མི་དམངས་ཉིན་རེའི་ཚགས་པར་ཁང་དུ་ཁེ་རོ་ནས་ཟླ་4ཚེས་13ཉིན་གློག་འཕྲིན་འབྱོར་གསལ། ཏེ་ཧ་ནས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་གཞིགས་ན། ལི་པི་ཡར་སྤེལ་བའི་བྱ་སྤྱོད་ཐད་ཕྱོགས་ཁག་ལ་མཐུན་སྦྱོར་བྱ་རྒྱུ་དམིགས་ཡུལ་དུ་བྱས་པའི “ལི་པི་ཡའི་འབྲེལ་གཏུག་ཚོགས་ཆུང ”གི་ཚོགས་འདུ་དེ་ཟླ་4ཚེས་13ཉིན་ཁ་ཐར་གྱི་རྒྱལ་ས་ཏེ་ཧ་རུ་ཐོག་མར་འཚོགས་པ་དང་ཚོགས་འདུ་དེ་ཁ་ཐར་དང་དབྱིན་ཇིས་མཉམ་འབྲེལ་ཐོག་གཙོ་སྐྱོང་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་རེད། གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་གཞིགས་ན། རྒྱལ་ཁབ་དང་རྩ་འཛུགས་ཉི་ཤུ་ཡི་འཐུས་མི་ཚོགས་འདུར་ཞུགས་ཡོད་པ་དེའི་ནང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་དྲུང་ཆེ་ཕན་ཅི་ཝུན་དང་། བྱང་ཆིངས་ཀྱི་དྲུང་ཆེ་ལ་སི་མུའུ་སེན། དབྱིན་ཇིའི་ཕྱི་འབྲེལ་བློན་ཆེན་ཧེ་ཀོ་བཅས་དང་ཨ་རི་དང་། འཇར་མན། སི་ཕེན་བཅས་དང་དེ་བཞིན་ཨ་རབ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འཐུས་མི་ཁག་གཅིག་ཀྱང་ཞུགས་ཡོད་པ་རེད།

    ལི་པི་ཡའི་ངོ་རྒོལ་ཤོག་ཁག་གིས་ཚོགས་ཞུགས་རྒྱལ་ཁབ་ལ་གོ་མཚོན་མཁོ་འདོན་གྱིས་ཁོང་ཚོའི་ཁ་ཀྲ་ཕེ་མགོ་རྟིང་སློག་རྒྱུར་དམིགས་པའི་བྱ་སྤྱོད་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་རྒྱུའི་རེ་བ་ཞུས་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་ཁབ་དེ་དག་ལ་ལི་པི་ཡ “རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བར་བརྒལ་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང ”གི་ཁྲིམས་མཐུན་རང་བཞིན་ཁས་ལེན་དང་རྩ་འཛུགས་དེ་ལི་པི་ཡའི “ཁྲིམས་མཐུན་ཚབ་བྱེད་འབའ་ཞིག ”ཡིན་པའི་ཁས་ལེན་གནང་དགོས་པའི་རེ་བའང་བཏོན་ཡོད།

    ཨ་རབ་ཀྱི་སྨྱན་སྦྱོར་ཚན་པས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་གཞིགས་ན། ལི་པི་ཡའི་ངོ་རྒོལ་ཤོག་ཁག་ལ་གོ་མཚོན་མཁོ་འདོན་བྱ་རྒྱུའི་གནད་དོན་ཐད་ཚོགས་ཞུགས་རྒྱལ་ཁབ་དབར་མི་མཐུན་པ་ཚབས་ཆེན་བྱུང་ཡོད་ཅིང་། དབྱི་ཐ་ལི་སོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་ཁག་ལ་གྲོས་འགོ་དེར་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས་པའི་རེ་བ་བཏོན་པ་དང་པེར་ཀྲེམ་སོགས་ཕྱོགས་ཁག་གིས་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་བདེ་འཇགས་ལས་འཛིན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་ཆོད་ཨང་1973པའི་ནང་ལི་པི་ཡའི་ངོ་རྒོལ་ཤོག་ཁག་རྩ་འཛུགས་ལ་གོ་མཚོན་མཁོ་འདོན་བྱ་རྒྱུའི་བླང་བྱ་བཏོན་པའི་ནང་དོན་གང་ཡང་མེད་པར་བརྟེན་ལི་པི་ཡའི་ངོ་རྒོལ་ཤོག་ཁག་ལ་རེ་བ་དེ་ཁས་ལེན་བྱེད་དགོས་དོན་མེད་ལུགས་ནན་བཤད་བྱས་ཡོད་པ་རེད།

