ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་། རང་ལྗོངས་ཀྱིས་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་སྐྱེ་ཁམས་ཤེས་དཔལ་གྱི་དགོངས་པ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ལག་ལེན་བསྟར་ནས་ལས་འགན་གལ་ཆེན་དང་། རྣམ་གྲངས་གལ་ཆེན། སྲིད་ཇུས་གལ་ཆེན། མཚོན་རྟགས་རང་བཞིན་གྱི་ལས་གྲྭ་བཅས་ཀྱི“གསལ་ཐོ་བཞི”ཡི་ཐོག་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་ཤེས་དཔལ་གྱི་མཐོ་ས་འཛུགས་གཏོད་ལས་དོན་བཀོད་གཏོང་བྱས་པ་དང་། དམིགས་ཚད་འགན་འཁྲིའི་ཡི་གེ་དང་། དག་ཐེར་གྱི་བརྡ་ཐོའི་ཡི་གེ གསལ་འདེབས་དྲན་སྐུལ་ཡི་གེ་བཅས་ཀྱི་ལས་ཀའི་ལམ་སྲོལ་ཐོག་ནས་ལས་དོན་དོན་འཁྱོལ་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཞིང་། རིགས་ཆེན་པོ་དྲུག་དང་དམིགས་ཚད་མ་ལག་ཁག་38དམིགས་ཚད་དུ་བྱས་ནས་ལས་འགན་ཁ་གསལ་བཟོས་ཏེ་ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གི་སྤུས་ཚད་རྒྱུན་མཐུད་ལེགས་པོ་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་བས། གངས་ལྗོངས་ས་མཐོར་ནམ་མཁའ་གཡའ་དག་པ་དང་། ས་གཞི་རྡུལ་དག་པ། ཆུ་མོ་དྭངས་ཤིང་གཙང་བ། ཡུལ་ལྗོངས་མཛེས་པ་བཅས་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་བཟང་པོ་ཞིག་མངོན་ཡོད།

《2023ལོའི་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གནས་ཚུལ་གྱི་སྤྱི་བསྒྲགས》ལས་མངོན་པར། 2023ལོར་ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གི་མཁའ་རླུང་སྤུས་ཚད་ལེགས་པའི་ཉིན་གྲངས་ཀྱི་བསྡུར་ཚད་99.5%ཟིན་པ་དང་། གཙང་པོ་དང་ཆུ་བོ་གཙོ་བོའི་ཆུའི་སྤུས་ཚད་སྤྱི་ཡོངས་ནས་ཡག་པོ་རྒྱུན་འཁྱོངས་ཐུབ་པ། ས་རྒྱུའི་ཁོར་ཡུག་གི་སྤུས་ཚད་བདེ་འཇགས་ཀྱི་ཆུ་ཚད་དུ་གནས་པ། སྒྲའི་ཁོར་ཡུག་གི་སྤུས་ཚད་སྤྱིའི་ཆ་ནས་བརྟན་པོ་ཡོད་པ། འགྱེད་འཕྲོའི་ཁོར་ཡུག་གི་སྤུས་ཚད་སྤྱིའི་ཆ་ནས་ཡག་པོ་ཡོད་པ་སོགས་བོད་འདི་ཉིད་སྔར་བཞིན་འཛམ་གླིང་ཐོག་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གི་སྤུས་ཚད་ཡག་ཤོས་ཀྱི་ས་ཁུལ་གྲས་ཤིག་རེད། 

རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་བདེ་འཇགས་སྲུང་བཅད་གལ་ཆེན་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མ་མཁོ་སྤྲོད་རྟེན་གཞི་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པའི་བོད་ལ་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མ་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བར“ཁྱད་འཕགས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན”ལྡན་ཡོད་ཅིང་། ཆུ་དང་། འོད། རླུང་། ས་འོག་ཚ་ནུས་སོགས་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་རིགས་ཆ་ཚང་བ་དང་། གསར་སྤེལ་གྱི་ལེགས་ཆ་མངོན་གསལ་དོད་པ། གསར་སྤེལ་གྱི་གཏིང་ཤུགས་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་བཅས་ལྡན་ཡོད། ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་། རང་ལྗོངས་ཀྱིས་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མ་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུ་གཙོ་གནད་དུ་བརྩིས་ནས་ཆུ་དང་། རླུང་། འོད་ནུས་སོགས་ཐོན་ཁུངས་གང་ལེགས་སྤྱད་དེ་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་མྱུར་པོ་འགྲོ་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད།

