ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་། ཆུ་གསུམ་རྫོང་གིས་གནས་འཕྲོད་ལས་འཚམ་མཛེས་མཐུན་གསུམ་ལྡན་གྱི་གྲོང་གསེབ་འཛུགས་སྐྲུན་རྣམ་གྲངས་དང་སྡོད་མལ་ཁོར་ཡུག་བཅོས་སྐྱོང་དང་ལེགས་གཏོང་རྣམ་གྲངས་ལག་བསྟར་དམ་འཛིན་བྱ་གཞིར་བྱས་ཏེ། དམངས་འཚོའི་བདེ་རྩ་མུ་མཐུད་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་ཞིང་འབྲོག་ཁུལ་གྱི་ཁོར་ཡུག་དེ་བས་གཙང་སྦྲ་ལྡན་པ་དང་། གྲོང་ཚོའི་སྡོད་མལ་ཁོར་ཡུག་ལེགས་པ། བཅོས་སྐྱོང་དེ་བས་ནུས་ལྡན། འཚོ་བ་དེ་བས་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པ་བཅས་ཡོང་བར་གཞོལ་བཞིན་ཡོད།

རྩེ་རིམ་ཇུས་འགོད་ལ་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་སྟེ། ལས་དོན་མཉམ་འགུལ་ཅན་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ།

ཆུ་གསུམ་རྫོང་ཨུད་དང་རྫོང་སྲིད་གཞུང་གིས་སྡོད་མལ་ཁོར་ཡུག་བཅོས་སྐྱོང་གི་མངོན་གསལ་དོད་པའི་ཞན་ཆའི་གནད་དོན་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ཤེས་རྟོགས་དང་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱས་ཏེ་ཕྱོགས་བསྡུས་དབྱེ་ཞིབ་དང་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ནས《ཆུ་གསུམ་རྫོང་གི་2023ལོར་ཁྲིམས་འགལ་སྐྲུན་དངོས་བཤིག་པ་དང་ཟང་ཟིང་བཅོས་སྒྲིག་བྱས་ནས་གྲོང་ཚོའི་བཀོད་པ་ལེགས་གཏོང་གི“གཅིག་སྡུད་འགག་སྒྲོལ”གྱི་ཆེད་དོན་བྱ་སྤྱོད་ལག་བསྟར་ཇུས་གཞི》བཟོས་པ་དང་། “གཅིག་སྡུད་འགག་སྒྲོལ”གྱི་ཆེད་དོན་བྱ་སྤྱོད་ཀྱི་འགན་གཙང་འགན་ལེན་ལམ་སྲོལ་བཙུགས་པ། རྫོང་རིམ་པ་རྒན་པའི་ལས་བྱེད་པ་5ཡིས་ཤང་དང་གྲོང་རྡལ་5འགན་གཙང་ལེན་པ་དང་རྫོང་རིམ་པ་གཞོན་པའི་ལས་བྱེད་པ་21གིས་སྲིད་འཛིན་གྲོང་ཚོ(སྡེ་ཁུལ)21འགན་གཙང་ལེན་པ་བཅས་བྱས་པར་བརྟེན“འགོ་ཁྲིད་གཙོ་བོས་འགན་གཙོ་བོ་འཁུར་བ་དང་། ཁག་བགོས་དོ་དམ་འགོ་ཁྲིད་ཀྱིས་ཞིབ་ཕྲའི་འགན་འཁུར་བ། འགན་འཁུར་སྡེ་ཚན་གྱིས་སྣེ་ཁྲིད་པ་དང་ཤང་དང་གྲོང་ཚོ་ཨུ་ལྷན་གྱིས་བྱེད་པོའི་འགན་འཁུར་བ། ལས་བྱེད་པ་དང་མང་ཚོགས་མཉམ་དུ་ཞུགས་པ”བཅས་ཀྱི་བཅོས་སྐྱོང་གི་རྣམ་པ་གྲུབ་ཡོད།

