དགེ་རྒྱས་རྫོང་དགེ་རྒྱས་གྲོང་རྡལ་སྣ་ཕུག་གྲོང་མི་ཨུ་ལྷན་ནང་ཏང་ཀྲི་པུའི་ཧྲུའུ་ཅི་འདི་འདྲ་ཞིག་ཡོད་པ་སྟེ། ངལ་བ་དང་འཁང་ར་གཉིས་བཟོད་ཀྱིས་བློས་གཏོང་བྱེད་པ་ལས་ཁོང་ལ་སྤོབས་ཉམས་ལྡན་པའི་གཏམ་ཤོད་རྒྱུ་མེད་ཅིང་། ཁོང་ནི་གཞན་གྱི་མིག་ནང་གི་བྲེལ་བརྩོན་ཆེ་བའི་མི་ཞིག་ཡིན་པ་དང་གྲོང་ཚོར་བྱ་བ་དངོས་དང་བྱ་བ་བཟང་པོ་རེ་རེ་བཞིན་སྒྲུབ་རིང་གྲོང་མི་ཚོས་དགའ་གུས་དང་བརྩི་བཀུར་ཆེན་པོ་བྱེད་པའི་མི་དེ་ནི་སྣ་ཕུག་གྲོང་མི་ཨུ་ལྷན་གྱི་ཏང་ཀྲི་པུའི་ཧྲུའུ་ཅི་དགྲ་འདུལ་རེད།

ཐོག་མར་དགྲ་འདུལ་མཐོང་ས་ནི་དགེ་རྒྱས་རྫོང་གི“ཐད་གཏོགས་མཛོད”རྒྱལ་གཅེས་རིང་ལུགས་སློབ་གསོའི་རྟེན་གཞི་སྒོ་ཕྱེ་བའི་མཛད་སྒོ་འཚོགས་ཡུལ་ཡིན་པ་དང་ལུས་ལ་གཟབ་མཆོར་སྤྲས་པའི་ཁོང་ནི་གཟུགས་པོ་ཆེན་པོ་དེ་ཙམ་མེད་ཀྱང་དཔའ་ཆ་ཐང་པོ་དང་ཤ་རྩི་ཅུང་ནག་མོད། སེམས་རྒྱུད་བཟང་ལ་བབ་ཆགས་པའི་གཤིས་རྒྱུད་ངང་གིས་མངོན། དེ་རྗེས་དགྲ་འདུལ་གྱིས་སེམས་རྩ་འཁོལ་པོས་ང་ཚོ་ཁོང་གི་ཁྱིམ་དུ་སྐད་བཏང་བྱུང་། དགྲ་འདུལ་གྱི་གསར་དུ་བརྒྱབ་པའི་བོད་བཟོའི་ཐོག་སོ་གཉིས་ལྡན་གྱི་ཁང་པ་དེ་ནི་ཉམས་དོད་པ་དང་ཚོམས་ཆེན་ནང་བོད་བཟོའི་ཁྱིམ་ཆས་གསར་རྐྱང་དང་དེང་རབས་ཅན་གྱི་གློག་ཆས་གང་དགོས་དེ་འཛོམས་བསྒྲིགས་ཡོད།

1963ལོར་དགྲ་འདུལ་ཁྱིམ་ཚང་དབུལ་པོ་ཞིག་ཏུ་སྐྱེས། བོད་ལ་དམངས་གཙོའི་བཅོས་སྒྱུར་བྱས་རྗེས་ཁྱིམ་གྱི་ཆ་རྐྱེན་ལེགས་སུ་སོང་ཡོད། 1980ལོར་ཕ་མ་ལོ་ན་མཐོ་བ་དང་ཁྱིམ་ཚང་གི་ངལ་རྩོལ་ནུས་ཤུགས་ཞན་པའི་དབང་གིས་ལོ་17ལ་སླེབས་པའི་དགྲ་འདུལ་སློབ་མཚམས་བཞག་ནས་འབྲོག་ལས་བྱེད་འགོ་ཚུགས། དེ་ལྟར་རིམ་བཞིན་འཚར་ལོངས་བྱུང་བའི་ཁོང་གིས་ཚེ་གང་གནམ་ལ་བརྟེན་ནས་ཕྱུགས་འཚོ་བའི་འཚོ་བ་དེ་ལྟ་བུ་སྐྱེལ་འདོད་མེད་པའི་བསམ་བློ་ཉིན་ལྟར་འཁོར་གྱི་ཡོད།

