ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་། ཉིང་ཁྲི་གྲོང་ཁྱེར་སྣང་རྫོང་ལྡེམ་མོ་ཤང་གིས་རྩྭ་རའི་ཐོན་ཁུངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། སྲིད་ཇུས་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་ནུས་ལྡན། མང་ཚོགས་ཀྱི་རྨང་གཞི་ཡག་པ་བཅས་ཀྱི་ལེགས་ཆར་དམ་འཛིན་ལྷོད་མེད་བྱས་ཏེ། སྐྱེ་ཁམས་འབྲོག་ལས་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་དམ་འཛིན་ནན་པོ་བྱེད་པ་དང་། དབུལ་སྒྲོལ་འགག་སྒྲོལ་གྱི་གྲུབ་འབྲས་རྒྱུན་མཐུད་ངང་བརྟན་དུ་གཏོང་བ། བྱེད་ཐབས་སྣ་མང་མཉམ་སྤྱོད་ཀྱིས་གྲོང་གསེབ་དར་རྒྱས་དང་འབྲེལ་མཐུད་ནུས་ལྡན་བཅས་བྱས་པས། “གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་ངང་སྒྲུབ་པ་དང་འཆར་གཞི་ཆེན་པོ་མཐར་ཕྱིན་འགོད་པའི”ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཞིག་གྲུབ་པ་དང“འབྲི་གཡག་སྟོབས་ཆེའི་ཤང”གི་འཐབ་ཇུས་རྨང་གཞི་སྔར་བས་བརྟན་དུ་སོང་ཡོད།

ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་ལེགས་ཆ་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལེགས་ཆར་འགྱུར་བ།

སྣང་རྫོང་ལྡེམ་མོ་ཤང་གི་ཆ་སྙོམས་ས་བབ་མཐོ་ཚད་སྨི་4600ཙམ་དང་རྒྱ་ཁྱོན་མུའུ་ཁྲི་30ཙམ་ཟིན་པའི་ལྷ་སྐོང་ཐང་འབྲོག་ར་ནི་སྣང་རྫོང་ཁོངས་ཀྱི་འབྲོག་ར་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་གྲས་ཤིག་རེད། དེ་གར་རི་བོ་མཐོ་ཞིང་གྲང་ངར་ཆེ་བ་དང་ཁོར་ཡུག་བཞའ་ཚན་ཆེན་པོ་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་དབྱར་ཁ་དང་སྟོན་ཁར་གནམ་གཤིས་དྲོད་ཚད་སྙོམས་པས་གྲང་འགོག་ཐུབ་པའི་སྔོ་ཁེབས་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་འཚར་ཐུབ་པ་མ་ཟད། ས་ངོས་ཆུའི་ཐོན་ཁུངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པོ་ཡོད་པས་ལྷ་སྐོང་ཐང་དེ་ལྡེམ་མོ་ཤང་གིས་འབྲོག་ལས་གསོ་ཚགས་ལས་རིགས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་རང་བྱུང་འབྲོག་ར་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ནས་འབྲོག་ར་དེར་སྐྱེས་པའི་འབྲི་གཡག་གི་གཟུགས་སྟོབས་ཆེ་བ་དང་། འོ་མ་འབེལ་བ། ཤ་སྤུས་དག་པ། ཁྲོམ་རར་མཁོ་ཆེ་བའི་ཚགས་ཤ་སྐམ་པོ་དང་། མར། ཕྱུར་བ་སོགས་འབྲོག་ལས་ཐོན་རྫས་ལྗོངས་ཕྱི་ནང་དུ་སྐད་གྲགས་ཆོད་ནས་ལྡེམ་པོ་ཤང་གི“ནོར་གཞོང”ཞེས་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད།

