ཤིན་ཧྭ་གསར་འགྱུར་ཁང་ལྷ་ས་ནས་ཟླ་7ཚེས་29ཉིན་གློག་འཕྲིན་འབྱོར་གསལ། ཚེས་29ཉིན་གསར་འགོད་པར་ཀྲུང་གོ་ཚན་རིག་ཁང་ཁྲེང་ཏུའུ་རི་ཁུལ་གནོད་འཚེ་དང་ཁོར་ཡུག་ཞིབ་འཇུག་སུའོ་ནས་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བར། ཚོད་སྐོར་བྱས་འབྲས་གསར་ཤོས་ལས་མངོན་པར། 2000ལོ་ནས་2020ལོ་བར། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་བཀོད་པར་འགྱུར་ལྡོག་བྱུང་ཚད་1%ལས་དམའ་བ་ཡོད་ཅིང་། སྲ་ཐཱན་དང་། ཆུ་རྩ་གསོ་བ། ས་རྒྱུ་སྲུང་འཛིན། རླུང་འགོག་བྱེ་འཇགས་སོགས་ཀྱི་འགག་རྩའི་བྱེད་ནུས་བརྟན་པོ་རྒྱུན་འཁྱོངས་ཐུབ་པའམ་ཡང་ན་ཅུང་ལེགས་སུ་ཕྱིན་པ་དང་སྐྱེ་ཁམས་མ་ལག་གི་གྲུབ་ཆ་སྤྱིའི་ཆ་ནས་བརྟན་པོ་བྱུང་ནས། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་བདེ་འཇགས་སྲུང་བཅད་རྒྱུན་མཐུད་བརྟན་དུ་ཕྱིན་ཡོད་པ་རེད།

“སྐྱེ་ཁམས་བཀོད་པར་འགྱུར་ལྡོག་བྱུང་ཚད་ནི་རྒྱང་ཚོར་བརྙན་རིས་བརྒྱུད་གྲངས་གཞི་བླངས་པ་དང་རྩིས་བརྒྱབ་རྗེས། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གི་འགྱུར་ལྡོག་དང་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་གི་ཕན་འབྲས་ལ་བསྡུར་ཞིབ་བྱེད་པའི་འགག་རྩའི་དམིགས་ཚད་ཅིག་རེད”ཅེས་ཀྲུང་གོ་ཚན་རིག་ཁང་ཁྲེང་ཏུའུ་རི་ཁུལ་གནོད་འཚེ་དང་ཁོར་ཡུག་ཞིབ་འཇུག་སུའོ་ཡི་ཞིབ་འཇུག་པ་དང་ཤན་རྩ་མཐོ་གྲང་རྩྭ་ཐང་དང་འདམ་རའི་སྐྱེ་ཁམས་མ་ལག་ལྟ་ཞིབ་ཚད་ལེན་ཚོད་ལྟ་ས་ཚིགས་ཀྱི་ཀྲན་ཀྲང་ཝང་ཞའོ་ཏན་གྱིས་བརྗོད་པ་དང་། ཁོང་གིས་མཚོ་བོད་ས་མཐོར་འཛམ་གླིང་གི“གླིང་སྣེ་གསུམ་པ”ཞེས་འབོད་སྲོལ་ཡོད་པ་དང་། དེ་ནི་རང་རྒྱལ་དང་ཐ་ན་འཛམ་གླིང་གི་གནམ་གཤིས་མ་ལག་གི“བརྟན་ཆས”ཤིག་ཡིན། བོད་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་བཀོད་་པར་འགྱུར་ལྡོག་བྱུང་ཚད་ཇི་ཙམ་ཆུང་ན། རང་རྒྱལ་གྱི་སྐྱེ་ཁམས་བདེ་འཇགས་ལ་སྲུང་བཅད་ཀྱི་ནུས་པ་དེ་ཙམ་གྱིས་ཡག་པ་ཐོན་གྱི་ཡོད་ཅེས་བརྗོད།

2020ལོའི་བར། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་ནགས་ཚལ་ཁྱབ་ཚད་12.31%དང་ནགས་ཚལ་གསོག་ཚད་སྨི་རྒྱ་དཔངས་གྲུ་བཞི་མ་དུང་ཕྱུར་22.8ཟིན་ནས། ནགས་ཚལ་གྱི་རྒྱ་ཁྱོན་དང་གསོག་ཚད་གཉིས་ཀ་འཕར་བ་དང་། བྱེ་འགྱུར་རྒྱ་ཁྱོན་2010ལོ་ལས་སྤྱི་ཆིང་ཁྲི་3.5ཉུང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་རྩྭ་ཐང་གི་ཕྱོགས་བསྡུས་སྔོ་ཁེབས་ཁྱབ་ཚད་47%ཟིན་པ། རང་བྱུང་འདམ་ར་66%ལ་སྲུང་སྐྱོང་ནུས་ལྡན་ཐུབ་པ་སོགས། 2023ལོར་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་བའི《བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་གནས་ཚུལ་འགྱུར་ལྡོག་ཚོད་སྐོར（2000—2020）》གྱི་གྲངས་གཞི་ལས་མངོན་པར། བོད་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་བཅོས་སྐྱོང་གི་ཕན་ནུས་ཆེ་རུ་ནུས་ལྡན་ཕྱིན་ཡོད་པ་རེད།