ཆུ་གསུམ་རྫོང་གི་རིམ་ཁག་ཏང་རྩ་འཛུགས་ཀྱིས་བརྗོད་དོན་གཙོ་བོའི་ཏང་གི་ཉིན་མོ་དང་ཏང་ཡོན་དང་བླངས་ཞབས་ཞུ་གཞི་རྟེན་དུ་བྱས་ཏེ་གཞི་རིམ་གྱི་ཞབས་ཞུར་བརྟེན་ནས་གྲོང་གསེབ་དར་རྒྱས་ལ་རམ་འདེགས་བྱེད་པ་དང་། “གྲོང་གསེབ་ཀྱི་རྒྱང་བསྒྲགས་ཆེན་པོ”དང་། སྐད་འཕྲིན་ཚོགས་པ། སྐད་འཕྲིན་སྤྱི་རྟགས་སོགས་གང་ལེགས་སྤྱད་དེ་དུས་བཀག་ལྟར་ཞིང་འབྲོག་མང་ཚོགས་ལ་ཤེས་དཔལ་གྱི་ཤེས་བྱ་སྒྲོག་འགྲེལ་བྱས་ནས་ཞིང་འབྲོག་མང་ཚོགས་ཀྱི་བདག་པོའི་འདུ་ཤེས་སྐྱེད་སྲིང་བྱས་ཏེ་ཞིང་འབྲོག་མང་ཚོགས་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་སྡོད་མལ་ཁོར་ཡུག་བཅོས་སྒྲིག་ལས་དོན་ནང“ཞུགས་མཁན”ཞིག་ནས“གཙོ་ཁྲིད་པར”འགྱུར་བར་ཁྲིད་སྟོན་བྱས་ཡོད། མིག་སྔའི་བར་རྫོང་ཡོངས་ཀྱིས་རིམ་རྩིས་བརྒྱབ་ན། དྲིལ་བསྒྲགས་སློབ་གསོ་ཐེངས་180སྤེལ་བ་དང་། དྲིལ་བསྒྲགས་དཔྱད་ཡིག་560ལྷག་ཙམ་སྤྲད་པ། དྲིལ་བསྒྲགས་སྦྱར་ཡིག་132སྦྱར་བར་མང་ཚོགས་མི་ཐེངས་6000ལྷག་ཙམ་ལ་སློབ་གསོ་ཐེབས་ཡོད།

སྣེ་ཁྲིད་ཀྱི་ནུས་པ་བཏོན་ཏེ། ལས་དོན་གནད་སྨིན་ཅན་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ།

ཆུ་གསུམ་རྫོང་གིས་གྲོང་སྡོད་ལས་དོན་རུ་ཁག་ཁག་དང་གྲོང་ཚོའི“ཨུ་ལྷན་གཉིས”ཀྱི་ཚན་ཁག་གི་ཁོངས་མི་དང་། ཏང་ཡོན། མང་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་སོགས་སྒྲིག་འཛུགས་བྱས་ནས་རྫོང་ཡོངས་སུ“གཙང་སེལ་བཞི་དང་། བཤིག་པ་བཞི། ཟང་ཟིང་བཞི། བཅོས་སྒྲིག་བཞི”བཅས་བརྗོད་དོན་གཙོ་བོར་བྱེད་པའི་གྲོང་ཚོའི་རྣམ་པ་བཅོས་སྒྲིག་གི“གཅིག་སྡུད་འགག་སྒྲོལ”གྱི་ཆེད་དོན་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་བ་མ་ཟད། “མང་ཚོགས་ངལ་རྩོལ་ནང་ཞུགས་པ་དང་། ཤང་གྲོང་དང་གྲོང་ཚོ་ཨུ་ལྷན་གྱིས་རང་གྲབས། གྲོང་སྡོད་རུ་ཁག་གིས་བརྩོན་ལེན། སྲིད་གཞུང་གིས་ཁ་གསབ”བཅས་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི་བྱེད་ཐབས་སྤྱད་དེ་མ་དངུལ་སྒོར་ཁྲི་436.5གྲབས་གསོག་བྱས་ནས་གཙང་སྦྲ་ལྡན་པའི་དུད་ཚང་དང་སྡོད་མལ་ལ་འཚམ་པའི་གྲོང་ཚོ་ཁག་གཅིག་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས་ཡོད།

