གསར་འགོད་པས་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་སྲིད་གཞུང་གསར་འགྱུར་གཞུང་ལས་ཁང་གིས་འཚོགས་པའི“མངའ་རིས་ས་ཁུལ་གྱིས་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་སྐྱེ་ཁམས་ཤེས་དཔལ་གྱི་དགོངས་པ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ལག་བསྟར་བྱེད་པའི”གསར་འགྱུར་ཡོངས་བསྒྲགས་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་ནས་ཤེས་རྟོགས་བྱས་པར། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཏང་གི་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་བཅུ་པ་འཚོགས་ཚུན། མངའ་རིས་ས་ཨུད་དང་སྲིད་འཛིན་ཀུང་ཧྲུའུ་ཡིས་སྔ་ཕྱི་བར་གསུམ་དུ་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་སྐྱེ་ཁམས་ཤེས་དཔལ་གྱི་དགོངས་པ་མཛུབ་ཁྲིད་དུ་མཐའ་འཁྱོངས་དང་། བློ་བརྟན་འགྱུར་མེད་ངང་སྐྱེ་ཁམས་སྔོན་ལ་འཇོག་པ་དང་ལྗང་མདོག་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་བུར་བསྐྱོད་པས། སྐྱེ་ཁམས་ཤེས་དཔལ་འཛུགས་སྐྱོང་ལ་ཕན་འབྲས་མངོན་གསལ་དོད་པོ་ཐོན་ནས། ས་ཁུལ་ཡོངས་ཀྱི་མཁའ་རླུང་སྤུས་ཚད་ལེགས་པའི་ཉིན་གྲངས་ཀྱི་བསྡུར་ཚད་99%ཡན་རྒྱུན་འཁྱོངས་ཐུབ་པ། ཆུ་བོ་དང་མཚོ་གཙོ་བོའི་ཆུ་སྤུས་སྤྱིའི་ཆ་ནས་རིམ་པ་IIIཔའི་ཚད་གཞིར་སླེབས་པའམ་དེ་ལས་ལེགས་པ་ཡོད་པ། ས་རྒྱུའི་ཁོར་ཡུག་སྤྱིའི་ཆ་ནས་བརྟན་པོ་རྒྱུན་འཁྱོངས་ཐུབ་པ། གྲོང་ཁྱེར་གྱི་བཙོག་ཆུ་གཙང་གསིང་ཐུབ་ཚད་87.5%ཡན་ཟིན་པ། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཏུ་དྲི་ཅན་བཙོག་ཆུ་མེད་པ་བཅས་བྱུང་ཡོད།

ངོ་སྤྲོད་བྱས་པར་གཞིགས་ན། ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་མངའ་རིས་ས་ཁུལ་གྱིས་ལྗང་མདོག་ཐཱན་ཉུང་དཔེ་སྟོན་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ《མངའ་རིས་ས་ཁུལ་གྱི་བསྐྱར་སྐྱེས་ནུས་རྒྱུའི་སྤྱིའི་འཆར་འགོད་སྙན་ཞུ(2022ལོ་ནས་2035ལོ་བར)》བཟོས་ནས་ལག་ལེན་བསྟར་བ་དང་། ཀྲུང་གོ་ཀོང་ཏུང་ཉིང་གློག་མངའ་རིས་གངས་ལྗོངས་ས་མཐོའི“ཐཱན་མེད”འོད་གསོག་ཚ་གློག་དཔེ་སྟོན་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་གློག་གཏོང་འཕྲུལ་འཁོར་ནས་གློག་གཏོང་ཚད་ཆན་ཝ་ཁྲི་2མང་དུ་སོང་བ་དང་སྦྲགས་སྤྱོད་འགོ་ཚུགས་པ་དང་། ལྷ་སྒོ་ཚྭ་མཚོའི་ལི་འདོན་པའི་དུས་ཐེངས་དང་པོའི་ཆན་ཝ་ཁྲི་1གི་འོད་གསོག་ནུས་རྒྱུ་མཁོ་འདོན་གྱི་རྣམ་གྲངས་བསྐྲུན་ནས་སྤྱོད་འགོ་ཚུགས་པ། ཉི་ནུས་མཁོ་སྤྲོད་འགན་ལེན་རྣམ་གྲངས་4གསར་སྐྲུན་དང་ལྗང་མདོག་བཟོ་ལས་ཀྱི་ནུས་རྒྱུ་མཁོ་འདོན་རྣམ་གྲངས་2གྲབས་གསོག་བྱས་པ། ས་ཁུལ་ཡོངས་སུ་བསྐྲུན་དང་སྐྲུན་བཞིན་པའི་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་གློག་ཤུགས་ཀྱི་གློག་གཏོང་འཕྲུལ་འཁོར་ནས་གློག་གཏོང་ཚད་ཆན་ཝ་ཁྲི་35.7ཟིན་པ་དེ་དུས་མཚུངས་ལས་90.9%འཕར་ཡོད་པ་རེད།