1982ལོར་དགྲ་འདུལ་གནས་ཡུལ་སེང་སྨད་གྲོང་ཚོར་འབྲུ་རིགས་ཁ་ཐང་བའི་དབང་གིས་གྲོང་ཚོས་གྲོང་མི་ཧྲག་གྲས་འདེམས་གཏོང་གིས་དགེ་རྒྱས་གྲོང་རྡལ་སྤུངས་པ་གྲོང་ཚོའི་ཚོགས་ཆུང་གཉིས་པའི་ཚྭ་ཁར་ཚྭ་འདོན་པ་བཏང་བ་དང་རང་བྱུང་ཚྭ་དེ་དག་སྤུ་ཧྲེང་དང་། སྒར། རུ་ཐོག་སོགས་རྫོང་དུ་དབོར་ནས་ཚྭ་དང་འབྲུ་རིགས་བརྗེ་པོ་བརྒྱབ་ཡོད། གནས་ཚུལ་དེ་ཐོས་རྗེས་བྱ་བ་ཕྲན་བུ་སྒྲུབ་འདོད་པའི་དགྲ་འདུལ་སྡོད་ཁོམ་མ་བྱུང་བར་ཚུན་ཀྲང་རྒན་གྲས་ཀྱི་ཁྱིམ་དུ་བསྐྱོད་དེ་ཁོང་ལ་རང་ཉིད་ཀྱི་བསམ་ཚུལ་བཤད། ཐོག་མར་ཚུན་ཀྲང་རྒན་གྲས་ཀྱིས་ཁས་མ་བླངས་པ་དང་རེ་ཞུ་ཡང་ཡང་བྱས་པ་བརྒྱུད་མཐར་མོས་མཐུན་བྱས། དེ་ལྟར་དགྲ་འདུལ་དང་ཚྭ་འདྲེན་རུ་ཁག་གི་རུ་མི་གཞན་དག་བཞི་པོས་གྲོང་ཚོའི་ནང་གི་རྒྱུད་བཟང་ལུག་300ལྷག་ཙམ་དེ་དག་དེད་དེ་རང་བྱུང་ཚྭ་དེ་དག་སྤུ་ཧྲེང་དང་། སྒར། རུ་ཐོག་སོགས་རྫོང་དུ་དབོར་ནས་འབྲུ་རིགས་དང་བརྗེས། ཚུར་ལོག་པའི་དུས་ཡུན་ཟླ་བ་གཅིག་ལྷག་ཙམ་ནང་དགྲ་འདུལ་དང་ཚྭ་འདྲེན་རུ་ཁག་གི་ཁོངས་མི་གཞན་དག་གིས་ལུག་གཅིག་ཀྱང་བོར་བརླག་སོང་མེད་པའི་ཁར་ད་དུང་འབྲུ་རིགས་འཁྱེར་ནས་བདེ་འཇགས་ངང་གྲོང་ཚོར་འབྱོར། ཚྭ་འདྲེན་ལས་འགན་བདེ་བླག་ངང་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་བའི་ཁར་གྲོང་ཚོའི་ནང་གི་བཟའ་འབྲུ་ཁ་ཐང་བའི་དཀའ་ངལ་ཡང་ཐག་གཅོད་ཐུབ་ཡོད། དུས་དེ་ནས་བཟུང་དགྲ་འདུལ་གྱིས་གྲོང་ཚོའི་ཆེད་བྲེལ་བརྩོན་ཆེན་པོ་བྱས་པར་གྲོང་མི་ཚོའི་ཁས་ལེན་ཡང་ཐོབ་ཡོད། 