གྲོང་གསེབ་ཀྱི་སྡོད་མལ་ཁོར་ཡུག་བཅོས་སྒྲིག་གི་གྲུབ་འབྲས་རྒྱུན་མཐུད་སྲ་བརྟན་དུ་གཏོང་ཆེད། རྫོང་ཡོངས་ཀྱིས་གྲོང་ཚོའི“ཨུ་ལྷན་གཉིས”དང་། གྲོང་སྡོད་ལས་དོན་རུ་ཁག ཏང་ཡོན། “གཉིས་ལྡན་དུད་སྦྲེལ”བཅས་འགན་འཁྲིའི་ཡུག་ཁུལ་129དབྱེ་ནས་གཟའ་འཁོར་རེར་ཁོར་ཡུག་བཅོས་སྐྱོང་གི་ས་གནས་ས་ཐོག་ཏུ་བརྟག་དཔྱད་ཐེངས་རེ་བྱས་ཏེ། “འགག་རྩའི་ཉུང་ཤས”ཀྱིས“ཕལ་ཆེ་བར”སྣེ་ཁྲིད་བྱས་ནས་ཐུན་མོང་ཐོག་འབད་འབུངས་བྱས་ཡོད། 2023ལོར་རིམ་རྩིས་བྱས་ན་ཏང་ཡོན་ལས་བྱེད་པ་དང་མང་ཚོགས་མི་ཐེངས་ཁྲི་2.7ལྷག་ཙམ་སྒྲིག་འཛུགས་བྱས་ནས་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་འཚོ་བའི་གད་སྙིགས་ཏུན་59.5དང་། འགྱིག་སྙིགས་ཏུན་15.7 ཆུ་རྫིང་47 ཡུར་བུ་སྤྱི་ལེ་34 ཆུ་ལམ་དང་མཚེའུ་སྤྱི་ལེ་45 འདམ་རྫབ་ཏུན་13བཅས་གཙང་སེལ་བྱས་པ་མ་ཟད། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་དུད་ཚང་58ཀྱི་གསང་སྤྱོད་སྒྱུར་བཀོད་བྱས་པར་མ་དངུལ་སྒོར་ཁྲི་11.6བཏང་ཡོད།