ཟླ་6པའི་བོད་ལ་ཉི་འོད་རབ་ཏུ་འཚེར། ལྷོ་ཁ་གྲོང་ཁྱེར་སྣེ་གདོང་ཆུས་ཡར་སྟོད་ཤང་གི་ཚེ་སྤོང་འོད་ཤུགས་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་འགན་འཁུར་བ་ལིའུ་ཤང་ཧྥུའུ་ཡིས་གྲལ་སྟར་བསྒྲིགས་ཤིང་འོད་ཆེམ་ཆེམ་དུ་འཕྲོ་བའི་འོད་ལེབ་དེ་དག་ལ་བལྟས་ནས“ཉི་འོད་འཕྲོས་པ་ཙམ་གྱིས་གློག་གཏོང་ཐུབ་པ་ནི་དངོས་གནས་ངོ་མཚར་བ་ཞིག་རེད”ཅེས་བཤད།

ལིའུ་ཤང་ཧྥུའུ་ཡིས་བརྗོད་པའི་ངོ་མཚར་ཆེ་བའི་འོད་ལེབ་ནི་འོད་ཤུགས་ཉི་ལེབ་དེ་དག་ཡིན་ཞིང་། ཉི་འོད་འཕྲོས་ན་སྐད་ཅིག་ཉིད་དུ་གློག་རྒྱུན་དུ་བསྒྱུར་ནས་གློག་དྲའི་མ་ལག་བརྒྱུད་ཁེ་ལས་སྟོང་ཕྲག་དང་ཁྱིམ་ཚང་ཁྲི་སྟོང་ལ་གཏོང་ཐུབ་པ་དང་། དེ་བས་ངོ་མཚར་ཆེ་བ་ཞིག་ནི་དབྱང་གཉིས་ཐཱན་འགྱུར་འབུད་ཚད་ཉུང་དུ་ཤུགས་ཆེན་ཕྱིན་ནས་མཁའ་རླུང་གི་སྤུས་ཚད་ལེགས་སུ་འགྲོ་ཡི་ཡོད་པ་རེད།

“ཨར་ལས་བྱེད་རིང་སྔོ་ཁེབས་ལ་སྲུང་སྐྱོང་བྱ་ཆེད། ལས་དོན་པས་དྲེལ་དང་མི་ཤུགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཨར་ལས་བྱེད་པ་ལས་འཕྲུལ་འཁོར་གྱི་སྐྱེལ་འདྲེན་བྱེད་ཀྱི་མེད། ལྗང་མདོག་གློག་ནུས་སྐྱེལ་གཏོང་བགྲོད་ལམ་དེ་ལྗང་མདོག་ལས་གྲྭ་ཞིག་ཏུ་བསྐྲུན་རྒྱུ་ནི་ང་ཚོ་ཐུན་མོང་གི་བསམ་འདུན་ཡིན”ཞེས་ལིའུ་ཤང་ཧྥུའུ་ཡིས་བཤད།

ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བ་ཕུད། རང་ལྗོངས་ཀྱིས་ད་དུང་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་ལས་རིགས་དང་གྲངས་འཛིན་དཔལ་འབྱོར་སོགས་ལྗང་མདོག་ཐཱན་ཉུང་ཐོན་ལས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་འཕེལ་རྒྱས་དང་རྒྱ་སྐྱེད་གཏོང་གི་ཡོད། 2023ལོར་བོད་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་ཡུལ་སྐོར་བ་མི་ཐེངས་ཁྲི་5517ལ་སྣེ་ལེན་ཞུས་པ་དང་ཡུལ་སྐོར་གྱི་ཡོང་འབབ་བསྡོམས་སྒོར་དུང་ཕྱུར་651ཟིན་ནས། 83.7%དང་60%སོ་སོར་འཕར་ཏེ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཟིན་ཐོ་གསར་པ་བཏོད་པ་དང་། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་གྲངས་འཛིན་དཔལ་འབྱོར་སྒོར་དུང་ཕྱུར་250ལྷག་ཙམ་ཟིན་ནས་19%འཕར་ཡོད་པ་རེད།