དུས་རབས་20པའི་ལོ་རབས་80པར། བོད་ལྗོངས་ལྷོ་ཁ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོའི་འགྲམ་དུ་བྱེ་རྡུལ་གྱིས་ཁེངས་པས་ས་གནས་དེ་གའི་མང་ཚོགས་ལ་སྟབས་མི་བདེ་བ་མང་པོ་བྱུང་ཡོད། ད་ཆ་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོའི་ལུང་ཤུར་དུ་རྒྱ་ཆེ་བའི་ས་ཞིང་གཤིན་པོ་དང་སྔོ་ལྗང་གིས་ཁེངས་པ་གསར་འགོད་པར་མཐོང་བྱུང་། ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བར་གཞིགས་ན། ཀུ་ཤུའི་སྡོང་པོ་ཐུང་རིགས་ལས་ས་གནས་དེ་གའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཡོང་འབབ་མང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་། མི་བཟོས་ནགས་ཚལ་གྱི་ཐཱན་བསྡུས་ཉོ་ཚོང་ལས་ནགས་ཚལ་དང་རྩྭ་ཐང་སླར་གསོར་སྐུལ་མ་ཐེབས་ནས། རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས་དང་རྩི་ཤིང་གི་ཁྱུ་ཚོགས་སླར་གསོའི་རང་བཞིན་གྱི་མང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་། བྱེ་འགྱུར་རྒྱ་ཁྱོན་རྒྱུན་མཐུད་ཆུང་དུ་ཕྱིན་པ། གནོད་འཚེའི་རང་བཞིན་གྱི་བྱེ་རྡུལ་གནམ་གཤིས་མངོན་གསལ་དོད་པོས་ཉུང་དུ་ཕྱིན་ཡོད་པ་རེད།

བོད་ལྗོངས་ཤན་རྩ་རྫོང་གི་ས་བབ་མཐོ་ཚད་སྨི་4730ཡི་སར་གནས་པའི་ཀྲུང་གོ་ཚན་རིག་ཁང་ཤན་རྩ་ས་ཚིགས་ནི་མིག་སྔར་འཛམ་གླིང་ཐོག་ས་བབ་མཐོ་ཤོས་ཀྱི་ཕྱོགས་བསྡུས་སྐྱེ་ཁམས་ས་ཚིགས་ཤིག་ཡིན་ཞིང་། ཝང་ཞའོ་ཏན་གྱིས“ང་ཚོས་ཚན་རིག་ཞིབ་འཇུག་འགག་སྒྲོལ་མགྱོགས་མྱུར་བྱས་ནས། བོད་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་བདེ་འཇགས་སྲུང་བཅད་སྲུང་སྐྱོང་དང་འཛུགས་སྐྲུན་འཆར་འགོད་བཟོ་བཅོས་རྒྱག་པར་ཚན་རིག་གི་གཞི་འཛིན་ས་དང་འདེགས་སྐྱོར་གལ་ཆེན་བྱེད་བཞིན་ཡོད”ཅེས་བརྗོད།

སྐྱེ་ཁམས་ལྟ་ཞིབ་ཚད་ལེན་གྱི་ལག་རྩལ་ཚད་གཞི་ལག་བསྟར་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་པ་དང་། སྐྱེ་ཁམས་ལྟ་ཞིབ་ཚད་ལེན་གྱི་ཆ་འཕྲིན་མ་ལག་དང་དྲ་རྒྱ་བསྐྲུན་པ་དང་འབྲེལ་ལས་སྒོ་ཅན་གྱི་འཁོར་སྐྱོད་བྱས་པ། མཐོ་གྲང་ཁུལ་གྱི་སྐྱེ་ཁམས་སླར་གསོའི་ཚན་རིག་ལག་རྩལ་ཁྱབ་གདལ་བཏང་བ་སོགས། “ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་པ་འཚོགས་ཚུན། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱིས་ཚན་རྩལ་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་ཁམས་བདེ་འཇགས་སྲུང་བཅད་བསྐྲུན་པར་འདེགས་སྐྱོར་བྱ་རྒྱུ་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ། མཚོ་བོད་ས་མཐོའི་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་གི‘ངེས་འདེབས་འདྲི་གཞི’འདིར་ལན་ཡག་པོ་བཏབ་ཡོད”ཅེས་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཚན་རྩལ་ཐིང་མཚོ་བོད་ས་མཐོའི་ཚན་རིག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་གནས་ཀྱི་ཀྲུའུ་རེན་གཞོན་པ་ཏིང་ཧའེ་ཐའོ་ཡིས་བརྗོད་པ་རེད།