2016ལོ་ནས་བཟུང་། ལྡེམ་མོ་ཤང་གིས་རིམ་རྩིས་བྱས་ན་ཐོན་ལས་རྣམ་གྲངས་25ལག་ལེན་བསྟར་བར་ཁྱོན་མ་དངུལ་སྒོར་ཁྲི་2353.05བཏང་བ་དང་། མཉམ་སྡེབ་འབྲི་གཡག་གསོ་ཚགས་ས་ཚིགས་12བསྐྲུན་པ། ད་ཆ་ཕྱུགས་རིགས་ལག་ཡོད་མགོ་གྲངས་ཁྲི་1.9ལྷག་ཙམ་ཟིན་ནས་ཅུང་འཐུས་སྒོ་ཚང་བའི་དམའ་རིམ་འབྲོག་ལས་ཐོན་རྫས་ལས་སྣོན་གྱི་ཐོན་ལས་འཁོར་འབྲེལ་ཞིག་རགས་ཙམ་ཆགས་ཡོད་པ་རེད། “ལྷ་སྐོང་ཐང་འབྲོག་རར་ཕྱུགས་རིགས་གཤོང་ཚད་ལུག་ལ་བརྩིས་ན་མགོ་གྲངས་ཁྲི་5.17ཟིན་པ་དང་རྩྭ་ཕྱུགས་དོ་སྙོམས་ཀྱི་བླང་བྱ་ལྟར་ལུག་ལ་བརྩིས་ན་སྔར་བཞིན་མགོ་གྲངས་ཁྲི་2.58ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་བར་མཐོངས་ཡོད་པ་དང་། འབྲི་གཡག་མགོ་གྲངས་5000གི་ཐེག་ནུས་ལྡན་ཡོད”ཅེས་ལྡེམ་མོ་ཤང་ཏང་ཨུད་ཀྱི་ཧྲུའུ་ཅི་ཀུའེ་མིང་ཧའེ་ཡིས་བརྗོད་པ་དང་། ཁོང་གིས་ལྡེམ་མོ་ཤང་གིས་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་སྐྱེ་ཁམས་ཤེས་དཔལ་གྱི་དགོངས་པ་ལག་བསྟར་གཏིང་ཟབ་བྱེད་པ་དང་། “སྔོ་ཞིང་དྭངས་བའི་རི་ཆུ་གསེར་རི་དངུལ་རི་ཡིན་པ་དང་གངས་འཁྱགས་ཀྱིས་བསྡམས་པའི་ས་གཞི་ཡང་གསེར་རི་དངུལ་རི་ཡིན་པའི”འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་བརྟན་པོར་བཙུགས་ཏེ་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་དང་སླར་གསོར་དམ་འཛིན་དང་ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་འབྲོག་ལས་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་དམ་འཛིན་བྱས་ཏེ་ལྗང་མདོག་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་བུའི་ཐོག་ཧུར་ཐག་བསྐྱོད་པས་མང་ཚོགས་ལ་འབབ་འཕར་ཕྱུག་འགྱུར་བྱུང་ཡོད་ཅེས་བརྗོད།

ཁ་ཐོར་གསོ་ཚགས་མཉམ་སྡེབ་གསོ་ཚགས་ལ་འགྱུར་བ།

འབྲི་གཡག་ཐོན་ལས་ཀྱི་གཞི་ཁྱོན་ལོ་རེ་བཞིན་སྟོབས་ཆེར་ཕྱིན་པ་དང་ཆབས་ཅིག ཐོན་ལས་སྐུལ་ཁྲིད་ཀྱི་ཕན་འབྲས་ཀྱང་ལོ་རེ་བཞིན་ཆེ་རུ་སོང་བ། ལྡེམ་མོ་ཤང་གིས“རོང་མདོའི་རོགས་རེས”བྱེད་སྟངས་ཁྱབ་གདལ་བཏང་ནས་ཕྱུགས་རིགས་ལ་དོ་དམ་བྱེད་སྟངས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ལེགས་སུ་བཏང་ཡོད། གྲོང་ཚོའི་ཏང་ཀྲི་པུའུ་ཁག་ཚན་པར་བྱས་ཏེ་ལྷ་སྐོང་ཐང་གི་ཁ་ཐོར་གསོ་ཚགས་ས་ཚིགས་53གྲོང་ཚོ་8ཀྱི་མཉམ་སྡེབ་གསོ་ཚགས་ས་ཚིགས་12ལ་ཟླ་སྒྲིལ་བཏང་ནས་ཁྱོན་ངལ་རྩོལ་ནུས་ཤུགས་84བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་བ་དང་མི་12ཀྱི་ལས་ཞུགས་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་བྱས་ཡོད། “དེ་སྔ་ཁྱིམ་དུ་དཀའ་ངལ་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཡོད། ངས་འབྲི་གཡག་གསོ་ཚགས་བྱེད་པ་ལས་གཞན་གང་ཡང་ཤེས་ཀྱི་མེད་པས་ལས་ཀ་གཞན་དག་འཚོལ་ཁག་པོ་འདུག གྲོང་ཚོའི་མཉམ་སྡེབ་གསོ་ཚགས་ཐོན་ལས་ལེགས་སུ་བཏང་རྗེས་ཁྱིམ་གྱི་སྒོ་རྩ་ནས་གླ་པ་རྒྱུག་ཐུབ་པ་དང་ལོ་གཅིག་ལ་ཡོང་འབབ་སྒོར་ཁྲི་6.5ཙམ་བྱུང་། ལས་ཀ་དཀའ་ལས་ཁག་པོ་ཡོད་རུང་འཚོ་བ་དེར་ང་རང་བློ་ཡིད་ཚིམས་པོ་འདུག”ཅེས་མཛོ་དཀར་གྲོང་ཚོའི་འབྲོག་ར་དོ་དམ་པ་རྡོ་རྗེས་མྱོང་ཚོར་ཟབ་མོས་བཤད།