    དེ་དང་དུས་མཚུངས་དམག་དོན་ཐོག་ནས་ཁ་ཀྲ་ཕེའི་དམག་དཔུང་ལ་རྡུང་རྡེག་བཏང་བར་སྔོན་དཔག་གི་འབྲས་བུ་ཐོབ་ཐབས་མེད་པའི་གནས་ཚུལ་འོག་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ལ་གོམ་སྟབས་རྗེས་མར་བྱ་སྤྱོད་གང་འདྲ་སྤེལ་རྒྱུའི་ཐད་བསམ་འཆར་གཅིག་མཐུན་བྱུང་མེད། དབྱིན་ཇི་དང་ཧྥ་རན་སེའི་ཕྱི་འབྲེལ་དཔོན་གྱིས་བྱང་ཆིངས་ཀྱིས་དམག་དོན་གྱི་རྡུང་རྡེག་གཏོང་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས “མི་སེར་སྲུང་སྐྱོབ་སྔར་ལས་ལྷག་པ་བྱེད་དགོས་པའི ”ནན་བཤད་བྱས་ཡོད་ཀྱང་བྱང་ཆིངས་ཕྱོགས་ཀྱི་དཔོན་རིགས་ཤིག་གིས་དམག་དོན་ཐད་ནས་ལས་ཀ་མང་པོ་བྱས་ཟིན་པ་ཡིན་ཞེས་བཤད་ཡོད་པ་རེད། བསྡོམས་རྩིས་ཐོག་ནས་བྱང་ཆིངས་ཀྱིས་ལི་པི་ཡར་མཁའ་ཐོག་ནས་འཇབ་རྒོལ་ཐེངས་900ཙམ་བྱས་ཏེ་ཁ་ཀྲ་ཕེའི་དམག་ཤུགས་ཀྱི་གསུམ་ཆ་གཅིག་རྩ་མེད་བཟོས་ཡོད་ཀྱང་ལི་པི་ཡའི་གནད་དོན་སྔར་བཞིན་ཐག་གཅོད་བྱ་ཐབས་བྲལ་བ་མངོན་ཡོད།

    དེ་གོང་བྱང་ཆིངས་ཀྱི་དྲུང་ཆེ་ལ་སི་མུའུ་སེན་གྱིས་དམག་དོན་བྱ་ཐབས་ཀྱིས་ལི་པི་ཡའི་ཉམས་ཉེན་ཐག་གཅོད་བྱ་ཐབས་མེད་པས་ངེས་པར་དུ་ཆབ་སྲིད་ཐོག་ནས་ཐག་གཅོད་བྱ་རྒྱུའི་ཐབས་ལམ་འཚོལ་དགོས་པའི་ནན་བཤད་གནང་ཡོད། འཇར་མན་གྱི་ཕྱི་འབྲེལ་དཔོན་ཝུའི་སི་ཐེ་ཝུའི་ལེས་ཚེས་13ཉིན་དམག་དོན་རྡུང་རྡེག་གིས་ལི་པི་ཡའི་ཉམས་ཉེན་ཐག་གཅོད་ཡོང་མི་སྲིད་པས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་ལི་པི་ཡ་དེ་ཉིད་ཁ་ཕྲལ་གྱི་གནས་སུ་མི་ལྷུང་བ་བྱེད་པའི་གནས་ཚུལ་འོག་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལམ་བུ་བརྒྱུད་མིག་སྔའི་ལི་པི་ཡའི་ཉམས་ཉེན་སྔ་ཙམ་མཇུག་སྒྲིལ་ཐབས་བྱེད་དགོས་པའི་ནན་བཤད་གནང་ཡོད།

    “ལི་པི་ཡའི་འབྲེལ་གཏུག་ཚོགས་ཆུང ”འཛུགས་རྒྱུ་ནི་ཟླ་3ཚེས་29ཉིན་དབྱིན་ཇིའི་ལོན་ཏོན་དུ་འཚོགས་པའི་ལི་པི་ཡའི་དུས་བབ་དང་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་ཐག་གཅོད་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། དེའི་ནུས་པ་ནི་གཅིག་ནས་ཕྱོགས་ཁག་ལ་ལི་པི་ཡར་སྤེལ་བའི་བྱ་སྤྱོད་ཐད་མཐུན་སྦྱོར་བྱ་རྒྱུ་དང་གཉིས་ནས་ལི་པི་ཡའི་ཤོག་ཁག་ཁག་དང་འབྲེལ་གཏུག་བྱ་རྒྱུ་དེ་རེད། རྒྱལ་ཁབ་40ལྷག་ཙམ་ཞུགས་པའི་སྐབས་དེའི་ལོན་ཏོན་གྱི་ཚོགས་འདུ་དང་བསྡུར་ན་ད་རེས་ཀྱི་ཏོ་ཧའི་ཚོགས་འདུའི་གཞི་ཁྱོན་ཧ་ཅང་ཆུང་ཆུང་ཡིན་པ་དེ་ཐོག་ནས་ལི་པི་ཡའི་ཉམས་ཉེན་ཐག་གཅོད་ཇི་ལྟར་བྱ་རྒྱུའི་ཐད་ཕྱོགས་ཁག་དབར་མི་མཐུན་པ་ཡོད་པ་མཚོན་ཡོད།