ལྗང་མདོག་ཐཱན་ཉུང་ཐོན་ལས་ཀྱིས་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ནུས་ཤུགས་སྤྲད་པ་དང་དུས་མཚུངས། རང་ལྗོངས་ཀྱིས་སྐྱེ་ཁམས་དམངས་ཕན་ལ་སྐུལ་འདེད་ཟམ་མི་ཆད་པར་བཏང་ནས་ལོ་རེར་ཆ་སྙོམས་མང་ཚོགས་ལ་སྐྱེ་ཁམས་ལས་གནས་ཁྲི་50ལྷག་ཙམ་མཁོ་འདོན་བྱས་པ་ལས་ཞིང་འབྲོག་པ་ཁྲི་226.22ལ་རྩྭ་ཐང་གི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་གི་ཁ་གསབ་སྲིད་ཇུས་ལོངས་སུ་སྤྱོད་རྒྱུ་བྱུང་ཡོད། མི་རིགས་ཁག་གི་མང་ཚོགས་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་ཡོང་འབབ་ཇེ་མང་ཇེ་བཟང་དུ་ཕྱིན་པ་མ་ཟད། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གི་ཐོབ་སྣང་དང་། སྐྱིད་སྣང་། བདེ་འཇགས་ཚོར་སྣང་བཅས་ཀྱང་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ཡོད།

སྐྱེ་ཁམས་ཤེས་དཔལ་གྱི་འདུ་ཤེས་མི་སེམས་སུ་སྔར་བས་གཏིང་ཟབ་ཟུག་པར་བྱ་རྒྱུ་ནི་རང་ལྗོངས་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྤུས་ཚད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་སྤྱི་ཡོངས་ནས་བརྟན་པོ་ཡོང་བའི་འགག་རྩ་རེད། ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་། རང་ལྗོངས་ཀྱི་ཞིང་འབྲོག་པ་མང་པོ་ཞིག་དེ་སྔའི་ཤིང་གཅོད་མཁན་ནས་ཤིང་འཛུགས་མཁན་དང་ཤིང་སྲུང་མཁན་དུ་གྱུར་ཏེ། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་གི་འཚོ་བ་སྐྱེལ་སྟངས་གོམས་གཤིས་སུ་གྱུར་ནས་སྐྱེ་ཁམས་ཤེས་དཔལ་གྱི་འདུ་ཤེས་མི་སེམས་སུ་གཏིང་ཟབ་ཟུག་བཞིན་ཡོད།

མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་བོད་ལྗོངས་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ཕུགས་འདུན་གསར་པར་རྒྱང་ལྟ་བྱེད་སྐབས། རང་ལྗོངས་ཀྱིས་སྐྱེ་ཁམས་བཅོས་སྐྱོང་གི་སྣ་འདུས་ཐབས་བཟང་རྒྱུན་མཐུད་ཡག་པོ་སྤྱོད་པ་དང་། སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་མྱུར་ཚད་མགྱོགས་སུ་གཏོང་བ། སྐྱེ་ཁམས་ཁྱིམ་གཞིས་ཀྱི་མཛེས་པ་སྔར་བས་གཏོད་པ། སྐྱེ་ཁམས་བདེ་འཇགས་ཀྱི་འགོག་སྲུང་གྱང་བརྟན་པོ་སྐྲུན་པ། སྐྱེ་ཁམས་རིག་གནས་ཀྱི་རམ་འདེགས་རོལ་དབྱངས་དཀྲོལ་བ་བཅས་བྱས་ནས་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་ཀྲུང་གོ་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་བོད་ཀྱི་དཔེ་མཚོན་ཧུར་ཐག་གཏོད་རྒྱུ་རེད།