“སྔོན་ཆད་དེ་གར་སྐྱ་ཐེར་ཐེར་ཡིན་པ་དང་། ད་ཆ་སྔོ་ཐིང་ཐིང་དུ་གྱུར་ཡོད”ཅེས་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོའི་ངོགས་གཉིས་ཀྱི་སྔོ་འགྱུར་ལྗོན་ཤིང་ལ་མཛུབ་མོ་བཙུགས་བཞིན་དུ་དཔལ་འབྱོར་གྱིས་དགའ་སྤྲོའི་ངང་བརྗོད།

ཡར་ཀླུང་གཙང་པོའི་དབུས་རྒྱུད་ཀྱི་ལུང་གཞུང་ཁུལ་ནི་ས་མཐོའི་མཐོ་གྲང་བྱེ་རླུང་རིགས་ཀྱི་ཁུལ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། སྔོན་ཆད་དེ་གར་ས་ཆ་བྱེ་འགྱུར་ཚབས་ཆེན་པོ་ཡོད། བོད་ལྗོངས་ལྷོ་ཁ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་གྲ་ནང་བ་ས་སྐྱེས་རྡོ་སྐྱེས་ཤིག་ཡིན་པའི་དཔལ་འབྱོར་ལ་དེའི་ཐད་བག་ཆགས་ཟབ་མོ་ཞིག་ཡོད་པ་སྟེ། སྔོན་ཆད་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོའི་ངོགས་གཉིས་སུ་བྱེ་ཕུང་མང་པོ་ཡོད་པས། ལྷགས་པ་ཆེན་པོ་བརྒྱབ་ཚེ་བྱེ་རླུང་གང་སར་ལྡང་གི་ཡོད་པ་དེ་རེད།

དུས་རབས་གོང་མའི་ལོ་རབས་80པ་ནས་བཟུང་། ལྷོ་ཁ་གྲོང་ཁྱེར་གྱིས་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོའི་ངོགས་སུ་འགོག་སྲུང་ནགས་ཚལ་སྐྲུན་འགོ་ཚུགས་པ་དང་། ལོ་40ལྷག་ཙམ་རིང་རིམ་རྩིས་བྱས་ན་ལྗོན་ཤིང་རྐང་ཁྲི་4500ལྷག་ཙམ་བཏབ་ཡོད། 1984ལོར་ལོ་26ལ་སླེབས་པའི་དཔལ་འབྱོར་གྱིས་རླངས་འཁོར་ཞིག་ཉོས་ནས་སྐྱེལ་འདྲེན་ལས་ལ་གཞོལ་འགོ་ཚུགས་མ་ཐག་གྲ་ནང་རྫོང་ནགས་ལས་སྡེ་ཚན་ལ་སྡོང་ཕྲུག་དབོར་རོགས་བྱས།

ལོ་ཤས་སོང་རྗེས་སྔོན་ཆད་ཀྱི་སྐྱ་ཐེར་ཐེར་གྱི་རི་བོ་དག་སྔོ་ཐིང་ཐིང་དུ་གྱུར་པ་མཐོང་སྐབས་དཔལ་འབྱོར་ལ་ལྗོན་ཤིང་འཛུགས་རྒྱུའི་བསམ་བློ་ཞིག་ངང་གིས་འཁོར། ནགས་ལས་མི་སྣའི་ས་ནས་མྱུ་གུ་གསོ་བའི་ལག་རྩལ་སློབ་སྦྱོང་ནན་ཏན་བྱས་རྗེས་ཁོང་གིས་ཤིང་འཛུགས་བྱེད་འགོ་ཚུགས། ལག་རྩལ་ཡག་པོ་ཡོད་པས་ཁོང་གིས་བཙུགས་པའི་སྡོང་ཕྲུག་གསོན་ཚད་ཧ་ཅང་མཐོ་པོ་ཡོད་པ་རེད།

2004ལོར་དཔལ་འབྱོར་གྱིས་ས་གནས་དེ་གའི་སྲིད་གཞུང་གི་རོགས་རམ་འོག་སྒེར་གྱི་སྡོང་ཕྲུག་རྟེན་གཞི་ཞིག་བཙུགས། 2006ལོར་ཁོང་གིས་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོའི་བྱང་ངོས་སུ་གནས་པའི་བསམ་ཡས་གྲོང་རྡལ་དང་རྔ་སྒྲ་ཤང་སོགས་གྲོང་རྡལ་གཉིས་དང་ཤང་གསུམ་གྱི་མུའུ་ཁྲི་6ལྷག་ཙམ་ཟིན་པའི་བྱེ་འགོག་བྱེ་བཅོས་ལས་དོན་གྱི་འགན་འཁུར་བ་དང་། རྡོས་བྱེ་མ་གནོན་པ་དང་རྩྭ་གྲུ་བཞི་འདེབས་པ་སོགས་ཀྱི་བྱ་ཐབས་སྤྱད་པས་བྱེ་རླུང་གི་གནོད་འཚེ་ཆུང་དུ་ནུས་ལྡན་ཕྱིན་ཡོད།

