བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་ཚུན་དང་ལྷག་པར་དུ་སྒྱུར་བཅོས་སྒོ་དབྱེ་བྱས་ཚུན་སྤྱི་དབང་མིན་པའི་ལམ་ལུགས་དཔལ་འབྱོར་དེ་མེད་པ་ནས་ཡོད་པའི་བར་དང་གཞི་ཁྱོན་ཆུང་བ་ནས་ཆེ་བའི་བར་འཕེལ་རྒྱས་མྱུར་པོ་བྱུང་ཞིང་། ད་ཆ་སྤྱི་དབང་མིན་པའི་ལམ་ལུགས་དཔལ་འབྱོར་དེ་རང་ལྗོངས་ཀྱི་རྒྱལ་དམངས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་གྲུབ་ཆ་གལ་ཆེན་དང་། སྤྱི་ཚོགས་ལས་ཞུགས་ཀྱི་ཐབས་ལམ་གཙོ་བོ། ས་གནས་ནོར་སྲིད་ཀྱི་ཡོང་འབབ་ཡོང་ཁུངས་གཙོ་བོ། ཚོང་འགུགས་མ་འདྲེན་གྱི་ཁྱབ་ཁོངས་གཙོ་བོ། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ཁྲོམ་ར་དར་རྒྱས་སུ་གཏོང་བའི་གཙོ་ཁྲིད་སྟོབས་ཤུགས། ཕྱི་ཕྱོགས་ཉོ་ཚོང་གི་རྐང་འཛིན་སྟོབས་ཤུགས། སྒྱུར་བཅོས་སྒོ་དབྱེའི་སྐུལ་འདེད་སྟོབས་ཤུགས་དང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་སྟངས་བསྒྱུར་བའི་གཙོ་རྐང་སྟོབས་ཤུགས་བཅས་སུ་གྱུར་ཡོད་པ་རེད།

    ཏང་ཀྲུང་དབྱང་དང་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གིས་སྔར་ནས་བཟུང་སྤྱི་དབང་མིན་པའི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་རྒྱུར་ཚད་མཐོའི་མཐོང་ཆེན་གནང་སྟེ་སྤྱི་དབང་མིན་པའི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་མགྱོགས་མྱུར་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་རྒྱུར་གཡོ་འགུལ་སྤུ་ཙམ་ཡང་མེད་པའི་སྒོ་ནས་ལྕག་སྐུལ་དང་། རྒྱབ་སྐྱོར། ཁྲིད་སྟོན་བཅས་བྱེད་དགོས་ཞེས་བཏོན་ཡོད་ཅིང་། 2010ལོར་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་དང་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གིས་དུས་སྐབས་གསར་པའི་བཟོ་ཚོང་ལས་རིགས་མཉམ་འབྲེལ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ལས་དོན་ལ་ཤུགས་སྣོན་དང་དེ་ལེགས་སུ་གཏོང་རྒྱུའི་སྐོར་གྱི་བསམ་འཆར་འགྲེམས་སྤེལ་བྱས་པས་བོད་ཀྱི་བཟོ་ཚོང་ལས་རིགས་མཉམ་འབྲེལ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་བྱ་གཞག་དང་སྤྱི་དབང་མིན་པའི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་སྐྱོན་བྲལ་ངང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བ་དང་སྤྱི་དབང་མིན་པའི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་མི་སྣ་སྐྱོན་བྲལ་ངང་འཚར་ལོངས་ཡོང་ཆེད་འབད་བརྩོན་གྱི་ཁ་ཕྱོགས་གསལ་སྟོན་བྱས་ཡོད་པ་རེད།

    2010ལོའི་ལོ་མཇུག་བར་ལྗོངས་ཡོངས་སུ་སྤྱི་དབང་མིན་པའི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཁྲོམ་རའི་གཙོ་གཟུགས་དུད་ཚང་ཁྲི་10.15ཟིན་པ་དེའི་ནང་ཁེར་རྐྱང་བཟོ་ཚོང་དུད་ཚང་ཁྲི་9.4ཡོད་པའི་ཐོ་འགོད་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་28.5ཟིན་པ་དང་ལས་གཉེར་མི་སྣ་ཁྲི་21ཡོད་པ་དང་། སྒེར་གཉེར་ཁེ་ལས་7250ཡོད་པའི་ཐོ་འགོད་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་192.31ཟིན་པ་དང་ལས་མི་ཁྲི་13.1ཡོད་པ། ཕྱི་རྒྱལ་ཚོང་པས་མ་དངུལ་བཏང་བའི་ཁེ་ལས་320བར་འཕེལ་རྒྱས་ཕྱིན་ནས་མ་དངུལ་བསྡོམས་འབོར་ཨ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་6.5ཟིན་པ་བཅས་རེད། 2010ལོར་ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་སྤྱི་དབང་མིན་པའི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གྱིས་དཔྱ་ཁྲལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་40.2འཇལ་བ་དེས་ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་དཔྱ་ཁྲལ་ཁག་གི་བསྡོམས་འབོར་གྱི་82.9%བཟུང་བ་དང་ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་ཁེར་རྐྱང་བཟོ་ཚོང་དུད་ཚང་དང་སྤྱི་དབང་མིན་པའི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་ཁེ་ལས་ཀྱིས་ལས་ཞུགས་ཀྱི་ལས་གནས་ཁྲི་33.5བཏོད་ཡོད་པ་རེད།