་བཞག་ནས་འཆར་གཞི་འགོད་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས་པ་ནི་མིག་སྔར་གཞི་འཛུགས་པ་དང་ཕུགས་ལ་དམིགས་པ་ཞིག་ཡིན་པས་དམ་འཛིན་སྔ་ཙམ་དང་། ཆུང་ཙག་ནས་དམ་འཛིན། དམ་འཛིན་མགྱོགས་པོ། དམ་འཛིན་ཡག་པོ་བཅས་བྱེད་པའི་ཐོག་ནས་ལས་ཀའི་རང་རྟོགས་རང་བཞིན་དང་། མ་འོངས་སྔོན་མཐོང་རང་བཞིན། དམིགས་སའི་རང་བཞིན། ཕན་ནུས་རང་བཞིན་བཅས་ཆེ་རུ་ཏན་ཏིག་གཏོང་དགོས།
“རྨང་གཞི་བརྟན་པོ་མེད་ཚེ་ས་གཡོ་རི་འགུལ་སྲིད” བོད་ཞི་མཐུན་བརྟན་ལྷིང་ཡོང་བའི་འགག་རྩ་དེ་གཞི་རིམ་ལ་རག་ལས་ཡོད། བོད་ཡུན་རིང་བདེ་འཁོད་ཡོང་བའི་འགག་རྩ་དེ་མི་སེམས་ལ་རག་ལས་ཡོད། གཞི་རིམ་གྱི་ལས་དོན་ཡག་པོ་སྒྲུབ་ཡོད་མེད་ཀྱིས་སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་ལྷིང་ལ་ཐད་ཀར་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཀྱི་ཡོད། གཞི་རིམ་ལས་དོན་ལ་སྔར་བས་མཐོང་ཆེན་དང་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་ནས“ཆབ་སྲིད་ཐོག་བློས་འགེལ་ཆོག་པ་དང་། ལས་ཀའི་ཐོག་འཇོན་ཐང་ཡོད་པ། སྤྱོད་ཚུལ་ཡག་པོ་ཡོད་པ། མང་ཚོགས་ཀྱི་ཡིད་ཆེས་ཐོབ་པ”བཅས་ཀྱི་ལས་བྱེད་པ་འདེམས་བསྐོ་བྱས་ནས་སྒྲིག་ཁུངས་དང་། འགྲོ་གྲོན། སྒྲིག་ཆས་བཅས་ཐད་གཞི་རིམ་དུ་གཟིགས་སྐྱོང་བྱས་ནས་རྨང་གཞིའི་རང་བཞིན་གྱི་ལས་དོན་གཏིང་ཟབ་དང་ཞིབ་ཚགས་ཏན་ཏིག་སྒྲུབ་དགོས། ཁྲིམས་ལྟར་བཅོས་སྐྱོང་དང་། རང་འགུལ་བཅོས་སྐྱོང་། ཕྱོགས་བསྡུས་བཅོས་སྐྱོང་། འབྱུང་རྩ་ནས་བཅོས་སྐྱོང་བཅས་ཕན་ཚུན་ཟུང་དུ་འབྲེལ་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་ཀྱིས་སྔོན་གཏོད་ལེགས་བརྩོན་དང་རྨང་བརྟན་དམངས་ཕན་གྱི་བྱེད་སྒོ་གཏིང་ཟབ་སྤེལ་ཏེ་ལས་བྱེད་པ་གྲོང་ཚོ་དང་དགོན་སྡེར་བཅའ་སྡོད་ལས་དོན་ལ་ཟམ་མི་ཆད་པར་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་ནས་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་དྲ་མིག་ཅན་གྱི་དོ་དམ་ཁྱབ་གདལ་ཤུགས་ཆེན་གཏོང་བ་དང་སྤྱི་ཚོགས་དོ་དམ་གསར་གཏོད་ལ་སྐུལ་མ་བཏང་ནས་ཕུགས་ཕན་གྱི་ལམ་སྲོལ་ཆགས་པར་བྱེད་དགོས། མང་ཚོགས་ཀྱི་ལས་དོན་ཡག་པོ་བསྒྲུབས་ནས་མི་རིགས་ཁག་གི་མི་དམངས་མང་ཚོགས་དང་དབུགས་ལམ་གཅིག་གྱུར་དང་། བདེ་སྡུག་མཉམ་མྱོང་། གཅིག་སེམས་གཅིག་སྒྲིལ་བཅས་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་བྱེད་ཐུབ་པ་བྱས་ཏེ་མི་རིགས་ཁག་གི་ལས་བྱེད་མང་ཚོགས་ལ་དམ་པོར་བརྟེན་ནས་དམངས་ཀྱི་བློ་གྲོས་དང་སྟོབས་ཤུགས་གཅིག་ཏུ་བསྒྲིལ་ནས་ཞི་མཐུན་བརྟན་ལྷིང་ཡོང་བར་ཐུན་མོང་ཐོག་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས།
རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གྱུར་དང་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་བྱུང་ཚེ་རྒྱལ་སྲིད་དར་ཞིང་མི་སེམས་མཐུན་པ་དང་། ལས་རིགས་ཀུན་དར་ཞིང་རྒྱས་པ་ཡོང་ཐུབ། ལག་ལེན་གྱི་ཉམས་མྱོང་ཐོག་ནས་ཕུགས་འཕེར་གྱི་ཇུས་གཞི་འདིང་བ་དང་། རྩ་བ་བརྟན་ཚུགས་ཀྱི་བྱ་ཐབས་སྤྱོད་པར་ངེས་པར་དུ་ཏང་གི་མི་རིགས་སྲིད་ཇུས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ལག་ལེན་བསྟར་བ་དང་། མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་པ། ཕུལ་བྱུང་གི་མི་རིགས་རིག་གནས་དར་སྤེལ་ཤུགས་ཆེན་གཏོང་བ། ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱི་ཐུན་མོང་འདུས་གྲུབ་ཀྱི་འདུ་ཤེས་སྐྱེད་སྲིང་ཤུགས་ཆེན་བྱེད་པ། མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ལ་ཤུགས་སྣོན་ཆེན་པོ་རྒྱག་པ་བཅས་ཀྱི་ཐོག་ནས་མི་རིགས་ཁག་གི་མང་ཚོགས་ཕན་ཚུན་ཤེས་རྟོགས་དང་། ཕན་ཚུན་རོགས་རམ། ཕན་ཚུན་མྱོང་རོལ། ཕན་ཚུན་སློབ་སྦྱོང་བཅས་བྱ་རྒྱུར་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་སྐུལ་མ་གཏོང་བ་དང་མི་རིགས་ཁག་གི་འགྲོ་འོང་དང་། སྤེལ་རེས། མཉམ་འདྲེས་བཅས་ལ་སྐུལ་མ་བཏང་སྟེ་མི་རིགས་ཁག་གི་མང་ཚོགས་ཚོས་རླབས་ཆེན་མེས་རྒྱལ་དང་། ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས། ཀྲུང་ཧྭའི་རིག་གནས། ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་། ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་བཅས་ལ་མོས་སེམས་བཅངས་ལུགས་ཟམ་མི་ཆད་པར་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས་པ་མངོན་ཡོད།