1998ལོར་གྲོང་མི་ཚོས་ལས་ལ་བརྩོན་ཞིང་སེམས་རྒྱུད་བཟང་བ་དང་གཞན་ཕན་ལ་སྤྲོ་བའི་དགྲ་འདུལ་གྲོང་ཚོ་ཨུ་ལྷན་གྱི་ཀྲུའུ་རེན་དུ་བདམས་པ་དང་དུས་དེ་ནས་བཟུང་ཁོང་གིས་སེང་སྨད་གྲོང་ཚོ་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་རྒྱང་སྐྱོད་ལམ་བུར་སྐྱོད་འགོ་ཚུགས། མང་ཚོགས་ཀྱིས་རེ་སྒུག་ཆེ་ཤོས་བྱེད་པའི་ལས་དོན་ནས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་གྲོང་མིར་བྱ་བ་དངོས་བསྒྲུབས་ཤིང་དཀའ་གནད་ཧུར་ཐག་བསལ་བ་དང་འབྲེལ་ཏང་རྩ་འཛུགས་ལ་དམ་པོར་བརྟེན། 2000ལོར་དགྲ་འདུལ་གྱིས་ཏང་རྩ་འཛུགས་ལ་ཏང་ཞུགས་རེ་ཞུ་ཕུལ་བ་མ་ཟད་རྗེས་སུ་བདེ་བླག་ངང་གུང་ཁྲན་ཏང་མི་ཞིག་ཏུ་གྱུར།

2007ལོར་ལས་ཀའི་རྣམ་འགྱུར་ཧ་ཅང་ཡག་པའི་དགྲ་འདུལ་དགེ་རྒྱས་རྫོང་དགེ་རྒྱས་གྲོང་རྡལ་སྣ་ཕུག་གྲོང་མི་ཨུ་ལྷན་གྱི་ཏང་ཀྲི་པུའི་ཧྲུའུ་ཅིར་བདམས། 2009ལོར་དགྲ་འདུལ་གྱིས་བློ་ཁོག་ཆེན་པོས“ཏང་ཀྲི་པུའུ+མཉམ་ལས་ཁང+དུད་ཚང་དབུལ་པོ”ཡི་དཔེ་རྣམ་ཁྱབ་གདལ་བཏང་ནས་གྲོང་ཚོའི་མཉམ་སྡེབ་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་བཏང་། མང་ཚོགས་ཀྱི་འབབ་འཕར་ལ་སྐུལ་ཁྲིད་ནུས་ལྡན་བྱ་ཆེད་2014ལོར་དགྲ་འདུལ་གྱིས་འབྲི་གཡག་གསོ་ཚགས་རྟེན་གཞི་བཙུགས་ཏེ་གྲོང་ཚོའི་དུད་ཚང་དབུལ་པོ་ཚང་མ་གསོ་ཚགས་རྟེན་གཞིར་ལས་ཀ་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་པ་དང་གྲོང་ཚོ་ཡོངས་ཀྱི་དུད་ཚང་དབུལ་པོ་22ཚང་མར་ལོ་རེར་དུད་ཚང་རེར་ཡོང་འབབ་སྒོར་1600འཕར་ཡོད། 2018ལོར་ཁོང་གིས་འབད་བརྩོན་ལྷོད་མེད་བརྒྱུད་སྣ་ཕུག་གྲོང་མི་ཨུ་ལྷན་གྱི་གྲོང་ཚོ་ཧྲིལ་པོ་དབུལ་སྒྲོལ་དང་དབུལ་ཞྭ་ཕུད་ནས་འབྱོར་འབྲིང་ལམ་དུ་མི་གཅིག་ཀྱང་མི་ལུས་པར་བྱས་ཡོད།