འདུ་འགོད་ནགས་བཟོ་དང་། སྐྱེད་ཚལ་སྔོ་འགྱུར། བྱེ་འགོག་བྱེ་བཅོས། དེ་བཞིན་སྔོ་འགྱུར་གྱི་འབྲེལ་ཡོད་རྣམ་གྲངས་སྣ་ཚོགས་འགན་གཙང་ལེན་པའི་ཐད་དཔལ་འབྱོར་ཧུར་ཐག་ཞུགས་ཡོད། “ད་ཆ་ཤིང་འཛུགས་ཀྱི་ཕན་འབྲས་ཡག་པོ་ཡོད་པས་ལས་ཀ་ཧབ་ཐོབ་བརྒྱབ་ནས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད”ཐོག་མར་དཔལ་འབྱོར་གྱིས་མི་བཅུ་གྲངས་ལས་གླས་མེད། ད་ཆ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་སྡོང་ཕྲུག་རྟེན་གཞིའི་ལོའི་ཐོན་རྫས་རིན་ཐང་སྒོར་ཁྲི་བཞི་བརྒྱ་ལྔ་བརྒྱ་ཟིན་པ་དང་ལས་མི་70ལྷག་ཙམ་ཡོད།

ལྷོ་ཁ་ཟངས་རི་རྫོང་རོང་ཤང་འཕྲིན་པ་གྲོང་ཚོར་ས་ཁྱོན་མུའུ་ཆིག་སྟོང་ལྷག་ཙམ་ཟིན་པའི་ཀུ་ཤུའི་ལྡུམ་ར་ཞིག་ཡོད་པ་དེའི་ནང་ས་གནས་དེ་གའི་གྲོང་མི་ཚོ་བྲེལ་བརྩོན་གྱིས་ཁེངས་བཞིན་ཡོད། “གྲོང་ཚོའི་སྡོང་ཕྲུག་རྟེན་གཞིར་སྡོང་ཕྲུག་གསོ་བ་དང་། སྡོང་ཕྲུག་འཁྱེར་ནས་ནགས་བཟོ་བྱེད་པ། འབྲས་ཤིང་ལ་འབྲས་བུ་སྨིན་པ། དེ་བཞིན་ཀུ་ཤུ་ལྡུམ་རར་མཛེས་ལྗོངས་ས་ཚིགས་ཀྱང་ཡོད། ཤིང་འཛུགས་པ་ནི་རྒྱུ་ནོར་བཏབ་པ་དང་གཉིས་སུ་མ་མཆིས”ཞེས་གྲོང་མི་པ་སངས་ཟླ་བས་བརྗོད།

མི་སྒེར་ཕུད་ཁེ་ལས་མང་པོ་ཞིག་ཀྱང་སྔོ་འགྱུར་ནགས་བཟོའི་ནང་ཞུགས་ཡོད། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ནགས་ལས་དང་རྩྭ་ཐང་ཅུས་སོགས་ཚན་པ་3གྱིས་ཐུན་མོང་ཐོག་མ་དངུལ་བཏང་ནས་བསྐྲུན་པའི་བོད་རྩྭ་མུའུ་ཁྲི་ཡི་རྩི་ཤིང་དང་སྡོང་ཕྲུག་གསོ་སྤེལ་རྟེན་གཞི་2017ལོའི་ཟླ་3པར་གྲ་ནང་རྫོང་དུ་བཙུགས་པ་དང་ཁྱོན་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་3བཏང་བའི་རྟེན་གཞི་དེར་ཚན་ཞིབ་སྐྱོང་གསོ་དང་སྐྱེ་ཁམས་སླར་གསོ་སོགས་གཞི་གཅིག་ཏུ་འདུས་ཡོད།

འཆར་འགོད་གཞིར་བཟུང་། ལྷོ་ཁ་གྲོང་ཁྱེར་གྱིས་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོའི་བྱང་ངོགས་ཀྱི་བྱེ་སའི་ས་ཁོངས་སུ་མུའུ་ཁྲི་ཟིན་པའི་སྡོང་ཕྲུག་རྟེན་གཞི་དང་། མུའུ་སྟོང་ཟིན་པའི་ཤིང་འབྲས་ནགས་ཚལ། མུའུ་སྟོང་ཟིན་པའི་ཤིང་མངར་རྟེན་གཞི། མུའུ་བརྒྱ་ཟིན་པའི་སེའུ་དམར་པོའི་རྟེན་གཞི་སོགས་སྐྱེ་ཁམས་ཐོན་ལས་རྣམ་གྲངས་ཁག་གཅིག་ལག་བསྟར་བྱས་པས་སྐྱེ་ཁམས་འདེབས་འཛུགས་དང་སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་སོགས་སྣ་མང་སྐྱེ་ཁམས་ཐོན་ལས་ཀྱི་དབུལ་སྐྱོར་མ་ལག་དང་གཙང་པོའི་བྱང་ངོགས་ཀྱི་མུའུ་ཁྲི་ཟིན་པའི་ཤིང་འབྲས་དཔལ་འབྱོར་ཁུལ་རགས་ཙམ་ཆགས་ཡོད།

ད་ཆ་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོའི་དབུས་རྒྱུད་ཀྱི་ལུང་གཞུང་གོང་དཀར་རྫོང་ནས་ཟངས་རི་རྫོང་བར་རིང་ཚད་ལ་སྤྱི་ལེ་160དང་། ཞེང་ཚད་ལ་སྤྱི་ལེ་1.8 རྒྱ་ཁྱོན་མུའུ་ཁྲི་45བཅས་ཟིན་པའི་འགོག་སྲུང་ནགས་ཚལ་ཁུལ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། “ལྗང་མདོག་བར་ཁྱམས”དེ་ཡོད་པས་ལམ་རྒྱུད་ཀྱི་ལོ་རེའི་བྱེ་རླུང་གི་གནམ་གཤིས་བསྟན་ཚད་དུས་རབས་གོང་མའི་ལོ་རབས་80པའི་ཉིན་60ལྷག་ཙམ་ནས་མིག་སྔའི་ཉིན་10ཡང་མ་ཟིན་པའི་བར་ཉུང་དུ་ཕྱིན་ཡོད།