འབྲི་གཡག་གི་ཐོན་ལས་ལ་རྒྱུན་མཐུད་ཆོག་པའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འཁོར་སྐྱོད་མ་དངུལ་འདང་ངེས་ཡོད་པའི་འགན་ལེན་བྱ་ཆེད། ལྡེམ་མོ་ཤང་གི་གྲོང་ཚོ་ཁག་གིས“532”ཁེ་ཕན་མཉམ་འབྲེལ་ལམ་སྲོལ་བཙུགས་ནས། ཁེ་འབབ་ཀྱི་50%ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འཁོར་སྐྱོད་མ་དངུལ་ལ་བརྩིས་པ་དང་། 30%གྲོང་ཚོ་རིམ་པའི་ཕན་བདེའི་བྱ་ཐབས་ལ་སྤྱད་པ། 20%དཀའ་ངལ་ཡོད་པའི་དུད་ཚང་ལ་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རོགས་བྱ་རྒྱུར་སྤྱད་པ་དང་། དུས་མཚུངས་རྒྱ་ཆེའི་མང་ཚོགས་ཀྱིས་མ་དངུལ་དང་། ཕྱུགས་ཟོག ས་ཞིང་སོགས་མ་རྐང་ནང་བཞག་སྟེ་གྲོང་ཚོའི་མཉམ་སྡེབ་དཔལ་འབྱོར་ལ་ཞུགས་རྒྱུའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་ཁྲིད་སྟོན་བྱས་པ་དང་། རྐང་དངུལ་ལ་གཞིགས་ནས་ཁེ་སྤོགས་བགོ་བཤའི་ལམ་ལུགས་ལག་ལེན་བསྟར་ནས་ཕུགས་ཕན་ལམ་སྲོལ་ཆགས་པར་བྱས་ཏེ། མང་ཚོགས་ལ་དབུལ་སྒྲོལ་འགག་སྒྲོལ་གྱི་གྲུབ་འབྲས་རྒྱུན་མཐུད་ངང་སྲ་བརྟན་དུ་བཏང་ནས་འབྱོར་འབྲིང་དང་བདེ་སྐྱིད་འཚོ་བའི་རྨང་གཞི་བརྟན་དུ་བཏང་བ་རེད།