གྲོང་གསེབ་དར་རྒྱས་ཀྱི་བྱེད་ཐབས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པའི་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་སྡོད་མལ་ཁོར་ཡུག་བཅོས་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུ་དེ་དམངས་འཚོའི་བདེ་རྩ་དང་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ཡོད། ཆུ་གསུམ་རྫོང་གིས་ཞིང་འབྲོག་མང་ཚོགས་ཀྱི་འདོད་བློར་བརྩི་འཇོག་གང་ལེགས་དང་ཞིང་འབྲོག་མང་ཚོགས་ཀྱི་བྱེད་པོའི་གནས་བབ་སྲུང་སྐྱོང་བྱས་ཏེ། གྲོང་ཚོའི་བཀོད་པ་བཅོས་སྒྲིག་བྱེད་པའི“གཅིག་སྡུད་འགག་སྒྲོལ”གྱི་ཆེད་དོན་བྱ་སྤྱོད་དང་ཟུང་འབྲེལ་དང་། “ཁང་པ་བཤིག་རྗེས་ས་ཆ་ཡང་བསྐྱར་བེད་སྤྱོད”དང“མི་ཕྱུགས་གཅིག་སྡུད་ལོགས་དབྱེའི་གནས་འཛུགས་སྐྲུན”དང་ཕན་ཚུན་ཟུང་འབྲེལ། གྲོང་སྡོད་ལས་དོན་རུ་ཁག་གི“བརྒྱུད་རོགས་ཁྲིད”གསུམ་གྱི་ནུས་པ་འདོན་སྤེལ། ཚོགས་འདུ་ཚོགས་རིམ་བཞིན་མི་ཕྱུགས་ལོགས་དབྱེའི་དོན་སྙིང་གལ་ཆེན་ཤོད་པ། དུས་ཆེན་འཆར་རིམ་བཞིན་མི་ཕྱུགས་ལོགས་དབྱེའི་དམིགས་ཡུལ་དྲིལ་བསྒྲགས་བཅས་བྱས་ཏེ། དམངས་འཚོའི་བདེ་རྩ་མངོན་པར་བྱས་ཡོད། བསྡོམས་རྩིས་བརྒྱབ་པར་གཞིགས་ན། 2016ལོ་ཚུན་དུ་རྫོང་ཡོངས་ཀྱིས་སྔ་རྗེས་སུ་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་4.2བཏང་ནས་སྤྱི་ཕན་རང་བཞིན་གྱི་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་རིགས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཆུང་གྲས་ཁག་78ལག་བསྟར་བྱས་པ་དང་། 2018ལོ་ཚུན་དུ་རྫོང་ཡོངས་ཀྱིས་སྔ་རྗེས་སུ་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་1.6བཏང་ནས་སྡོད་མལ་ཁོར་ཡུག་བཅོས་སྐྱོང་གི་རྣམ་གྲངས་ཁག་11དང་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་གྲོང་གསེབ་འཛུགས་སྐྲུན་རྣམ་གྲངས་ཁག་4ལག་བསྟར་བྱས་ཡོད།

ཕུགས་ཕན་ལ་དམིགས་ཏེ། ལས་དོན་ལམ་ལུགས་ཅན་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ།

ཆུ་གསུམ་རྫོང་གིས“སྒོ་ར་མཛེས་ཤོས་བརྒྱ”འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་དོན་གཏིང་ཟབ་སྤེལ་ཞིང་། “ཁྱིམ་ཚང་གཅིག་རྒྱས་སྐྲུན་དང་། གྲོང་ཚོ་གཅིག་ལ་ཁྱབ་འགྱེད། གྲོང་རྡལ་ཧྲིལ་པོ་གཙང་མ”བཅས་དམིགས་ཚད་དུ་བྱས་ཏེ། “ཡ་རབས་ལྡན་པའི་ཁྱིམ་ཚང་དང་། སྒོ་ར་མཛེས་ཤོས། མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་ཁྱིམ་ཚང”སོགས་དཔེ་མཚོན་ཁག་གཅིག་བདམས་ནས་གཟེངས་བསྟོད་དང་ཁྱབ་གདལ་བཏང་བ་དང་། རིམ་པ་འདི་གའི་ནོར་སྲིད་ཀྱིས་ལོ་ལྟར་མ་དངུལ་སྒོར་ཁྲི་21.5སྤྱི་འདོམས་བྱས་ནས་སྡོད་མལ་ཁོར་ཡུག་བཅོས་སྒྲིག་ལས་དོན་དང་རྫོང་རིམ་པའི“སྒོ་ར་མཛེས་ཤོས་བརྒྱ”(དུད་ཚང་25)དང་། “ཕུལ་བྱུང་ཤང་དང་གྲོང་རྡལ”(2)“རྗེས་ལུས་ཤང་དང་གྲོང་རྡལ”(2) “སྔོན་ཐོན་གྲོང་ཚོ”(5)“རྗེས་ལུས་གྲོང་ཚོ”(5)བཅས་དཔྱད་བསྡུར་ལས་དོན་ཐད་སྤྱད་དེ་ཞིང་འབྲོག་ཁུལ་དུ་གྲོང་ཚོ་ཚང་མར་མ་དཔེ་ཡོད་པ་དང་དུད་ཚང་ཚང་མར་ཚད་ཤིང་ཡོད་པའི་གསོན་ཉམས་དོད་པའི་རྣམ་པ་ཞིག་བཏོད་ཡོད།