ཆོས་ལུགས་ཞི་མཐུན་ནི་སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་ལྷིང་གི་རྒྱུ་རྐྱེན་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་ལས་དོན་བསྒྲུབ་རྒྱུ་ནི་བོད་ཀྱི་ཡུན་རིང་བདེ་འཁོད་འགན་ལེན་བྱེད་པའི་གཙོ་གནད་དང་འགག་རྩ་ཡིན། ཏང་གི་ཆོས་ལུགས་སྲིད་ཇུས་དང་ཆོས་ལུགས་ལས་དོན་ལ་དོ་དམ་བྱེད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བཅའ་ཁྲིམས་དང་ཁྲིམས་སྲོལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་བྱས་ཏེ་དགོན་སྡེའི་དོ་དམ་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ་དང་གསར་གཏོད་བྱས་ནས་དགོན་སྡེ་དོ་དམ་གྱི་ཕུགས་ཕན་ལམ་སྲོལ་འཛུགས་སྐྱོང་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་དེ་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་དང་འཚམ་མཐུན་ཡོང་བ་བྱེད་པའི་བླང་བྱ་གཞིར་བཟུང་འདུལ་ཁྲིམས་དང་བསྟན་དོན་ལ་དགོངས་འགྲེལ་བྱ་རྒྱུར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་ནས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི“རྒྱལ་གཅེས་ཆོས་གཅེས་དང། སྒྲིག་བཀུར་ཁྲིམས་སྲུང་། དགེ་སྒྲུབ་སྐྱོན་སྤངས། ཞི་མཐུན་གོང་བཀུར། ཞི་བདེར་རེ་སྨོན”བཅས་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་བཟང་པོ་དར་སྤེལ་ཤུགས་ཆེན་བཏང་ནས་རྒྱ་ཆེའི་གྲྭ་བཙུན་ཚོར་ཏང་གི་བཀའ་ལ་ཉན་པ་དང་། ཏང་དྲིན་ཚོར་བ། ཏང་གི་རྗེས་སུ་འབྲངས་བ་བཅས་བྱ་རྒྱུའི་སློབ་གསོ་གཏོང་བ་དང་ཁྲིད་སྟོན་བྱེད་དགོས། ཆབ་སྲིད་ཐོག་མཐུན་སྒྲིལ་དང་དད་མོས་ཐོག་བརྩི་འཇོག་བྱེད་ཐུབ་པ་བྱས་ནས་དད་ལྡན་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཆོས་དད་རང་མོས་ཀྱི་དབང་ཆ་འགན་ལེན་གང་ལེགས་བྱས་ཏེ་ཞི་མཐུན་བརྟན་ལྷིང་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་པའི་སྟོབས་ཤུགས་ཤིག་ཆགས་པ་བྱེད་དགོས།
བོད་ཡུན་རིང་བདེ་འཁོད་ཡོང་བ་བྱེད་པར་ངེས་པར་དུ་ཁྲིམས་བཞིན་བོད་སྐྱོང་གི་བླང་བྱ་དོན་འཁྱོལ་ཡག་པོ་བྱས་ཏེ་མེས་རྒྱལ་ཁ་ཕྲལ་གཏོང་བ་དང་སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་ལྷིང་ལ་གཏོར་བཤིག་གཏོང་བའི་བྱེད་སྤྱོད་མཐའ་དག་ལ་ཁྲིམས་ལྟར་རྡུང་རྡེག་གཏོང་དགོས། བློ་བརྟན་འགྱུར་མེད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ཁྲིམས་སྐྱོང་འགྲོ་ལམ་ཐོག་བསྐྱོད་དེ་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ཕྱོགས་བཅུའི་ཐད་ཀྱི་བརྟན་ལྷིང་སྲུང་སྐྱོང་གི་བྱ་ཐབས་དོན་འཁྱོལ་ཡག་པོ་བྱས་ནས་སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྐྱོང་གི་ལམ་སྲོལ་ཟམ་མི་ཆད་པར་གསར་གཏོད་དང་། སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྐྱོང་གི་མ་ལག་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ། སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྐྱོང་བྱེད་ནུས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་བཅས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཡུན་རིང་བདེ་འཁོད་ཡོང་བའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་རྨང་གཞི་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་བརྟན་དུ་གཏོང་དགོས།