2021ལོར་ལྡེམ་མོ་ཤང་གི་སྲིད་འཛིན་གྲོང་ཚོ་10ཚང་མས་ཁེ་སྤོགས་བགོ་བའི་མཛད་སྒོ་སྣ་ཚོགས་འཚོགས་ཤིང་། མང་ཚོགས་རྣམས་དགའ་སྤྲོའི་ངང་མཉམ་འཛོམས་དང་འཛུམ་དམུལ་དམུལ་ངང་གློག་རྡིག་དང་། ཇ་དམ། རྩམ་ཟོ། འབྲས། གྲོ་ཞིབ་སོགས་ཀྱི“ལག་རྟགས”འཁྱེར་ནས་ཁྱིམ་དུ་ལོག་པ་དང་། ཤང་ཡོངས་སུ་ཁྱོན་ཁེ་སྤོགས་སྒོར་ཁྲི་69.26ལྷག་ཙམ་བགོས་པ་དང་དུད་ཚང་740ཡི་མང་ཚོགས་2900ལྷག་ཙམ་ལ་ཕན་པ་ཐོབ་ནས་ཁྱིམ་ཚང་ཚང་མར་འབྲི་གཡག་གི་ཕན་པ་ཐོབ་སྟེ་བདེ་སྐྱིད་འཚོ་བ་སྐྱེལ་ཐུབ་པ་བྱུང་བ་རེད།

སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་གསོ་སྤེལ་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་དོ་དམ་ལ་འགྱུར་བ།

ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ས་མ་འབྲོག་གི་འབྲོག་ལས་ཤང(གྲོང་རྡལ)ཞིག་ཡིན་པའི་ངོས་ནས་བརྗོད་ན། ལྡེམ་མོ་ཤང་གིས་སྣང་རྫོང་གི“1343”འཕེལ་རྒྱས་བསམ་ཕྱོགས་ལ་གཞིགས་པ་དང་། ས་མཐོའི་ཞིང་འབྲོག་ལས་ཀྱི་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་དཔེ་སྟོན་རྟེན་གཞི་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་དམ་པོར་དམིགས་ནས“ཏང་ཀྲི་པུའུ་དང་། མཉམ་ལས་ཁང་། རྟེན་གཞི། མཉམ་སྡེབ་གསོ་ཚགས་ཀྱིས་ཁ་ཐོར་དུད་ཚང་ལ་སྣེ་ཁྲིད་བྱེད་པ་བཅས་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི”འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་སྟངས་གསར་གཏོད་དང་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ་ཏང་འཛུགས་སྐྱོང་གི་སྣེ་ཁྲིད་མཐའ་འཁྱོངས་ཀྱིས་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་མངོན་གསལ་དོད་པོ་ཡོང་བར་བྱས་པས། ཏང་འཛུགས་སྐྱོང་དང་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས“ཕྱོགས་གཉིས་ལ་འཐུས་ཤོར་མི་ཡོང་བ་དང་ཕྱོགས་གཉིས་ཀར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ”མངོན་འགྱུར་བྱུང་ཡོད།

“ཤང་ཏང་ཨུད་ཀྱིས་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་མཐོང་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ན་ནིང་ང་ཚོ་ཧྲན་ཏུང་དུ་སློབ་སྦྱོང་ལ་ཁྲིད་བྱུང་། ཁོང་ཚོའི་གྲོང་ཚོའི་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ཡག་པོ་དེ་འདྲ་ཡོད་པ་དང་མང་ཚོགས་རྣམས་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་འཚོ་བ་སྐྱེལ་བཞིན་ཡོད་པ་མཐོང་བྱུང་། ང་ཚོའི་གྲོང་ཚོ་དང་བསྡུར་ཚེ་ཧེ་བག་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་འཛོལ་འདུག”ཅེས་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་བརྗོད་པ་དང་། ཁོང་གིས“ཉེ་དུས། ངས་སྐལ་བཟང་དངོས་གྲུབ་དང་མཉམ་དུ་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ད་ཡོད་གནས་ཚུལ་གསེད་བཀྲོལ་བྱེད་འགོ་བཙུགས་པ་དང་། ཁོམ་པ་ཡོད་དུས་འབྲི་གཡག་ལ་ལྟ་བ་དང་འབྲི་གཡག་ལ་གཡོག་བྱེད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད”ཅེས་བཤད།