གྲོང་གསེབ་ཀྱི་སྡོད་མལ་ཁོར་ཡུག་བཅོས་སྐྱོང་ལ་ཡུན་རིང་སྐུལ་འདེད་གཏོང་ཆེད། རྫོང་ཡོངས་ཀྱིས《ཆུ་གསུམ་རྫོང་ཞིང་འབྲོག་ཁུལ་གྱི་སྡོད་མལ་ཁོར་ཡུག་བཅོས་སྐྱོང་ལས་དོན་གདེང་འཇོག་དཔྱད་ཞིབ་ཇུས་གཞི》སྔར་བས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་ནས། “ལྐོག་ཞིབ་དང་། དམར་འདོན། དག་ཐེར། ཕྱིར་མིག་ལྟ་བ”བཅས་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི་དོ་དམ་ལམ་སྲོལ་བཙུགས་པ་དང་། “ཉིན་རེར་གཙང་སྦྲ་དང་། ཟླ་རེར་ལྐོག་ཞིབ། དུས་ཚིགས་རེར་དཔྱད་ཞིབ། ལོ་རེར་གཟེངས་བསྟོད”བཅས་ཀྱི་དཔྱད་ཞིབ་མ་ལག་བཙུགས་ནས་ལམ་ལུགས་ཀྱི་ཚོད་འཛིན་ནན་པོ་ཆགས་པར་བྱས་པ་མ་ཟད། མིག་དཔེ་འདོན་པ་དང་འགྲན་བསྡུར་ལ་བརྟེན་ནས་གསར་གཏོད་བྱས་ཏེ“ལས་བྱེད་པས་ལས་ཀ་བྱེད་པར”“མང་ཚོགས་ཀྱིས་ལྟ་བ”ནས“ལས་བྱེད་པ་དང་མང་ཚོགས་མཉམ་དུ་ལས་ཀ་བྱེད་པར”འགྱུར་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ་རེད།

ཆུ་གསུམ་རྫོང་གིས“ཐོན་ལས་སྟོབས་ཆེར་གཏོང་བ་དང་། མང་ཚོགས་ཕྱུག་པོ་ཆགས་པ། གྲོང་གསེབ་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པ”བཅས་ལ་དམིགས་ནས“ཁྲི་སྟོང་ལས་གྲྭའི”ཉམས་མྱོང་སློབ་སྦྱོང་དང་བེད་སྤྱོད་བྱས་ཏེ། ཞིང་འབྲོག་ཁུལ་གྱི་སྡོད་མལ་ཁོར་ཡུག་བཅོས་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུ་དེ་མང་ཚོགས་ཀྱི་འཚོ་བའི་སྤུས་ཚད་མཐོ་རུ་གཏོང་བའི་དམངས་འཚོའི་འདུ་བཀོད་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་བརྩིས་ནས་མང་ཚོགས་ལམ་ཕྱོགས་ལག་ལེན་བསྟར་བའི་ཤུགས་རྒྱག་ས་འཚོལ་ཞིབ་ཐུབ་ཧུར་ཐག་བྱས་ཡོད། 2024ལོ་ནས་བཟུང་རིམ་པ་འདི་གས་མ་དངུལ་སྒོར་ཁྲི་860བཏང་ནས་གསང་སྤྱོད་སྒྱུར་བཀོད་དང་། བཙོག་ཆུ་གཙང་གསིང་། གྲོང་ཚོའི་རྣམ་པ་ལེགས་སུ་གཏོང་བ་སོགས་གཙོ་གནད་ལས་དོན་ཡག་པོ་བསྒྲུབས་ནས་སྐྱེ་ཁམས་སྡོད་མལ་ལ་འཚམ་པའི་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་གྲོང་གསེབ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་བསྐྲུན་པ་དང་། གྲོང་གསེབ་དར་རྒྱས་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་སྡོད་མལ་ལ་འཚམ་པའི་འཆར་གཞི་ཧུར་ཐག་བཏིང་ཡོད།