མངའ་རིས་ས་ཁུལ་གྱིས་སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་ལས་རིགས་སྔོན་ལ་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ནས། གངས་རིན་པོ་ཆེ་དང་མ་ཕམ་གཡུ་མཚོའི་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་A5རིམ་པའི་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་འཛུགས་གཏོད་ལ་ཐོག་མའི་དཔྱད་འདེམས་ཟིན་པ་དང་། གུ་གེ་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་གནའ་ཤུལ་A4རིམ་པའི་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་དུ་འཛུགས་གཏོད་བྱས་པ། “དགུན་དུས་བོད་དུ་ཡུལ་སྐོར་བྱེད་པ”དང“མངའ་རིས་སུ་ཡུལ་སྐོར་བྱེད་པ”སོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་ཧུར་ཐག་སྤེལ་ནས་ཞིང་འབྲོག་མང་ཚོགས་ལ་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ཡུལ་སྐོར་ལས་རིགས་ལ་ཞུགས་པའི་སྐུལ་མ་བཏང་སྟེ་མང་ཚོགས་ལ་འབབ་འཕར་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ། ཐོན་ལས་སྐྱེ་ཁམས་ཅན་ལ་སྤྱི་འདོམས་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ་དང་། ཏོ་ལུང་ཟངས་གཏེར་དང་། ལྷ་སྒོ་མཚོ། སྐྱེས་རྩེ་ཚྭ་ཁ་སོགས་ཚྭ་མཚོའི་ཐོན་ཁུངས་གསར་སྤེལ་ལ་སྐུལ་འདེད་ཧུར་ཐག་བཏང་བ། ཤར་གངས་ལྕམ་དང་གངས་རིན་པོ་ཆེའི་རང་བྱུང་འཐུང་ཆུ་གསར་སྤེལ་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་བ། ལྗང་མདོག་ཁང་པ་སྐྲུན་པའི་བྱ་སྤྱོད་ལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ་རྣམ་གྲངས་གལ་ཆེན་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པའི་ཁྲོད་སྒྲིག་སྦྱོར་ཅན་གྱི་ཁང་པ་ཁྱབ་སྤེལ་ཧུར་ཐག་བཏང་བ་བཅས་རེད།

མངའ་རིས་ས་ཁུལ་གྱི་རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོང་ཁུལ་གྱི་མ་ལག་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་ཕྱིན་ནས་ད་ཆ་རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོང་ཁུལ་15དང་། རང་བྱུང་སྤྱི་གླིང་4 མཛེས་ལྗོངས་གྲགས་ཅན་ཁུལ་2བཅས་ཡོད་པར་སྤྱིའི་རྒྱ་ཁྱོན་སྤྱི་ལེ་ངོས་གྲུ་ཁྲི་18.71ཟིན་ནས་ས་ཁུལ་དེ་ཡོངས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ས་ཆའི་རྒྱ་ཁྱོན་གྱི་55.49%བཟུང་བ་དང་། རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོང་ཁུལ་གྱི་བསྡུ་སྒྲིལ་ལེགས་སྒྱུར་ཇུས་གཞི་བཟོས་ནས་དེ་སྔའི་སྤྱི་ཆིང་ཁྲི་1662.6ནས་སྤྱི་ཆིང་ཁྲི་1868.7བར་རྒྱ་ཁྱོན་ཆེ་རུ་བཏང་བ། བྱང་ཐང་རྒྱལ་ཁབ་སྤྱི་གླིང་འཛུགས་གཏོད་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས་ཆོག་མཆན་ཞུ་བའི་དུས་མཚམས་སུ་སླེབས་པ་བཅས་རེད།

མངའ་རིས་ས་ཁུལ་གྱི་རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོང་ཁུལ་གྱི་བདག་སྐྱོང་ལ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་ནས། རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོང་ཁུལ་གྱི་ལྟེ་བའི་ཁུལ་གྱི་གཏེར་ལས་དབང་ཆ་ཚང་མ་ཕྱིར་འཐེན་བྱས་ཤིང་། གཏེར་ཁ་འཚོལ་དབང་དང་གཏེར་ཁ་སྔོག་དབང་གསར་དུ་བཟོས་མེད་པ་དང་། མ་ཕམ་གཡུ་མཚོ་དང་བྱང་ཐང་སོགས་སྲུང་སྐྱོང་ཁུལ་གལ་ཆེན་གྱི་ས་མཚམས་གཏན་འཁེལ་གྱི་ལས་ཀའི་ཇུས་གཞི་བཟོས་ནས་གོ་རིམ་ལྡན་པའི་ངང་མཚོན་རྟགས་བཙུགས་པ། “ཁུ་ནུ”དང“སྲོལ་ངན་དོར་བ”སོགས་ཀྱི་ཆེད་དོན་བྱ་སྤྱོད་ཏན་ཏིག་སྤེལ་ནས་ལྐོག་རྔོན་རྒྱག་པ་དང་ཁྲིམས་འགལ་ངང་རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོང་ཁུལ་བརྒལ་བར་རྡུང་རྡེག་གཏོང་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་ཁྲིམས་འགལ་ཉེས་གསོག་གི་ཁུངས་སྣེ་སྣ་ཚོགས་83ཞིབ་བཤེར་ཐག་གཅོད་དང་ཉེས་དོན་གྱོད་གཞི་4གྱོད་ཐག་བཅད་པ་རེད།