ད་ཆ་དགྲ་འདུལ་གྱིས་སླར་ཡང་དོན་དག་གཉིས་ལ་བྲེལ་བརྩོན་ཆེན་པོ་བྱེད་པ་སྟེ། གཅིག་ནི་སློབ་མཚམས་མི་ཆད་པ་བྱས་ནས་སློབ་གྲྭར་ཞུགས་ཚད་འགན་སྲུང་བྱེད་པའི་ལས་དོན་སྤེལ་ཏེ་རྗེས་རབས་པའི་སློབ་གསོ་འགན་ལེན་བྱ་རྒྱུ་དེ་རེད། དགེ་རྒྱས་རྫོང་གི་སློབ་མཚམས་ཆད་ཚད་ལོ་ལྟར་ཧ་ཅང་མང་བས་དགྲ་འདུལ་གྱིས་སློབ་མཚམས་མི་ཆད་པར་བྱས་ནས་སློབ་གྲྭར་ཞུགས་ཚད་འགན་ལེན་བྱེད་པའི་ལས་དོན་དེ་ཡུན་རིང་གི་ལས་དོན་ཞིག་ཡིན་པ་ལས་ཁྲལ་སེལ་སླ་བཅོས་ཀྱི་ལས་དོན་ཞིག་མིན་པ་ངོས་འཛིན་ཟབ་མོ་ཐུབ་ཡོད། རྟག་ཏུ་སློབ་འགོ་ཚུགས་གྲབས་ཡོད་སྐབས་དགྲ་འདུལ་གྱིས་ཁྱིམ་ཚང་ཚང་མར་བསྐྱོད་ནས་ཁྱིམ་བདག་དང་ཕྲུ་གུར་བསམ་བློའི་སློབ་གསོ་རྒྱག་པ་དང་ཁོ་ཚོར་འོས་འགན་སློབ་གསོ་དང་དུས་བབ་འཕེལ་རྒྱས་སྐོར་གླེང་ནས་ངང་རྒྱུད་རིང་པོས་དོན་དངོས་དང་གནས་ལུགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཁོ་ཚོར་གོ་སྐོན་བློ་འགུགས་བྱས་ཐོག་ཁོ་ཚོར་ཤེས་ཡོན་གྱི་རྫོགས་མེད་སྟོབས་ཤུགས་ཤེས་སུ་འཇུག་པ་དང་སློབ་མཚམས་ཆད་པའི་སློབ་མ་སྔ་ཙམ་སློབ་གྲྭར་ལོག་རྒྱུའི་སྐུལ་སློང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། གཉིས་ནི་2019ལོར་དགེ་རྒྱས་རྫོང་ཨུད་དང་རྫོང་སྲིད་གཞུང་གིས་མ་དངུལ་སྒོར་ཁྲི་690བསྡུ་སྒྲིལ་བྱས་ཏེ་དགེ་རྒྱས་ཀྱི“ཐད་གཏོགས་མཛོད”ཀྱི་རྒྱལ་གཅེས་རིང་ལུགས་སློབ་གསོའི་རྟེན་གཞི་དང་གསར་བརྗེའི་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་འགོ་ཚུགས། 2019ལོའི་ཟླ་12ཚེས་20ཉིན་དགེ་རྒྱས་རྫོང་གི“ཐད་གཏོགས་མཛོད”ཀྱི་རྒྱལ་གཅེས་རིང་ལུགས་སློབ་གསོའི་རྟེན་གཞི་དངོས་སུ་བསྐྲུན་ཟིན་ནས་དགྲ་འདུལ་དང་གྲོང་མིས་ལུས་ལ་གཟབ་མཆོར་སྤྲས་ཏེ་སློབ་གསོའི་རྟེན་གཞིར་ལྟ་སྐོར་བྱས། སླད་ཕྱིན་ངས་རང་འགུལ་ངང་གྲོང་མི་སྒྲིག་འཛུགས་བྱས་ཏེ“ཐད་གཏོགས་མཛོད”ཀྱི་གསར་བརྗེའི་སློབ་གསོའི་རྟེན་གཞི་སྲུང་སྐྱོང་ཡག་པོ་བྱེད་ཀྱི་ཡིན་ལ་གྲོང་ཚོར་གསར་བརྗེའི་འགྲེམས་སྟོན་ཁང་བཙུགས་ནས་རྒྱལ་གཅེས་རིང་ལུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་དེ་བས་ཟབ་པ་གཏོད་ཀྱི་ཡིན་ཞེས་དགྲ་འདུལ་གྱིས་བཤད།

ལོ་20ཡི་རིང་དགྲ་འདུལ་ལ་ཐོབ་པའི“རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ལྔ་གཅིག་ངལ་རྩོལ་གཟེངས་རྟགས”སོགས་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་རིམ་པ་དང་། ས་ཁུལ་རིམ་པ། རྫོང་རིམ་པ་བཅས་ཀྱི་གཟི་བརྗིད་མཚན་སྙན་གྱིས་ཁེངས་ཡོད་ཅིང་། གཟི་བརྗིད་མཚན་སྙན་དེ་དག་ལས་ཁོང་གིས་རང་ཉིད་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་དངོས་ལ་བརྟེན་ནས་བློ་གཅིག་སེམས་གཅིག་ངང་མི་དམངས་ལ་ཞབས་འདེགས་ཞུ་བའི་དམིགས་ཡུལ་ལག་བསྟར་བྱེད་པ་གང་ལེགས་མཚོན་ཡོད།