ལོ་5ཙམ་འཚོལ་ཞིབ་བྱས་པ་བརྒྱུད། ལྡེམ་མོ་ཤང“ཏང་ཀྲི་པུའུ་དང་། མཉམ་ལས་ཁང་། རྟེན་གཞི། མཉམ་སྡེབ་གསོ་ཚགས་ཀྱིས་ཁ་ཐོར་དུད་ཚང་ལ་སྣེ་ཁྲིད་བྱེད་པ་བཅས་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི”འབྲི་གཡག་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་བུའི་ཐོག་བསྐྱོད་པ་དང་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་བསམ་ཕྱོགས་ཉིན་བཞིན་ཁ་གསལ་དུ་ཕྱིན་ཡོད། 2021ལོའི་ལོ་མཇུག་བར་ཤང་ཡོངས་སུ་མཉམ་ལས་ཁང་6བཙུཌ་པ་དང་། སྲིད་འཛིན་གྲོང་ཚོ་8ཀྱིས་འབྲི་གཡག་གསོ་ཚཌ་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུ་ལྟེ་བར་བྱས་པ། གྲོང་ཚོའི་མཉམ་སྡེབ་ཀྱིས་ལོ་ཧྲིལ་པོར་འབྲི་གཡག་བཤས་གཏོང་ཚད་མགོ་གྲངས་252ཟིན་པ། མར་སྤྱི་རྒྱ་3261དང་ཕྱུར་ཞིབ་སྤྱི་རྒྱ་2382བཙོངས་པ། དཔལ་འབྱོར་ཡོང་འབབ་སྒོར་ཁྲི་261ལྷག་ཙམ་བྱུང་བ། མཉམ་ལས་ཁང་གིས་ལོ་ཧྲིལ་པོར་འབྲི་གཡག་བཤས་གཏོང་ཚད་མགོ་གྲངས་40ལྷག་ཙམ་ཟིན་པ་དང་། མར་སྤྱི་རྒྱ་425ལྷག་ཙམ་དང་ཕྱུར་བ་སྤྱི་རྒྱ་1600ལྷག་ཙམ་བཙོངས་པར་དཔལ་འབྱོར་ཡོང་འབབ་སྒོར་ཁྲི་41ལྷག་ཙམ་བྱུང་ཡོད་པ་རེད།

འདི་ལོ་ནས་བཟུང་། ལྡེམ་མོ་ཤང་གིས་སྣང་རྫོང་ཨུད་དང་རྫོང་སྲིད་གཞུང་གི་བཀོད་སྒྲིག་བླང་བྱར་ནན་པོར་གཞིགས་ནས། མིག་སྔར་མ་དངུལ་སྒོར་ཁྲི་1200ལྷག་ཙམ་བཏང་བའི་འབྲི་གཡག་རྒྱགས་གསོའི་རྟེན་གཞི་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། མིག་སྔར་རྨང་གཞིའི་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གྲྭའི་90%ལེགས་གྲུབ་ཟིན་པ་དང་། རྒྱུད་པ་ལེགས་པའི་འབྲི་དང་ཕ་གཡག་མགོ་གྲངས་1000ཉོ་སྒྲུབ་དམིགས་སར་འབྱོར་བ་མ་ཟད། ཐོག་མའི་ཞིབ་བཤེར་ལས་དོན་ཡང་ལེགས་གྲུབ་ཟིན་པ་དང་། མཉམ་སྡེབ་ཐོག་འབྲི་གཡག་གསོ་ཚགས་བྱས་པའི་གྲངས་འབོར་དེ་2016ལོའི་མགོ་གྲངས་1911ནས་ད་ཆའི་མགོ་གྲངས་3543བར་མང་དུ་ཕྱིན་ཡོད་པ་རེད། དེ་དང་ཆབས་ཅིག་ལྡེམ་མོ་ཤང་གིས་མ་དངུལ་སྒོར་ཁྲི་3000ཙམ་བཏང་བའི“འབྲི་གཡག་ཐོན་ལས་གླིང་ཁུལ”འཛུགས་སྐྲུན་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོན་ལས་འཁོར་འབྲེལ་སྔར་བས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་མཉམ་སྡེབ་གསོ་ཚགས་དོ་དམ་བྱེད་སྟངས་ཚད་ལྡན་དུ་བཏང་སྟེ་གྲོང་གསེབ་དར་རྒྱས་གཏོང་བའི་ལམ་ཆེན་གྱི“འཇུག་སྒོ”འཚོལ་ཞིབ་ཏན་ཏིག་བྱས་ཡོད།