མངའ་རིས་ས་ཁུལ་གྱི་སྐྱེ་དངོས་སྣ་མང་རང་བཞིན་སྲུང་སྐྱོང་གི་ཕན་འབྲས་སྔར་བས་མངོན་གསལ་དོད་དུ་ཕྱིན་ནས་འབྲོང་ཁམ་པའི་ཁྱུ་ཚོགས་ཀྱི་གྲངས་འབོར་དེ་སྔའི་220ལྷག་ཙམ་ནས་300ལྷག་ཙམ་བར་མང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་། འབྲོང་གི་ཁྱུ་ཚོགས་ཀྱི་གྲངས་འབོར་དེ་སྔའི་ཁྲི་1.8ནས་ཁྲི་2.5ལྷག་ཙམ་བར་མང་དུ་ཕྱིན་པ། གཙོད་ཀྱི་ཁྱུ་ཚོགས་ཀྱི་གྲངས་འབོར་དེ་སྔའི་ཁྲི་8ལྷག་ཙམ་ནས་ཁྲི་12ལྷག་ཙམ་བར་མང་དུ་ཕྱིན་པ། རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས་རྐྱེན་གྱིས་ལས་འཛོལ་ཐོན་པའི་ཁ་གསབ་ལམ་ལུགས་བཙུགས་ནས་རིམ་རྩིས་བྱས་ན་རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས་རྐྱེན་གྱིས་ལས་འཛོལ་ཐོན་པའི་འགན་བཅོལ་ཁྲི་1.36བདག་སྤྲོད་བྱས་པ་དང་གུད་གསབ་སྒོར་ཁྲི་2660སྤྲད་པ། རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས་ཀྱིས་རྩྭ་རའི་ཐོན་ཁུངས་བཟུང་བའི་ཁ་གསབ་ལམ་སྲོལ་བཙུགས་ནས་རྩྭ་ར་རྒྱ་ཁྱོན་མུའུ་ཁྲི་12.49བོགས་མར་བླངས་ཏེ་འབྲོང་ཁམ་པའི་འཚོ་སྡོད་གཞི་ཁྱོན་ཟམ་མི་ཆད་པར་ཆེ་རུ་བཏང་བ་རེད།

གཞན་ཡང་། མངའ་རིས་ས་ཁུལ་གྱིས་སྐྱེ་ཁམས་ཁ་གསབ་ལམ་ལུགས་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་དོན་འཁྱོལ་བྱས་ཏེ་རྩྭ་ཐང་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་གི་ཁ་གསབ་བྱ་དགའི་ལམ་སྲོལ་དང་ནགས་ཚལ་སྐྱེ་ཁམས་ཀྱི་ཕན་འབྲས་ཁ་གསབ་ལམ་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་ནས་ལོ་གསུམ་རིང་ནགས་ཚལ་སྐྱེ་ཁམས་ཀྱི་ཕན་འབྲས་ཁ་གསབ་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་1.86དོན་འཁྱོལ་བྱས་པ་དང་། དམའ་མཐའི་ཚད་གཞི་སྤྲད་རྗེས་ཀྱི་ཕྱུགས་བཀག་ཁ་གསབ་དང་རྩྭ་ཕྱུགས་དོ་སྙོམས་ཀྱི་བྱ་དགའི་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་15.12སྤྲད་པ་དང་། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་དོ་དམ་གྱི་མ་ལག་སྔར་ལས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་དང་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གི་ལྟ་འདོམས་མ་ལག་སྔར་ལས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་ནས་ས་ཁུལ་ཡོངས་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་གི་ཕྱོགས་བསྡུས་སྲིད་འཛིན་ཁྲིམས་སྒྱུར་གྱི་སྒྱུར་བཅོས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་བ། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གི་སྲིད་འཛིན་ཁྲིམས་སྒྱུར་དང་ཉེས་དོན་ཁྲིམས་འཛིན་འབྲེལ་མཐུད་ལམ་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་ནས་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་མངའ་རིས་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ཁྲིམས་སྐྱོང་འགན་སྲུང་ལ་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་པ་རེད།